Schaakrubrieken weekend 14 oktober 2017
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Een speeltuin voor de fantasie
De strijd om de European Club Cup, die de afgelopen week in de Turkse stad Antalya werd gevoerd, is altijd interessant omdat er veel topschakers meedoen. Wat ik ieder jaar graag wil is een favoriete club uitzoeken om in gedachten aan te moedigen, maar dat lukt nooit goed. Ik duimde natuurlijk voor het Leids Schaakgenootschap, maar ik wist dat ze geen hoge ogen zouden gooien. UGRA Chess Club uit het Siberische Chanty-Mansiejsk heeft een vederlichte band met Nederland, omdat de club gevestigd is in een schaakpaleis dat ontworpen is door Erick van Egeraat. Je zoekt in de lijst naar namen die je aanspreken. Obiettivo Risarcimento Padova, wat zou dat zijn? Het betekent ‘D oel Schadevergoeding Padua’, en ik denk dan aan separatisten die vinden dat Padua te veel geld aan de centrale overheid betaalt. Maar ik zie dat het gaat om een firma die schadeclaims indient voor medische fouten. Vroeger was hun schaakteam heel sterk met Caruana en Nakamura, maar nu niet meer. Misschien worden er niet genoeg medische fouten meer gemaakt. Het Russische Globus, met Kramnik, Grisjtsjoek, Karjakin en Mamedjarov, zal wel winnen. Anish Giri speelt daar aan het vijfde bord, zo sterk is dat team. Ik kon nauwelijks geloven wat ik zag toen ik de volgende partij vluchtig naspeelde. Christiansen speelt voor de Noorse club Valerenga Sjakkclubb en Navara voor de Tsjechische club AVE Novy Bor. Christiansen offert twee pionnen, een stuk en dan twee torens. Het lijkt of het remise wordt door eeuwig schaak, maar dan – om ook eens een kreupele spelletjesmetafoor te gebruiken – speelt Navara een troefkaart uit die hij achter de hand hield. Hij geeft een volle dame en neemt de aanval over. Als je beter kijkt zie je orde achter de schijnbare chaos. Navara had de touwtjes steeds in handen.
Johan-Sebastian Christiansen-David Navara, ECC Open Antalya 2017.
1. Pf3 d5 2. c4 d4 3. b4 Lg4 4. g3 Lxf3 5. exf3 e5 6. b5 Al direct een ongewone stelling, een speeltuin voor de fantasie.
6…Pf6 7. Lg2 Pbd7 8. 0-0 Ld6 9. f4 exf4 10. Te1+ Kf8 11. Lb2 fxg3 12. hxg3 h5 13. Lxd4 h4 14. Df3 Ph5 15. Pc3 Het begin van een dubieus avontuur. Wit gaat twee pionnen offeren. 15…hxg3 16. fxg3 Pxg3 17. c5 Na meteen 17. Dg4 komt 17…Pf6. 17…Pxc5 18. Dg4 Ph5 19. Pd5 c6 20. Tf1 Een stukoffer dat zwart met 20…cxd5 goed kon aannemen. 20…Pe6 Dit is ook sterk, omdat 21. Dxe6 weerlegd wordt door 21…Lh2+ en zwart wint de dame. 21. Tf5 Pg3 Nu wordt het weer spannend. Na 21…Lh2+ 22. Kf2 Phf4 zou wits stelling instorten. 22. Txf7+ Kxf7 23. Tf1+ Twee torenoffers achter elkaar.23…Pxf1 24. Df5+
Net als bij voetbal is ook bij schaken clubsucces te koop
Aan het toernooi om de Europacup voor clubteams bewaar ik dierbare herinneringen. Ruim dertig jaar geleden boekte mijn Belgische club Anderlecht grote, tot diep in de nacht gevierde successen door in Boedapest en Belgrado te winnen van teams die op papier veel sterker waren. Helaas viel in de halve finale het doek tegen een legerploeg uit de Sovjet-Unie, die in plaats van soldaten sterke grootmeesters had opgesteld. Bij de eerste ronden van het lopende Europacuptoernooi in Antalya hoopte ik lang dat LSG uit Leiden à la Anderlecht de underdog was die boven zich zelf zou uitstijgen. Met vijf trouwe clubleden van meestersterkte en een Duitse grootmeester aan het eerste bord won de ploeg de eerste drie wedstrijden, waarna het zich in het veld met 36 teams terugvond op de vierde plaats. Helaas bleek het succes eindig. In de vierde ronde trof LSG een team uit Azerbeidzjan dat gewoon te sterk was. De hoofdprijs van het toernooi lijkt bij voorbaat weggelegd voor Globus uit Siberië, dat de wereldtop heeft gecontracteerd. Met Kramnik, Mamedjarov, Grisjoek, Karjakin en Giri in de gelederen won Globus de eerste vier wedstrijden met overmacht. Net als in het voetbal is ook in het schaken Europees clubsucces te koop. Uit de derde wedstrijd van LSG tegen een Turkse club komt een sublieme partij van kopman Jan Michael Sprenger tegen een Azerbeidzjaanse tegenstander.
Sprenger-Sadikov Antalya 2017
1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. d4 c×d4 4. P×d4 Db6 5. Pb3 Pf6 6. Pc3 e6 7. Ld3 a6 8. Le3 Dc7 9. f4 d6 10. Df3 b5 11. g4 Lb7 12. g5 Pd7 13. 0-0-0 Pb4 14. Kb1 Le7 15. Le2 In deze stand hebben de witspelers ervaring opgedaan met vele zetten, maar nog nooit met deze terugtocht van de koningsloper. 15. Le2 P×c2 Dit lijkt de weerlegging, maar Sprenger heeft dieper gekeken. 16. Tc1! P×e3 17. P×b5 Db6 18. Pc7+ Kd8 19. P×a8 L×a8 20. Tc3 Dit is het probleem. Het paard op e3 moet langs moeilijk begaanbare zijpaden in veiligheid worden gebracht. Misschien is 20 … f5 21. T×e3 L×e4+ 23. T×e4 f×e4 24. D×e4 zwarts beste kans 20 … Pf5 21. Thc1 Pc5 Niet 21 … Lb7 22. e×f5! L×f3 23. Tc8 mat. 22. Ld3 Ph4 Een taaiere verdediging is 22 … P×b3 23. T×b3 Da7 (24. L×a6 D×a6 25. Tb8+ Kd7 26. T×h8 Da4). 23. Df2 Pg6 Dit paard is veilig, maar na de volgende zet wankelt het andere.
Jubileum
Rond de periode dat Max Euwe wereldkampioen was, 1935-1937, zijn er vele schaakverenigingen in Nederland opgericht. Die bestaan dus nu allemaal zo’n 80 jaar. Sv Krimpen aan den IJssel vroeg me het jubileum mee te vieren van het 90-jarig bestaan en ik vroeg me gelijk af: wat gebeurde er dan in 1927? In dat jaar onttroonde Alexander Aljechin de onverslaanbare Jose Raoul Capablanca en dat kwam goed in de publiciteit. Want onze topper Euwe (hij zou tussen 1921 en 1952 twaalf keer nationaal kampioen worden, nog steeds een record) speelde vlak daarvoor een trainingsmatch met Aljechin in Den Haag en hij verloor maar nipt: 4,5-5,5. De nationale schaakkoorts begon dus toen al zachtjes op te komen.
M. Euwe–A. Aljechin, partij 8
De match was voor deze partij drie dagen onderbroken omdat Aljechin naar Parijs moest om de komende WK-voorwaarden te bespreken.
1.Pf3 d5 2.c4 d4 3.b4 g6 4.e3 a5 5.b5 c5 6.exd4 Lg7 7.d3 cxd4 8.g3 Pd7 9.Pbd2 Pc5 10.Pb3 Dd6 11.Pxc5 Dxc5 12.Lg2 Ph6 13.0-0 0-0 14.a4 Te8 15.Te1 Lf5 16.La3 Dc7 17.c5 Tad8 18.Pg5 Lf6 19.Pe4 Lg7 20.Dd2 Pg4 21.b6 Dc8 22.c6 bxc6 23.Dxa6 Pe5 24.Dd2 Da6 25.a5 Pxd3 26.Pc5!
De tussenstand werd hiermee 4-4, de negende partij eindigde in remise en de laatste partij verloor Euwe een beetje sullig. ‘Ik kan dus met voldoening op deze wedstrijd terugzien. (-) Ook in het ‘psychologische schaak’ meen ik goede vorderingen gemaakt te hebben. (-) Het schijnt mij zelfs, dat in ontmoetingen tussen de allersterkste meesters deze psychologische factor de doorslag moet geven. De ontwikkeling van het schaakspel beweegt zich in een geheel nieuwe richting!’.
Anekdote uit het jaarverslag 1950: ‘En dan hebben er sommigen van ons zich bezondigd aan het edele biljartspel, een prettige tijdpassering, soms vloog de koning van het bord door een onverwachte stoot achterwaarts met de queu, soms werd men uit de concentratie gehaald door: Zeg schuif eens een eindje op, we kunnen niet stoten’.
Omdat ik in Rotterdam opgroeide herinner ik me momenten uit de geschiedenis van sv Krimpen. In 1967 speelde Hein Donner een simultaanreeks in en rond Rotterdam en omdat er mooie prijzen te winnen waren achtervolgde ik hem op die rondreis. Ook in Krimpen en dus sta ik in het jubileumboek keurig vermeld bij de uitslagen. De viering van het jubileum 1927-2017 kende een simultaan, een lezing en een interessante krachtmeting van oudere en jongere leden.Oud won overtuigend, 6,5-1,5, maar dat was geflatteerd. De jeugd liet zich vanuit gelijke stelling te vaak beetnemen.
L. Nguyen–A. van Wageningen, na 23…Dd2-b4. De dertienjarige Lucas kan hier verder gaan met 24.Lf3 Tb8 25.Dc6 of als hij wil vereenvoudigen met 24.Txd6 Dxd6 25.Dxb5.
24.Dxb5 Lxh2+! Forceert vanuit mindere stelling de remise. 25.Kh1? Hij voelt nog geen gevaar: 25.Kxh2 Dh4+ 26.Kg1 Pg4 27.Te1 Dxf2+ is niet meer dan eeuwig schaak. 25…Dh4 26.g3 Lxg3+ 27.Kg2 Lf4 28.Dd3 Tc8 29.Le4 Pxe4 30.Dxe4 Dg4+ wit geeft op, hij loopt mat. Over vijf jaar zou de uitslag jong-oud wel eens andersom kunnen zijn. In de simultaan scoorde ik toepasselijk 90% en de lezing met demonstratiebord ging natuurlijk over vroeger.
Ronde 3 van de World Cup bracht sensatie: wereldkampioen Carlsen en Kramnik uitgeschakeld, Giri wonderbaarlijk ontsnapt. Giri’s 6 partijen van deze ronde, die ik volgde op chess.com, zorgde bij mij wel voor spontane haaruitval. Nee, dan Lucas van Foreest, die bij de europese kampioenschappen een winnende pion in 157 zetten naar de overkant loodste. Iemand in short weggestuurd door een van de shawabti’s van de dictator die nog steeds de FIDE leidt. Kinderachtig, maar geen collega die protesteerde. Dat is normaal tegenwoordig bij profs, van alle sporten trouwens.
Dan nu de verrassing van de dag: Carlsen-Bu: 1.e4 e5 2.Lc4 Pf6 3.d3 Pc6 4.Pf3 Le7 5.0-0 0-0 6.Lb3 d6 7. c3 Le6 8.Te1 Dd7 9.Pbd2 Tab8 10.Lc2 d5 11.h3 h6 12.exd Pxd5 13. Pxe5 Pxe5 14, Txe5 Ld6 15. Te1 Lxh3!! moet Carlsen gemist hebben anders had hij wel Te4 gespeeld 16.gxh Dxh3 17.Pf1 Tfe8 18.d4 f5 19.Lb3 c6 20.f4 Kh7 21.Lxd5? Carlsen is kennelijk nog in verwarring cxd 22.Te3 Txe3 23.Lxe3 g5 langzaam staat zwart gewonnen. 24.Kf2 Begint al op wanhoop te lijken en tijdnood 24..gxf Df3 25.Df3 fxe+ 26. Pxe3 Dh2+ 27. Kf1 Tg8 (beter Lf4) 28. Dxf5+ Tg6 29.Ke1 h5 30. Kd1 hier had wit nog 5 sec. Natuurlijk moest hier Td1. 30..Kh6 31.Pc2 h4 32. Pe1 h3 33. Pf3 Dg2 het is uit 34. Pe1 Dg4+ het eenvoudigst 35.Dxg4 Txg4 36.Pf3 Tg1+ 0-1 (37. Pxg1 h2 ) De schaakwereld in shock: de tweede partij werd remise en dus ging Carlsen eruit.
Twee interessante openingsboeken van het Joachim Beyer Verlag ploften onlangs op de mat. Het was voor mij aanleiding eens uit te zoeken wanneer ik voor het eerst een boek van deze uitgever had gerecenseerd. Het bleek 1982 te zijn. Het boek heette Dzindichasvili. Beide nieuwe boeken zijn van Marcus Schmücker. Een over The London System populair op dit moment en gekenmerkt door een vroeg Lf4 van wit (ISBN 978-3-95920-968-7). En een over The Siclian Wing Gambit (1.e4 c5 2.b4 ) (ISBN 978-3-95920-970-0). Vaak denkt men over ‘openingsboeken’ dat ze alleen van belang zijn voor degenen die de desbetreffende opening spelen. Maar bij goede boeken als deze kan vooral de clubspeler veel opsteken over andere aspecten van het schaken. Voor deze categorie zijn ze dan ook bedoeld. In het boek over het Siciliaanse Vleugelgambiet wordt aangetoond dat deze opening echt serieuzer is dan men denkt, bij het London System is dat niet meer nodig. De auteur heeft bij beide openingen uiteraard de computer niet ongebruikt gelaten, maar het zijn nooit alleen maar dorre varianten geworden.
Het is al vaker opgemerkt, maar vooruit, nog maar een keer: dit soort boeken wekken door de titel de indruk dat ze vooral voor de witspeler zijn bedoeld. Niets is natuurlijk minder waar. Ook de beste varianten van zwart komen voorbij. Beide boeken passen uitstekend in de boekentraditie van het Beyer Verlag, dat vooral de leergierige club- en huisschaker bedient.
Probleem 2652: een driezet van Bron:
LSG is nu een keertje aan de beurt
Het is al een paar jaar zo dat de nationale clubcompetitie absoluut onvoorspelbaar is. Weliswaar werd En Passant kampioen in 2013, 2014 en 2016, maar Voerendaal werd het in 2012 eenmalig, Charlois Europoort in 2015 nadat hun voorvaderen dat in 1969 en 1973 hadden gepresteerd en Kennemer Combinatie afgelopen seizoen eenmalig. Voorlopig eenmalig moet je dan natuurlijk zeggen, maar de Haarlemmers staan na twee ronden op één matchpunt en titelprolongatie is nu al een zware opgave.
Behalve En Passant hebben LSG IntelliMagic (Leiden) en HMC Calder (Den Bosch) de eerste twee wedstrijden gewonnen. Die twee ploegen zijn nog nooit kampioen geweest dus ligt het, gezien de recente geschiedenis, wel voor de hand dat een van hen nu aan de beurt is. LSG werd vanaf 2014 tweede, vijfde, derde en tweede. Het is de meest homogene ploeg, met het kleinste Elo-verschil tussen de hoogst en laagst gerate speler. Als ze bovenin iets tekortkomen (wat meestal wel meevalt) kunnen ze dat onderin compenseren. In deze tweede ronde versloegen ze Voerendaal ruimschoots met 7-3. In de derde ronde, op 4 november, wacht HMC Calder. Mocht LSG die wedstrijd winnen, dan zal de ploeg voorlopig als favoriet worden gezien.
De mooiste partij in de ronde van vorige week werd gespeeld door Rick Lahaye, die deze zomer overstapte van degradant Charlois Europoort naar En Passant, omdat hij in de Meesterklasse wil blijven spelen. Lahaye wil graag meester worden en deed op die koers goede zaken door de Groningse grootmeester Sipke Ernst te verslaan in een prachtige aanvalspartij. Ernsts teamgenoot Erik Hoeksema op de clubsite: “Sipke had de pech dat zijn tegenstander uitgerekend op deze middag de partij van zijn leven moest spelen.”
Lahaye-Ernst
1.d4 d6 2.Pf3 Pf6 3.g3 c6 4.Lg2 Lf5 5.0-0 g6 6.c4 Dc8 7.Te1 Lg7 8.b3 Pa6 9.Ph4 Le4 10.f3 Lxb1 11.Txb1 c5 12.d5 b5 13.e4
Of 13.cxb5 Pc7 en zwart wint zijn pion terug.
13…Pd7 14.f4
Maar nu kwam 14.cxb5 Pc7 15.a4 wel heel erg in aanmerking. Lahaye heeft echter agressievere plannen.
14…Tb8 15.e5 dxe5 16.Lb2 bxc4 17.bxc4 Txb2
Richard Vedder noemt op Schaaksite het kwaliteitsoffer uit nood geboren omdat na 17…0-0 18.fxe5 wit te goed staat.
18.Txb2 e4 19.Tb3 f5
Toch is dit wel een rechtvaardiging van het offer te noemen. Als de pionnenstelling intact blijft zal wits loper nooit sterk worden en het paard heeft voorlopig ook geen mooi veld. Daarom geeft wit materiaal terug.
20.Pxf5 gxf5 21.Dh5+ Kd8 22.Dxf5 Ld4+ 23.Kf1 Pb6 24.Dxe4 Dd7 25.d6 exd6
31.Te7+ Wit verhoogt de inzet tot een toren tegen twee pionnen, omdat hij het matnet al ziet, dat toch helemaal niet zo duidelijk is.
31…Kxe7 32.Dxc7+ Kf6 33.Ld5 Prachtig gezien. Wit dreigt Df7 mat en zwart komt met zijn toren meer al niet meer uit het matnet.
33…Tf8 34.Dxh7 Dxa2 35.Dh4+ Kg6 36.Dg5+ Kh7 37.Le4+ Zwart geeft het op. Hij gaat mat na 37…Kh8 38.Dh6+ Kg8 39.Dh7+ of 37…Tf5 38.Lxf5+ Kh8 39.Dh6+ Kg8 40.Le6+.
Uitgeverij New in Chess in Alkmaar brengt regelmatig schaakboeken op de markt. Deze worden uitgegeven in het Engels. Onlangs verscheen: “My First Chess Opening Repertoire for Black” van Vincent Moret. Moret is een Franse schaaktrainer die sinds meer dan twintig jaar getalenteerde jongeren opleidt tot professioneel schaker. Sommigen van zijn leerlingen zijn meester of grootmeester geworden.Het boek is geschreven voor leergierige beginners en behandelt een openingskeuze voor zwart. Eerder schreef Moret een boek over de openingskeuze voor wit. Iedere schaakspeler moet beslissen welke openingen hij zal spelen. Maar waar begin je? Het risico van verdrinking in de onstuimige oceaan van de openingstheorie ligt op de loer.
Moret hanteert in zijn boek een andere aanpak. Hij kiest niet voor openingen die bij grootmeesters uit ten treuren aan bod komen. Hij slaat de wat meer onbekende paden in, naar openingen met inhoud. Zo behandelt hij in een vijftal hoofdstukken de Scandinavische Verdediging (1. e4 d5), als zwart antwoord op 1. …e4. Hierbij komen het IJslandse gambiet (2. exd5 Pf6) en de Portugese variant (3. d4 Lg4) uitgebreid aan bod. De auteur beschrijft daarbij ook de ideeën achter de opening, zodat schakers de openingen leren begrijpen.
Interessant is ook het hoofdstuk over een antwoord voor zwart op 1. …d4. Moret kiest dan voor het Albin-tegengambiet. Een actieve opening, waarvan vorige week een partij werd gestart van de auteur. Daarbij werd een minder bekende openingsvalstrik getoond. Deze partij wordt vervolgd:
Stanczyk-Moret, 1995
1. d4 d5 2. c4 e5 3. dxe5 d4 4. e3 Lb4+ 5. Ld2 dxe3! 6. Lxb4? exf2+ 7. Ke2 fxg1P+ 8. Ke1 (Niet goed is 8. Txg1? Wegens 9… Lg4+) 8. …Dh4+ 9. Kd2 (Niet 9. g3? wegens 9. … De4+) 9. …Df2+ 10. Kc1 Lg4! 11. Dxg4 (Dreigt mat op c8.) 11. …Dxf1+ 12. Kc2 Pc6 13. Lc3 Pge7 14. b3 Df2+ 15. Pd2 Pe2 16. Thf1 De3 17. Lb2 0-0 18. a3 Pg6 19. Tad1 Pgf4 20. Kb1 Pcd4 21. Ka2 Pd3 22. La1 Pc2 23. Tf3
Opgave 922.
Hoe wint zwart deze partij? Volgende week het vervolg.
Bab Wilders heeft het weer op Giri voorzien. Dit keer nog aanmatigender dan vorige week. Prima dat je wil schrijven dat je van Giri’s potjes ‘spontane haaruitval’ krijgt, maar zonder verdere uitleg is dat spelen op de man en niet op de bal. De hele eerste alinea vind ik zwak, suggestief en negatief opgezet. Als je wat tegen de Fide hebt, prima, leg het dan uit. En om alle schakers negatief weg te zetten inzake het korte broek incident is feitelijk onjuist. Ik heb genoeg respons van zowel prominente als amateur schakers voorbij zien komen op de diverse schaakfora. Nu hebben we 2 weken op rij feitelijke onjuistheid van een schaakjournalist, gaan we 3 keer is scheepsrecht krijgen?
Volgens mij heb jij het op Bab Wilders voorzien. Wees blij dat Bab al jaren uitstekende bijdragen levert aan Schaaksite (en aan de krant).
Wanneer een journalist 2 weken op rij feitelijk onjuist is, dan heb ik het inderdaad met die persoon aan de stok. Dat staat los van de persoon Bab Wilders, nog nooit gezien of gesproken Zal best een prima kerel zijn verder. Zelfs dat weet ik niet, Bab zou ook een vrouwen naam kunnen zijn. Het gaat me puur om de informatie verstrekking. Daar ben ik het mee oneens. Ik zie de laatste 2 weken iig niet onder ‘uitstekende bijdragen’ van Bab. Hoe dat de aflopen jaren zat weet ik niet.
ik ben het wel een beetje eens met Jaap Amesz. Het gemak waarmee Giri nog steeds wordt weggezet als remiseschuiver is langzamerhand genant. Goed, hij wint nog te weinig, maar dat is een ander verhaal. Zijn stijl is fundamenteel veranderd. Misschien dat Bab Wilders kan toelichten wat hem ergert of dwars zit. Zijn (?) laatste rubrieken vind ik op dit punt echt te kort door de bocht.
Even de geheimzinnigheid wegnemen: Bab Wilders is een man. Een gepensioneerde leraar geschiedenis die deze rubriek al zo’n veertig jaar heeft.
In dit verhaal wordt Giri overigens geen remiseschuiver genoemd.
Ik kwam bij de rubriek van Bab Wilders een mij onbekend woord tegen in deze zin: Iemand in short weggestuurd door een van de swahabti’s van de dictator die nog steeds de FIDE leidt. Ik denk dat Bab Wilders een shawabti bedoeld, een Egyptisch woord voor slaaf. Wel iets voor een geschiedenisleraar om zo’n moeilijk woord te gebruiken, dat weinig mensen zullen kennen.
Reactie van Bab (Barend):
Ik noemde Giri geen remiseschuiver, de haaruitval werd veroorzaakt door de zetten die chess.com-computer in dik rood aangaf.
Swahabti was een slordige typefout.
Is dezerzijds gecorrigeerd.
Ah, dan is het allemaal opgehelderd. Gelukkig maar. Zo’n wekelijkse verzameling op je digitale deurmat is eigenlijk wel heel cool.
Dat ben ik met je eens, Jaap. Een geweldige service van Kees.