Schaakrubrieken weekend 18 februari 2017
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Levende schilderijen in Teheran
Er is geen Nederlandse schaakster bij het WK voor vrouwen dat in Teheran wordt gespeeld en daarom moeten schakers die graag meeleven met een landgenoot het doen met een Nederlandse honoris causa: Sopiko Guramishvili. Ze komt uit voor Georgië, maar ze woont in Den Haag en is getrouwd met Anish Giri, met wie ze vorig jaar een zoon kreeg. Het is een knock-outtoernooi dat vorige week zaterdag begon met 64 speelsters. Na donderdag waren er zestienover en Sopiko was er nog bij. Vooral in de tweede ronde tegen de Oekraïense Nataliya Buksa gebeurden er dingen ‘te vreselijk om zich in te verdiepen’ om met de dichter Hendrik de Vries te spreken. Dat ze een eindspel van toren en paard tegen toren moest winnen om in de race te blijven en dat ook deed, was nog niet eens het meest schokkende. Zo gaat dat in een systeem dat na twee klassieke partijen zorgt voor rapidpartijen, verkorte rapidpartijen, blitzpartijen en ten slotte soms de guillotine die bekendstaat als het Armageddonvluggertje. Eind goed al goed voor de familie Giri en voor Nederland, voorlopig dan. De wereldkampioene Hou Yifan doet niet mee omdat ze het toernooi een loterij vindt. Er zijn ook schaaksters die wegbleven omdat ze bezwaar hebben tegen de verplichting een hoofddoek te dragen. Een van hen is de Oekraïense oud-wereldkampioene Maria Moezytsjoek. Vier andere ex-wereldkampioenen doen wel mee en Maria’s zuster Anna is er ook, want die is nog niet wereldkampioen geweest en wil het graag worden. Soms wordt er iets moois gedaan met de verplichte sjaal. De Russische Alexandra Goryatsjkina zag er uit als Johannes Vermeers Meisje met de parel, en onze Sopiko was gehuld in een sjaal met een duizelingwekkend blokmotief waardoor ze leek op een abstract geometrisch schilderij van Vasarely.
Sopiko Guramishvili – Sarasadat Khademalsharieh (Iran), eerste rapidpartij. WK vrouwen, Teheran 2017
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pc3 Lb4 4. f3 Pc6 In hun eerste klassieke partij had Khademalsharieh zonder succes 4…c5 gespeeld. 5. a3 Lxc3+ 6. bxc3 e5 7. e4 d6 8. Le3 0-0 9. Ld3 b6 Als ze wits pion c4 wil belegeren, had ze er eerder mee moeten beginnen. 10. Pe2 Pa5 11. Pg3 Pe8 12. 0-0 La6 13. De2 Dd7 14. f4 c5 De consequente zet zou 14…Da4 zijn, maar wits aanval op de koningsvleugel is al een eind gekomen, terwijl zwarts stukken ver weg staan. Na 14…Da4 15. fxe5 dxe5 16. Pf5 is zwart in groot gevaar. 15. Pf5 exd4 16. cxd4 Pb3 17. Tab1 cxd4 18. Txb3 dxe3 19. Dxe3 Dc7 20. Kh1 Dc5 21. Dh3 g6 21…Lxc4 ging niet wegens 22. Lxc4 Dxc4 23. Pe7+ Kh8 24. Dxh7+ Kxh7 25. Th3 mat, maar 21…Lc8 was een betere verdediging.
Anish Giri krijgt herkansing in Stavanger na Tata-missers
Zo vaak hebben organisatoren hun toernooi het sterkste en mooiste uit de schaakgeschiedenis genoemd dat we op den duur schouderophalend kennis namen van hun roep om aandacht. Dankzij de geïnflateerde ratings van tegenwoordig is het niet zo’n kunst om in een vier- of zeskamp met louter topspelers een torenhoog ratinggemiddelde te halen. Een nieuwe recordclaim, die wel degelijk serieus mag worden genomen, kwam deze week uit Noorwegen. Van 5 tot 17 juni zal in Stavanger de complete toptien aantreden in het Norway Chess toernooi. De namen, in de volgorde van de wereldranglijst, spreken voor zichzelf: Carlsen, So, Caruana, Kramnik, Vachier-Lagrave, Nakamura, Anand, Aronian, Karjakin en Giri. Er zijn geen ratingcijfers nodig om het met de Noren eens te zijn: een sterker deelnemersveld is op dit moment niet mogelijk. Voor Anish Giri is de invitatie een opsteker. Doordat hij zich niet heeft gekwalificeerd voor de Grand Chess Tour, met elitetoernooien in Saint Louis en Londen, dreigde een kleurloze periode, waarin het moeilijk zou zijn terug te keren op het ratingniveau van een jaar geleden. Tijdens zijn voorbereiding zal Giri aandacht schenken aan de gemiste kansen in het Tata-toernooi. Hoewel hij bekend staat als een speler die binnen enkele seconden de sterkste zet in een ingewikkelde stand aanwijst, faalde hij een paar keer voor open doel. Zoals tegen de Rus Andreikin:
37. Td2?
Wit wint op slag met 37. e5! dxe5 (37 … d5 38. e6! Dxe6 39. Dh8+ Ke7 40. Dxb8) 38. Dh8+ Ke7 39. Dxe5+ Kf8 40. Dg7+ Ke7 41. Te2+ en zwarts koning is reddeloos verloren.
37 … Te8 38. Dh6+ Ke7 39. e5 Tg8 40. Dxd6+ Dxd6 41. exd6+
Remise.
In Giri’s partij tegen de Indiër Harikrishna misten beide spelers kansen.
Giri – Harikrishna
1. Pf3 Pf6 2. c4 c5 3. Pc3 d5 4. cxd5 Pxd5 5. e4 Pb4 6. Lc4 Pd3+ 7. Ke2 Pxc1+ 8. Txc1 a6 9. d4 b5 10. Ld5 Ta7 11. dxc5 e6 12. c6! b4 13. Dd4 Tc7 14. Pa4 exd5 15. exd5 Le7 16. Dxg7 Lf6 17. Dh6 Te7+ 18. Kf1 Dxd5 19. Dxf6 Tg8 20. h3 Te6 21. Df4 Pxc6 22. Pc5 Te7 23. g3 Tg6 24. Kg2 Dd6 25. Dc4 Df6 26. Tce1 Dxb2 27. Pa4
Na een vlekkeloze zettenreeks raakt wit de draad kwijt. Winnend is 27. Df4 met de dreiging 28. Dc7.
27 … Da3 28. Pb6?
Juist is 28. Pc5. Nu had wit zelfs kunnen verliezen.
28 … Lb7 29. Pd5
Wit heeft geen verdediging na 29 … Td6! 30. Pxe7 Pe5! met dodelijke dreigingen langs de lange diagonaal.
30. Dc5 Txe1 31. Txe1 Txe1 32. Pxe1
In tijdnood nauwelijks te vinden is de stille zet 32. Dd6! Pe7 (32 … Te7 33. Pd4!) 33. Db8+ Lc8 34. Pxe1, waarna wit winstkansen behoudt.
32 … Dxa2 33. Pf3 Kd7 34. Kh2 De2 35. Pf6+ Kc7 36. Pd5+
Remise.
TataSteel 2017 (vervolg)
Na de beloofde onderbreking van de oplossingen van de kerstpuzzels vorige week, vervolgen we de terugblik op het 79e TataSteeltoernooi. De slotronde van de hoofdgroep, de ‘Masters’, bood vijf overwinningen en twee zwaar bevochten remises en dat geeft de algehele fighting spirit goed weer. We zoomen in op de belangrijke confrontatie Carlsen – Karjakin. Wereldkampioen Magnus Carlsen was niet in blakende vorm en toch streed hij nog mee om de ereplaatsen. Hij wilde zijn laatste uitdager Sergei Karjakin verslaan, dat was van meet af aan duidelijk. Net zoals bij de WK-tweekamp kwam Carlsen weer heel ver maar bleef de Russische verdediging tegen de zware aanvallen overeind.
M. Carlsen –S. Karjakin
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4
Het Italiaans, een van de oudste openingen (komt voor in het Göttingen manuscript rond 1500) wordt telkens weer nieuw leven ingeblazen.
3…Lc5 4.c3 Pf6 5.d3 0-0 6.Lg5 d6 7.Pbd2 h6 8.Lh4 g5!?
Dat is provocerend. Na 8…Pa5 9.Lb5 a6 10.La4 b5 11.Lc2 Pc6 krijgen we normale structuren. Wit kan nu goed een positioneel stukoffer brengen:
9.Pxg5! hxg5 10.Lxg5 Kg7 11.Df3 Le6
Met de loper op c5 en niet op e7 is de penning van Pf6 een blijvende zorg.
12.b4 Lb6 13.Ld5 a5! 14.b5 Pb8 15.Lxb7 Ta7 16.Ld5 Pbd7
Inmiddels heeft wit drie pionnen voor het stuk en Ta7 speelt voorlopig niet mee. Wit staat beter maar zwart is niet kansloos: een stuk is een stuk.
17.Pc4 Lxd5 18.exd5 De8 19.Pe3 Tg8 20.0-0 Ph7 21.Pf5+ Kh8 22.Lh4 Ta8
23.Tae1 f6 24.Te4 Pc5 25.Te3 Pd7 26.d4
Stelt zwart voor een moeilijke keus: moet hij doorgaan met 26…Pg5 27.Lxg5 Txg5 28.h4 Th5 29.g4 of die b5-pion losmaken met 26…a4 of nog meer in de verdediging gaan met 26…Pdf8 of 26…Td8. Allemaal mogelijk maar Karjakin kiest voor een heel ander speltype en offert wat materiaal terug en dwingt daarmee dameruil af zodat de aanvalskansen afnemen:
26…Dg6! 27.Pe7 Dg4 28.Pxg8 Txg8 29.Dxg4 Txg4 30.g3 exd4 31.cxd4 Lxd4 32.Te8+ Tg8 33.Te7 Tg7 34.Te4!
Wit is niet tevreden met remise door zetherhaling.
34…Pe5 35.Kg2 Lb6 36.f4 Pg6 37.Kh3 Kg8 38.Tfe1 Kf7 39.Te6 Tg8 40.T1e4 f5!
De laatste zet voor de eerste tijdcontrole en Karjakin heeft dan al vaker een goede zet gespeeld terwijl doorgaans dan juist de fouten gemaakt worden. De stand is in volledig dynamisch evenwicht gekomen.
41.Te2 Th8 42.a4 Kg7 43.Txg6+ Kxg6 44.Te6+ Kf7 45.Te7+ Kg8 46.Kg2 Pf8 47.Lg5 Th7 48.Te8 Kf7 49.Td8 Kg8 50.Te8 Tf7 51.Lh6 Tf6 52.Lg5 Tf7 53.Lh6 Tf6 remise.
Carlsen werd hiermee ongedeeld tweede met vier overwinningen en één verlies maar zakte toch enkele punten op de Elo-ranglijst vanwege zijn torenhoge rating 2840.
Loek van Wely had nog geen partij gewonnen maar hij zat toch voor de dertiende keer vol strijdlust achter het bord.
L. van Wely – P. Harikrishna
1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.g3 d5 4.Pf3 dxc4 5.Lg2 Ld7 6.Pe5 Pc6 7.Pxc4 Lb4+ 8.Pc3 Pd5 9.Dd3 0-0 10.0-0 Le7 11.Td1 Lf6 12.e3 Pcb4 13.Dd2 c5
Zwart heeft weliswaar veel met zijn lichte stukken geschoven maar het logische spel van wit legt meer gewicht in de schaal. Van Wely grijpt zijn kans:
14.Pe4! cxd4 15.Pxf6+ Dxf6 16.e4! Tac8 17.Pa3 La4
18.exd5! Lxd1 19.Dxb4 Le2 20.d6 Tfd8 21.Ld2 b6 22.Te1 d3 23.Pc4 a5 24.Db5 Tc5 25.Da6 b5 26.Pxa5 Tc2 27.Pc6 h6 28.Pxd8 Dxd8 29.Da8!
Haarscherpe oplossing want op 29…Dxa8 30.Lxa8 Kf8 heeft wit het beslissende 31.Tc1! (anders is het nog niet zo duidelijk).
29…Tc8 30.Db7 f5 31.Lc6 Df8 32.d7 Td8 33.Dc7 Kh7 34.Lxb5 Df6 35.Dc3 e5 36.Lxd3 zwart gaf op. De eer was gered.
Het beloofde een spannende laatste toernooidag te worden in Wijk aan Zee. De slotdag brengt vaak veel remises onder het motto: op naar de erwtensoep. Maar nu kon er nog van alles gebeuren en zelfs Carlsen zou door een zege op Karjakin en een nederlaag van So de titel kunnen grijpen. Ook Aronian en de jonge Chinees Wei, die door velen wordt gezien als een kandidaat om Carlsen op te volgen, hadden nog een kansje.
Maar eigenlijk viel deze spanning al snel weg doordat de tegenstander van So, Nepomniachtchi, binnen tien zetten zo’n ruïne van zijn stelling had gemaakt dat in de chat zelfs werd gesuggereerd dat Nepo liever niet Carlsen het toernooi zag winnen.Dat de partij nog zo lang duurde, kwam doordat So kennelijk geen enkel risico meer nam en geen spectaculaire winstzetten deed waarin mogelijk ergens een lacune kon zitten. Wel bleef hij verder steeds in een duidelijk winnende positie.
Nepo-So 1.d4 Pf6 2.Lg5 d5 3.Pd2 c5 4.dxc e6 5.e4 h6 6.Lh4 dxe 7.De2 Da5 8.0-0-0? geeft zo maar een pion weg Dxa2 9.Db5†?? de computer noemde dit niet eens bij de mogelijkheden 9..Pbd7 10.c6 bxc 11.Dxc6 Lb7 12.Dxb7 Da1† 13.Pb1 Tb8 14.Dxb8 Pxb8 15.Lb5† Pfd7 16.Pe2 Le7 sterker g5 gevolgd door Lg7, maar zie inleiding 17.Lxe7 Kxe7 18.Pd4 dreigt aanval op de dame maar 18..Pc5 19.h4 Td8 20.Th3 Pxd3† 21.Lxd3 Txd4 22.Le2 Txd1 nog sterker was Tb4, een verschil tussen +5 en +3 voor So, maar zie zet 16. 23.Lxd1 Da5 24.Pd2 f5 25.Tg3 De5 26.Ta3 Pc6 ( Df4!) 27.g3 Dd4 28.Te3 Pb4 dreigt Pa2+ en 0-1, bepaald niet te vroeg.
Van de nog jonge maar al succesvolle uitgeverij Thinkers Publishing kwamen twee interessante boeken. Het eerste, Leer schaken in 10 lessen van de sympathieke grootmeester Paul van der Sterren, bedoeld voor ieder die nu eindelijk eens wil weten waarom zovelen gefascineerd door, dan wel verslaafd zijn aan, het koninklijke spel. In de tien hoofdstukken komt alles aan de orde wat de mens nodig heeft om het spel te spelen, wat door de auteur zeer goed beschreven wordt. Prima te gebruiken door jeugdleiders (ISBN 978-94-9251-0051, € 19). Is men vervolgens op de schaakclub gekomen, dan kan men de speelsterkte verbeteren met het tweede boek: Ivan Sokolov Chess Middlegame Strategies (ISBN 978-949251-001-3, € 24.95). Grootmeester Sokolov heeft zich al naam gemaakt met Winning Chess Middlegames en in dit boek neemt hij de schaker mee door het labyrint waar deze mee in aanraking komt in het meest ingewikkelde onderdeel van het spel. Na een soms succesvolle opening komt vooral de clubspeler voor de vraag: welk plan is in deze stelling geboden, welke strategie moet gevolgd worden? Aan de hand van voorbeelden behandelt Sokolov zaken als: hoe brengen we de torens effectief in het spel, de zgn. rook lift, een stelling met ongelijk materiaal, een opmars van de koning naar het slagveld enz. Een uitmuntend leerboek. We zien uit naar het tweede deel. Probleem 2618 is een driezet van Fcoktistov:
Schaakjeugd was bang voor Van Oosterom
Als ik maar niet tegen hem moet. Die gedachte zou je verwachten van een kind van tien, maar komt van Lex Jongsma. In een serie artikelen in het bondsblad over jonge schakers uit de jaren vijftig, schreef hij eens dat hij als late tiener opzag tegen een ontmoeting met Joop van Oosterom. Met een tiental Amsterdamse jeugdschakers zou hij een wedstrijd spelen tegen een jeugdteam van de Stichts-Gooise Schaakbond (SGS). Ed Spanjaard, een Utrechtse schaakjournalist, had hem verteld over een goed geklede, zelfbewuste jongeman met een doordringende stem, die hem in hoog tempo flitsende varianten had gedicteerd. Jongsma kwam wel tegenover Van Oosterom te zitten en won, waarop de verliezer het spel van Jongsma karakteriseerde met: “Hij krukt, maar hij wint.” Jongsma dacht stilletjes: hij speelt mooi, maar hij verliest.
Verliezen deed Van Oosterom regelmatig, winnen deed hij veel meer, remises speelde hij zelden. In 1955, 56 en 57 werd hij jeugdkampioen van de SGS. Toen de jeugd daar dacht van hem af te zijn, gooide broer Henny van Oosterom er nog eens drie jeugdtitels overheen. De eerste keer, op z’n zeventiende, werd Joop van Oosterom ook meteen jeugdkampioen van Nederland. Op het wereldjeugdkampioenschap werd hij zevende. Boris Spasski werd kampioen, Lajos Portisch vierde. Op het NK werd Van Oosterom nog tweede en vijfde, broer Henny werd gedeeld eerste en twee keer derde. De Nederlandse jeugd sidderde zes jaar lang voor de broers Van Oosterom.
Henny van Oosterom werd een nationale subtopper, broer Joop werd een pionier in de automatisering en multimiljonair. In zijn jeugd had hij dat genoemd als tweede doel, voor het geval hij geen grootmeester zou worden. Bij zijn overlijden geef ik een partij uit dat wereldjeugdkampioenschap van 1955. Moordend, zoals hij was, alleen gericht op de vijandelijke koning. Zoals het schaakspel is bedoeld.
Hallström-Van Oosterom
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4.La4 Pf6 5.De2 b5 6.Lb3 Le7 7.c4
Een ongebruikelijke zet, maar dat geeft niet.
7…0-0 8.0-0 b4 9.d4
Dat was de bedoeling. Na 9…exd4 10.e5 Pe8 11.De4 heeft wit ruimtevoordeel en hoopt hij op aanvalskansen.
9…d6 10.d5 Pa5 11.Lc2 Lg4 12.Pbd2 Ph5
Typisch Van Oosterom: stukken richting andere koning gooien, voorlopig nog zonder concrete dreiging.
13.h3 Pf4 14.De3 Lh5 15.Kh2 Dd7 16.b3 g5
Zie de vorige opmerking. Probleem van wit is wel dat hij zo weinig bewegingsvrijheid heeft. Hij zou nu beslist a3 moeten spelen om ook aan het spel deel te nemen, maar zijn aandacht is natuurlijk bij zijn koningsstelling.
17.Pg1 g4 18.f3 gxh3 19.g3
19…Lg5
O nee, toch niet.
20.Df2 Kh8 21.gxf4
Dat wil zwart juist, maar het is ook niet duidelijk wat wit anders moet doen.
21…Lxf4+ 22.Kh1 Tg8 23.Dh4 Tg2
Nu wreekt zich ook de krapte op de witte damevleugel. Wit moet zijn paard van d2 redden, alsof hij op de andere vleugel al niet problemen genoeg heeft. Er dreigt trouwens ook Th2 mat.
24.Tf2 Tag8 25.Pxh3
25…Dxh3+
Wit geeft het op. Hij staat op de volgende zet mat.
Voor beginners A7251
Voor gevorderden B7251
Onlangs kwam ik een eindspelstudie tegen uit 1975 van twee componisten uit Georgië. Ze heeft een ongelooflijke oplossing. De opdracht is eenvoudig: wit begint en wint. De componisten, David Gurgenidze en Velimir Kalandadze, behaalden met deze studie een tweede prijs in het Russische tijdschrift Schachmati.
Giri is als 4e schaker genomineerd voor de Grand Prix cyclus van de FIDE op grond van zijn halve finale plaats in de World Cup van 2015. Als hij zich opgegeven heeft voor die cyclus op weg naar het kandidatentoernooi van 2018, dan speelt hij in 2017 behalve in Stavanger nog driemaal tegen de wereldtop, in mei in Moskou, in juli in Genève en in november in Palma de Mallorca. En ik kan me niet voorstellen dat hij zich daarvoor niet heeft aangemeld.
Eerlijk gezegd vat ik je reactie niet en dat ligt natuurlijk aan mij. Bedoel je te zeggen dat er een overlap is que Grand Prix toernooien en andere toptoernooien en dat Giri moet kiezen?
Dit is een reactie op het stuk van Gert Ligterink, die het volgende schreef: Voor Anish Giri is de invitatie [ voor Stavanger] een opsteker. Doordat hij zich niet heeft gekwalificeerd voor de Grand Chess Tour, met elitetoernooien in Saint Louis en Londen, dreigde een kleurloze periode, waarin het moeilijk zou zijn terug te keren op het ratingniveau van een jaar geleden.
Aha. Nou ik adviseer Giri om wat meer te gaan gokken. Wanneer de remise regen tegen 2650-2750 zich zal voordoen kan hij de top 10 wel vergeten. Ik had van de week dit potje tegen iemand die altijd op remise speelt tegen me. Tijdens de pot offer ik 3 pionnen en ik wist al dat de computer het vast zou afkeuren achteraf. Maar mensenschaak is toch wat anders. Mijn gokje door in computertaal expres enkele tiendes te verliezen ten voordele van een ingewikkelde stelling, maakte dat mijn opponent een fout maakte. Vandaar dat ik hoop dat Giri wat meer gaat gokken tegen lager gerate GM’s. Wellicht zal hij dan goed scoren en op de ratinglijst klimmen.
[PGN]
[Event “Interne periode 2”]
[Site “www.smb.nl”]
[Date “2017.02.21”]
[Round “1”]
[White “CM Jaap Amesz”]
[Black “Desire Fassaert”]
[Result “*”]
[WhiteElo “2200”]
[BlackElo “1850”]
[ECO “B11”]
1. e4 c6 2. Nc3 d5 3. Nf3 Bg4 4. h3 Bxf3 5. Qxf3 e6 6. d4 Nf6 7. Bg5 h6 {Dit
was een verrassing voor me, maar de computer vindt het een prima zet.} 8. Bxf6
Qxf6 {Nu kan ik zwart een dubbelpion bezorgen, maar ik zag niet genoeg
winstkansen. De computer vind het zelfs gelijk, maar ik heb dan toch liever
wit.} 9. Qe3 {Houdt de muziek in de stelling.} 9… Bb4 10. O-O-O {Ik neem hier
bewust wat risico, dat de computer nu zwart licht voordeel geeft is iets wat me
niet interesseert. Met een gecompliceerde stelling maakt dat weinig uit.} 10…
Bxc3 11. Qxc3 {Nu kan zwart kiezen uit 2 pionnen slaan, beiden geeft wit
compensatie.} 11… dxe4 12. Qb4 Qe7 13. Qe1 {Zwart kan nu de pion teruggeven
met Pd7 en dan staat wit iets beter.} 13… f5 14. f3 exf3 15. Bc4 fxg2 16. Rg1
Na6 $2 {En nu is het ineens +1, zo zie je maar dat een paar tiendes weggeven
voor een ingewikkelde stelling kan lonen.} (16… O-O 17. Rd2 $1 {met veel
spel} ) (16… Nd7 {hier was ik bang voor, zwart rokeert lang, geeft de
pionnen terug en dan zegt de computer ongeveer gelijk} ) 17. Bxe6 Nc7 18. Bxf5
Qxe1 19. Rdxe1+ Kf7 20. Rxg2 g5 21. Rf2 Rhf8 22. Bh7+ Kg7 23. Re7+ *
[/PGN]
Het heeft even geduurd, maar nu snap ik dat je pgn moet schrijven als code zonder hoofdletters en dat je alle extra info zoals spelersnamen, rating etc moet weglaten. Dan pas komt het diagram goed naar voren.