Schaakrubrieken weekend 12 augustus 2017
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
De kaalhoofdigen wonnen
Aan het begin van het Sinquefield Cup toernooi in St. Louis werd aan de tien deelnemers gevraagd wie de underdog was. De meesten zeiden beleefd dat niemand van hen zo kon worden genoemd, maar de Fransman Maxime Vachier-Lagrave stelde een tegenvraag: „Wie heeft er dit jaar nog geen enkel klassiek toernooi gewonnen?” Het was een grapje, maar ook ernst. Iedereen wist dat het om wereldkampioen Magnus Carlsen ging, en die had zelf ook laten weten dat het anders moest. En inderdaad, in de tweede ronde won hij tegen Sergei Karjakin een echte Carlsenpartij. Lang leek er weinig aan de hand, maar opeens had Carlsen een winnende aanval. Een paar dagen later leek het tegen Vachier-Lagrave net zo te gaan, maar daar ging het mis. Eerst gaf Carlsen de winst uit handen en vervolgens ook nog de remise. Later liet hij tegen Hikaru Nakamura een gewonnen pionneneindspel remise worden. „Extreme slordigheid”, zei hij daarover. En over de zet waarmee hij de winst definitief uit handen gaf: „Ik wist dat het fout was, maar om de een of andere reden deed ik het toch.” Een ronde voor het eind stond hij een half punt achter op de leiders Aronian, Anand en Vachier-Lagrave. Een dag eerder wees iemand er op dat de vijf brildragers op de eerste vijf plaatsen stonden en de spelers zonder bril op de laatste vijf. Ik moest denken aan een wedstrijd in 1891 tussen de kaalhoofdige leden van de Manhattan Chess Club en de leden die hun haar nog hadden. De kalen wonnen met 14-11. Toen de kalen, nu de brildragers. Een klein lichamelijk defect wordt met geestelijke prestaties gecompenseerd. Overigens, na de Sinquefield Cup doet Garry Kasparov in Saint Louis vanaf maandag 14 augustus mee aan een ijzersterk vijfdaags toernooivan rapid-en blitzpartijen.
Magnus Carlsen-Sergei Karjakin, Sinquefield Cup St. Louis 2017
1. Pf3 Pf6 2. g3 c5 3. Lg2 Pc6 4. 0-0 e5 5. e4 d6 6. d3 g6 7. a3 Lg7 8. c3 0-0 9. b4 a6 10. Pbd2 b5 11. Tb1 Pd7 12. Pb3 cxb4 13. axb4 Pb6 14. Le3 Le6 15. Dd2 Tc8 16. Tfc1 Te8 17. h4 Als je geen duidelijk plan hebt, doe dan een zet met een randpion, adviseerde Bent Larsen. 17…Pa4 Dit was de verre bestemming van het paard, maar het geeft wit gelegenheid tot actie op de damevleugel. 18. c4 h5 19. Kh2 Lg4 20. cxb5 axb5 21. Pa5 Pd4 22. Txc8 Dxc8 23. Tc1 Dd7 24. Pxd4 exd4 25. Lh6 Lh8 Hij kan zijn loper niet missen, omdat dan pion d4 te zwak wordt. 26. Tc6 Wit is actief, maar met 26…Ta8 of 26…Tc8 zou zwart zich goed kunnen verdedigen. 26…Pc3 27. f3 Le6 28. Lf4 Le5 29. Lxe5 dxe5 30. f4 De7 31. Tc5 Tc8 32. Txc8+ Lxc8 33. Pc6 Dd6 34. Pxe5 Dxb4 35. f5 Nu heeft wit een sterke aanval. 35…Dd6 36. Pf3
Anand met pensioen? Wat een absurde suggestie
Op het toernooi om de Sinquefield Cup in St. Louis valt niets aan te merken. De organisatie is perfect en het veld is met zeven toptienspelers, onder wie de wereldkampioen, sterk bezet. Toch is de sfeer anders dan we gewend zijn. Alsof een klassieke tienkamp van het hoogste kaliber een voorprogramma is, kijken de liefhebbers vooral uit naar de slotweek van het toernooi. Daarin zal Gari Kasparovvijf dagen de man zijn op wie alle ogen gericht zijn.
Vanaf maandag hoopt de oud-wereldkampioen te bewijzen dat hij twaalf jaar na zijn afscheid van het professionele spel nog steeds in staat is de huidige wereldtop te weerstaan. Eerst in een rapidtoernooi dat drie dagen in beslag zal nemen. Daarna in een tweedaags blitztoernooi over achttien ronden.
De oppositie is formidabel, al ontbreekt helaas Magnus Carlsen, die tot zijn spijt had afgezegd voordat Kasparovs deelname bekend werd: ‘Ik zou er alles voor over hebben gehad tegen hem te kunnen spelen.’
Tijdens de laatste dagen van het Sinquefieldtoernooi was Kasparov een strenge, maar rechtvaardige gastcommentator. Hij was vol lof over het spel van zijn opvolgers, mits ze geen elementaire fouten maken. Zo kreeg Carlsen een negatieve aantekening van de bovenmeester, toen hij tegen Nakamura een zeer gunstig toreneindspel remise liet lopen.
Oprechte bewondering toonde Kasparov voor Vishy Anand, die twee ronden voor het eind van het toernooi op de gedeelde eerste plaats stond. De onwetenden, die op de internetfora klagen dat de Indiër zijn pensionering te lang uitstelt, doen er goed aan kennis te nemen van de volgende partij. We zullen Anand missen als hij ooit besluit te stoppen.
Anand-Caruana St. Louis 2017
1. c4 e5 2. Pc3 Pf6 3. Pf3 Pc6 4. g3 d5 5. cxd5 Pxd5 6. Lg2 Lc5Dankzij Alexander Grisjoek is deze zet tegenwoordig populair. Na 7. Pxe5 Pxc3 8. Lxc6+ bxc6 9. bxc3 Dd5 10. Pf3 0-0 of 10 … Lh3 heeft zwart goede compensatie voor de geofferde pion. 7. 0-0 0-0 8. d3 Lb6 9. Ld2 Lg4 10. Tc1 Pxc3 11. Lxc3 Te8 12. b4 Dd6 13. Pd2 Dh6 14. Pc4 Dh5 15. Tc2 Tad8 16. Pxb6 cxb6 17. f3 Le6 18. Dd2 b5 Sterker is 18 … Pd4 19. Tcc1 Ld5. 19. f4 Lg4? Een begrijpelijke misrekening. Wits 26ste zet is diep verborgen. 20. Lxc6 bxc6 21. fxe5 f6 Na andere zetten staat zwart zonder compensatie een pion achter.
Open NK
Het Condigne Open NK is gewonnen door Koen Leenhouts en Chanda Sandipan uit India. De laatste ronde was een tombola met twaalf kanshebbers op een (gedeelde) eerste plaats. Er werd aan alle borden voluit gevochten om zoveel mogelijk prijzengeld te bemachtigen. Typerend voor Open toernooien. De grootste kanshebbers waren Erwin l’Ami en Koen Leenhouts met 6,5 punt en Chanda Sandipan met 6 punten, gevolgd door negen gelukzoekers met 5,5 punt die aasden op iedere misstap van de koplopers. Theoretisch kon de eerste plaats door velen gedeeld worden op 6,5 punt. Sandipan boorde als eerste de hoop van de achtervolgers de grond in door de Duitse grootmeester Daniel Hausrath in een goede partij te verslaan.
C. Sandipan–D. Hausrath
1.d4 Pf6 2.c4 g6 3.Pc3 Lg7 4.e4 d6 5.Le2 0-0 6.Lg5 h6 7.Le3 Pbd7 8.Pf3 e5 9.0-0 Pg4 10.Lc1 c6 11.d5 cxd5 12.cxd5 f5 13.g3 Pgf6 14.Ph4 Pxe4 15.Pxe4 fxe4 16.Pxg6 Tf7 17.Lh3 Pf6 18.Le6
D. Reinderman – E. L’Ami, na 34.Thc1
Wit werkte de laatste dertig zetten met matbeelden op h8 en had de laatste vijftig zetten een pluspion. Hij zal de winst zeker ergens hebben laten glippen maar dat maakt de waardering voor de langdurige verdediging van Leenhouts er niet minder om.
79.Ld4 Kg8 80.Th3 Td7+ 81.Kc5 Kf7 82.Te3 Tc7+ 83.Kd6 Tc6+ 84.Kd7 Te6 85.Le5 Lf5 86.Kc7 Te7+ 87.Kc6 Td7 88.Ld6 Ta7 89.Lc5 Ta6+ 90.Kc7 Te6 91.Txe6 remise. Daarmee verdiende Koen Leenhouts de gedeelde eerste prijs, een grootmeesternorm en een uitnodiging voor het NK 2018. Gefeliciteerd!
Slotstand aan kop: 1.Sandipan, Leenhouts 7 3.l’Ami, Reinderman, Iturrizaga (Venezuela), Annaberdiev (Turkmenistan), Gavrilov (Rusland) 6,5
Zoals een goede preek uit drie punten dient te bestaan, is er bij een normale schaakpartij eerst een opening, staat er niemand mat dan volgt het middenspel en als het een beetje meezit het eindspel. Iedere schaker heeft voorkeuren maar zal toch alle drie de onderdelen een beetje moeten beheersen. Voor de de amateur-schaker, zeg maar huisschaker en clubspeler, is de opening gemakkelijker te leren dan het midden- en eindspel. In het het hoofd zetten van een aantal formules in de goede volgorde, dat zou eventueel ook een leek op schaak-gebied kunnen leren, misschien zelfs wel een getrainde aap (of apin, voordat ik van discriminatie wordt beschuldigd). Er zijn vele openingsboeken op de markt voor bovengenoemde categorie. Soms zijn ze alleen gevuld met een brij van varianten. Die krijgt de goedwillende amateur dan nog eventueel wel in de hersenpan, maar hem/haar wordt niet uitgelegd wat de achterliggende gedachte van een bepaalde zet is. En tot welke middenspel- en eindspel-posities dit gaat leiden.
Overigens kan men door studie wel degelijk ook beter worden in het midden- en eindspel. Dit leidt dan tot van die wandelende jonge variantenkoffers waartegen je als oude knar beter zo snel mogelijk kunt afwijken. Gelukkig is dat niet het geval met twee boeken van Gambit, zeker niet wanneer de voormalige wereldtopper Lajos Portisch My secrets in the Ruy Lopez openbaart (ISBN 978-1-911465-11-9, € 22.95). Juist deze opening is eindeloos geanalyseerd, maar Portisch laat aan de hand van zijn eigen partijen zien wat er achter zit en wat er uit voortkomt. Ook moderne wereldkampioenen komen aan bod. En dezelfde deskundigheid vinden we in het tweede boek, van Mikhail Golubev: Understanding the Sicilian (ISBN 978-1-911465-10-2 , € 24.95). De auteur, zelf fanatiek ‘Siciliaan’, kan als geen ander uitleggen wat de gevolgen zijn van het kiezen van één van de talloze openingen na 1.e4 c5.Dit alles, in beide boeken, aan de hand van vele partijen, waarbij is gebruik gemaakt van wat de één een zegen noemt en de ander een vloek (en het is natuurlijk beide): de computer.
Een mooi voorbeeld van Portisch is zijn partij tegen Anderson, remiseerder bij uitstek maar tegen Portisch
Anderson-Portisch
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4.Lxc6 dxc 5.0-0 Dd6 6. d4 exd 7.Pxd4 Ld7 8.Pc3 0-0-0 9.Le3 Ph6 10.h3 beter f3 10..g5 een echte Portisch zet 11.Dh5 (11. Lxg5 Tg8 12. Lxd8 Lxh3 13.Pf3 Lxg2) 11..g4 aanval boven alles 12.Pf5 dit is niet goed, nodig was h4 12..Pxf5 13.exf5 gxh3 14.Tad1 Db4 15. Lg5 zoekt tegenspel maar 15..Le7 16.a3 Dc5 17.Lxe7 Dxe7 18. Tfe1 wit verwacht een dame-zet maar 18..h2+! 19. Kxh2 (Dxh2 Dg5) Dc5 20. Dxf7 Dxf2 21.Tf1 Dh4+ 22. Kg1 Thf8 23.Dg7 Txf5 24. Td4 Dg5 25. Dxg5 Txg5 wit staat slecht en komt er niet uit. 26.Pe4 Te5 27.b4 Lf5 28.Txd8+ Kxd8 29. Pc5 b6+ 30.Pxa6? Kc8 het paard dreigt verloren te gaan. 31.g4 wanhoop Lg6 32. c4 Te4 33.b5 Txg4+ 34. Kh2 Txc4 35.Tf8+ Kb7 36. bxc+?? en 0-1 maar ook na andere zetten is wit verloren. Het paard komt ook niet echt uit de omsingeling.
Probleem 2643 is een tweezet van Aitov :
Leenhouts zet stunt neer in Dieren
Helden, daar zitten we in de zomer op te wachten. De toernooien in Nederland volgen elkaar in hoog tempo op: Amsterdam, Leiden, Dieren, Vlissingen. Soms zit er maar een dag tussen. Er doen sterke, maar onbekende Indiase grootmeesters mee, een tiener scoort een meesternorm, maar terwijl je nog over Dieren zit na te denken, is Vlissingen al in volle gang.
Dieren, het Open kampioenschap van Nederland, leverde een held op, waardoor het toernooi nog een beetje in de herinnering blijft hangen. Het is de 33-jarige Koen Leenhouts, leraar Nederlands in Zeeland en schaker in de Nederlandse subtop. Hij is de sterkste actieve niet-grootmeester van ons land, wat een mooie kwalificatie is, maar hij wil natuurlijk die hoogste titel behalen. In 2015 en 2016 miste hij drie keer op een haar na een grootmeesternorm in Frankrijk. Vandaag eindigt het Hogeschool Zeeland Toernooi in Vlissingen, in zijn provincie, en in een interview voor de website zei Leenhouts dat dat nu maar eens een norm moest opleveren. Zijn grote succes werd echter Dieren, een week eerder. Leenhouts scoorde tegen een enorme tegenstand zeven punten uit negen partijen, met als hoogtepunt een overwinning in de voorlaatste ronde op Eduardo Iturrizaga uit Venezuela. Hij was met afstand de hoogste ratinghouder en staat in de top honderd van de wereld. In de opening lijkt het bijna alsof de favoriet de amateur een beetje onderschat.
Leenhouts-Iturrizaga
1.d4 Pf6 2.c4 c5 3.d5 e6 4.Pc3 exd5 5.cxd5 g6 6.e4 d6 7.Pge2 a6 8.a4 Pbd7 9.Pg3 h5 10.Le2 De7 Consequent zou zijn 10…h4, maar na 11.Pf1 gaat het paard op weg naar het mooie veld c4. Langzaam, maar zwart heeft dan met zijn h-pion ook twee nutteloze zetten gedaan. 11.Lg5 De5 12.f4 Dd4 Onbegrijpelijk, dat Iturrizaga zichzelf in de problemen brengt. Die dame doet daar niets. 13.Dc2 Pg4 14.Lxg4 hxg4 15.e5 Een actie die nodig is om te profiteren van zwarts zwakke ontwikkeling. 15…dxe5 16.Td1 De3+
Leenhouts werd gedeeld eerste samen met Chanda Sandipan uit India. Hij scoorde zijn eerste grootmeesternorm en verdiende met dit resultaat een uitnodiging voor het Nederlands kampioenschap van 2018. Het is te hopen dat dat kampioenschap weer in de schoolvakantie valt.
Het komt weinig voor dat een schaakpartij ëindigt door een matzet door de koning. Uiteraard kan dit alleen door zogenoemd aftrekmat, omdat de koning zelf geen mat kan geven. De koning opent dan een lijn voor een matgevend stuk. In de partij M. Drasko tegen V. Gavrikov tijdens een toernooi in 1985 in de Estlandse hoofdstad Tallinn kwam dit thema voor.
M. Drasko – V. Gavrilov
1. Pf3 g6 2. c4 Lg7 3. d4 Pf6 4. Pc3 d5 (Het Grünfeld-indisch) 5. e3 0–0 6. b4 c6 (Is wellicht wat passief, beter zijn zetten als 6. …b6 of 6. …Pe4) 7. Lb2 Pe4 8. Ld3 Pxc3 9. Lxc3 dxc4 10. Lxc4 Pd7 11. e4! (Dit is een nieuwe zet en wil het zwarte paard veld d5 ontnemen.) 11. … Pb6 12. Lb3 Lg4 13. 0–0 Dd6 14. h3 (Noodzaak, want anders wint zwart pion d4 na …Tad8.) 14. … Le6 (Logischer en beter is 14. …Lxf3) 15. Tc1 Tad8 16. a4 Pa8? (Dit heet terugschaak. Een paard aan de rand en zeker in de hoek staat meestal niet goed. Veel beter is 16. … Lc4 17. Te1 De6.) 17. d5! (Wit maakt gebruik van de situatie en drukt door in het centrum.) 17. …Lxc3
