Schaakrubrieken weekend 13 mei 2017
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Geen geld, geen Zwitsers
Vorige week zaterdag werd Kennemer Combinatie onder leiding van Loek van Wely clubkampioen van Nederland. Tweede werd LSG, het Leids Schaakgenootschap. Een genootschap is een schaakclub van stand. En waar was En Passant uit Bunschoten-Spakenburg, de trotse kampioen van 2013, 2014 en 2016? Op de achtste plaats, wat kwam doordat halverwege het seizoen een belangrijke sponsor wegviel. Het oude adagium ‘geen geld, geen Zwitsers’ geldt ook in de schaakwereld. Zoiets maakte ik ook eens mee, op veel dramatischer wijze. Onder de Duitse zakenman Arnfried Pagel had de Koningsclub uit Bergen in de jaren ’80 met Nederlandse, Amerikaanse en Poolse grootmeesters een lange mars gemaakt van de diepste krochten van de onderbond naar de landelijke top. Toen was ik er nog niet bij, maar wel in 1986, toen de club landskampioen kon worden. Alleen moest nog even worden gewonnen van Volmac uit Rotterdam, de sterkste club, met mensen als Kortchnoi en Timman. Kort voor die beslissende wedstrijd werd onze sponsor Pagel gearresteerd op verdenking van financiële onregelmatigheden. Die dag was er een hele pagina over in De Telegraaf met foto’s van spelers van de Koningsclub onder de kop ‘Zwart betaald’. Wist die krant iets over onze belastingaangiftes? Natuurlijk niet, maar voor De Telegraaf was schaakgeld kennelijk automatisch zwart geld. Er was veel publiek bij de wedstrijd tegen Volmac. We werden ingemaakt. Aan mij lag het niet, want ik speelde remise tegen John van Wiel. De Koningsclub ging verder als een amateurclub. Tegelijk met het NK kwam het Russische teamkampioenschap in Sotsji tot een eind. Het superteam Siberië-Sirius met Kramnik, Mamedyarov, Giri en Grisjtsjoek won met overmacht. Bravo, Anish Giri is kampioen van Rusland!
Jevgeny Najer – Shakhriar Mamedyarov, Russisch teamkampioenschap 2017
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. f3 c5 4. d5 Lg7 5. e4 d6 6. Pc3 0-0 7. Lg5 h6 8. Le3 e6 9. Dd2 exd5 10. cxd5 Ph7 11. Ld3 Pd7 12. Ph3 Pe5 13. Pf2 f5 14. Le2 g5 15. exf5 Lxf5 16. h4 b5 Zonder wits laatste zet zou dit pionoffer dubieus zijn, maar nu is het verantwoord, want wit heeft geen veilige plaats voor zijn koning.
17. hxg5 hxg5 18. Pxb5 Tb8 19. Pc3 De8 20. Tc1 c4 Nog een pionoffer. Na 21. Lxa7 is 21…Pd3+ 22. Pxd3 cxd3 23. Lxb8 Le5 interessant, maar rustig 21…Tb7 gaat ook. 21. 0-0 Dit past slecht bij 16. h4 21… Dh5 22. g4 En hiermee vraagt wit te veel van zijn stelling. 22…Dh4 23. Kg2
Wit dreigt een stuk te pakken en ook damewinst met 24. Th1.
23…Pxf3 Maar zwart komt eerst. 24. Lxf3 Er is niet anders, want na 24. Kxf3 Le4+ of 24. gxf5 Dh2+ 25. Kxf3 Txf5+ 26. Kg4 Pf6+ 27. Kxf5 Dh7+ gaat wit snel mat. 24…Le5 25. Th1 Dg3+ 26. Kf1 Ld3+ 27. Le2 Wit lijkt nog op de been, maar nu komt de tweede aanvalsgolf. 27…Txb2 28. Dxb2 Dxe3 29. Lxd3 cxd3 Met een toren meer staat wit verloren. Na 30. Te1 komt 30…Df3 31. Th6 Ld4 (beter dan 31…Lxc3 32. Tg6+) 32. Th2 Lxf2 33. Dxf2 d2 en zwart wint.
30. Tc2 dxc2 31. Dxc2 Txf2+ 32. Dxf2 Dxc3 33. Kg2 Dc4 Wit gaf op
Schaken in de stijl van een jonge Mike Tyson
Vladimir Fedosejev is een 22-jarige Russische schaker die bij het grote publiek nog onbekend is. Hoewel hij eigenlijk al te oud is om als een veelbelovende nieuwe ster te worden gepresenteerd, besteden de vaktijdschriften deze maand ruime aandacht aan de man uit Sint Petersburg. In New in Chess noemt de Russische analist Sergei Sjipov hem een jonge Mike Tyson, die nog geen goede defensieve techniek heeft, maar wel hard kan slaan: ‘Zo hard dat hij zich hopelijk zal ontwikkelen tot een supergrootmeester.’ Het zijn grote woorden voor een speler die pas onlangs de grens van 2.700 ratingpunten overschreed en op de wereldranglijst slechts 45ste staat. Maar het is waar dat Fedosejev de laatste tijd uitstekende resultaten behaalt. In februari won hij het sterk bezette Aeroflot Open in Moskou en tijdens het deze week geëindigde teamkampioenschap van Rusland was hij topscorer met 6 uit 7. Omdat Fedosejev zich als winnaar van het Aeroflot Open heeft gekwalificeerd voor het traditionele elitetoernooi in Dortmund, stelt ook het Duitse blad Schach hem aan de lezers voor. Fedosejev heeft duidelijke meningen over de toekomst van het schaken. Hij vindt dat de traditionele rondentoernooien achterhaald zijn en dat organisatoren zo snel mogelijk moeten overschakelen naar het knock-outsysteem. Alleen het kandidatentoernooi en de WK- match kunnen volgens hem in de huidige vorm blijven bestaan. Gevraagd naar zijn beste partijen geeft Fedosejev voorbeelden die je niet van een jonge speler zou verwachten. In plaats van furieuze, met offers versierde koningsaanvallen noemt hij een paar demonstraties van perfecte techniek in het eindspel. Meer in de stijl van Mike Tyson is een partij die hij afgelopen woensdag won voor zijn team Bronzen Ruiters uit Sint Petersburg.
Fedosejev – Palatsjev Sotsji 2017
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pc3 Lb4 4. Pf3 d5 5. a3 Lxc3+ 6. bxc3 0-0 7. a4 b6 8. Pe5 Pfd7 9. Dd3 Een poging zijn vorige wat onbezonnen zet te rechtvaardigen…
9 … Pxe5 10. dxe5 Pc6 11. Dg3 f6 12. exf6 Dxf6 13. Lg5 Df5 14. h4 Voort op de ingeslagen weg. Hij moest wel, want de ontwikkelingszet 14. e3 wordt weerlegd door 14 … Dc2. 14 … La6 15. h5 Lxc4 16. Th4 Df7 17. e4 Lxf1 18. Kxf1 dxe4 Nu kunnen wits torens samenwerken. Meer in aanmerking komt 18 … Dd7, gevolgd door … Tf8-f7. 19. h6 g6 20. Txe4 e5 21. Tae1 Tae8 22. Kg1 Dd7 23. De3 Te6 24. De2 Td6 25. f4
Een catastrofale fout. Zwart kan weinig gebeuren als hij de e-lijn gesloten houdt met bijvoorbeeld 25 … De6 26. fxe5 Td7 26. Le7 Td2 27. Dc4+ Tf7 28. La3! Nu is er geen verdediging tegen de inval op de achtste rij. 28 …Td1 29. De2 Txe1+ 30. Dxe1 Tf8 Een noodzakelijk zoenoffer. 31. Lxf8 Kxf8 32. Txf4+ Kg8
Schaakvakanties
We kijken vooruit naar de mogelijke schaakvakanties 2017. Bij de planning gaat de afstemming met het thuisfront natuurlijk vooraf. Als alle familieleden schaken kun je zelfs een serietje evenementen aan elkaar rijgen (wat vaak gedaan wordt door een grote groep uit India). Op de vele evenementen is voor ieder niveau wat wils.
Het SciencePark-toernooi in Amsterdam van 8-15 juli biedt vele formules van Open tot eendags-vierkampen (info amsterdamchess.com); Leiden van 14-23 juli (info leidenchess.com); het NK-Open in Dieren van 24 juli-3 augustus, met zwembad en ander vertier, camping aanwezig (info onk.schaakbond.nl); Hogeschool Zeeland Toernooi van 5-12 augustus, zon en zee (info hztoernooi.nl). Maar wat nu als de partner of een ander familielid niet wil schaken? Dan moet de locatie en/of het nevenprogramma de moeite waard zijn want schaakpartijen kunnen lang duren en als iemand verloren heeft is de nazit doorgaans niet vrolijk.
Het Departement voor Toerisme op Ibiza organiseert een Open Internationaal Rapidtoernooi op 21 en 22 oktober. De speelzaal ligt aan de Playa de Talamanca, een zandstrand en een boulevard in een pittoresk dorpje. ‘Deelnemers hebben gratis toegang tot de betoverende nachtclub Pacha’ meldt de organisatie. Er zijn geen spelers met een titel op het eiland en daarom heeft men Jan Timman en ondergetekende uitgenodigd om mee te spelen en nog wat wervende activiteiten te doen. Er is nog genoeg plaats (info festivalescacseivissa.com).
Net zoals bij voetbal, zoekt men naar het verbeteren van bestaande regels. Dat een speler die tijdens de partij de computer gebruikt wordt geschorst, is algemeen aanvaard. Maar dat verlies van de partij ook voor een toevallige batterijpiep geldt, roept weerstand op. Als een speler bij aanvang van de partij niet pontificaal achter het bord zit (maar twee meter verderop handen staat te schudden) krijgt hij bij sommige evenementen direct een nul. Voelt niet goed. Ook over de bedenktijden wordt steevast gefilosofeerd. Nog steeds is er een tijdscontrole na 40 en na 60 zetten, dat stamt uit de tijden van vóór de digitale klok. Moet dat niet anders in het computertijdperk? Je kunt beide spelers een uur bedenktijd geven en een minuut per zet bonus. Of variaties daarop. Dan bepaal je zelf de momenten van meer of minder denktijd. Sommige zaken zijn gevrijwaard van veranderingen.
Er viel weer een kwartaaluitgave van ARVES op de mat, het internationale vakblad voor eindspelstudieliefhebbers. Die wondere wereld van schaakkunst verandert niet, puzzels zijn er altijd geweest. Naast verhandelingen over originele constructies, studies geïnspireerd op bordschaak, verrassende correcties, viel mijn oog op de nagedachtenis aan Victor Aberman (door studiegrootmeester Yochanan Afek). Geboren in Kiev, afgestudeerd in wiskunde aan de universiteit van Novosibirsk emigreerde Aberman naar Amerika waar hij vorig jaar overleed. “Ik schrijf gedichten voor de aardigheid en componeer studies voor de eeuwigheid” vatte hij zichzelf samen.
Wit moet oppassen dat hij zijn laatste pion niet verliest: 1.Kg3? h2 en remise. Goed is 1.Pe5! h2 2.Pd3+ Kd2 3.Pf2 Ke2 en nu niet 4.Kg3? Pf5+ 5.Kg2 Pe3+ 6.Kg3 Pf5+ en wit komt niet verder maar 4.Ph1 Kf1 5.Kg3 Pxf3 6.Kxf3 Kg1 7.Ld5! Kxh1 8.Kf2 mat net zoals na 5…Kg1 6.f4 Kxh1 7.Kf2 Pg2 8.Le8 en spoedig mat.
Aberman componeerde deze studie naar aanleiding van de 64-ste verjaardag van Afek. Uit het juryrapport: ‘Een verbazingwekkend accurate en originele hoek-tot-hoek-reis’. Ik laat de vele doodlopende zijpaden even schieten.
1.Kg2 Kf7 2.Kf3 Ke6 3.g4! Ke5 4.Kg3! Pa8 5.Kh4 Kf6 6.Kh5 Kg7 7.Kg5 Pc7 8.Kf5 Kf7 9.Ke4 Kf6 10.Kd3! Kg5 11.Kc4! Kxg4 12.Kc5 Pa8 13.Kc6 Kf5 14.Kb7 en wint.
Bijzonder: de witte koning schrijdt over sinusvormige lijnen op een bijna leeg bord om tot winst te komen.
De kruising tussen Bor de Wolf en Oehoeboeroe die op dit moment de baas is in de US of A, en het niet zo begrepen heeft op immigranten, zou gek hebben opgekeken als hij de deelnemerslijst van de nationale schaakkampioenschappen had bekeken: bij de vrouwen waren de beslissende partijen Virkud-Foisor en Pakidze-Yu, bij de heren moesten de gelijk geëindigde So en Onischuk het onderling uitmaken. Eerst de dames: Uiteindelijk werd zeer verrassend Foisor kampioen door een fraaie zege, vooral het slot is mooi en Virkud werkte natuurlijk een beetje mee: 1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pc3 Lb4 4.Dc2 0-0 5.Pf3 c5 6.dxc Pa6 7.c6 bxc 8.g3 d5 9.Ld2 d4 10.Pe4 Tb8 11.Pxf6 Dxf6 12.Lg2 e5 vanaf dit moment staat zwart steeds iets beter 13.0-0 Lf5 14.Dc1 Lxd2 15.Dxd2 h6 16. Da5 c5 17.b3 e4 18.Pd2 Tfe8 19.Tad1 Tb6 20.Pb1 De7 21.e3 deze zet had wit al 2 zetten eerder moeten doen 21..Lg4 ook niet best, beter d3. 22.Td2?? Na Tde1 was het gelijk, nu heeft zwart groot voordeel na Pb4 23.exd e3 24.fxe wit stort zich in haar eigen zwaard: 24..Dxe3† 25.Kh1 Tf6 26.Tg1 ook Db5 verloor maar nu krijgt Sabina-Francesca kans op een ‘boekjesfinish’: 26..Dxg1† 27.Kxg1 Te1† 28.Lf1 Tfxf1† Kg2 29.Kg2 Tg1† 30.Kf2 Tef1† 31.Ke3 Tf3† en mat. Nazi Pakidze moest toen op winst spelen tegen Yu en dat pakte verkeerd uit: een nul en dus de titel voor Foisor.
Bij de heren eindigden So en Onischuk (een verrassing) gelijk en er kwamen twee rapidpartijen. De eerste won So, in de tweede stond hij totaal verloren maar in tijdnood raakte Onischuk totaal het spoor bijster: remise en de zoveelste winst van een toernooi voor So. Persoonlijk herhaal ik: waardeloos, of zoals de dammer zei: Een titel bij dammen beslis je niet met een potje sjoelen … Uiteindelijk dus een kampioene, geboren in Roemenië en een kampioen, geboren op de Philipijnen. Sommige deelnemers aan dit toernooi hebben ooit deelgenomen aan de Open Junior Chess Championships die vanaf 1946 werden gehouden en daarover gaat het gelijknamige boek van Alex Dunne, verschenen bij www.mcfarlandpub.com, met van ieder toernooi de deelnemers, de uitslag en een partij van de winnaar, dus ook van bijvoorbeeld Bobby Fischer (€ 29.95). De auteur is vooral bekend van het correspondentieschaken en geeft interessant commentaar bij de ruim 80 partijen uit de diverse toernooien die steeds weer in andere staten gehouden werden, waarbij Texas goed scoort. Er zitten veel mooie partijen bij zoals de winst van Fischer op Grosguth, 1956, overigens had de laatste toen 300 ELO-punten meer … Zonder veel commentaar: 1.e4 c5 2,Pf3 d6 3.d4 cxd 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.Le2 e5 7.Pb3 Le7 8.Le3 0-0 9.Dd2 b5 10.f3 Le6 11.g4 (beter a4) d5 12.g5 (exd) d4 13.gxf6 Lxf6 14.0-0-0 dxe 15.Dxd8 Txd8 16.Pc5 Pc6 17.Pxe6 fxe 18.Thf1 b4 19.Pa4 Pd4 20.Txd4 al wanhoop Txd4 21.Ld3 Tad8 22.Kd1 Lg5 23.Ke2 Lf4 24.h3 Tc8 25.Td1 Tc6 26.b3 Kf7 27.h4 Kf6 28.h5 a5 29.Pb2 Txd 0-1 een curiositeit. Het boek is een mooi historisch document zoals zovele boeken van McFarland.
Probleem 2630 is een driezet van Petkov:
Eindelijk een landskampioen uit Haarlem
Nederland heeft een nieuwe clubkampioen en het is met grote overmacht Kennemer Combinatie geworden. De Haarlemmers bereikten het door in de slotronde met 5,5-4,5 te winnen van Groninger Combinatie. Doordat achtervolger LSG IntelliMagic (Leiden) met dezelfde cijfers verloor van Charlois Europoort, liep Kennemer Combinatie uit tot een voorsprong van vier matchpunten en vijf bordpunten. Dat was meer dan verwacht, nadat de Kennemers in de zevende ronde van LSG hadden verloren. Verdiend is het wel, Kennemer Combinatie is ondanks die nederlaag het hele seizoen niet in gevaar geweest. LSG verloor van de nummer vier HMC Calder (Den Bosch), de nummer zes Groninger Combinatie en degradant Charlois Europoort.
Kennemer Combinatie zorgde voor een unicum, het is in de bijna honderdjarige geschiedenis van de KNSB-competitie de eerste landskampioen uit de Noord-Hollandse Schaakbond. Niet de eerste uit Noord-Holland, maar Amsterdam en Hilversum vallen onder andere regionale bonden. Een leuk statistisch feitje is het zeker. Meer dan dat: het is een hoogtepunt in de toch al rijke Haarlemse schaakgeschiedenis. Kennemer Combinatie ontstond vooral uit de schaakclub Bloemendaal, die verbinding zocht met clubs met een veelbelovende jeugdafdeling. Het is mooi dat het voormalige jeugdtalent Miguoel Admiraal, inmiddels 22, topscorer van het team werd met acht uit negen. De gastspelers Loek van Wely en Wouter Spoelman moesten de sterkste tegenstanders van zich afhouden. David Klein (ook uit de regio) en Quinten Ducarmon scoorden zeven uit negen. Ducarmon is een 23-jarige Zeeuw die via vrienden in Haarlem terechtkwam. Hij won vorige week tegen Groninger Combinatie een spectaculaire partij van Iozefina Paulet.
Ducarmon-Paulet
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pd2 a6 4.Pgf3 Pf6 5.e5 Pfd7 6.Ld3 c5 7.c3 Pc6 8.0-0 g5 Ongebruikelijk agressief in deze stelling. 9.Pb3
Wit reageert meteen met een provocatie tot 9…c4 10.Pxg5 cxd3 11.Pxe6, waar zwart beter niet op kan ingaan. 9…h6 10.Pxc5 Pxc5 11.dxc5 Lxc5 12.De2 Dc7 13.h3 Ld7 14.Te1 Le7 15.b4 Pa7 16.a4 Dxc3 Daar kan wit een mooie c-lijn voor krijgen voor een toren, maar het is helemaal niet gek om deze pion te pakken. Tc1 is trouwens niet wits doel, zo blijkt. 17.Ld2 Dc7 18.b5 a5 19.Pd4 Dd8 20.Dh5 Lc5
21.Pf5 Met de bedoeling 21…exf5 22.e6 en wit wint zijn stuk terug terwijl zwarts koning in een mijnenveld blijft. 21…Db6 22.Le3 d4 23.Lxg5 exf5
Niet slaan is ook geen optie. 24.e6 Lxe6 25.Lxf5
26.Dxh8+ Kd7 27.Lxe6+ fxe6 28.Dxa8 Pc8 Nu nog Ld6 en wits dame is gevangen, al kan die voorlopig niet worden gepakt. Maar wit voorkomt Ld6 met zijn volgende zet.
29.Tac1 Pd6 30.Dg8 Pf5 31.Txc5 Zwart geeft het op. Na 31…Dxc5 32.Dxe6+ is haar mooie pion niet voldoende redding voor de vreselijke positie van haar koning. Let bij aanvalswendingen ook op de zet b5-b6.
Voor beginners A7322
Voor gevorderden B7322
Het vierde schaakprobleem uit het winterpuzzelboek is de eerste driezet. “Mat-in-drie-problemen” zijn moeilijker op te lossen dan de tweezetten.
De sleutelzet is 1. Lb5! Er dreigt nu 2. Pb8+ Kd8 3. Dd7 mat, of 2. … Kf8 3. Dc8 mat. Het probleem is niet helemaal zuiver, want er dreigt ook 2. Pc5+ Kd8 3. Dd7/Td6/Pxb7 mat, of 2. … Kf8 3. Pe6 mat.
Een parade tegen de dreigingen is de lange rokade: 1. …0-0-0, daarop komt 2. Tc6+ bxc6 en 3. La6 mat. Ook motief dat ook wel bekend is uit het partijschaak. Op 1. …Td8 komt 2. Te6+, fxe6 en 3. Dg6 mat, of 2. ….Le7 3. Txe7 mat. Na 1. …Tc8+ gaat de tweede dreiging 2. Pc5+ door, waarna wit, na 2. …Tc6 met 3. Dc8 mat geeft. Ook na 1. …gxh6 gaat de tweede dreiging door. Op de laatste parade 1. …f6 zet wit mat met 2. P7xf6 Kd8 en 3. Dd7 mat, of 2. …Kf7/Kf8 3. Pf willekeurig mat.
Het probleem is gemaakt voor de echo-mat-stellingen na 3. La6 en 3. Dg6. Die vertonen hetzelfde matbeeld, maar dan gespiegeld. Bij deze matbeelden zijn alle witte stukken betrokken, behalve de koning en pionnen. Ook is een voorwaarde dat alle velden van de zwarte koning slechts door één wit stuk ontoegankelijk is gemaakt. Verder zijn er matveranderingen te melden na de zetten 1. ….Tc8 en 1. …Td8 in de stelling voordat de sleutelzet is uitgevoerd. Op 1. …Tc8 lag al klaar: 2. P7f6+ gxf6 of Kf8 3. Dxc8 mat, of 2. … Kd8 3. Dd7 mat en op 1. …Td8 was dat 2. Pc7+ Ke7 3. Dxf7 mat.
Het genoemde matbeeld, waarbij wit de velden rond de koning al slechts op één manier dekt wordt ook wel economisch reine matstelling genoemd. In de studie van deze maand, een initiatief van de website Chessbase, kwam dit thema ook voor. Zie een gedeelte van de eindspelstudie van V. Bron, met als opdracht, wit wint.
Twee mooie matbeelden met alleen witte lopers.
