De comeback van Kasparov
In de Verenigde Staten wordt momenteel geschaakt in Saint Louis. Na het toernooi om de Sinquefield Cup wordt er momenteel een rapid en een snelschaaktoernooi afgewerkt dat meetelt voor de Grand Tour. Dat is enerzijds jammer, want daarom kan Magnus Carlsen niet deelnemen, want hij heeft zijn ‘beurten’ aan deze cyclus al opgemaakt. Had hij van te voren geweten dat Gary Kasparov een wildcard zou krijgen, had hij wellicht een andere overweging gemaakt. Kasparov liet nog niet zo lang geleden weten dat hij bereid was om weer eens een potje te gaan schaken, zelfs als dat ‘on the record’ zou zijn. Dat betekent dat zijn resultaten zullen worden meegenomen voor de officiële Fide-rapid- en snelschaakratings. Van de huidige wereldtopper zijn wel Fabiano Caruana, Hikaru Nakamura, Levon Aronian, Sergey Karjakin en Viswanathan Anand aanwezig. Het veld wordt aangevuld met Liem le Quang, Ian Nepomniatchi, Leinier Domiguez en David Navara.
Links Kasparov in de tachtiger jaren (foto Jos Sutmuller); rechts Kasparov anno 2017 (foto Lennart Ootes)
Kasparov heeft het moeilijk bij het rapidschaak. Aan zijn gezicht te zien, zit hij te ‘lijden’ achter het bord. Waar er bij de openingsceremonie nog een lachje vanaf kon, zien we dat hij het zwaar heeft. Hij gebruikt relatief veel tijd en komt mede daardoor een paar keer in de problemen. Het loopt ook niet zoals hij in zijn gloriejaren tentoon spreidde. Zijn jonge tegenstanders treden hem onverschrokken tegemoet. Hij ontsnapt aan een nederlaag in een problematisch eindspel tegen Nakamura, maar tegen Aronian krijgt hij weer te weinig als hij een gewonnen paardeindspel remise laat lopen.
De Rus Ivan Nepomniatchi zorgt er in de zevende ronde voor dat Kasparov zelfs ten onder gaat. In een stelling waarin de voormalige wereldkampioen het niet gemakkelijk had gehad, loopt hij tegen een prachtige combinatie aan. De Rus offert een toren voor een ondekbare matdreiging.
Nog een paar foto’s waar Kasparov op staat (foto’s Lennart Ootes)
Links aan het werk tegen Aronian, het eindspel dat hij net niet won.
Rechts bij de persconferentie, waar hij als vanouds in zijn element was.
De tussenstand is momenteel:
| 1 | GM Nepomniachtchi, Ian | 4.0 | M | 2751 | 2893 |
| 2 | GM Caruana, Fabiano | 3.5 | M | 2807 | 2820 |
| 3 | GM Aronian, Levon | 3.5 | M | 2799 | 2829 |
| 4 | GM Nakamura, Hikaru | 3.5 | M | 2792 | 2832 |
| 5 | GM Le, Quang Liem | 3.5 | M | 2739 | 2834 |
| 6 | GM Dominguez Perez, Leinier | 3.0 | M | 2739 | 2778 |
| 7 | GM Kasparov, Garry | 2.5 | M | 2812 | 2716 |
| 8 | GM Anand, Viswanathan | 2.5 | M | 2783 | 2715 |
| 9 | GM Karjakin, Sergey | 2.5 | M | 2773 | 2714 |
| 10 | GM Navara, David | 1.5 | M | 2737 | 2591 |
Deze week kunt u ’s avonds rond 20:00 uur onze tijd genieten van de confrontaties tussen deze schaakkanonnen.
ANALYSES
Ik heb een paar partijen van Kasparov aan een nader onderzoek onderworpen. Aan het eind wil ik u graag nog even de fantastische aanvalspartij van David Navara tegen Sergey Karjakin tonen.
Nakamura, Hikaru – Kasparov, Garry
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 d5 4. Lg5 Lg7 5. Lxf6 Lxf6 6. cxd5 c6 7. e4 O-O 8. Pf3 cxd5 9. e5 Lg7 10. Dd2 Pc6 11. Lb5 Lg4 12. Pg1 f6 13. h3 Le6 14. exf6 Txf6 15. Lxc6 bxc6 16. Pge2 Dd6 17. O-O Taf8 18. Tae1 Lc8 19. Pa4 e5 20. dxe5 Dxe5 21. b4 Te6 22. Pc5 Tee8 23. Pb3 Db2 24. Dxb2 Lxb2 25. Ped4 Txe1 26. Txe1 Ld7 27. Te2 Lc3 28. Tc2 Lxb4 29. Pxc6 Ld6 30. Pxa7 Te8 31. g4 h5 32. f3 Te1+ 33. Kg2 Kf7 34. Pc6 h4 35. Pcd4 Td1 36. Td2 Txd2+ 37. Pxd2 Kf6 38. Kf2 Ke5 39. Ke3 g5 40. f4+ gxf4+ 41. Kd3 Le7 42. P2f3+ Kd6 43. Pf5+ Lxf5+ 44. gxf5
Na een enerverend middenspel is er dit eindspel ontstaan. Zwart is in de problemen. Hij bezit van kwetsbare pionnen en wit heeft een verre vrijpion.
44…Kc5? Noodzakelijk lijkt 44…Ld8
- Pd4?
Nakamura profiteert niet. Na 45. a4! zou zwart een zware pijp te roken hebben gekregen. Met de a-pion wil wit de zwarte koning weglokken om daarna met Pf3-f2-g4 zijn vrije f-pion te kunnen benutten. Het spelverloop zou als volgt kunnen gaan: 45…Lf6 [ Of 45…Ld8 46. Pe5 Lc7 47. Pg6 Kb4 48. f6 en wit wint een stuk en de partij.] 46. a5 Kb5 47. Ph2! Kxa5 48. Pg4 Ld8 49. f6 f3 50. f7 Le7 51. Pe5 Kb5 52. Pg6 Lc5 53. f8=D Lxf8 54. Pxf8 Kc5 55. Ke3 d4+ 56. Kxf3 Kc4 57. Pg6 d3 58. Pe5+ Kc3 59. Pg4! d2 60. Pf2 met winst.
45…Kd6 46. a4 Ld8 47. Pe6 Lb6?
Het eindspel is duidelijk te moeilijk om te bevatten in een rapidpartij. 47…La5! was beter. 48. Pxf4 Ke5 49. f6 Kxf6 50. Kd4 Kf5 51. Pg2 Lb6+ 52. Kxd5 Ld8 en zwart houdt remise.
- Pxf4 Ke5 49. f6!
Nu speelt Nakamura het voortreffelijk.
49…Lc5 50. f7 Kf6 51. Pxd5+ Kxf7 52. Ke4?! Het was veel logischer om de koning naar de damevleugel te spelen. Het wint ook voor wit. 52. Kc4 Lf2 53. Kb5 Ke8 54. Kc6! Kd8 55. Kb7 De zwarte koning moet uit de hoek gehouden worden. 55…Le1 56. Pf4 Kd7 57. Pg2 La5 Zwart moet h4 opgeven. [ 57…Lf2 58. a5] 58. Pxh4 Kd6 Pion h3 gaat nu verloren, maar wit wint met zijn laatste pion. Een illustratieve variant is dan: 59. Pf5+ Ke5 60. Pe7 Kf4 61. Ka6 Ld2 62. Pc6 Kg3 63. Kb5 Kxh3 64. Pb4 Kg4 65. a5 Le3 66. a6 Kf5 67. Kc6 Ke6 68. Pd5 La7 69. Kb7 Lf2 70. Pb6
52…Ke6 53. Pf4+ Kd6 54. Pg2 Lf2 55. Kf3 Lg3 56. Kg4 Kc5
De zwarte koning gaat nu pion a4 halen. En het opmerkelijke is dat hij precies op tijd terug is in de andere hoek!
- Pxh4 Lf2 58. Pf5 Kb4 59. Pg3 Kxa4 60. h4 Kb5 61. h5 Le3
Telkens houdt de loper de pion even tegen. Het paard moet dan omgespeeld worden en dat kost precies teveel tijd.
- Pe4 Kc6 63. Pg5 Kd7 64. h6 Ke7 65. h7
- Kf5 Lxg5 66. Kxg5 Kf7 zou al meteen remise zijn.
65…Ld4
Het is duidelijk dat de witte koning zijn collega nu niet uit de hoek kan houden. Remise derhalve!
- Kf5 La1 67. Kg6 Lb2 68. Pf7 La1 69. Ph6 Lh8 70. Pg4 La1 71. Pe3 Lh8 72. Pd5+ Ke6 73. Pf4+ Ke7 74. Ph3 Ke6 75. Pg5+ Ke7 76. Pf7 La1 77. h8=D Lxh8 1/2-1/2
Aronian, Levon – Kasparov, Garry
1. d4 Pf6 2. Lf4 c5 3. dxc5 Pc6 4. Pc3 e5 5. Lg5 Lxc5 6. e3 Lb4 7. Pge2 d5 8. a3 Lxc3+ 9. Pxc3 Le6 10. Lb5 d4 11. Lxf6 Dxf6 12. Pe4 Dg6 13. Pg3 O-O 14. Dd3 Dxd3 15. Lxd3 f5 16. O-O-O dxe3 17. fxe3 a6 18. Pe2 e4 19. Pf4 exd3 20. Pxe6 dxc2 21. Kxc2 Tf7 22. The1 Te8 23. Pf4 Tfe7 24. Pd5 Te5 25. Td3 Kf7 26. g3 g5 27. Ted1 Td8 28. b4 Tee8 29. Tc3 Te6 30. Tc5 Te5 31. Td3 Td7 32. Pc3 Txd3 33. Kxd3 Txc5 34. bxc5 Ke6
Aronian is met wit in een bijzonder onprettig eindspel terecht gekomen.
- e4 Pe5+ 36. Ke2
- Kd4 faalt op 36…Pf3+
36…Pd7
Nu verliest hij pion c5.
- exf5+ Kxf5 38. Kd3 Pxc5+ 39. Kd4
39…Pd7
Een normale zet, maar hierdoor worden de winstkansen flink gereduceerd. Met 39…Pb3+ had zwart riante winstkansen kunnen krijgen. Bijvoorbeeld 40. Ke3 [ 40. Kd5 Pd2 41. h3 g4 42. h4 Pf1 43. Pe4 b5 44. Pd6+ Kg6 45. Pe4 a5 En de witte koning wordt weggelokt uit het centrum waarna zwart op winst staat.] 40…b5 41. Pd5 h5 42. Pc7 Kg4 43. Kf2 Kh3 44. Pe6 [ 44. Kg1 Pd4] 44…Kxh2 45. Pxg5 Pd2 46. Ke2 Pc4 met winst.
- Pe4!
40…Kg4? Met eerst 40…h5! had zwart nog altijd kansen op een vol punt.
- h3+!
Trucje gemist. Het is meteen remise…
41…Kxh3 Teruggaan is geen optie vanwege 41…Kf5 42. Pd6+
- Pxg5+ Kxg3
En meteen remise gegeven.
1/2-1/2
Kasparov, Garry – Nepomniachtchi, Ian
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 d5 4. Pf3 Lg7 5. h4 c6 6. Lg5 dxc4 7. e4 Le6 8. e5 Pd5 9. h5 Pd7 10. h6 Lf8 11. Pe4 f6 12. Ld2 b5 13. a4 Lf5 14. Pg3 e6 15. Pxf5 exf5 16. axb5 cxb5 17. Le2 Le7 18. O-O a5 19. b3! c3 20. Lxb5 cxd2 21. e6 O-O 22. exd7
- Lxd7 lijkt mij ook prima voor wit.
22…Pc3 23. Lc4+ Kh8 24. Dxd2 Pe4 25. De3 Dxd7 26. Pd2 Pxd2 27. Dxd2 Lb4 28. Dd3 Dd6 29. Ta2 Tae8 30. Te2 Df4 31. g3 Dxh6 32. Kg2 f4
- Th1?
Nu komt hij in de problemen. Kasparov had de zetten moeten omdraaien. Na 33. Txe8 Txe8 34. Lf7 Te1 35. Txe1 Lxe1 36. Da6 is het remise: 36…Dg5 37. Dc8+ Kg7 38. Dg8+ Kh6 39. Df8+ Kh5 40. Dg8 h6 41. Dc8 en er valt niets te halen voor zwart.
33…Dg5 34. Txe8 Txe8 35. Lf7
Hij denkt met Dxg6 of Lxg6 winstkansen te krijgen. Maar nu komt het combinatoire talent van Nepomniachtchi om de hoek kijken:
35…Te3!! 36. fxe3
- Dxg6 helpt ook niet meer: 36…f3+ 37. Kg1 [ 37. Kh3 hxg6] 37…Te1+ 38. Kh2 hxg6
36…Dxg3+ 37. Kf1 f3
En vanwege de dubbele matdreiging …Dg2# en …De1# gaf wit het op.
0-1
En dan nu de mooie aanvalscombinatie van Navara, waar evenwel wat haken en ogen aan zaten…
Navara, David – Karjakin, Sergey
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 b6 4. g3 La6 5. b3 Lb4+ 6. Ld2 Le7 7. Pc3 d5 8. cxd5 exd5 9. Lg2 O-O 10. O-O Te8 11. Pe5 Lb7 12. a3 c5 13. dxc5 bxc5 14. Tc1 Pa6 15. Pd3 Tc8 16. Lg5 La8 17. e3 h6 18. Lxf6 Lxf6 19. Pf4 d4 20. Lxa8 Txa8 21. exd4 Lxd4 22. Pb5 Le5 23. Pd3 Db6 24. Df3 Lxg3 25. hxg3 Dxb5 26. Pe5 Tf8 27. Tfd1 Tac8
Ik zat deze partij met grote belangstelling te volgen. Wit is een pionnetje kwijtgeraakt maar zijn stukken staan mooi in het centrum. Van zwart werken de stukken niet erg samen, vooral het paard op a6 is een zorgenkindje. Vanaf nu gooit Navara zijn stukken richting de witte koning.
- Tc4! Tc7 De enige kans op een succesvolle verdediging was door het paard zo snel mogelijk naar de andere kant om te spelen met 28…Pc7 Dan moet hij na 29. a4 Da6 30. Pd7 Tfd8 31. Pxc5 nog wel een problematische stelling verdedigen na 31…Df6 32. Txd8+ [ 32. Dxf6?? Txd1+] 32…Dxd8
- Td6!
Alle witte stukken werken nu op volle kracht.
29…Te7 30. Pg4
Er dreigen al zware offers op h6.
30…f5 Nu zou zwart al mat gaan na 30…Pc7 31. Pxh6+! gxh6 [ 31…Kh8 32. Th4] 32. Tg4+ Kh7 33. Df5+ Kh8 34. Txh6#
- Dd5+?!
Voor de hand liggend maar niet de beste voortzetting. Direct winnend was nu 31. Pxh6+! gxh6 32. Tg6+ Kh7 [ 32…Kh8 33. Th4! Waarna er Tgxh6+ dreigt!] [ De aanvalsvoering na 32…Tg7 is nog niet zo eenvoudig. Wit continueert met 33. Txh6 Dd7 ( 33…Db7 34. Dh5 Th7 35. Th4! Txh6 36. Dxh6 Dg7 37. Dxa6 en door de open koningsstelling verliest zwart snel.) 34. Tch4 Te8 35. Th8+ Kf7 36. Dh5+ Ke7 37. Dh6! Een moeilijke zet. 37…Kd8 ( 37…Tf7 38. Dg5+ Kd6 39. Df4+ Kc6 { 39…Ke7 40. De5+ Kd8 41. Txe8+ Dxe8 42. Th8 Tf8 43. Dd6+ met winst.} 40. Txe8 Dxe8 41. Da4+ en door het röntgenschaak gaat de dame verloren.)] 33. Dh5 en h6 valt niet te dekken.
31…Kh7 32. Pxh6!
Hij heeft knap gezien dat het offer nu ook werkt.
32…Pc7!
Zo wil Karjakin het slecht staande paard met tempo in de strijd werpen. Want op 32…gxh6 volgt 33. Th4 en het zwakke punt h6 valt niet meer te dekken.
- Dd2 Te6?
Het blijft een bijzonder lastige stelling om te verdedigen. Gek genoeg was 33…Dxb3 de enige manier om in de partij te blijven. Na 34. Th4 Te4! 35. Dg5 Txh4 36. Dxh4 Pe8 komt wit weliswaar heel goed te staan met 37. Pxf5+ Kg8 maar een directe beslissing is nog niet voor handen.
- Th4!
Opnieuw is de switch van de toren de manier om de aanval gaande te houden.
34…Dxb3
Niet onbegrijpelijk maar hiermee wordt zwarts lot redelijk snel bezegeld. Soms kan een koning zichzelf verdedigen door het vrije veld in te lopen. Hier wordt hij opgewacht met de sterke breekzet 34…Kg6 35. g4! waarmee de laatste bescherming wordt afgebrokkeld.
- Dg5!
Een knappe zet: er dreigt om te beginnen Pxf5+ gevolgd door Dxg7#.
35…Db2 36. Pg4+?
Hé, wat is dat? Navara ziet een geforceerd mat over het hoofd. 36. Pf7+ Kg8 37. Th8+ Kxf7 38. Td7+ Ke8 39. Dd8#
36…Kg8 37. Ph6+
Gelukkig voor hem kan hij de zetten herhalen.
37…Kh7
Nu mag hij het alsnog doen! Natuurlijk helpt 37…Txh6 ook niet meer vanwege 38. Tdxh6 Tf6 39. Th8+ Kf7 40. Td8! met de dreiging Td7+. 40…Db1+ [ 40…De5 41. Td7+ Ke8 42. Dxg7] 41. Kg2 Pe6 42. Td7+ Ke8 43. Dd2! Db5 44. Th8+ Tf8 45. Txf8+ Pxf8 46. Td8+ Kf7 47. Dd6 en zwart kan ophouden.
- Pf7+ Kg8 39. Th8+ Kxf7 40. Td7+ 1-0
Kasparov beweert zelfs dat 22 Lxd7 gewonnen is tegen Nepo, zowel on stream bij interviewer Ashley als een verzuchtende Anand die vertelde dat hij dat verhaal aan moest horen. 😉
Woensdagavond de partij Kasparov tegen Navara gevolgd met commentaar van Seirawan. De oude meester komt duidelijk gewonnen te staan, maar kiest niet de scherpste voortzetting met e6. Volgens Seirawan schaakt hij nu meer positioneel als Karpov. In de laatste fase van de partij laat Kasparov Navara terugkomen, maar die pakt zijn kansen ook niet helemaal. Tenslotte zijn er twee damepromoties en kan Kasparov toch weer winnen, maar hij grijpt mis, slaat terug met zijn dame i.p.v. met zijn koning en verliest. Ik vond het toch een beetje ontluisterend.
Kasparov ook! Vertrekken zonder interview te geven zegt heel wat. Toch lijkt hethetme me dat K zeker 2700 heeft. De enige 50 plusser met dat niveau. Best iets om trots op te zijn.
Met de koning slaan verloor ook eenvoudig.
Nee, Kasparov kwam tot 2688 in dit toernooi, de laagste score. De andere hekkensluiters Anand en Navara kwamen ook niet boven de 2700, maar hadden nog een net iets betere score dan Kasparov. Ik vrees voor Kasparov in het blitz-toernooi, want juist in de eindfase van de rapidpartijen, als er heel snel gezet moest worden, ging het dan mis.
Ik doelde op klassiek schaak. Als Short als 50er al een paar keer dicht bij de 2700 was, dan moet Kasparov dat ook wel halen.
Het snelschaken zal normaalgesproken beter gaan dan het rapidschaak voor Kasparov: minder kans op eenzijdige tijdnood.
In de partij Kasparov-Navara zaten beide spelers in gruwelijke tijdnood. Seirawan kon het nauwelijks bijhouden, maar gaf uiting aan zijn grote ontsteltenis, toen Kasparov misgreep en toch nog verloor. Maar we moeten natuurlijk afwachten hoe het Kasparov in het Blitz-toernooi vergaat.
@Paul Bierenbroodspot: Je hebt gelijk. Het ging allemaal razendsnel en ik ben teveel afgegaan op de reactie van Seirawan; de voorgaande zet van Kasparov Pc6 lijkt de beslissende fout.
Opvallend was hoe slecht Kasparov met de klok omging. Daarmee bedoel ik niet alleen dat hij bij sommige zetten veel te lang nadacht, maar vooral dat hij de indruk gaf niet te begrijpen (of aan te voelen) hoe het “delay” systeem werkt. Je zag hem dan in tijdnood vaak heel snel zetten, binnen 1 of 2 seconden. Dat heeft echter helemaal geen nut bij een delay van 10 seconden. Zijn tegenstanders speelden dan vaak veel langzamer en namen bijvoorbeeld 8 of 9 seconden per zet. En toch werd het tijdsverschil, dat hij eerder in de partij had opgelopen, dan niet kleiner!
Dat is dus een belangrijk kenmerk van het delay systeem (ook wel Bronstein genoemd): je kunt je tegenstander door snel zetten nooit meer “inhalen”, mits die tegenstander steeds keurig binnen het delay (in dit geval 10 seconden) blijft zetten. Om die reden vind ik zelf het increment-systeem (ook wel Fischer genoemd) beter, natuurlijker. Dat systeem wordt gelukkig ook veel meer gebruikt.
Toen Kasparov nog actief was, waren zowel Fischer als Bronstein nog niet zo gangbaar, geloof ik. Hij heeft er dus relatief weinig ervaring mee, en dat was te merken. Het schaken zelf, los van de klok, ging nog wel goed. Hij kreeg althans vaak uitstekende stellingen op het bord.
Ik lijd mee met mijn leeftijdsgenoot.