Machteld van Foreest laat alle jongens haar hielen zien
Het Nederlands Jeugdkampioenschap t/m 12 jaar werd, zoals al heel lang, weer in Rijswijk gehouden. De goed geoliede organisatie heeft weer zijn uiterste best gedaan om dit Kampioenschap goed voor het voetlicht te brengen. Men teert op de reserves, een sponsor voor de toekomst is nog niet gevonden. Vandaar dat toernooidirecteur Ted Barendse een crowdfunding actie had opgezet. Die heeft naar verluidt behoorlijk wat opgeleverd, mede door een gulle bijdrage van Cor van Wijgerden met zijn Stappenmethode.
Bij de jeugd waren er 50 spelers, bij de meisjes 30, die samen gingen uitmaken wie er deze zeer gewilde Nederlandse titel zou gaan behalen. Het werd in beide categorieën een bijzonder spannend toernooi met een slot dat zo in een thriller kan worden verwerkt.
Machteld van Foreest, de latere kampioene bij de jeugd, in uiterste concentratie (foto Frans Peeters)
Het jeugdkampioenschap t/m 12 jaar
Bij de jeugd was de hoogst geplaatste speler Nyuk Lyn Cchung (1894) niet helemaal in goeden doen. Hij kon uiteindelijk geen rol van betekenis spelen om de titel. Dat gold wel enigszins voor de kampioen bij de jeugd t/m 10 jaar, Yichen Han (1877). Deze speler uit Eindhoven, die inmiddels in Newcastle in Engeland woont, grossiert in het binnenhalen van titels. Dit voorjaar slaagde hij erin om met 8½ uit 9 kampioen in de E-categorie te worden. Zijn belangrijkste concurrent was… Machteld van Foreest (1814)!
Laat nu deze telg uit de beroemde schaakfamilie in bloedvorm verkeren. Na zes ronden stond zij bovenaan met 5½ punten, samen met Khoi Pham die op hetzelfde puntenaanval stond. Hun onderlinge partij eindigde in remise, maar de laatste twee ronden sloegen beide spelers onverbiddelijk toe. Daarbij sprong vooral de overwinning van Machteld op Yichen in het oog. In Tilburg had zij nog het onderspit moeten delven, maar nu speelde zij hem helemaal zoek. De wijze waarop zij deze partij naar winst voerde, liet zien dat zij grootmeesterlijke bloed bezit!
Omdat zowel Machteld als Khoi op 8 uit 9 eindigden, moest een snelschaakmatch de beslissing brengen. En daarin bleek Machteld ook al uit het goede hout gesneden. Zij won beide vluggertjes zeer overtuigend.
De eindstand aan kop werd:
| Nr | Naam | Score | M/V | Rating | TPR | W-We | WP | SB | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Khoi Pham (2e*) | 8.0 | M | 1839 | 2011 | +1.67 | 53.5 | 46.25 | 1 | 1 | 1 | ½ | 1 | 1 | ½ | 1 | 1 |
| 2 | Machteld van Foreest (1e*) | 8.0 | V | 1814 | 1976 | +1.69 | 50.0 | 42.75 | 1 | ½ | 1 | 1 | 1 | 1 | ½ | 1 | 1 |
| 3 | Timo Yeh | 6.5 | M | 1480 | 1773 | +3.29 | 53.5 | 35.5 | 1 | ½ | 1 | ½ | 1 | 1 | ½ | 0 | 1 |
| 4 | Nyuk Lyn Cchung | 6.5 | M | 1894 | 1801 | -0.66 | 52.0 | 32.75 | 1 | 1 | 1 | ½ | 1 | 0 | 1 | 1 | 0 |
| 5 | Wahe Boghossian | 6.5 | M | 1777 | 1705 | -0.20 | 48.0 | 30.5 | 1 | 1 | 1 | ½ | 0 | 1 | 0 | 1 | 1 |
| 6 | Loek van der Hagen | 6.5 | M | 1649 | 1750 | +1.36 | 47.0 | 33.0 | 1 | 1 | 0 | ½ | 0 | 1 | 1 | 1 | 1 |
| 7 | Daniel Kutchoukov | 6.0 | M | 1838 | 1678 | -1.36 | 49.0 | 29.0 | 1 | 1 | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 |
| 8 | Duncan Klaren | 6.0 | M | 1643 | 1676 | +0.57 | 47.5 | 28.5 | 1 | 1 | 1 | 0 | 1 | 0 | 0 | 1 | 1 |
| 9 | Yichen Han | 5.5 | M | 1877 | 1697 | -1.69 | 52.5 | 29.25 | 1 | 1 | 0 | ½ | 1 | 1 | 1 | 0 | 0 |
| 10 | Constantijn Beukema | 5.5 | M | 1691 | 1556 | -1.10 | 48.5 | 27.75 | 1 | 0 | 1 | 1 | 0 | 1 | 1 | ½ | 0 |
Meisjes t/m 12 jaar
Bij de meisjes zagen we een strijd ontstaan tussen Wendy Huang (pas 9 jaar), Lise Heskens en Kavya Raulji. Na 6 ronden was Lise die slechts één halfje had afgegeven en ondertussen ook al gewonnen had van Kavya. Wendy had twee halfjes geïncasseerd maar stoomde op de slotdag goed door, door tweemaal op rij te winnen. Kavya had met wat geluk Wendy op remise gehouden zodat zij 1½ verliespunt had.
Lise verloor de derde dag tweemaal op rij en wist zich daardoor uitgeschakeld voor de titel. Bij het ingaan van de laatste ronde stond Wendy alleen bovenaan met 7 uit 8 nadat zij heel knap de E-kampioene van dit jaar, Manasvita Basa had weten te verslaan. Ondertussen was ook Kathleen Velasco naar boven gekropen met 2 verliespunten. Zij versloeg Wendy in de slotronde en omdat Kavya keurig won van Amelia Jonkman, ging de titel uiteindelijk naar haar met 7½ punten. Wendy en Kathleen deelden de tweede plaats met een halfje minder.
De eindstand aan kop werd:
| Nr | Naam | Score | M/V | Rating | TPR | W-We | WP | SB | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Kavya Raulji | 7.5 | V | 1256 | 1356 | +1.28 | 49.5 | 39.5 | 1 | 1 | 1 | 0 | 1 | ½ | 1 | 1 | 1 |
| 2 | Wendy Huang | 7.0 | V | 1146 | 1319 | +2.05 | 51.0 | 37.0 | 1 | 1 | 1 | 1 | ½ | ½ | 1 | 1 | 0 |
| 3 | Kathleen Velasco | 7.0 | V | 1206 | 1177 | +0.13 | 44.0 | 34.5 | 0 | 1 | 1 | 0 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 |
| 4 | Lise Heskes | 6.5 | V | 1285 | 1294 | +0.27 | 50.5 | 33.5 | 1 | 1 | 1 | 1 | ½ | 1 | 0 | 0 | 1 |
| 5 | Stella Honkoop | 6.5 | V | 1389 | 1254 | -1.04 | 49.0 | 32.0 | 1 | 1 | 0 | 1 | 1 | ½ | 1 | 0 | 1 |
| 6 | Rolinde den Heijer | 5.5 | V | 1247 | 1073 | -1.54 | 46.0 | 25.25 | 1 | 0 | 1 | 1 | 0 | ½ | 1 | 0 | 1 |
| 7 | Amelia Jonkman | 5.5 | V | 891 | 1045 | +1.49 | 44.5 | 22.5 | 1 | 0 | 1 | 1 | ½ | 1 | 0 | 1 | 0 |
| 8 | Veronique Bogouslavskii | 5.5 | V | 1105 | 1049 | -0.46 | 40.5 | 23.25 | 1 | ½ | ½ | 0 | 1 | ½ | 0 | 1 | 1 |
| 9 | Manasvita Basa | 5.0 | V | 1056 | 1093 | +0.54 | 48.5 | 24.0 | 1 | 1 | 0 | 0 | 1 | 1 | 1 | 0 | 0 |
| 10 | Luna Morote | 5.0 | V | 804 | 1084 | +2.89 | 48.0 | 22.5 | 0 | 1 | 1 | 1 | ½ | ½ | 0 | 0 | 1 |
2017 Werd dus het jaar dat twee meiden de D-titels opstreken. Dit is Kavya Raulji die bij de meisjes eerste werd (foto Frans Peeters).
ANALYSES
Twee grote favorieten tegen elkaar: Machteld van Foreest tegen Yichen Han (foto Frans Peeters)
Van Foreest, Machteld – Han, Yichen
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Pf6 4. d3 Le7 5. c3 O-O 6. Lb3 d5 7. exd5
- De2 is hier het gebruikelijke antwoord maar de resultaten voor wit zijn wisselvallig. Een mooie partij voor wit is Mamedov-Sriram, 2010 en Nemeth-Stevic, 2012.
7…Pxd5 8. O-O
8…Le6
Een volkomen normale ontwikkelingszet, maar er liggen problemen op de loer voor zwart… Zwart moet rekening houden met een vroegtijdige aanval op het kwetsbare punt e5. Vandaar dat 8…Lg4! noodzakelijk lijkt. Het kwam ooit voor in een partij Repkova-Szcepkowska, 2013.
- Te1
9…Dd6
Hier staat de dame heel kwetsbaar. Veiliger is 9…Lf6 maar dat is toch niet wat zwart graag wil. 9…f6 kan duidelijk niet vanwege 10. d4 en de ongedekte loper op e6 gaat zich wreken. Misschien kon zwart er een pionoffer van maken met 10…Lf7 11. dxe5 Pxe5 12. Pxe5 fxe5 13. Txe5 c6 omdat wit wat achterloopt in ontwikkeling. Echter, na 14. Pd2 Ld6 15. Te1 zie ik toch te weinig compensatie.
- Pbd2
Dreigt Pd2-c4 en pion e5 valt. Maar Hichen moet dit hebben zien aankomen. Hij heeft iets klaarliggen. In aanmerking komt ook maar na 10. La4 Tad8 [ 10…f6 11. Pbd2 Pb6] 11. Pa3 Dc5 lijkt het erop dat zwart voldoende tegenspel heeft.
10…Pf4
Dit was zijn bedoeling.
- Lxe6 Dxe6 12. Pc4
12…Dg6
Ziet er aardig uit, maar in werkelijkheid raakt zijn pionnenstructuur nu dermate verminkt dat hij daar de rest van de partij last van houdt. Nu was 12…Pg6! de enige zet om niet in het nadeel te raken. Na 13. De2 Tad8 14. Pcxe5 Pcxe5 15. Pxe5 Pxe5 16. Dxe5 Dxe5 17. Txe5 Txd3 staat het volkomen gelijk: 18. Le3 Tfd8 19. g3 T8d7 en remise lijkt de meest waarschijnlijke uitslag.
- Lxf4!
Natuurlijk: wit heeft als het ware een pion meer op de damevleugel.
13…exf4 14. Pfe5 Pxe5 15. Pxe5 Df5 16. Df3 Lf6 Een poging om te compliceren is met 16…Tae8 17. Dxb7 [ Het beste lijkt 17. d4 dat na 17…c6 ook voordelig is voor wit.] 17…Ld6 en het valt niet mee voor wit om hier voordeel aan te tonen.
- d4 c6 18. Te4
18…Lg5
De loper is geen goed stuk in deze stelling. 18…Tae8 19. Txf4 De6 kost gewoon een pion. Zwart kan afscheid nemen van de loper met 18…Lxe5 maar na 19. Txe5 Df6 20. Tae1 heeft wit de enige open lijn in handen en pion f4 blijft een aanvalsdoel. Zwart heeft totaal geen tegenspel hier.
- Pd3
Machteld houdt de druk op de ketel: pion f4 is een zorgenkindje! 19. Tae1
19…Tae8 20. Tae1 Te6 21. Pc5
- Txe6 fxe6 22. Te5 Dg6 23. Te4 is ook bepaald geen lolletje voor zwart.
21…Txe4 22. Txe4
22…Dd5!?
Yichen is niet een speler die werkeloos toe wil kijken hoe de tegenstander denkt het voordeel te gaan verzilveren. Hij is op zoek naar tegenspel.
- h4?!
- a3 kon ook en dan blijft wit in het voordeel.
23…f5?!
Dit is iets te voortvarend. Zwart had afstand moet doen van zijn zwakke pion op f4. 23…Lxh4 24. Txf4 [ Ook 24. Dxf4 Lg5 levert weinig op voor wit.] 24…Dxf3 25. Txf3 b6 lijkt mij nog zeer goed verdedigbaar.
- Te5 Dxf3 25. gxf3
Hij heeft natuurlijk gedacht dat de witte dubbelpion die nu ontstaan is hem voldoende compensatie oplevert. Maar dat blijkt een misvatting.
25…Lxh4 26. Pxb7
Wit heeft nu een pionnenmeerderheid van 4 tegen 2 op de damevleugel terwijl die van zwart op de koningsvleugel weinig voorstelt.
26…Tb8 27. Pd6
Heeft hij in zijn vooruitberekeningen misschien dit gepointeerde antwoord gemist? Zwart kan geen …Txb2 spelen vanwege een gemeen mat op e8!
27…g6 28. b4
Zo stabiliseert wit haar mooie pionnenstructuur en kan zijn met haar beweeglijke paard en toren op jacht naar de andere twee kwetsbare pionnen op a7 en c6.
28…Kf8 29. Tc5 Tb6 30. Ta5
Deze fase speelt Machteld ijzersterk. Zwart loopt volkomen achter de feiten aan.
30…a6 31. Pc4 Tb8 32. Txa6
Daar is nummer één al die gevallen is.
32…Te8
- Pe5!
Haalt het tegenspel uit de stelling. Niet 33. Txc6?! vanwege 33…Te1+ 34. Kg2 Te2 en zwart heeft gevaarlijk tegenspel.
33…c5!?
De laatste ultieme poging er iets van te maken, maar de stelling is en blijft verloren.
- bxc5 Le7
Hij wil … Lxc5 spelen.
- c6 Ld6 36. Pc4 Lb8 37. Ta8
Zo zet ze hem helemaal klem. Tegen 37. d5 Ke7 38. Tb6 gevolgd door Tb7+ en d6 viel ook al niets te verzinnen.
37…Ke7 38. d5 Td8 39. d6+!
Machteld wikkelt feilloos af.
39…Ke6
39…Lxd6 40. Txd8 Kxd8 41. Pxd6 is natuurlijk helemaal uit.
- Kg2
Hier geeft Machteld er blijk van dat er een toekomstige grootmeester in haar schuilt. Zwart kan namelijk helemaal niets. En op deze manier kan ze op haar gemak uitzoeken hoe ze het beste de partij kan beëindigen. Je zou kunnen denken dat 40. Txb8 uit is. Na 40…Txb8 41. c7 Tg8 42. Pb6 klopt dat ook. Ook direct 40. c7 wint. Dan moet je nog wel zien dat je na 40…Lxc7 41. dxc7 Txa8 42. Pb6 hebt!
40…h5 41. c7 Lxc7 42. dxc7 Txa8 43. Pb6
En zo gebeurde het dus ook in de partij.
1-0
Pham, Khoi – Kutchoukov, Daniel
1. e4 c6 2. d3 d5 3. Pd2 e5 4. Pgf3 Ld6 5. g3 Pf6 6. Lg2 O-O 7. O-O Te8 8. Te1 dxe4 9. dxe4 Pbd7 10. Pc4 Lc7 11. c3 De7 12. Dc2 Pb6 13. Pe3 g6 14. a4 a5 15. b3 Pg4 16. h3 Pxe3 17. Lxe3 f6 18. Tad1 Le6 19. c4 Pd7 20. c5 Pb8 21. Lf1 Pa6 22. Lc4 Pb4
- Lxe6+
- Dc3 was beter.
23…Dxe6 24. Db1?!
Een klein vergissinkje. Pion h3 hangt nog…
24…Ted8 Met 24…Dxh3 had zwart een kostbare pion kunnen incasseren.
- Kg2 Kg7 26. Txd8 Txd8 27. Td1 De7 28. g4 g5 29. Txd8 Dxd8 30. Pd2
In deze stelling staat wit een tikje beter. Zijn stukken kunnen naar betere velden gespeeld worden, maar vooral de pionnenstructuur van zwart vertoont een paar zwaktes.
30…Dd3?
Deze ruil krijgt grote gevolgen.
- Dxd3 Pxd3 32. Pc4 Kf7
32…Pe1+ 33. Kf1 Pd3 34. Ke2 Pb4 35. f3 is ook heel goed voor wit.
- Kf1 Ke6 34. Ke2 Pb4
- Ld2
Het goede idee, maar als zwart correct had geantwoord, had het toch weinig opgeleverd. Wit kan zijn voordeel uitbouwen door pion c5 te gaan dekken met de koning waarna Ld2 een grote dreiging gaat worden. 35. Kd2 Pa6 36. Kc3
35…Pc2? Met 35…Pa6 had zwart de belangrijkste dreiging kunnen pareren.
- Lc3 Pb4 37. Lxb4
Wit wikkelt af: pion b4 is ten dode opgeschreven.
37…axb4 38. Kd3 Kd7
- Pb6+
En nu wikkelt hij af naar een pionneneindspel.
39…Lxb6
Dit helpt niet. 39…Kd8 40. Kc4 Lb8 41. Kxb4 La7 42. Pc4 is ook gewonnen voor wit.
- cxb6 Kd6 41. Kc4 h6
41…c5 42. Kb5 h6 43. a5 en zwart zit in tempodwang.
- Kxb4 c5+ 43. Kb5 1-0
Raulji, Kavya – Tran, Kimmily
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Pf6 4. d3 Lc5 5. c3 O-O 6. Pbd2 d6 7. O-O Lg4 8. h3 Lh5 9. Te1 a6 10. Lb3 Pe7 11. Pf1 Pg6 12. Pg3 Lxf3 13. Dxf3 c6 14. Dd1 b5 15. d4 exd4 16. cxd4 Lb4 17. Ld2 Lxd2 18. Dxd2 Te8 19. Tac1 Tc8 20. f4 d5?
Dit geeft wit ineens een mooie pionnenmeerderheid op de koningsvleugel.
- e5! Pe4
21…Pd7 22. Pf5 en wit staat prachtig.
- Pxe4 dxe4 23. Txe4
Zo heeft wit een belangrijke pion buitgemaakt.
23…Kh8 24. Lxf7
En nog een!
24…Te7 25. Lxg6 hxg6
- Df2
Nu de koningsstelling verzwakt is, zoekt zij onmiddellijk naar matmotieven.
26…Te6 27. Kh2
- f5 was heel direct geweest en dat wint ook snel. Bijvoorbeeld: 27…gxf5 28. Dxf5 Th6 [ 28…De7 29. d5!] [ 28…De8 29. Th4+ Kg8 30. Dh7+ Kf7 31. Tf1+ Ke7 32. Dxg7+ en zwart kan het verder wel vergeten.] 29. e6
27…g5 28. fxg5 Dxg5 29. Dh4+
Zij zoekt vaak voor de technische oplossing. Het kon ook met de dames op het bord: 29. Th4+ Th6 30. Txh6+ Dxh6 31. Df5 Tc7 32. Tc5 en wit staat op winst.
29…Dxh4 30. Txh4+ Kg8 31. Te4 Tf8 32. Kg3 Kh7 33. Tc3 Tg6+ 34. Tg4 Th6 35. Tf3 Txf3+ 36. Kxf3 a5 37. Kg3 Kg8 38. Kf3 Kf7 39. Ke4
39…Tg6?
Als je materiaal achter staat kun je beter niet alle stukken afruilen. Dit maakt wits taak een stuk eenvoudiger.
- Txg6 Kxg6 41. g3!
Heel solide! De zwarte koning kan nergens binnenkomen hierna.
41…Kg5 42. d5 cxd5+ 43. Kxd5 Kf5 44. Kd6 g5 45. e6 Kf6 46. Kd7
En zwart hield het voor gezien.
1-0
Huang, Wendy – Raulji, Kavya
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. Le3 e5 7. Pf3 Le7 8. Lc4 Dc7 9. Lb3 Pbd7 10. O-O O-O 11. Te1 b5 12. Dd2 Lb7
- Lg5!
Goed gespeeld: wit gaat haar mooie loper inleveren voor een paard om op veld d5 te kunnen spelen.
13…Pb6 14. Lxf6 Lxf6 15. Tad1 Tfd8 16. a3 Tac8 17. Tc1 h6 18. Pd5 Pxd5 19. Lxd5 Lxd5 20. Dxd5
Het is wit gelukt om de juiste stukken af te ruilen en daarmee heeft ze het sterke veld d5 veroverd. Wits paard is in principe superieur aan zwarts loper. Toch is het omzetten van dit voordeel in concrete andere voordelen nog erg lastig.
20…Dc5 21. Ted1 Kf8 22. c3 Td7 23. Td3 Ld8 24. Tcd1 Dxd5 25. Txd5
Inmiddels heeft zwart het wat onhandig gespeeld en ze gaat nu een pion verliezen.
25…Lf6 26. Txd6 Txd6 27. Txd6 Tc4
Maar zwart heeft tegenspel!
- Txa6
- Pd2 Ta4
28…Txe4
- Tb6?
Een logische zet, maar helaas te vroeg. Ze laat onnodig tegenspel toe en daarmee weet de zwartspeelster te ontsnappen met remise. Nu had wit beslissend voordeel kunnen veroveren met 29. Kf1!+- De koning verhindert dat de zwarte toren op de tweede rij binnenkomt en dan kan wit het paard gaan omspelen naar de damevleugel. Een mogelijke winstvoering zou zo kunnen gaan: 29…Tc4 [ Heel passief is 29…Ta4 30. Tb6 Ta5 31. Ke2 Ke8 32. Pd2 gevolgd door Pd2-b3 en Txb5. Met drie verbonden vrijpionnen op de damevleugel moet de winst binnen handbereik zijn.] 30. Ta5 Tc5 31. a4
29…Te2 30. g3
- Txb5? zou zelfs na 30…e4! verliezend kunnen worden voor wit. 31. Kf1 exf3 32. gxf3 Td2 en hoewel wit drie verbonden vrijpionnen heeft, moet zwart hier beter staan.
30…Txb2 31. Tb8+ Ke7 32. Tb7+ Ke6 33. a4 Tb3 34. c4
Deze laatste zet is ongetwijfeld niet gespeeld.
1/2-1/2
Foto’s ronde 8.
Machteld van Foreest, edelvrouw en ambachtsvrouw in de dertiende eeuw, wordt beschouwd als de stammoeder van het Hollandse geslacht Van Foreest. De jonge Machteld van negen jaar is acht eeuwen later de kleine koningin van het Nederlands Jeugdkampioenschap schaken onder 12 jaar. (Vorig jaar nog speelde zij met het originele schaakspel uit de film Lang leve de koningin een partij tegen Hans Böhm.)
Weer kampioen, een knappe prestatie mede gelet op de weersomstandigheden want het was voor de kinderen best warm in de speelzaal van Don Bosco, het is daar ieder jaar mooi weer!
Machteld heeft weer een stap gezet op de ladder om de allerbeste te willen worden. Wordt zij de nieuwe Judit Polgar? Ze slaat, net als Judit, de meisjesgroep over en neemt het direct maar op tegen de sterke jongens en ze schuwt het aanvallen niet waarbij mat zetten boven stukwinst gaat. Ook haar tweelingbroertje Nanne deed mee aan dit NJK en boekte ook een verdienstelijk resultaat.
Lucas deed mee aan een Chess960-toernooi in den lande en Jorden is actief in Frankrijk.
Op maandag 26 juni zendt de VPRO, met steun van het Mediafonds, de documentaire ‘De stelling van Foreest’ uit. Regie en samenstelling Thomas Doebele en Maarten Schmidt. Jorden is dan net begonnen aan de verdediging van zijn titel op het NK Schaken in de Tolhuistuin in Amsterdam.
de allerbeste