Schaakrubrieken weekend 5 augustus 2017
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Rusteloze snelschakers
Wat doet een schaker op een rustdag tijdens een toernooi? Schaken natuurlijk. Op donderdag 30 juli was er een rustdag in het Open kampioenschap van Nederland in Dieren. Lucas van Foreest en Hing Ting Lai vertrokken uit Dieren naar Santpoort voor het Santpoortse Kroeglopertoernooi en Manuel Bosboom ging naar Amsterdam voor een blitztoernooi in café Laurierboom. Voor de gezelligheid was het Kroeglopertoernooi in Santpoort een wedstrijd voor duo’s. Het duo Van Foreest-Lai was huizenhoog favoriet en won inderdaad met grote overmacht. In Amsterdam was het minder duidelijk. Bosboom is een gerenommeerd snelschaker met als grootste wapenfeit een overwinning op Garry Kasparov in een snelschaaktoernooi in Wijk aan Zee in 1999, maar de tegenstand bij de Laurierboom was niet mis. Onder de deelnemers waren de Engelse grootmeester Stuart Conquest en de sterkste grootmeester van Zwitserland Sebastian Bogner, die een dag eerder in de Laurierboom een rapidtoernooi had gewonnen. In een boek over de schaakcafés in Wenen in de negentiende en twintigste eeuw las ik dat er omstreeks 1925 in Wenen veertig koffiehuizen waren waar dagelijks werd geschaakt. Het belangrijkste was Café Central, dat zich in een advertentie ‘het intellectuele ontmoetingspunt van Wenen en trefpunt van alle schaakwereldkampioenen’ noemde. Een van de vaste klanten in de jaren voor de Eerste Wereldoorlog schijnt Lev Davidovitsj Bronstein te zijn geweest, beter bekend onder zijn pseudoniem Trotski. Soms kwam zijn kameraad Lenin over uit Zürich om een partijtje mee te spelen. Om met Pascal te spreken, veel onheil zou voorkomen zijn als mensen bij hun schaakbord waren gebleven. Al waren het onheilspellende tijden, het waren mooie tijden voor de schaakcafés. Maar in het Weense Central wordt al lang niet meer geschaakt en in de Amsterdamse Laurierboom wel, al is het niet iedere dag. Manuel Bosboom won dat blitztoernooi met een comfortabele voorsprong. Wie Kasparov heeft verslagen is voor Engelse of Zwitserse grootmeesters niet bang. Dat Open NK in Dieren waar ik het in het begin over had, werd overigens gewonnen door de Indiër Chanda Sandipan, die op de rustdag gewoon rust had genomen.
Sebastian Bogner-Arno Bezemer, Laurierboom blitz 2017. Bedenktijd 3 minuten + 2 extra seconden per zet. 1. Pf3 d5 2. c4 d4 3. g3 Pc6 4. Lg2 e5 5. 0-0 e4 6. Pe1 h5 „Uit een of ander boekje”, zei Bezemer toen ik vroeg waar hij dit brutale gambiet vandaan had. Later zag ik dat zwartspelers er goed mee gescoord hebben en dat zelfs de nummer 1 van Tsjechië David Navara zich er met succes aan heeft gewaagd. In een vluggertje is het initiatief zeker een pion waard. 7. d3 h4 8. dxe4 hxg3 9. fxg3 Wit vond 9. hxg3 te gevaarlijk, maar na de zet die hij doet is het duidelijk dat zwart meer dan genoeg compensatie heeft, doordat wits zwarte velden erg verzwakt zijn. 9…Pf6 10. Lg5 Le7 11. Lxf6 Lxf6 12. Pd3 Lg5 13. Pd2 Ook na 13. Pf4 Pe5 staat zwart prima, maar nu wordt het nog erger voor wit. 13…Le3+ 14. Kh1 Dg5
Met één zege springt Hou niet over Polgars schaduw heen
Yifan Hou, onbetwist ’s werelds sterkst schakende vrouw, behaalde deze week het beste resultaat uit haar carrière door het toernooi in de Zwitserse stad Biel te winnen. De 23-jarige Chinese sloeg haar slag in de slotfase. Na een nederlaag in de zesde ronde leek haar kans op de eindzege verkeken, maar dankzij drie overwinningen op rij bleef ze de Fransman Bacrot een half punt voor. Hou is eraan gewend geraakt dat haar prestaties altijd van een kanttekening worden voorzien. In de verslagen ontvangt zij eerst waardering, waarna een vergelijking volgt met de successen van Judit Polgar. De conclusie is steeds dat Hou nog ver verwijderd is van het niveau dat haar voorganger in haar beste tijd haalde. Polgar bereikte de toptien van de wereldranglijst, Hou staat op dit moment op de 72ste plaats. De achtervolging door een schaduw uit het verleden lijkt Hou niet te deren. In interviews pleegt ze beleefd te zeggen dat Polgar een voorbeeld is en dat ze haar successen hoopt te benaderen. Een grote stap in de juiste richting was de beslissing de wereldtitel niet te verdedigen en afscheid te nemen van het vrouwencircuit. Aan uitnodigingen heeft ze geen gebrek. Hou is populair en speelt min of meer continu. In de achtste ronde trof Hou Rafael Vaganian, een oudgediende die na lange tijd weer eens zijn gezicht liet zien in een sterk bezet toernooi. Het resultaat viel niet mee. Na zes nederlagen eindigde Vaganian met een score van 2 uit 9 op de voorlaatste plaats.
Nu is alles duidelijk. Met een schaakje verovert zwart de toren op d2. 25. Kh1 Dxd2 26. Dxh7+ Kf7 27.Dg6+ Ke7 28. Dxg7+ Tf7 29. Dd4 Df4 En wit gaf enkele zetten later op.
In de slotronde had Hou het gemakkelijk tegen een ongeïnspireerde Zwitserse tegenstander.
Hou – Georgiadis
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Dxd4 Pc6 5. Lb5 a6 6. Lxc6+ bxc6 7. 0-0 e5 8. Dd3 Pf6 9. Td1 Dc7 10. Lg5 Pd7 11. Pa3 Pc5 12. De2 h6 13. Ld2 a5 14. Pc4 Le7 15. Le3 La6? Er was geen bezwaar tegen 15 …Pe6.
16. Lxc5 dxc5 17. Td2 0-0 18. Tad1 Tfd8 19. Txd8+ Txd8 20. Txd8+ Lxd8 21. a4 Db8 22. b3
Spannende finale
Het Open Nederlands Kampioenschap dat over negen ronden gaat, zal een spannende finale krijgen. Met nog drie ronden te gaan, staan Erwin l’Ami en Eduardo Iturrizaga (Venezuela) op kop met 5 punten op een half punt gevolgd door een jagende bende van acht man waaronder Dimitri Reinderman, Koen Leenhouts en Lucas van Foreest. Een half punt daarachter negen man waaronder de grootmeesters Roeland Pruijssers, Vyacheslav Ikonnikov (Rus), Sundar Shyam (India) en onze talentvolle jeugdspelers Liam Vrolijk en Casper Schoppen. Met een ideale eindsprint van drie winstpartijen hebben al deze negentien spelers nog kansen op de titel en daar zullen ze dan ook voor gaan. Dat is een van de aardige aspecten van het OPEN NK, dat in een gemoedelijke ambiance wordt verspeeld in het landelijke Dieren. Men ziet elkaar ’s avonds in de plaatselijke horeca of op de camping maar overdag vloeit het bloed over de borden.
Een ondersteuning voor de waarde van het Elo-systeem (zie vorige week) geven de twee hoogst geplaatsten van het deelnemersveld van 80 spelers: Iturrizaga (2670) en l’Ami (2620). Iturrizaga heeft de eigenaardige gewoonte om iedere partij een kwartiertje te laat aan het bord te verschijnen. Hij moet daar een reden voor hebben want hij neemt per definitie een risico met zo’n significante tijdsachterstand. In deze periode zou je nog kunnen denken dat hij intensief met het thuisfront contact heeft en dat de gesprekken uitlopen maar hij heeft in het verleden al zo vaak partijen verloren door pas ver na het aanvangstijdstip aan te schuiven. In 2007 kwam hij niet opdagen bij de eerste partij van zijn tweekamp tegen Peter Svidler in de Wereldbeker (hij was verdwaald tussen de Russische vliegvelden). Kortom, een bijzonder schaaktalent maar ook een bijzonder mens.
R. Pruijssers – E. Iturrizaga
Roeland Pruijssers, grootmeester sinds 2012, studeert psychologie en gaat (daarom?) het gevecht nooit uit de weg. Hij is in de Open toernooien altijd ergens in de kop te vinden. Een belangrijke ontmoeting uit de zesde ronde. strong>1.c4 g6 2.g3 Lg7 3.Lg2 e6 4.Pc3 Pe7 5.d4 d5 6.Pf3 0-0 7.0-0 Pd7 8.e4! Mooie zet die zwart voor een principiële keus stelt. Geeft hij met dxc4 of dxe4 de spanning in het centrum op? Of ondersteunt hij juist d5 met c6? Iturrizaga doet het nog anders: 8…Pb6?! 9.c5?! De spelers doen niet voor elkaar onder in originaliteit. Een meer overzichtelijke voortzetting is 9.cxd5 exd5 10.e5 en wit heeft ruimteoverwicht terwijl zwart niet de standaardreactie c5 heeft. 9…dxe4 10.Pxe4 Pcd5 11.Te1 b6 12.b3 La6 13.La3 Te8 14.Tc1 f6 15.h4 De openingsfase is voorbij en beide partijen hebben zich goed ontwikkeld. Vanaf hier komt het laveren in het middenspel. Welke stukken kunnen nog beter gepositioneerd worden? Je verwacht iets als 15…Pf5 of 15…Lb7 en ook wel 15…h5 om diezelfde opstoot van wit te voorkomen. 15…Dd7 16.Lh3 Pf5 17.c6?! Heft de spanning op en lijkt in het voordeel van zwart. Met rustig 17.Dc2 houdt wit alle opties open. Maar Pruijssers heeft een gemene tactische val geplaatst! 17…Df7 18.Lg2 Tad8
36…Pd4! 37.Dc4+ Kh8 38.Tc2 Pxc2 39.Lc1 Lb7+ en wit gaf op omdat hij mat loopt. Jammer van het goede spel van wit tot hij gewonnen stond en complimenten voor zwart, die zijn kansen met beide handen aangreep. Volgende week de ontknoping van dit Open NK.
In de prachtige stad Gent bevindt zich het domein van Thinkers Publishing, een jonge uitgeverij van schaakboeken, opgezet door Ivan Sokolov en Daniël Vanheirzeele en onmiddellijk met veel succes. De boeken bestrijken een scala van schaakse onderwerpen. De opening wordt niet vergeten, zoals nu blijkt uit The hyper accelerated Dragon (ofwel de Versnelde Draak) van Raja Panjwani. Hij maakt zich ook verdienstelijk aan universiteiten als Oxford en Yale; en de legendarische wereldkampioen Fischer zou gezegd hebben: ‘Dan ben je voor het schaken verloren.’ Maar Raja heeft toch maar mooi dit boek gewrocht over de actueelste en populairste Draak-Siciliaan voor zwart, al heeft de witspeler natuurlijk alle kans zich als Sint Joris te profileren, want er is nog nooit een opening gevonden die de winst garandeert. In deze opening, die door wereldkampioenen als Petrosian en Karpov werd beleden, stelt zwart de zet d6 uit en de clubspeler die houdt van tactiek en valletjes kan daarmee in de voetsporen van deze heren treden. Bijvoorbeeld: 1.e4 c5 2.Pf3 g6 3.d4 cxd 4.Pxd4 Lg7 5.Pc3 Pc6 6.Le3 Pf6 7.Lc4 Da5 Nu moet 8.0-0 maar speelt wit Dd2 en waarom niet? Wel, hierom: 8.Dd2 Pxe4 9.Pxc6 (9.Pxe4 Dxd2 10.L of Kxd2 Pxd4) 9..Dxc3! 10.Dxc3 (10. bxc3 Pxd2 11.Lxd2 bxc6) Lxc3 11.bxc3 bxc6 met voordeel voor zwart. Zo zitten er nuttige tips in het boek en andere varianten van de Siciliaan krijgen de aandacht. Op 225 pagina’s, voor € 26,50.
Een schaker die langzaam naar de wereldtop is geslopen, is grootmeester Shakhriyar Mamedyarov uit Azerbeidzjan, zo’n tien jaar geleden wereldkampioen bij de junioren en nu de 2800 ELO bereikt. Hij zal ongetwijfeld een rol gaan spelen in het Kandidatentoernooi dat de nieuwe uitdager van Carlsen moet opleveren. Een mooie partij:
Mamedyarov-Adams
1.d4 Pf6 2.c4.e6 3.Pc3 Lb4 Nimzo-Indisch dus 4.Pf3 b6 5.e3 Lb7 6.Ld3 0-0 7.0-0 d5 8.cxd exd 9.a3 Ld6 10.b4 Pbd7 11.Db3 het beste veld voor de dame 11..a6 12.a4 de zgn. minoriteits-aanval op de damevleugel De7 13.Tb1 c6 14.a5 Tfb8 nu krijgt zwart losse pionnen 15.axb Lc8 16.Dc2 wit grijpt het initiatief 16..Pxb6 17. e4 een sterke maar voor de hand liggende zet 17..dxe 18.Pxe4 Pxe4 19.Lxe4 2 pionnen van zwart staan in 19..h6 20. Te1! slaan op c6 zou tijdverlies zijn voor het doel waar het om gaat: aanval op de koning
20..Dc7 21.Lxh7† ook nu zou Lxc6 niet veel opleveren. 21..Kf8 gedwongen 22.Pe5 Pd5 het hele zwarte leger, bijeen geklonterd op de damevleugel, staat machteloos, zeker de twee zielige torens, tegen 23.Pxf7 Dxf7 (Kxf7 leidt tot mat) 24.Lg6 Lf5 (ook 24..Dd7 is niet genoeg na 25.Te8†) 25.Lxf5 (beter dan Lxf7 of Dxf5 want dan ontsnapt zwart) Pxb4 een desperate poging maar 26.De4 lost het op Pd5 (26..Te8 27.Le6) 27.Le6 Df6 28.Dh7 de beslissende pointe van de aanval g5 30. Dg8† en zwart gaf op want hij had geen zin in alle martelingen na 30..Ke7. De schaakwereld kan van deze aanvalslustige grootmeester nog veel moois verwachten.
Probleem 2642 is een driezet van Grin:
Erwin l’Ami op jacht naar vierde zege
Het Open kampioenschap van Nederland in Dieren beleefde eergisteren zijn laatste ronde. Volgende week kan ik u vertellen wie het toernooi heeft gewonnen. Vandaag laat ik twee leuke korte partijen zien die in de eerste helft van het toernooi werden gewonnen door twee van de favorieten. Erwin l’Ami won het toernooi al in 2007, 2009 en 2013. Verder won hij de grote toernooien in Vlissingen, Hoogeveen en Groningen, ontelbare weekendtoernooien en enkele mooie toernooien in het buitenland. Nico Zwirs is een tegenstander van wie l’Ami normaal gesproken moet winnen. Hoewel hij zelf meestal de man is van de uitgebreide openingsvoorbereiding, lokt hij nu Zwirs al vroeg op onbekend terrein, om het op zelf nadenken te laten aankomen.
Zwirs-l’Ami
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.d4 exd4 4.Lc4 Pf6 5.e5 d5 6.Lb5 Pd7 Gebruikelijk is 6…Pe4, maar l’Ami wil zijn tegenstander op onbekend terrein lokken. 7.0-0 Le7 8.Te1 0-0 9.Lxc6 bxc6 10.Pxd4 Pb8 11.Dh5 c5 12.Pf5 Lxf5 13.Dxf5 Pc6 14.c3 Dc8 15.Dd3 De6 16.f4 f6 17.Da6 Hiermee voorkomt wit dat zwart e5 wint, maar zijn achterstand in ontwikkeling wordt nu zorgelijk. 17…fxe5 18.Txe5 Dd6 19.Te1 Lh4 20.g3 Dg6 21.Kf2 Tae8 22.Txe8 Txe8 23.gxh4
Nu kan wits dame niet meer mee verdedigen. 24.Pd2 Dd3 25.Pf3 Of 25.Dxc6 Te2+ 26.Kg1 De3+ 27.Kh1 Te1+ 28.Kg2 Tg1 mat. 25…Te2+ 26.Kg3 Pe7 Dekt c8 en dreigt Pf5+ en snel mat. Wit heeft niets meer. 27.Le3 Txe3 Wit geeft het op.
Vyacheslav Ikonnikov is een Rus die veel in Nederland is en in de competitie (net als Erwin l’Ami) voor En Passant speelt. Hij won dit toernooi in 2014. Ikonnikov is een speler die zijn tegenstanders langzaam pleegt uit te melken, maar tegen Eelke Wiersma ging het er hardhandig aan toe. Ongebruikelijk thema: met twee lopers en een paar pionnen een klopjacht maken op de vijandelijke dame.
Ikonnikov-Wiersma
1.d4 Pf6 2.Pf3 e6 3.c4 d5 4.Pc3 Le7 5.Lg5 0-0 6.e3 h6 7.Lf4 b6 8.cxd5 Pxd5 9.Pxd5 exd5 10.Ld3 c5 11.0-0 Pc6 12.Lb5 Lb7 13.Da4 Dc8 14.dxc5 bxc5 15.Tac1 De6 16.Pd4 Dat kan, na 16…cxd4 17.Lxc6 Lxc6 18.Txc6 Dd7 19.exd4 heeft wit een pion gewonnen. 16…Pxd4 17.exd4 c4 18.Tce1 Df6 19.Le5 Dh4 Het begin van de ellende, maar 19…Db6 20.Lxg7 is ook niet goed. 20.g3 Dg5
In de tweezet van A. Bottacchi van twee weken geleden worden bij de thematische matzet witte lijnen geopend. Dit is de mooiste vorm van thema C. Het is ook mogelijk om bij de matzet door directe velddekking vluchtvelden van de zwarte koning te verdedigen. Dit valt theoretisch onder het thema C, maar eigenlijk niet zo goed in de categorie van de wittelijnopeningen. Het wordt een directe vorm van thema C genoemd. Het op te lossen probleem van H. Lies, tweezet 916, is daarvan een voorbeeld.
De directe vorm van thema C komt veel voor in schaakproblemen met batterijspel.
Tweezet 917 is een voorbeeld van zo’n batterijprobleem:
