Schaakrubrieken weekend 24 juni 2017
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Een wonderlijke familie
Je zou eigenlijk iedere dag een volle pagina in de krant nodig hebben om het schaaknieuws bij te houden. Het toernooi in Stavanger, waarvan ik vorige week de eindstand nog net niet kon melden, werd tot vreugde van zijn vele fans gewonnen door Levon Aronian. Anish Giri eindigde met twee overwinningen en twee nederlagen in de middenmoot en wereldkampioen Magnus Carlsen werd voorlaatste. Het is een slecht jaar voor Carlsen, waarin hij nog geen toernooi heeft gewonnen. Vlak na Stavanger begon in de Siberische stad Chanty-Mansiejsk het wereldkampioenschap voor landenteams, waar Nederland zich niet voor gekwalificeerd heeft. In Parijs is de Grand Chess Tour begonnen, met Carlsen en een aantal vooraanstaande rivalen, en in Amsterdam wordt maandag de eerste ronde gespeeld van het Nederlands kampioenschap, waarin de winnaar van vorig jaar Jorden van Foreest (18) zijn titel verdedigt. De film De stelling Van Foreest, een schaakfamilie van Thomas Doebele en Maarten Schmidt, die maandagavond op NPO 2 wordt vertoond, mocht ik als schaakjournalist van tevoren zien, en ik keek mijn ogen uit. Een huis met zes schakende kinderen en twee schakende ouders en in alle kamers schaakstellingen op computerschermen van allerlei formaat, van smartphone tot huisbioscoop. Voor de kinderen lijkt schaken vanaf hun vroegste jeugd zo natuurlijk als ademhalen te zijn geweest. De gewone leerstof waarvoor andere kinderen naar school gaan, leerden ze thuis naast het schaken en passant in sneltreinvaart en ondanks hun extreme schaakspecialisatie kunnen ze veel dingen die ik niet kan, zoals een gebakken ei uit de pan gooien, of rolschaatsen. De grappige partij hieronder, van twee spelers die elkaar ook in het echte NK zullen treffen, is uit het NK rapidschaak van vorig jaar. Zwart laat eerst een toren insluiten en daarna noodgedwongen op bijna dezelfde plek zijn dame. Het is een wet onder humoristen: een keer uitglijden over een bananenschil is niets, twee keer vlak achter elkaar is humor.
Jorden van Foreest-Ivan Sokolov, NK rapid, Amstelveen 2016
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. d4 exd4 4. Pxd4 Df6 5. Pb5 Lc5 6. De2 Dd8 7. Le3 b6 8. Lxc5 bxc5 9. De3 Tb8 Met het idee om een pion te geven en die op b2 terug te winnen, maar dat gaat mis. 10. Dxc5 Pge7 11. Ld3 a6 12. Pd4 0-0 13. 0-0 Txb2 14. Pb3 Zwarts toren zit in de gevangenis. 14…Pg6 15. Pc3 Met 15. f4 viel al materiaal te winnen. 15… Pce5 16. Pd1
Goed spel mede dankzij bonte avondjes
Oudere bezoekers van het Tata-toernooi kunnen met weemoed vertellen over de tijd waarin Hotel Kennemerduin nog het middelpunt van het festival in Wijk aan Zee was. Overdag speelden de deelnemers hun partijen op de bovenverdiepingen, waarna ze ’s avonds samenkwamen in de kelderbar om te snelschaken, kaarten, drinken, zingen en dansen. Na een extra genoeglijke avond moest soms een uitgetelde grootmeester naar zijn kamer worden gedragen.
Een vergelijking met die roemruchte dagen is niet op zijn plaats, al is het bemoedigend dat de deelnemers aan het toernooi in Stavanger na de ronde samen het door Magnus Carlsen geïntroduceerde spel Avalon speelden. Het geeft een ander beeld dan het hardnekkige verhaal dat voor de moderne topspelers de laptop ’s avonds het enige gezelschap is.
Toernooiwinnaar Levon Aronian zei in een interview met de website chess.com dat zijn goede spel mede te danken was aan die met zijn collega’s doorgebrachte avonden: ‘Het was goed om buiten het schaken om met elkaar op te trekken. Dat miste ik weleens op de toptoernooien, waarbij het meestal ieder voor zich is. Avalon interesseert me trouwens niet zo, maar dat is minder belangrijk.’ Aronian en oud-wereldkampioen Vladimir Kramnik speelden het meest attractieve schaak in Stavanger. Beiden wonnen driemaal, maar terwijl Aronian on- geslagen bleef, moest Kramnik twee nederlagen incasseren. Bij nader inzien was hun onderlinge ontmoeting in de zesde ronde de beslissende partij van het toernooi.
Aronian – Kramnik Stavanger 2017
1. d4 d5 2. c4 e6 3. Pf3 Pf6 4. Pc3 c5 5. cxd5 Pxd5 6. e4 Pxc3 7. bxc3 cxd4 8. cxd4 Lb4+ 9. Ld2 Lxd2+ 10. Dxd2 0-0 11. Lc4 Pd7 12. 0-0 b6 13. Tac1 Lb7 14. d5 Pc5 15. Tfe1 Df6 Een goede reactie. Na 16. e5? Dg6 is 17. d6 Lxf3 niet mogelijk.
16. De3 Tac8 Aronian had kritiek op deze zet. Sterker is volgens hem 16 … Tad8.
17. e5 Dg6 18. d6 f6 19. Ph4
20. g3 fxe5 Deze ruil maakt het erger. Sterker is 20 … Kh8 21. f4, waarna zwart kan vechten met 21 … g5 22. Le2 gxf4 23. Dxc5 Dh3 24. Lf1 Dxf1+. 21. Dxe5 Tcd8 22. f4 Tf6 Ruil van de lopers helpt niet. Na 22 … La6 23. Lxa6 Pxa6 24. Kg2 dreigt dodelijk 25. h3.
23. Tc3! Dreigt 24. Le2 Dh3 25. Lf1 Dg4 26. h3 en de dame is gevangen. 23 … Th6 24. Le2 Dh3
Zwart geeft op.
Wereldkampioen stelt teleur
De Noor Magnus Carlsen is sinds 2013 niet alleen wereldkampioen, hij voert sindsdien ook de Elo-ranglijst aan. In 2014 bereikte hij een historisch record met Elo 2882 en de vraag was toen: wanneer slecht hij als eerste de 2900 grens? Het antwoord kunnen we inmiddels geven. Dat zal Carlsen niet meer lukken. Daar zijn twee oorzaken voor te geven. De wereldtop is inmiddels gewend aan zijn stijl en daardoor wint hij minder vaak en verliest hij af en toe partijen. Daar bovenop komt nog dat bij hem het heilige schaakvuur minder fel brandt de laatste tijd. Daar hebben meer kampioenen last van: alles is bereikt, er is geen financiële impuls meer, er komen andere zaken op het levenspad en waar moet dan de motivatie vandaan komen? In zijn laatste toernooi stond Carlsen op een beschamende laatste plaats (met zes remises en twee verlies) maar door in de slotronde te winnen van Karjakin bleef hem die hoon in eigen land bespaard.
Slotstand Altibox Noorwegen:
1.Aronian 6 2.Nakamura, Kramnik 5 4.Giri, Caruana, So 4,5 7.Vachier-Lagrave, Anand, Carlsen 4 10.Karjakin 3,5
Er viel weinig af te dingen aan die twee verliespartijen.
L. Aronian – M. Carlsen
1.d4 d5 2.c4 c6 3.Pf3 Pf6 4.Pc3 e6 5.e3 a6 6.b3 Lb4 7.Ld2 Pbd7 8.Ld3 0-0 9.0-0 De7 10.Lc2!? Een mysterieuze zet in deze Slavische opening. Er lijken nog genoeg wachtzetten die meer bijdragen: h3, Dc2, Tc1, Te1 maar Aronian doet bewust Lc2 (“een idee van vijftien jaar geleden”) en Carlsen denkt twintig minuten na.10…Td8 11.a3!? Lxa3 12.Txa3! Dxa3 13.c5 b6
14.b4 Pe4 15.Pxe4 dxe4 16.Lxe4 Tb8 17.Lxh7+! Kxh7 18.Pg5+ Het standaardoffer werkt goed hier: 18…Kg6 19.Dg4 f5 20.Dg3 Kf6 21.d5! en dat overleeft zwart niet. 18…Kg8 19.Dh5 Pf6 20.Dxf7+ Kh8 21.Dc7! Klopt allemaal, wit krijgt voldoende materiaal terug.
21…Ld7 22.Pf7+ Kh7 23.Pxd8 Tc8 24.Dxb6 Pd5 25.Da7 Txd8 26.e4 Dd3 Zet nog een valletje: 27.Lg5? Dxe4 28.Lxg8 Pf4 en zwart lacht het laatst. 27.exd5 Dxd2 28.Dc7 Dg5 29.dxc6 Lc8 30.h3 Dd5 31.Td1 e5? Nu slaat de aanval door. Meer tegenstand bood 31…Tf8 32.Td3 De4 33.Tg3 Dxd4 en wit moet nog werken. 32.Td3 exd4 33.De7 Lf5 34.Tg3 Lg6 35.Dh4+ en zwart gaf op, er gaat een stuk verloren. Een prachtige overwinning op eigen kracht behaald.
V. Kramnik – M. Carlsen
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Lc5 4.c3 Pf6 5.d3 d6 6.0-0 a6 7.Te1 La7 8.a4 0-0 9.h3 Pe7 10.d4 Pg6 11.Pbd2 c6 12.Ld3 Te8 13.Lc2 h6 14.Pf1 exd4 De eerste ruil. Wit staat nog steeds wat beter in deze Italiaanse opening en dus verandert Carlsen het stellingtype.
15.cxd4 c5 16.d5 Nu hebben we de pionnenstructuur uit de Ben-Oni alleen staat La7 dan op g7. 16…b5 17.axb5 axb5 18.Pg3 Ld7 19.Le3 Lb6 20.Txa8 Dxa8 21.b4 Da7 22.Da1 Dc7 23.Lxh6! Dat was het plan. Zwart krijgt wel tegenspel op de damevleugel.
23…cxb4 24.Lxg7 Dxc2 25.Dxf6
25…Dxf2+? 26.Kh2 Ld8 27.Dxd6 Ph4 28.Pxh4 Lxh4 29.Ph5 Lxh3 Kamikaze, zwart staat verloren.
30.Tg1 Lg5 31.Lf6 Lg4 32.Lxg5 Lxh5 33.Dh6 Txe4 34.Dxh5 Df5 35.Dh6 b3 36.Lf6 Df4+ 37.Dxf4 Txf4 38.d6 Txf6 39.Td1 zwart gaf op. Twee zware nederlagen. We kijken reikhalzend uit naar het volgende optreden van onze wereldkampioen. Hopelijk speelt hij dan weer de sterren van de hemel.
De beste partij uit het vorige nummer, daarmee begint sinds mensenheugenis de Chess Informant en er was geen enkele reden om dat niet te doen met nr. 131, dit keer zonder opmerkelijke naam maar met meer dan driehonderd pagina’s vol schaakplezier (€ 29.99). Naast het bekende menu van tweehonderd partijen, de eindspelen, problemen etc. heeft dit nummer veel Chinese inbreng en dat mag weleens nu deze natie de toekomst heeft, in ieder geval als alle tafeltennissers gaan schaken. Zo houdt Yu Yangxi ons nog maar eens voor: The King is the Goal en zo is het, al geven we soms al op met een pionnetje minder. En Bu Xiangzhi laat ons met een artikel over de Chinese competitie zien wat de rest van de wereld te wachten staat, zeker wat de dames betreft. Ook de studies en ingewikkelde partijstellingen kunnen menig schaakuurtje vullen en er valt weer te genieten en leren van de uitgebreide manier waarop Rozentalis de partij Andreikin-Aronian bespreekt. Trouwens, naast China is ook India in opmars, na Anand is er nu Adhiban die zegt dat hij geen angst heeft voor Carlsen-So-Karjakin! En wie af en toe op Facebook kijkt, ziet zalen vol jonge Indiase dames en meisjes die zich met schaken bezig houden en uit deze massa zijn al opmerkelijke talenten voortgekomen. Gaan we ook op schaak-gebied een Untergang des Abendlandes beleven? Mede dankzij New In Chess kunnen we weer volop genieten van wat ons uit Belgrado wordt voorgeschoteld in deze opmerkelijke serie boeken die nu al meer dan vijftig jaar succesvol is; en uiteraard ook gedigitaliseerd wordt. Dan nu de partij:
Aronian-Rapport.
De laatste is een Hongaarse subtopper die zo nu en dan de echte toppers over de kling jaagt. Zo deed hij dat in Wijk aan Zee met niemand minder dan wereldkampioen Carlsen al had die als excuus dat hij de dag daarvoor een urenlange waanzinnige partij tegen Giri had gespeeld. 1.d4 d5 2.c4 Pc6 3.Pc3 Pf6 4.cxd Pxd5 5.Pf3 e5 6.dxe Lb4 7.Ld2 Pxc3 8.bxc La5 9.e3 0-0 10.Da4 Lb6 (meestal Dd5) 11.Df4 De7 12.h4 f6 13.exf Txf6 14.Dc4† Kh8 15.Ld3 Lf5 16. Lxf5 Txf5 zwart heeft een pion minder, wit ontwikkelingsachterstand en twee losse pionnen 17.Pg5 ? Pe5 18.De4 Dd7 zwart staat beter 19.0-0 Te8 20.Dc2 h6 21.Pe4 Th5 22.Pg3 Th4 23. Tad1 Tf8 24.Lc1 Dg4 25.Td5 Dg5 26.De2 c6 27.Td4 Th1! 28.Kxh1 Lxd4 zwart heeft het tactisch behoorlijk ingewikkeld gemaakt, zijn spel. 29.f3 (29.exd4 Dh4† 30.Kg1 Pg4 31.Te1 Dh2† 32.Kf1 Dxg3) 29..Lb6 30.Pe4 Dh5† 31.Kg1 Lc7 sterker nog Tf4 32.Kf2? Aronian raakt in dit tactisch gedoe de weg een beetje kwijt. 33.Ke1 Td8 34.Ld2 Pd3† 35.Kd1 De5 36.g4 Db5 37.Dg2 de laatste zetten van wit dragen niet veel bij aan een verdediging. 37..Pb2 Het net sluit zich rond de witte monarch. 38.Kc2 het was verstandiger geweest van zijne majesteit om naar veld e1 te gaan hoewel het ook dan keepen wordt 38..Pc4 39.Lc1 Td5 40.g5 a5 41.Ld2 Dd3† en wit geeft op, immers na een koningszet volgt Tb5.
Het witte spel deskundig afgestraft.
Probleem 2636:3-zet van Vladimirov:
Een bijzondere score voor Anish Giri
Anish Giri heeft in Stavanger (Noorwegen) een toernooi gespeeld dat je voor hem atypisch zou mogen noemen. Het deelnemersveld bestond uit de complete top tien van de wereld. Althans op het moment van uitnodiging, inmiddels staat Giri elfde. De afgelopen jaren zijn we gewend dat onze landgenoot in een dergelijk veld al zijn partijen remise speelt, of hooguit één partij wint of verliest. Niet omdat hij een saaie speler is, maar omdat het steeds net niet lukt. Een wonder, noemde Giri het zelf eens.
Deze keer was het heel anders. Giri won van Anand en Vachier-Lagrave, verloor van Kramnik en Nakamura en speelde vijf remises. Kramnik speelde vier remises, alle andere deelnemers speelden er meer dan vijf. Is Giri opeens een houwdegen geworden? Nee, dat is ook overdreven. Behalve zijn woord ‘wonder’ kun je ook heel goed het woord ‘toeval’ gebruiken. Het muntje viel deze keer twee keer net de goede kant op en twee keer de verkeerde kant. Levon Aronian won het toernooi en Giri werd met zijn vijftig procent gedeeld vierde tot en met zesde. Op Schaaksite schreef Dimitri Reinderman dat Giri nogal wat kansen had gemist. We mogen uitkijken naar een toernooi waarin hij wel al zijn kansen grijpt, waarin het muntje wel iedere keer de goede kant op valt en dat weer leidt tot een stevige positie in de top tien.
Giri’s nederlaag in de laatste ronde tegen Vladimir Kramnik was kort, wat voor beiden bijzonder was.
Kramnik-Giri
1.Pf3 d5 2.d4 Pf6 3.e3 e6 4.Ld3 c5 5.0-0 c4 6.Le2 b5 7.b3 Lb7 8.Pc3 b4 9.Pa4 c3 Merkwaardig dat wit dit toelaat. Omdat hij voorlopig geen e4 kan spelen, blijven Lc1 en Ta1 opgesloten. 10.Pe5 Ld6 11.a3 a5 12.Lb5+ Kf8
Dat lijkt ook merkwaardig, maar kennelijk heeft Giri de lange variant 12…Pbd7 13.Pxd7 Pxd7 14.Pc5 Lxc5 15.dxc5 Dc7 16.axb4 axb4 17.Txa8+ Lxa8 18.Dd4 gezien, waarna hij twee pionnen verliest.
13.Pc5 Db6 14.Pxb7 Dxb7 15.De2 g6 De normale zet, maar wit komt nu met een verrassende bevrijdingsmanoeuvre.
16.e4 Pxe4 17.Lh6+ Ke7 18.f3 Pd2
Weer een merkwaardige zet, maar na 18…Pf6 19.axb4 axb4 20.Txa8 Dxa8 21.Te1 is de dreiging Pxf7 beslissend.
19.Tfe1 Kd8 20.Lf4 Zwart geeft het op. Ook nu is Pxf7 beslissend, bijvoorbeeld na 20…Kc7 21.axb4 axb4 22.Txa8 Dxa8 23.Lh6. Het gevaarlijke paard afruilen biedt ook geen soelaas, na 20…Lxe5 21.Dxe5 Tg8 22.Dd6+ Pd7 23.Lc6 of 22…Kc8 23.Dc5+ Kd8 24.Lg5+ wint wit. Zwarts stelling stort in, er is niets meer aan te doen.
Zijn wij in Nederland wel goed genoeg in het eren van onze helden? Zo nee, dan mogen wij de Republiek der Maldiven dankbaar zijn, een eilandengroep ten zuidwesten van India. Daar hebben ze Giri fier op een postzegel gezet. Op het velletje herkennen we vanaf linksboven met de klok mee Fabiano Caruana, Hikaru Nakamura, Anish Giri en Viswanathan Anand. Op de Maldiven hebben ze helemaal niets met schaken, maar wel met toerisme en geld verdienen. Een bestuurslid van de Motiefgroep Schaken, een vereniging die zich bezighoudt met schaakcuriosa, legde me uit dat postzegels met een bijzonder motief niet worden gedrukt om op enveloppen te plakken (wie weet er nog wat een envelop is?) maar om ze aan filatelisten te verkopen. Het is fijn als er dan een held als Giri op staat. Hoe veel remises hij speelt, dat zal ze daar in de Indische Oceaan worst wezen.
De laatste maanden valt het op dat twee oudere wereldtoppers, de Russische oud-wereldkampioen Vladimir Kramnik en de Armeense grootmeester Levon Aronian, weer in de top vijf van de wereld en boven de 2800 elopunten zijn gekomen. Aronian won eerder dit jaar het Duitse grootmeester toernooi Grenke Classic in Baden-Baden en onlangs het Norway Chessfestival in Stavanger. Aronian versloeg op overtuigende wijze wereldkampioen Carlsen. Ook Kramnik won van de wereldkampioen in dat toernooi.
Aronian- Carlsen
1. d4 d5 2. c4 c6 3. Pf3 Pf6 4. Pc3 e6 5. e3 a6 6. b3 Lb4 7. Ld2 (Niet zo’n goed veld voor de loper. 7. Lb2 kost namelijk een pion: 7. …Da5 8. Dc2 Pe4 9. Tc1 Dxa2.) 7. …Pbd7 8. Ld3 0-0 9. 0-0 De7 10. Lc2 (Een nog nieuw en interessant idee. Na 10…e5 was Aronian een stukoffer van plan: 11. Pxd5 cxd5 12. Lxb4 Dxb4 13. dxe5.) 10…Td8 (Deze toren staat vreemd genoeg straks de zwarte dame in de weg.) 11. a3! (Aronian staat bekend om zijn bijzondere ideeën.) 11…Lxa3 (Carlsen denkt dat Aronian bluft en gaat in op de uitdaging.) 12. Txa3
