Top-40 Nederlandse schakers. 23: Frans Kuijpers
Nadat Hein Donner in 1954, 1957 en 1958 drie keer op rij kampioen van Nederland was geworden, lukte het hem niet net als zijn voorganger Max Euwe een hegemonie te vestigen. In 1961 was er Hoan Liong Tan, in 1963 Frans Kuijpers. Vanaf 1967 zat Hans Ree Donner in de weg, totdat in 1973 Jan Timman wel een nieuw tijdperk vestigde.
Frans Kuijpers (geboren 27 februari 1941) werd vanaf 1958 drie keer op rij jeugdkampioen van Nederland. In 1963 werd hij met zijn 22 jaar de jongste kampioen sinds Euwe in 1921. Weliswaar verloor Kuijpers van Donner, maar met 9 uit 11 bleef hij anderhalf punt op hem voor. Hij werd in de jaren zestig nog derde en twee keer vierde. Met zijn clubteam Rotterdam werd hij als eerstebordspeler kampioen van Nederland in 1966 en 1968.
Kuijpers werd uitgenodigd voor IBM- en Hoogovenstoernooien, waar hij niet heel succesvol was. Wel won hij partijen van wereldtoppers: Gligoric (twee keer), Benkö, Kotov en Uhlmann. Tot en met 1980 nam hij acht maal deel aan het Nederlands kampioenschap. In 1984 werd hij met zijn clubteam Eindhoven (tweede bord) verrassend kampioen van Nederland, voor het machtige Volmac Rotterdam. Je kunt Kuijpers twintig jaar lang een Nederlandse topspeler noemen. Niet zo bekend is dat hij ook een prima snelschaker was. Hij werd open snelschaakkampioen van Nederland in 1962, 1970 en 1971.
Olympiades
Kuijpers’ status van Nederlandse topspeler werd ook bevestigd in zijn vier deelnames aan de Olympiade. Daarin maakte hij bovendien grote faam. In 1976 maakte hij deel uit van het Nederlandse team dat in Haifa een historische zilveren medaille behaalde. Twee jaar eerder boekte hij in Nice de reuzenscore van 11 uit 13 (zonder remises), een gedeelde gouden bordmedaille. Heel lang bleef Kuijpers procentueel Neerlands topscorer aller tijden op de Olympiades, totdat Erwin l’Ami en Anish Giri hem passeerden. In zijn toptijd miste hij tot zijn spijt de Olympiade van 1966 op Cuba, omdat hij officier was in militaire dienst. Ten tijde van de Koude Oorlog vond de legerleiding dat een gevaar. Voor 1970 (Siegen) zegde Kuijpers zelf af, omdat zijn universitaire promotie hem te veel tijd kostte.
Frans Kuijpers werd ook een groot schaakbestuurder. Hij was bestuurslid Topschaak van de KNSB, voorzitter van het organisatiecomité van het Nederland kampioenschap en vier keer non-playing captain bij zijn geliefde Olympiades. Hoogtepunt daarbij was de bronzen medaille in 1988 in Thessaloniki. Die schrijft hij hoger aan dan de zilveren medaille in 1976 waar hij als speler aan bijdroeg. Frans Kuijpers is Lid van Verdienste van de KNSB.
Frans Kuijpers tijdens het IBM-toernooi van 1963. Beide foto’s: Nationaal archief.
Amateur
Kuijpers had altijd de naam een amateurschaker te zijn en dat was hij ook. Topschaker was hij ernaast. In 1965 studeerde hij af in de Technische Natuurkunde en daarna heeft hij altijd bij Philips gewerkt. In de jaren tachtig leverde hij een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van MRI-scanners.
Ik zet hem op 23. Zijn overtuigende Nederlandse titel als bijna jongste tot dan toe en zijn hoge Olympiadescores tellen daarbij zwaar.
21 …
22 …
23 Frans Kuijpers
24 Dirk van Foreest
25 Gert Ligterink
26 Erik van den Doel
27 Jorden van Foreest
28 Kick Langeweg
29 Daniel Stellwagen
30 Eddie Scholl
31 Henri Weenink
32 Robin van Kampen
33 Hans Böhm
34 Rini Kuijf
35 Hoan Liong Tan
36 Haije Kramer
37 Daniël Noteboom
38 Norman van Lennep
39 Rudy Douven
40 Rob Hartoch
Als u linksboven in het scherm klikt op ‘top 40’, kunt u langs alle voorgaande afleveringen scrollen.
De top-40 is niet gebaseerd op ratings en titels, maar op de positie en prestaties van Nederlandse schakers ten opzichte van hun tijdgenoten, nationaal en internationaal.
