Schaakrubrieken weekend 15 april 2017
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Kunstenaar Stockfish
Wesley So werd de afgelopen week niet alleen Amerikaans kampioen, maar hij won ook de schoonheidsprijs. Tegen jeugdwereldkampioen Jeffery Xiong had hij een pion geofferd, een paard en zijn dame. Wat je zag was mooi en nog mooier was wat je niet zag, de beeldschone varianten die onder de oppervlakte bleven. We zijn geneigd schoonheid door improvisatie aan het bord hoger te waarderen dan de schoonheid die met hulp van de computer in de studeerkamer wordt geschapen. Zelfs Garry Kasparov, de eerste grote cyborg in de schaakwereld, was het meest trots als hij won zonder dat zijn fabuleuze openingsvoorbereiding een rol had gespeeld. Hoe zat het met die briljante partij van So? Ik liet bij het naspelen het schaakprogramma Stockfish meelopen, een van de programma’s die So ongetwijfeld bij zijn voorbereiding gebruikt. Stockfish en Komodo zijn de twee sterkste, maar Stockfish is gratis, en zoals een Servische immigrant het eens in de Volkskrant zei, ‘de Nederlander kan worden gekarakteriseerd met drie woorden: gratis, uitverkoop en korting’. Als normaal doende Nederlander gebruik ik Stockfish. Er bleek dat alle zetten van So, te beginnen met zijn openingsnieuwtje op de 16de zet, de eerste keuze van Stockfish waren. Op de 26ste zet, toen hij al gewonnen stond, dacht So twintig minuten na. Hij deed een ijzersterke zet en mijn Stockfish moest voor zijn doen lang nadenken, zeker tien seconden, voor die er ook achter was. Het betekent niet dat So de hele partij thuis al op zijn scherm had gezien. Dat zou waarschijnlijk wel zo zijn geweest als Xiong zich steeds op zijn best had verdedigd. Het zegt in ieder geval iets over de schoonheid in het moderne topschaak, die voortkomt uit de symbiose van schaakmens en schaakcomputer.
Jeffery Xiong – Wesley So, St. Louis 2017
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. g3 d5 4. Lg2 Le7 5. Pf3 0-0 6. 0-0 dxc4 7. Dc2 a6 8. a4 Ld7 9. Td1 Lc6 10. Pc3 Lxf3 11. Lxf3 Pc6 12. Lxc6 bxc6 13. Lg5 Tb8 14. e3 c5 15. dxc5 De8 16. Td4 Pd7 Een nieuwe zet en scherpe zet. 17. Lxe7 Dxe7 18. c6 Misschien is dit al niet goed. Met 18. f4 verhindert wit Pe5, maar na 18…e5 19. Txc4 exf4 20. exf4 De3+ 21. Kg2 Pf6 staat wits koning op de tocht. 18…Pe5 19. De4 Dc5 20. Pd5 Pd3 21. Pxc7 Pxf2 Misschien nog steeds een deel van de voorbereiding.
22…Txb2+ 23. Kf1 Dh5 Wit heeft een stuk meer en een gevaarlijke vrijpion, maar zwarts koningsaanval is beslissend.
24. Dg4 Dxh2 25. Df3 c3 26. Tc1 e5 Hier dacht So 20 minuten over na. 27. Th4 Een kans was nog 27. Tc4, want als zwart dan speelt als in de partij heeft wit een miraculeuze redding: 27. Tc4 Dd2 28. Td1 Td8 29. Pd5 Txd5 30. Txd2 Tdxd2 31. De2 Txe2 c7 en zwart moet eeuwig schaak houden. Zwart zou echter winnen met
27…Tfb8. 27…Dd2 28. Td1 Td8 Nu is dit dameoffer wel goed. 29. Pd5 Txd5 30. Td4 Een laatste grapje. Na 30…exd4 zou wit met 31. c7 winnen.
30… Txd4 31. exd4 Dxd1+ Wit gaf op.
Overwinning met minimale inspanning
Zoals verwacht heeft Kirsan Iljoemzjinov het gevecht om de macht over de wereldschaakbond FIDE verloren. Tijdens een buitengewone vergadering van het presidium van de bond is besloten dat de Rus voorlopig mag aanblijven als president, maar dat de belangrijke beslissingen voortaan zullen worden genomen door zijn voormalige rechterhand, de Griek Makropoulos. Volgend jaar, tijdens de Olympiade in de Georgische stad Batoemi, zal het FIDE-congres een nieuwe president kiezen. In feite is er niet veel veranderd. Al eerder had Iljoemzjinov een groot deel van zijn bevoegdheden moeten overdragen aan Makropoulos, toen vanwege contacten met de Syrische president Assad zijn naam verscheen op een Amerikaanse sanctielijst. Vanaf nu is hij alleen nog maar een etalagepop, die zich bij de opening van een juniorentoernooi in Tasjkent mag laten fotograferen met de Oezbeekse president. Speculaties over een ideale opvolger hebben weinig zin als Makropoulos zich kandidaat stelt. Iljoemzjinovs campagneleider bij eerdere verkiezingen zal nauwelijks te verslaan zijn. Hij kent alle stemgerechtigde gedelegeerden bij naam en weet ook hoe hun vrouwen en kinderen heten. Over zo’n ingebouwde databank beschikken andere kandidaten niet. Intussen won Wesley So in St. Louis het toernooi om het Amerikaans kampioenschap met minimale inspanning. Drie winstpartijen en acht remises volstonden voor de met Alexander Onischuk gedeelde eerste plaats, waarna So de rapid-tiebreak met 1,5-0,5 won. Hij is nu 67 partijen lang ongeslagen. Zijn mooiste partij van het toernooi won So in de negende ronde tegen jeugdwereldkampioen Jeffery Xiong.
Xiong – So St. Louis, kampioenschap VS
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. g3 d5 4. Lg2 Le7 5. Pf3 0-0 6. 0-0 d×c4 7. Dc2 a6 8. a4 Ld7 9. Td1 Lc6 10. Pc3 L×f3 11. L×f3 Pc6 12. L×c6 b×c6 13. Lg5 Tb8 14. e3 c5 15. d×c5 De8 16. Td4 Pd7! 17. L×e7 D×e7 18. c6 Met 18. f4 kon wit de volgende zet verhinderen. 18 … Pe5 19. De4 Dc5 20. Pd5 De enige in aanmerking komende zet. Na 20. f4 Pg4 staat zwart geweldig.
20 … Pd3 21. P×c7
Xiong speelde deze zet snel. Attentie verdiende het alternatief 22. P×a6 Dg5 23. Df3! T×b2 24. c7, waarna zwart waarschijnlijk niet beter heeft dan remise door eeuwig schaak met 24 … Ph3+ 25. Kh1 Pf2+ 26. Kg1 Ph3+. 22 … T×b2+ 23. Kf1 Dh5 24. Dg4 D×h2 25. Df3 c3 26. Tc1 e5 27. Th4 Hij kon So testen met de sterkere zet 27. Tc4, waarna alleen 27 … Tfb8! tot winst leidt. Zwart wikkelt af naar een gewonnen eindspel na 28. Pd5 Tf2+! 29. D×f2 Dh1+ 30. Dg1 D×d5 31. T4×c3 Tb2 32. T3c2 T×c2 33. T×c2 Dd1+.
27 … Dd2 28. Td1
31. e×d4 D×d1+ Wit geeft op.
Groot verlies
Grote schakers krijgen bij overlijden een mooi in memoriam maar grote organisatoren blijven vaak onbesproken. Zij werkten vooral achter de schermen maar als je aan den lijve hebt ondervonden hoe belangrijk hun werk was, dan wil je zo’n inspirerende steunpilaar in de schijnwerpers zetten. Jan Colly (1947-2017) overleed vorige week. Hij was de man achter ‘Schaakfestival Groningen’, een evenement rond de kersttijd met vele facetten: open toernooien, jeugdwedstrijden en twee tweekampen tussen een jong talent en een ervaren speler. Jan regelde deelsponsoring, hield de huisvesting van honderden spelers bij, zorgde voor side-events en organiseerde aan het eind van de dag een voedzame afsluiting met een glaasje met een klein gezelschap waar zijn vrouw Lien dan ook aanschoof. Vele jaren heb ik met hem mogen samenwerken en je wilde het daarbij altijd Jan naar de zin te maken omdat hij daar zo openlijk van kon genieten. ’s Ochtends was er een feestelijke afsluiting van een kindertoernooi, ’s middags de explicatie voor publiek, soms een simultaan tussendoor voor algemene liefhebbers maar ook een paar potentiele sponsors (‘graag interessante partijen’) en na de avondmaaltijd ’s nachts vluggeren in het schaakcafé. Jan was zelf geen goede schaker maar hij compenseerde dat met kennis over de geschiedenis van het spel en de grote spelers. Een van de hoogtepunten was de tweekamp Timman-Karpov in 2013 die in het Groninger Museum gehouden werd. Ik zal Jan, die Bourgondiër in hart en nieren, missen. En sinds 2015 mis ik Ab Scheel, bestuurder, fotograaf, organisator en webmaster van wel vijftien sites waaronder die van mij. Zoals ik al sinds 1998 Jos Timmer mis, mijn regisseur van het radioschaakprogramma Man en Paard (1979-1992) en de drijvende kracht achter tien tweekampen van Jan Timman tegen de absolute wereldtop (1982-1991). Zonder deze grote drie, die tientallen jaren achter elkaar de eretitel ‘vrijwilliger van het jaar’ verdienden, had onze Nederlandse schaakwereld er stukken minder florissant uit gezien.
Wesley So is de nieuwe kampioen van de USA geworden en hij behoudt daarmee zijn tweede positie op de wereldranglijst.
Eindstand:
1.So, Onichuk 7 3.Caruana, Nakamura, Akobian 6,5 6.Zherebuk 5,5 7.Shankland, Kamsky, Naroditsky 5 10.Robson 4,5 11.Xiong 4 12.Shabalov 3,5
De beslissing viel achteraf bekeken al in de vierde ronde bij de onderlinge confrontatie van de winnaars.
W. So – A. Onichuk
1.Pf3 d5 2.g3 Pf6 3.Lg2 e6 4.0-0 Le7 5.c4 0-0 6.b3 b6 7.Lb2 Lb7 Deze dubbelfianchetto-opstelling is vooral bedoeld om de grote theoretische lijnen te ontvluchten. Wit heeft geen voordeel maar kan spelen. 8.cxd5 Pxd5 9.d4 Pd7 10.Te1 c5 11.e4 Pf6 12.Pc3 cxd4 13.Pxd4 Pe5 14.De2 Tactisch mogelijk want met 14…Dxd4 15.Pd5 wint wit het stuk weer terug.
14…Lc5 15.Ted1 De7 Hier had zwart kunnen kiezen voor 15…Lxd4 16.Pb5 Lxf2+ 17.Dxf2 Db8 maar dan heeft wit genoeg compensatie. 16.Pa4 Lxd4 17.Lxd4 Pc6 18.Le3 Tfd8 19.Pc3 Db4 20.Db2 Pg4 21.Lf4 Pce5 22.a3 Dc5 23.Pa4 Db5 24.Pc3 Dc5 25.Pa4 Db5 26.h3!
26…Pd3 27.Txd3 Txd3 28.hxg4 Dxb3 29.Lf1 Dxb2 30.Pxb2 Tb3 31.Pc4 Nu staat wit duidelijk beter met de e-pion nog op het bord.
31…Td8 32.Pd6 La8 33.g5! Diepe zet die matbeelden creëert. 33…Tc3 34.a4 Tc5 35.e5 Td7?
Zwart had hier moeten gaan voor 35…Lf3 36.Lg2 Lxg2 37.Kxg2 Td7 38.Kf3 Tdc7 39.Td1 Td5 40.Txd5 exd5 41.Ke3 Tc3+ 42.Kd4 Ta3 en de damevleugelpionnen leggen enig gewicht in de schaal.
36.Le3! Txe5 37.Tc1 Td8 38.Tc7 Td5 39.Pxf7 Tf8 40.g6 hxg6 41.Pg5 Td1 42.Pxe6 Te8 43.Txg7+ Kh8 44.Txg6 Le4 45.Ld4+! mooie slotzet, zwart gaf op.
Wesley So en Fabiano Caruana zijn respectievelijk drie en twee jaar jonger dan Magnus Carlsen. Zij verdienen het, gezien hun constante goede prestaties, om op termijn om de hoogste titel te spelen.
Ook al is de Noor Carlsen wereldkampioen, wonnen de Verenigde Staten de titel bij het WK voor landen, zijn China en India razendsnel opkomende schaaknaties, de grootste schaaktraditie vinden we nog altijd in Rusland, dankzij de USSR zaliger nagedachtenis, waar schaken een schoolvak was. Dat betekent nu ongekend veel schakers en grootmeesters, schaakscholen, schaakleraren en niet te vergeten uitzonderlijke schaakboeken. Bij New in Chess zijn ze op het voortreffelijke idee gekomen het leerboek van grootmeesters Sakaev en Landa uit te geven: The Complete Manual of Positional Chess, Opening and Middle Game (€ 27,95). Dit boek is speciaal bedoeld voor schaakleraren aan de scholen voor jonge schaaktalenten, ook een product van de Sovjettijd. Het kan gebruikt worden door clubspelers die vooruit willen. Daarbij worden beginselen herhaald en uitgewerkt zoals de ontwikkeling en de strijd om het belangrijke centrum. Voor de schaakscholieren kwamen ook fysieke en psychologische zaken aan de orde. En wat doe je wel of niet met de computer. Hoe ver moet je rekenen in een middenspel positie? Het boek toont aan dat de beste schaaktrainers nog steeds uit Rusland komen. Overigens, Sakaev was ook Russisch kampioen en met Kramnik en Karjakin doet Rusland ook mee om de wereldtitel. De messen worden al geslepen voor de volgende WK-cyclus. Als Nederlanders hopen we natuurlijk op Giri. Zou het helpen als alle schakers staande het Wilhelmus zingen? De nog jonge Chinees Wei Yi wordt ook wel genoemd als de opvolger van Carlsen maar die toonde in Wijk aan Zee aan dat Wei dan nog wel even moet groeien.
Carlsen-Wei Yi
1.e4 e5 2.Lc4 leuk om de Italiaan weer eens van stal te halen. 2..Pf6 3.d3 (na 3.Pc3 komt Pxe4) c6 4.Pf3 d6 5.0-0 Le7 6.Lb3 0-0 7.c3 Pbd7 8.Te1 Pc5 9.Lc2 Lg4 10. Pbd2 Pe6 11.h3 Lh5 12.Pf1 Het wordt steeds ‘Spaanser’ Pd7 13.g4 de strijd ontbrandt Lg6 14.Pg3 Pg5 15.Lxg5 toch wel verrassend, men geeft meestal niet zo snel het loperpaar op 15..Lxg5 16.d4 Lf4 17.Pe2 Df6 18.Kg2 exd4 Het openen van het centrum is altijd een moeilijke en niet terug te draaien beslissing en het is de vraag of zwart hier goed aan doet. 19.Pfxd4 Tfe8 20.Pxf4 Dxf4 21.f3 Pb6 22.Dc1 Dxc1 23.Taxc1 d5 24.e5 er is een eindspel ontstaan waarin wit kan beginnen met een sterke opmars op de koningsvleugel en zwart moet heel nauwkeurig blijven spelen. 24..Pd7 25.f4 Lxc2 26.Txc2 Pc5 27.Te3 Tad8 28.Kf3 Pe4 Het paard staat daar zo op het oog mooi maar heeft weinig macht. 29.b4 g5 Wei Yi neemt een drastische beslissing maar die pakt verkeerd uit 30.c4 c5? vaak wordt een foutje gevolgd door een fout, zo ook hier 31.Pb5 het zwarte paard komt in problemen, kan nergens meer heen 31..gxf uitstel van executie 32.Kxf4 cxb4 33.cxd5 en zwart gaf op (33..Pc3 34.Pxc3 bxc 35. Ke4). Deze partij zegt natuurlijk niet alles maar wekt wel de indruk dat de Chinees zelfs een matig in vorm zijnde Carlsen niet kan verontrusten.
Probleem 2626 is een driezet van Fecktistov:
Anish Giri is niet vooruit te branden
Het geduld van de meest vriendelijke Giri-volgers, tot wie ik mijzelf ook reken, begint wel een beetje op te raken. Hij moet nu toch echt eens een paar partijen gaan winnen.
Het toernooi in China, dat ik twee weken geleden aankondigde, was nou eens een toernooi om te winnen. De zes deelnemers stonden allen tussen de plaatsen tien en twintig van de wereld. Anish Giri stond op tien, wat hem bij die kleine verschillen niet tot favoriet maakte, maar wel tot een grote kanshebber. Nederland veerde op toen hij in de derde ronde van Pentala Harikrishna won, maar zijn overige negen partijen eindigden in remise en Giri eindigde op de tweede plaats. Liren Ding, de sterkste Chinees, won het toernooi. Ding steeg naar plaats tien van de wereld, Giri zakte naar twaalf.
Zijn laatste drie toernooien speelde Giri steeds tussen de wereldtop, waartoe hij zelf ook behoort: Londen in december, Wijk aan Zee in januari en Shenzen afgelopen weken. Hij won twee partijen, verloor er een en speelde 29 remises. Na het kandidatentoernooi vorig jaar vergoelijkte Jan Timman al die remises nog: Giri was de enige die niet in gevaar was geweest. Giri zelf had gezegd dat hij geen remisespeler was, maar dat die serie remises een soort wonder was. Maar nu is het genoeg geweest, Anish Giri moet peper in zijn kont krijgen. Voor straf geen partij van Giri in deze krant, maar uit de zevende ronde van de KNSB-competitie de partij die door de jury van uitgeverij New in Chess werd aangewezen als de mooiste. De Zeeuw Helmut Cardon (Het Witte Paard, Sas van Gent) bedacht een origineel kwaliteitsoffer tegen Jan Willem van de Griendt (En Passant, Bunschoten-Spakenburg).
Cardon-Van de Griendt
1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pc3 c5 4.d5 exd5 5.cxd5 d6 6.e4 g6 7.Ld3 Lg7 8.h3 0-0 9.Pf3 a6 10.a4 Ph5 11.0-0 Pd7 12.Lg5 Lf6 Die loper hoort op de diagonaal te blijven. Dat zwart hem ter ruil aanbiedt is net zo raar als dat wit er niet op ingaat. 13.Le3 Te8 14.Pd2 Tb8 15.a5 Dc7 16.Da4 Dd8 17.Dc2 g5 Er is duidelijk al iets mis met zwart. 18.g3 h6 19.Kg2 Kh8 20.Le2 Pg7 21.Pc4 Pe5 22.Pb6 Pd7 23.Pca4 De7 24.Ld3 Pe5 25.Le2 Ld7 26.Pc3 Pg6 27.Ld3 Tbd8 Ook al een zet van niks. Wat doet die toren daar? Wit heeft geen grote dreigingen, maar zal na het nu volgende Tae1 waarschijnlijk met f4 komen om te kijken hoe hij kan profiteren van het enorme ruimteprobleem van zwart. Daarom besluit Van de Griendt op de volgende zet tot een uitbraak.
28.Tae1 Lb5 29.Lxb5 axb5 30.Pxb5 Dxe4+ 31.Dxe4 Txe4
32.Lxg5 Txe1 33.Lxf6 Txf1 34.Kxf1 Tb8 35.Pxd6 Dat een toren doorgaans sterker is dan een paard of een loper, komt in deze stelling niet tot zijn recht. 35…Kg8 36.Pd7 Ta8 37.Pxb7 Pe8 38.Lc3 Pe7 39.Pb6 Ta7 40.d6 Een opmerkelijke keuze. In plaats van met 40.Pxc5 naar drie tegen nul pionnen op die vleugel te gaan, gaat wit naar twee tegen een. Kennelijk zag Cardon een winstweg en dan is het goed. Als er meerdere winstwegen zijn, maakt het niet uit welke je kiest.
40…Txb7 41.d7 Tb8 42.dxe8D+ Txe8
Zwart geeft het op. Wit speelt op de volgende zet Lc7 en vervolgens wint zo’n beetje alles.
Voor beginners A7299
Voor gevorderden B7299
Wesley So is sinds deze week Amerikaans kampioen schaken. De nummer twee van de wereld won l eerder dit jaar het Tata Steeltoernooi in Wijk aan Zee. So eindigde gelijk met Onischuk, met zeven punten uit elf partijen. In de tiebreak van maandag won de Amerikaanse grootmeester. Op een gedeelde derde plaats eindigden Akobian, Nakamura en Caruana met 6,5 punt. Al in het begin van het toernooi won So van Onischuk.
So – Onischuk
1. Pf3 d5 2. g3 Pf6 3. Lg2 e6 4. 0-0 Le7 5. c4 0-0 6. b3 (Wesley So speelt niet de hoofdvariant van het Catalaans en verrast de tegenstander met een minder vaak voorkomende zet.) 6. … b6 7. Lb2 Lb7 8. cxd5 Pxd5 9. d4 Pd7 10. Te1?! (Een vreemde zet, maar So heeft met deze zet wel ervaring. De gangbare zet is hier 10. Pbd2.) 10. … c5 11. e4 P5f6 12. Pc3 cxd4 13. Pxd4 Pe5 14. De2 Lc5
