Topbezetting op Isle of Man
Het ‘Manneneiland’, Isle of Man, kent dit jaar een ongelooflijk sterk deelnemersveld. Waren we vorig jaar al verwend door het aantal toppers dat zich had ingeschreven voor dit open toernooi, dit jaar had men zelfs de wereldkampioen, Magnus Carlsen, bereid gevonden om zijn Elopunten op het spel te zetten. Want dat is in feite wat dit toernooi behelst. Ongelooflijk veel sterke spelers, maar ook een groot aantal schakers, dat een stuk lager gerate is, maar natuurlijk wel een potje kan schaken.
Het is geweldig leuk dat de wereldtoppers zich in dit strijdgewoel wagen. Jaren werd er geklaagd dat ze alleen maar onderling tegen elkaar uitkwamen en zo hun torenhoge ratings ook kunstmatig hoog hielden. Maar daar hebben ze in Engeland verandering in weten aan te brengen. We kennen het toernooi in Gibraltar, waarin de laatste jaren ook diverse kanonnen aan het appèl verschenen en ook daar wordt het elk jaar steeds interessanter. Natuurlijk werd gegniffeld toen ex-wereldkampioen Anand vreselijk voor de bijl ging en geen potten kon breken tegen spelers waartegen hij misschien wel simultaan tegen had kunnen spelen. Het Isle of Man was vorig jaar ook het strijdtoneel waar onze eigen Benjamin Bok zomaar met zwart dwars door de stelling van Nakamura heen ging. Kijkt u nog eens naar deze partij, die ik indertijd voor u geanalyseerd heb.
Yifan Hou (foto Harry Gielen)
Dit jaar is Bok wederom aanwezig, maar de grote vorm moet nog komen. Twee 2800-spelers in Isle of Man, naast Carlsen was dat ook Kramnik. Dit keer is het deze ex-wereldkampioen die het zwaar heeft. Hij begon al met een nul tegen Caruana (daarover dadelijk meer), won toen de tweede ronde van de Hongaar Balint (2281), maar verloor toen van de Amerikaanse GM James Tarjan (2412). De man was ooit een behoorlijke speler, nu al 65. Maar dat weerhield hem er niet van om deze grootheid gewoon van het bord te zetten! Na vijf ronden staat Kramnik slechts op 50%. Daar gaan zijn duur vergaarde Elopuntjes…
U zult het zich al hebben afgevraagd: hoe kan het dat Kramnik, als tweede geplaatst, al in de eerste ronde tegen Caruana, de nummer drie van de ranglijst, moest spelen? Dat is heel apart. De organisatie doet niet aan een geleide loting (op rating zoals bijna overal), maar stelt de eerste ronde puur op loting vast.
Dat leidt tot nog een ander gevalletje dat we ons nog herinneren uit Gibraltar. Daar deed Yifan Hou, de dames wereldkampioene, die ooit had aangegeven dat ze – net als Judit Polgar indertijd – liever niet tegen dames wil spelen. Maar in Gibraltar wees de loting uit dat ze tegen de een na de andere dame uit moest komen. Ze dacht op een gegeven moment dat de organisatoren het expres deden en diende een protest in. En nu verschijnt ze weer aan de start in een Engels toernooi en wat gebeurt er? Ze krijgt in de eerste vier ronden een dame tegen; het is net of ze het erom doen…
Na de vierde ronde vond ze het wel mooi geweest en ze liet zich niet indelen. Ze moet hopen dat het indelingsprogramma voor de zesde ronde iets anders in petto heeft.
De tussenstand na vijf ronden aan de kop van de ranglijst:
Na 5 ronden staat Ivan Sokolov dus op 4 punten en is hij toch de beste Nederlanders. Erwin l’Ami en Jan Timman doen het heel verdienstelijk met 3½, Benjamin Bok begon goed met 2½ uit 3, maar moest toen tweemaal het punt aan de tegenstander laten. Dat is ook het aantal dat Alina l’Ami heeft, maar zij hoort (nog) niet tot de Nederlandse equipe (@Alina: wanneer ga je voor Nederland spelen?).
Alina l’Ami: een schitterende aanvalspartij tegen Ivan Sokolov (foto Harry Gielen)
Ivan Sokolov: wat is me nu allemaal overkomen…? (foto Harry Gielen)
Ivan Sokolov maakte een valse start door in de eerste ronde te verliezen van L’Ami. “L’Ami”, zegt u? Ja, kan gebeuren. Oh, wacht even het was Alina l’Ami, de vrouw van!
Met tegenwoordig de bescheiden rating van 2286. Maar Alina in goeden doen is een sterke IM die uitstekend kan rekenen. En ze schudde een geweldige aanval uit haar mouw waarmee ze de sterke grootmeester helemaal zoek wist te spelen. De ene na de andere aanvalsgolf daalde op het arme hoofd van Sokolov neer. De zwarte koning werd van alle kanten bestookt. En als je zou denken dat die zich even in veiligheid had gespeeld, kwam het gevaar weer van de andere kant. Een prachtige aanvalspartij, die ik voor u met alle plezier heb geanalyseerd!
Ik heb overigens alle partijen van de Nederlanders die ik kon vinden voor u in deze viewer gezet. De analyse van deze partij van Alina tegen Ivan treft u aan onder nummer 8.
L’Ami, Alina – Sokolov, Ivan
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pc3 Lb4 4. Dc2 d6 5. Ld2 5. Pf3 is hier veel gespeeld. of 5. a3
5…De7
Het is gek, maar dit is bijna nooit gespeeld.
6. e3
6…Pbd7 7. a3 Lxc3 8. Lxc3
Wit heeft het loperpaar in handen en de loper ook meteen op een mooie diagonaal staan.
8…e5 9. O-O-O
Dit was kennelijk haar bedoeling: ze wil deze partij graag heel agressief aanpakken.
9…a6
10. dxe5
Zo komt in elk geval de loper van c3 beter tot zijn recht.
10…dxe5 11. Pf3 O-O
Ja hoor. Een dergelijk pionoffer kennen we van Shirov in de Semi-Slav. Maar hier lijkt het mij ook volledig gerechtvaardigd.
12…Pxg4 13. Tg1 Pgf6 14. Df5!?
Weer een interessante zet die druk zet op het zwarte centrum. Ze verhindert tijdelijk dat zwart verder kan ontwikkelen. Alina had ook haar ontwikkeling kunnen voltooien met 14. Le2 om daarna te gaan verdubbelen over de g-lijn.
14…Te8 15. Ld3
15…g6
Zo wordt in elk geval Lc3 straks een monster… Het probleem voor zwart is dat hij zijn paard van d7 niet kan wegtrekken vanwege het pionverlies op e5. Als zwart namelijk wil ontwikkelen, zonder pionverlies op e5 moet hij een keer tot 15…e4?? komen. Dat is hier meteen verliezend vanwege het prachtige 16. Txg7+!
Kxg7 17. Dg5+ Kh8 18. Tg1 en mat volgt. Bijvoorbeeld: 18…Df8 [ 18…Tg8 19. Dxg8#] 19. Lxf6+ Pxf6 20. Dxf6+ Dg7 21. Dxg7#
16. Lc2 e4 Wellicht had hij zijn initiële plan met … b5 op moeten pakken. Na 16…b5 17. Tg5 Lb7 is het overigens ook problematisch voor zwart. Hij verliest een pion vanwege 18. Pxe5 Pxe5 19. Dxe5 Dxe5 20. Txe5 maar hier kan hij nog doormodderen.
17. Pd2 Pe5
Het is hem gelukt om zijn paard in het spel te krijgen. Maar tegen welke prijs? De zwarte velden zijn vreselijk verzwakt, de loper op c3 schijnt flink naar binnen bij de zwarte koning.
18. Df4
Het valt Sokolov nauwelijks kwalijk te nemen dat hij in deze precaire stand de mist in gaat.
19. Pxe4!
Alina speelt alles even sterk.
19…Ph5 19…Pxe4 20. Lxe4 en nu faalt 20…Dxe4?? uiteraard op 21. Dxe4 Txe4 22. Td8+ en mat.
20. Df3 f5 21. Pg3 Pg7
22. e4
Weer een uitstekende zet, maar het kon zo mogelijk nog beter! 22. Pxf5! zou een killer geweest zijn. Bijvoorbeeld: 22…gxf5 23. Lxg7 Kxg7 24. Lxf5 en het paard op g4 gaat verloren, waarna zwart met een ruïne overblijft.
22…f4?
Verliest vrijwel onmiddellijk. 22…Dg5+ 23. Kb1 f4 24. Pe2 verliest ook voor zwart maar dan moet wit nog wel goed rekenen: 24…Pxh2 25. Dxf4 Dxf4 26. Pxf4 Pf3 27. Tg3 Pe5 28. Pd5 en dit houdt zwart niet droog.
23. Pf5!
Mooi gezien, ze blijft uitstekend rekenen.
23…gxf5 24. exf5 Pf6 25. Tde1 Df7
Prachtig!
26…Kxg7 27. Dg4+
Niets mis mee, maar hier had Sokolov nog een beetje kunnen spartelen. 27. Dg2+!!
Kh6 De enige zet daar de rest meteen uit is. [ 27…Kh8?
28. Txe8+ Dxe8 29. Lxf6#] [ 27…Kf8 28. Lb4+] 28. Txe8 Pxe8 29. Le5! Die is lastig van te voren te vinden: er dreigt Lxf4 en mat. 29…Dxc4 om f4 te dekken, maar dan is de dame te ver afgeleid en volgt er een nieuwe matdreiging die zwart fataal wordt. 30. h4! en het mat valt niet te voorkomen.
27…Kf8 Met 27…Dg6 28. Dxg6+ hxg6 29. Txe8 zou hij overigens ook tegen een troosteloos eindspel zitten aankijken.
28. Lb4+ Te7 29. Dxf4 Pg8 30. f6
30…Ke8 31. Lxe7 Le6 32. De5
Uiteraard zou ik bijna zeggen… Hier vindt Stockfish dat 32. Lc5 meteen uit is.
32…Kd7
Lxf5 34. Dxf5+ Ke8 35. Lc5+ Kd8 36. Td1+ Ke8 37. De4+ zou ook een ware slachting hebben opgeleverd.
33…Ke8 34. Dxc7 Pxe7 35. fxe7 Misschien vertrouwde ze het ’tussendoortje’ met 35. Dxb7 niet. Maar het wint heel overtuigend: 35…Dxf6 36. Dxa8+ Kf7 37. De4
35…Dxe7 36. La4+ Kf8 37. Df4+ Df7 38. Dh6+ Ke7 39. Dh4+ Kf8 40. Td4
Zo komt de toren mooi in het spel.
40…Tc8
Wederom heel knap gezien. Niet 41. Tf4? wegens 41…Txc4+ 42. Txc4 Lxc4 en zwart houdt het misschien nog.
41…Txc4 42. Td8+ Kg7 43. Dxh7+ Kf6
Een nieuwe koningsjacht is begonnen.
44. Dh6+ Ke5
44…Ke7 45. Dg5+ Df6 46. Te8+ was natuurlijk meteen klaar.
45. De3+ Hier was het slimste om de toren weer via de onderkant mee te laten doen. 45. Td2! Dan zou 45…Df4 46. Dh8+ Df6 47. Db8+ een studie-achtig mat hebben opgeleverd.
45…Kf6 46. Td4
Ruim voldoende voor een gewonnen eindspel. Maar na 46. b3 Th4 47. Dc5 met de dreiging Tf8 zou zwart meteen hebben moeten capituleren.
46…Txd4 47. Dxd4+ Ke7 48. f4 Dh5 49. Db4+ Ke8 50. De4
Sokolov vond dat het genoeg geweest was. Er is inderdaad geen redden meer aan.
1-0
Herman, het aantal deelnemers n aan het Isle of Man toernooi dat k dames, met k een geheel getal tussen 0 en 9, zal treffen kunnen we met de hypergeometrische verdeling bij benadering berekenen. Voor dit toernooi geldt dat N = 160 (het totale aantal deelnemers) en K = 20 (het aantal dames), zodat n(k=0)=47, n(k=1)=63, n(k=2)=36, n(k=3)=11, n(k=4 dames)=2, n(k=5, k=6, k=7, k=8, k=9)=0. We zien dat tijdens dit toernooi naar verwachting twee deelnemers vier dames zullen treffen. Een van deze twee kennen we al, namelijk Yifan Hou die dit al na vier ronden voor elkaar kreeg! Zie ook mijn column ‘Modellen van de werkelijkheid en de werkelijkheid van modellen’ (svpromotie.nl/Senioren/uploads/HM02jun.pdf). Groet, Hans Meijer.
Kan het zijn dat de viewer niet is overgekomen, want ik zie die nergens opduiken op mijn computer. Voor het overige is het een enerverend toernooi met Carlsen en Caruana in de hoofdrol. Kramnik lijkt plaatsing op rating voor het kandidatentoernooi wel te kunnen vergeten. Dat lijkt weggelegd voor Caruana en So of eventueel Vachier Lagrave, als hij in oktober en november goede uitslagen maakt en So minder presteert.
Herman, de definitieve cijfers voor het Isle of Man toernooi. Aantal deelnemers N=159, aantal dames K=22, aantal ronden n=9. Met de hypergeometrische verdeling vinden we voor het verwachte aantal deelnemers X dat k dames treft tijdens de negen ronden: X(k=0) = 40.1, X(k=1) = 61.5, X(k=2) = 39.7, X(k=3) = 14.2, X(k=4) = 3.1, X(k=5) = 0.4, X(k=6, 7, 8 of 9) = 0. De werkelijke aantallen dames waren: X(k=0) = 41, X(k=1) = 63, X(k=2) = 39, X(k=3) = 13, X(k=4) = 3, X(k=5) = 0, X(k=6, 7, 8 of 9) = 0. Door de deelnemende dames zijn zes partijen niet verspeeld; vijf keer door een dag vrijaf en een keer doordat er geen tegenstander was. De drie deelnemers die vier dames troffen waren: Yifan Hou, Andrew J. Ledger en Michael Babar. Groet, Hans Meijer.