Top-40 Nederlandse schakers. 21: Hans Bouwmeester

Schaakhistorie , Top 40 Nederlandse schakers 5 oktober 2017 21:47 Johan Hut 10

Leraar wiskunde, dat was de professie van Hans Bouwmeester. Die baan weerhield hem ervan meer dan drie maal deel te nemen aan het Nederlands kampioenschap. Hij was wel een veel grotere schaker dan je uit die drie toernooien kunt afleiden.
Hans Bouwmeester (geboren 16 september 1929) debuteerde in 1952 op het NK met een vijfde plaats. Bijzonder was dat hij Euwe zijn eerste nederlaag op een NK toediende sinds 1924. Vijf jaar later werd hij gedeeld tweede achter Donner. Pas in 1967 speelde Bouwmeester zijn derde NK. Samen met Ree werd hij eerste, voor Scholl, Donner, Kuijpers, Langeweg en Zuidema, alle groten van de jaren zestig. De beslissingsmatch verloor hij met 2,5-1,5.
Al in 1954 had Bouwmeester het Hoogoventoernooi gewonnen, samen met Pirc, voor de Nederlandse toppers Prins en Van Scheltinga. Een jaar later werd hij tweede, achter Milic, samen met Donner en voor Prins. Hoewel hij niet veel speelde, mag je Bouwmeester ongeveer van 1954 tot 1967 een Nederlandse topper noemen.

Schoolmeester en schaakmeester
Dat mag je ook afleiden uit zijn deelnames aan de Olympiade. Van 1956 tot en met 1970 was hij er zeven van de acht keer bij, meestal aan bord drie. Hoogtepunt was de Olympiade van 1966, toen hij 71% scoorde aan het eerste bord. In totaal is Bouwmeester met 63% een van onze grootste Olympiadespelers.Als bordschaker is Bouwmeester meester, als correspondentieschaker is hij grootmeester. In 1969 werd hij in die discipline Nederlands kampioen.
Uit zijn schaakcarrière had hij veel meer kunnen halen als hij niet voor de klas had gestaan. Leraar werd hij ook in het schaken. Hij schreef de befaamde elf Prisma-boekjes, over alle facetten van het schaakspel, inclusief geschiedenis. Daarbij had hij co-auteurs, maar die noemen hem toch als de hoofdauteur. Ook schreef hij talloze andere schaakboeken. Bouwmeester was commentator bij grote toernooien, waar hij een encyclopedische kennis tentoonspreidde. Schaakgeschiedenis was altijd zijn grote liefde.
Hij was de eerste die Jan Timman training gaf op hoog niveau. Bouwmeester zette zich ook in voor andere jeugdschakers en was de eerste die bij de KNSB werkte aan een gedegen trainingsstructuur voor jongeren. In 1970 werd hij benoemd tot bondscoach, maar spelers als Donner, Ree en Hartoch waren niet gewend een door de bond gestuurde coach boven zich te dulden. Hij werd verguisd door de topschakers, maar kon er zijn schouders over ophalen.

Hans Bouwmeester tijdens een van zijn talloze demonstraties. Hier in 1996 in Baarn. Foto: Johan Hut

Onderscheidingen
De verdiensten van Hans Bouwmeester voor de schaaksport zijn enorm. Terecht droeg hij de Euwe-ring en is hij Lid van Verdienste van de KNSB. Deze serie gaat over prestaties op het bord en daarin zet ik hem op 21. Voor een schaker die zo weinig aan de grote toernooien deelnam, vind ik dat een mooie positie.

19 …
20 …
21 Hans Bouwmeester
22 Coen Zuidema
23 Frans Kuijpers
24 Dirk van Foreest
25 Gert Ligterink
26 Erik van den Doel
27 Jorden van Foreest
28 Kick Langeweg
29 Daniel Stellwagen
30 Eddie Scholl
31 Henri Weenink
32 Robin van Kampen
33 Hans Böhm
34 Rini Kuijf
35 Hoan Liong Tan
36 Haije Kramer
37 Daniël Noteboom
38 Norman van Lennep
39 Rudy Douven
40 Rob Hartoch

Als u linksboven in het scherm klikt op ‘top 40’, kunt u langs alle voorgaande afleveringen scrollen.

De top-40 is niet gebaseerd op ratings en titels, maar op de positie en prestaties van Nederlandse schakers ten opzichte van hun tijdgenoten, nationaal en internationaal.