“Indrukken uitdrukken” door Manuel Nepveu. Column van Schaakvereniging Promotie.
Voor zover het werk het toeliet heb ik achter mijn computer de uitzendingen gevolgd van het onvolprezen Tata toernooi. GM Yasser Seirawan gaf, als altijd, prettig commentaar in samenspraak met speciaal ingehuurden of “toevallige” passanten zoals Karpov. Leerzaam, maar daarover wil ik het nu niet hebben.
Als toeschouwer kun je op ieder moment nagaan welke zetten er op de zeven borden van de meesters en de zeven van de challengers zijn gedaan. Welnu, hier is een leuk experiment: speel een partij na in razendsnel tempo, quasi hersenloos. Welke indruk maken de bewegingen van de stukken over het bord dan op u? Ik vind het prettig, manlijk, om het schaken met het boksen te vergelijken. Maar om eerlijk te zijn, de indruk die de bewegingen van de stukken op het schaakbord maken doen mij sterk denken aan een heel andere bezigheid. Niet zo moeilijk te raden: sierlijk ballet. Maar dan wel ballet “met een punch”. Want terwijl de pionnen en stukken dansen – iets wat je niet waarneemt als je bedachtzaam de ene zet na de andere op het bord laat verschijnen – zie je de schijnbaar totale minachting voor pion, kwaliteit of stuk. Het initiatief telt en het initiatief alleen, zo ongeveer formuleerde commentator Seirawan het ook in een van de uitzendingen. In het toernooi was dit krachtige ballet dan ook aan de orde van de dag. Neen, beter nog: aan de orde van de partij.
Een partij speciaal maakte daarbij grote indruk op mij, de ontmoeting tussen Levon Aronian en Richard Rapport. De openingszetten van het gekozen Dame-Indisch doen aan een statig menuet denken waarop elegant en langzaam gedanst wordt. Zwart maakt vervolgens ergens een faux pas, een zet die in het vervolg loos blijkt te zijn (pas nummer 9). Wit danst vervolgens prettiger, lichtvoetiger. En even later, als hij kan kiezen tussen een statisch-positionele pas en een agressieve uithaal naar zijn danspartner (pas nummer 15), kiest hij voor het laatste. En direct verandert de rustige dans in een wilde circusact met vuurspuwende dansers. Nou ja, één vuur spuwende danser dan. Maar die spuwt dan ook onverbiddelijk en onverbiddelijk raak. Schaken is boksen, en op hoog niveau is het ook nog eens oogverblindende choreografie.
Aronian – Rapport, Tata 2017, ronde 10.
1.d4 Nf6 2.c4 e6 3.Nf3 b6 4.g3 Bb7 5.Bg2 Be7 6.O-O O-O 7.Nc3 Ne4 8.Bd2 Bf6 9.Be1 Re8 10.Qc2 d5 11.Nxe4 dxe4 12.Nd2 Bxd4 13.Rd1 Qc8 14.Nxe4 Bc5 15.Ng5 f5 16.Bxb7 Qxb7 17.Bc3 Bf8 18.e4 h6 19.exf5 hxg5 20.f6 c5 21.f4 g4 22.f5 gxf6 23.fxe6 Qh7 24.Qg2 Na6 25.Rd7 Qh5 26.Rxf6 Rad8 27.Rxf8+ Kxf8 28.Qf1+
1-0
