Schaakrubrieken weekend 21 oktober 2017
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Een strijdbare priester
William Lombardy overleed op 13 oktober, 79 jaar oud, in de stad Martinez in Californië. Als het alleen om schaaktalent ging, had hij een van de sterkste spelers ter wereld kunnen zijn. In 1957 won Lombardy in Toronto het jeugdwereldkampioenschap met de nooit meer geëvenaarde score van 11 uit 11 en in 1960 was hij de aanvoerder van het Amerikaanse team dat in Leningrad de Studentenolypiade won, een WK voor spelers tot 26 jaar. De Sovjet-Unie moest op eigen erf de Amerikanen voor laten gaan. Lombardy scoorde 12 uit 13 en versloeg Boris Spassky. Spassky werd gestraft, hij mocht drie jaar niet naar het buitenland. Negen jaar later werd hij wereldkampioen. Er was nog geen internationale rating, maar er is berekend dat Lombardy rond 1960 ongeveer twintigste van de wereld was. Kort daarna kwam er een grote verandering in zijn leven. Hij volgde een theologische opleiding en werd in 1967 tot priester gewijd.
Hij kon nog wel toernooien spelen en in 1972 optreden als secondant van Bobby Fischer bij de WK-match in Reykjavik tegen Spassky. Later kreeg Lombardy ongenoegen met de R.K Kerk omdat hij vond dat hij te weinig ruimte kreeg voor een schaakcarrière als ambassadeur van het geloof. Hij trad uit, trouwde met een Nederlandse en kreeg een zoon. Het huwelijk strandde. Zijn vrouw en zoon gingen terug naar Nederland en hadden nauwelijks contact meer met hem. William Lombardy was een moeilijk mens. Ik heb vier keer tegen hem gespeeld en hem vaak bij andere gelegenheden ontmoet, en altijd leek hij de gemoedelijke dorpspriester met een vriendelijk woord voor iedereen. In feite was hij onbereikbaar. Hij converseerde niet, hij pontificeerde. In zijn boek Understanding Chess uit 2011 bleek hij verbitterd over de wereld en over andere schakers, die zelf waarschijnlijk geen idee hadden dat ze hem iets hadden aangedaan. Op de kaft stond hij op een zelfgekozen foto met een woeste, gepijnigde blik. Hij schreef dat hij ziek was en geen medische verzorging kon betalen. Vorig jaar werd hij zijn appartement in New York uitgezet wegens huurschuld. Hij trok in bij vrienden, eerst in Chicago en daarna in Californië. Ik zag een ontroerende foto, genomen op 24 september in de schaakclub van het Mechanics Institute in San Francisco, drie weken voor zijn dood. Hij keek vriendelijk en sereen, heel anders dan op dat boek.
Boris Spassky-William Lombardy, Leningrad 1960
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. Lg5 Pbd7 7. Lc4 Da5 8. Dd2 e6 9. 0-0 Le7 10. a3 h6 11. Le3 Pe5 12. La2 Dc7 13. De2 b5 14. f4 Peg4 15. h3 Pxe3 16. Dxe3 0-0 Zwart kan zeer tevreden zijn met het verloop van de opening. 17. Tae1 e5 18. Pf5 Lxf5 19. exf5 d5 20. Dxe5 Beter was 20. Kh1, want na 20…d4 21. Dxe5 Dxe5 22. Txe5 Ld6 23. Pd5 Lxe5 24. Pe7+ Kh7 25. fxe5 zou het ongeveer gelijk staan. 20… Ld6 21. De2 Lxa3 22. Pd1 Spassky had zijn dag niet. Met 22. Pxd5 bleef het nadeel beperkt. 22…Tae8 23. Df3 De laatste fout. Met 23. Dd2 vermijdt wit stukverlies, al zou zwart ook dan heel goed staan.
Gelukkig doet Kramnik weer mee aan het Tata-toernooi
Soms heb ik gedacht dat we Vladimir Kramnik nooit meer terug zouden zien bij het Tata-toernooi. In 2011 speelde hij voor het laatst in Wijk aan Zee, in de jaren erna was er altijd iets dat zijn deelname in de weg stond. Hij vroeg te veel startgeld, hij moest zich voorbereiden op het kandidatentoernooi of hij klaagde dat hij in de winter altijd slecht op dreef is. In januari, in het tachtigste toernooi, doet hij eindelijk weer mee.
Ik heb hem gemist. Kramnik is niet alleen een geweldige speler, hij mag ook als voorbeeld dienen voor collega’s, die na een teleurstellend verlopen middag via de achterdeur wegsluipen uit de toernooizaal. Kramnik is altijd bereid tekst en uitleg te geven, ook na de bitterste nederlagen. Zijn sonore basstem zakt dan nog een octaaf lager.
In 2012 kwam Kramnik een dag op bezoek in Wijk aan Zee op uitnodiging van het toernooicomité. Zijn entree in de perszaal was opmerkelijk. Alsof een verloren gewaande zoon was thuisgekomen, staakten alle aanwezigen hun werkzaamheden. Massaal belegerden ze de oud-wereldkampioen met vragen als ‘Wat vindt u van Carlsens spel?’ en ‘Waarom doet u niet mee?’. Kramnik stond iedereen vriendelijk te woord en bleef een paar uur hangen om de partijen van commentaar te voorzien.
Kramnik heeft teleurstellende weken achter de rug. Een slecht verlopen toernooi in Douglas op het eiland Man kostte hem zo veel ratingpunten dat hij zich niet meer kan plaatsen voor het kandidatentoernooi in maart. Er is nog één kans. De Russische sponsor van het toernooi in Berlijn zou de organisatoren kunnen verzoeken de wild card aan Kramnik te geven. Uit de laatste ronde van het toernooi in Douglas komt een modelpartij van Kramnik. Zijn Engelse tegenstander Gawain Jones treft hij in januari opnieuw in het Tata-toernooi.
Jones-Kramnik Douglas 2017
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. d4 exd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pxc6 bxc6 6. e5 De7 7. De2 Pd5 8. c4 La6 9. Pd2 g6 10. Pf3 Db4+ 11. Kd1 Pe7 Sterker dan de vaak gekozen zet 11 … Pb6. 12. Dc2 c5 13. Ld3 Lg7 14. Te1 0-0 15. Db3 Pc6 16. Ld2 Db6 17. Dxb6 axb6 18. Kc2 Tad8 19. a3 d6 20. exd6 Txd6 21. Lc3 Na het sterkere 21. Lf4 Td7 22. Tad1 staat het ongeveer gelijk. 21 … Pa5! 22. Lxg7 Kxg7 23. Pd2 Tfd8 24. Te3
Met verovering van de witte loper. Zwart geeft op.
Father Bill
William James Lombardy (Bill), een van de meest opmerkelijke schakers van de vorige eeuw, is onlangs op 79-jarige leeftijd overleden. Opgegroeid in New York in de zware tijd van de depressie voor de Tweede Wereldoorlog, met een Poolse moeder en een Italiaanse vader, bleek hij een bijzonder schaaktalent. Hij werd jeugdwereldkampioen in 1957 met een perfecte score (11/11) en toen hij ook nog in 1960 met het Amerikaanse studententeam de wereldtitel veroverde nota bene in Rusland, kreeg de schaaksport serieuze aandacht van de media. Bill zou een wereldkampioens-kandidaat zijn geweest maar het genie Bobby Fischer maakte dat onmogelijk. Al het spaarzame geld voor talentontwikkeling en de meeste uitnodigingen gingen naar de zes jaar jongere Fischer. Lombardy werd zijn coach en vaste secondant en feitelijk zijn grote broer. De koude relatie tussen Amerika en Rusland kreeg een ijzig hoogtepunt in 1972 toen Fischer, met secondant Lombardy, wereldkampioen Boris Spassky onttroonde. Lombardy bleef een toonbeeld van rust in de chaotische strubbelingen en mede daardoor is die tweekamp überhaupt uitgespeeld. In 2015 kwam over die historische tweekamp een film uit: Pawn sacrifice. Pas toen werd voor het grote publiek duidelijk wat een bijzonder leven Lombardy gehad moet hebben want hij wordt gespeeld met een priesterboord, behorend bij de dagelijkse kleding van de priester. Lombardy ging overigens wel zijn eigen weg binnen de Katholieke Kerk want hij was het niet eens met het principe van het celibaat. Later zou hij het geloof verliezen en uit de kerk treden. In 1980 ontmoette hij tijdens het Interpolistoernooi in Tilburg Louise van Valen. Zij trouwden en kregen in 1984 een zoon, Raymond, vernoemd naar Bill’s vader. De laatste tien jaar gaf Lombardy online schaaklessen vanuit zijn woning in New York. Daar eindigde ook zijn leven vol schaken, schrijven, doceren, prediken en verfijnde humor.
B. Spassky–W. Lombardy
De cruciale partij uit de studenten Olympiade 1960 in Leningrad.
1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.Lg5 Pbd7 7.Lc4 Da5 8.Dd2 e6 9.0-0 Le7 10.a3 h6 11.Le3 Pe5 12.La2 Dc7 13.De2 b5 14.f4 Peg4 15.h3 Pxe3 16.Dxe3 0-0 17.Tae1 e5! 18.Pf5 Lxf5 19.exf5
M. Botwinnik–W. Lombardy 1960
Natuurlijk won Rusland de Olympiade 1960 te Leipzig met regerend wereldkampioen Micha Tal aan bord 1 en Michael Botwinnik (met tussenpozen kampioen van 1946-1963) aan bord 2. 1.c4 d6 2.d4 g6 3.Pc3 Lg7 4.e4 Pf6 5.f3 0-0 6.Le3 e5 7.d5 c6 8.Pge2 cxd5 9.cxd5 a6 10.g4 h5 11.h3 Ph7 12.gxh5 Dh4+ 13.Lf2 Dxh5 14.Pg3 Dh6 15.h4 Df4 16.Lg2 Pd7 17.Pce2 Df6 18.Dd2 Pc5 19.0-0-0 Ld7 20.Kb1 Tfc8 21.Le3 Tc7 22.Tc1 Tac8 23.h5 b5 24.b4 Pa4 25.Txc7 Txc7 26.Tc1 Dd8 27.Txc7 Dxc7 28.Dc1 Dd8 29.hxg6 fxg6 30.Pf1 Lf6 31.Pb3 Pb6 32.Pd2 Lg5 33.Dg1 Lxe3 34.Dxe3 Pf6 35.Lf1 Db8 36.a3 Ph5 37.Pb3 Pa4 38.Pxa4 bxa4 39.Pa5 Lb5 40.Pc6 Db7 41.Dg5 Kh7 42.Pd8 Da7 43.Lxb5 axb5 44.Pe6 Pf4 45.Dh4+ Ph5 46.Dg5 Pf4 47.Dh4+ Ph5 48.Kc2 De3 remise.
William Lombardy, een aimabel mens vol tegenstrijdigheden, is niet meer.
De Informador Ajedrecistico of – zo u wilt – de Chess Informant is voor de 132e keer verschenen, minder uitbundig dan de voorgaande nummers. Maar qua inhoud is er gelukkig niet veel veranderd. In dit nummer een aantal interessante artikelen over openingen door experts, bijvoorbeeld over de Aljechin, de Siciliaan in het algemeen, de Hedgehog (zoals de egel in het Verenigd Koninkrijk heet) en speciaal de Najdorf. De Amerikaanse grootmeester Wesley So kreeg de gelegenheid aan de hand van partijen en partij-fragmenten zijn opvallende zetten, combinaties en theoretische vernieuwingen te showen. Uiteraard ontbreken de partijen (200!), tactische combinaties, eindspelen en studies niet naast de uitslagen van de laatste toernooien. Alles zoals we gewend zijn, voor 29,95 euro (ISBN 978-86-7297-088-3), met dank aan New In Chess.
Bij deze uitgever verscheen ook een opmerkelijk boek voor iedere zwart-speler: My first chess opening repertoire for black, door Vincent Moret. Voor ambitieuze starters die geen tijd hebben om veel ingewikkelde varianten te leren en een paar goede openingen op het repertoir willen hebben. Het verdient aanbeveling voor hen niet te veel te experimenteren. Maar dan wel om wit een beetje te verrassen met bijvoorbeeld het IJslands Gambiet: 1.e4 d5 2.exd Pf6 3.c4 e6 of Albins Tegengambiet: 1.d4 d5 2.c4 e5 3.dxe d4 4.e3 Lb4+ 5.Ld2 dxe 6.Lxb4 exf2+ enz. Ook de Stonewall, getypeerd door f5 , komt aan de orde. Een leuk boek van deze deskundige trainer en dus ook met veel oefenstof.
De mooiste partij van nummer 131 was die tussen Nepomniachtchi – Li Chao. 1.e4 e5 2.Pf3 Pf6 3.Pxe5 d6 4.Pf3 Pxe4 5. d4 d5 6.Ld3 Ld6 7.0-0 0-0 8. c4 c6 9. Pc3 Pxc3 10. bxc dxc 11.Lxc4 Lf5 een overbekende stelling 12.Lg5 Dc7 13.Te1 h6 14. Ph4! daar heb je dan zo’n zet waar je als tegenstander even van in shock raakt want nu moet je allerlei onverwachte varianten gaan doorrekenen. 14..Lh7 dan maar. 15. Lxh6!! Wat nu? (Nemen leidt tot 15..gxh6 16. Dg4 Kh8 17. Pf5 Lxf5 18.Dxf5 Lxh2 19. Kh1 Df4 20. Dh3 Pd7 21. Dxh2 Dxh2 22. Kxh2 en wit staat beter). Zwart besluit dus tot 15..Lxh2 16. Kh1 Lf4? Maar nu was het beter geweest om wel op h6 te slaan want nu werkt het witte plan. 17. Lxg7 Kxg7 18. Dg4+ Kh8 19. Pf5 Lxf5 (..Tg8 20. Te8) 20. Dxf5 twee naakte koningen tegenover elkaar. 20..Dd6 21. g3 Lh6 22.Kg2 b5 23. Lb3 Dg6 24. Dxg6 Wit heeft het allemaal doorgerekend: hij kan ruilen fxg 25. Te7 (dreigt Th1) Kg7 27. Th1 Th8 zwart spartelt wat. 28. Te7+ Kg6 29. Lc2+ Kf6 30, The1 g4 een vluchtveldje maar 31. Te1e6+ Kg5 32. Tg6+ Kh5 33. Te5+ Lg5 34. Texg5 mat. Eigenlijk zou iedere schaakpartij zo moeten eindigen. Ten slotte nog een partijtje dat men zo moet naspelen, zonder analyses, van 150 jaar geleden:
Smith-Derrickson
1.e4 e5 2. Lc4 Pf6 3.Pf3 Pc6 4.0-0 Lc5 5.d3 d6 6.Lg5 Lg4 7.h3 h5 8. hxg4 hxg4 9.Ph2 g3 10. Pf3 Pg4 11. Lxd8 Lxf2+ 12.Txf2 gxf2+ 13. Kf1 Th1+ 14.Ke2 Txd1 15. Pfe2 Pd4+ 16. Kxd1 Pe3+ 17. Kc1 Pe2 mat.
Probleem 2653 is een tweezet van Sedei:Wit :
Historisch resultaat LSG in Turkije
LSG heeft vorige week in de Europacup een historische prestatie geleverd. In Antalya, Turkije, werd een gedeelde vijfde/zesde plaats behaald. In een ver verleden eindigden Rotterdam, De Variant en HSG hoger, maar dat was met topgrootmeesters. De Leidse schakers deden het met hun gewone amateurploeg met alleen meesters. Voor het eerst sinds jaren nam er slechts één Nederlands team deel. En Passant had al in een vroeg stadium te kennen gegeven niet te willen spelen in Turkije, waar de laatste tijd zulke gekke dingen gebeuren. Dat was nog voordat de Nederlandse competitie afgelopen was en de Bunschoters zich ook gewoon niet plaatsten.
De wel geplaatsten, waaronder landskampioen Kennemer Combinatie, hadden ook geen zin, of geen geld. LSG-kopman Jan Sprenger, hoogleraar wetenschapsfilosofie in Tilburg, schreef op de clubsite de dagelijkse verslagen. Hij prees het hotel en de speelzaal, maar als de spelers naar de promenade wilden of zelfs maar naar het buurhotel, dan werden ze door beveiligers tegengehouden. Wikipedia en nos.nl waren geblokt, maar de Duitse media (Sprenger is een Duitser) niet. Uit zijn verhalen komt het beeld naar voren van een leuk toernooi in een luxe gevangenis. Na de eerste twee wedstrijden te hebben gewonnen van niet al te sterke teams, kreeg LSG tot hun verbazing weer geen heel sterke tegenstander. Na ook die te hebben verslagen hoopten ze op het sterrenteam van het Russische Globus, met Kramnik, Mamedyarov, Grisjoek, Giri en Karjakin. Het werd een iets minder reusachtig Azerbeidzjaans team en vervolgens een ander Russisch team, waarvan beide kansloos werd verloren. Tot slot volgden de misschien wel sterkste wedstrijden, tegen Riga (4,5-1,5) en Besiktas (4-2), die de verrassende topnotering tot gevolg hadden. Jan Sprenger en Casper Schoppen scoorden boven hun eigen rating, Arthur Pijpers, Edwin van Haastert, Eelke Wiersma en Martin Roobol eronder. De hoge klassering was meer een gevolg van een gelukkige indeling dan van individuele uitschieters. Sprenger speelde tegen Ulvi Sadikhov, een gelijkwaardige Azerbeidzjaanse meester, een spectaculaire partij.
Sprenger-Sadikhov
1.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Db6 5.Pb3 Pf6 6.Pc3 e6 7.Ld3 a6 8.Le3 Dc7 9.f4 d6 10.Df3 b5 11.g4 Lb7 12.g5 Pd7 13.0-0-0 Pb4 14.Kb1 Le7 15.Le2 Pxc2 Met de bedoeling 16.Kxc2 b4. Het pakt niet goed uit, maar Sprenger merkt op dat het misschien toch het beste is, omdat wit al klaar stond om met f5 actie te ondernemen. 16.Tc1 Pxe3 17.Pxb5 Db6 18.Pc7+ Kd8 19.Pxa8 Lxa8 20.Tc3
Wint het paard, want na 24…Pa4 ruilt wit niet meteen dames, maar na 25.Tc8+ Kd7 26.Dxb6 Pxb6 27.T1c7+ staat zwart mat. 24…Ld5 25.exd6 Lxd6 26.Pxc5 Ke7 27.f5 Pf4 28.f6+ gxf6 29.gxf6+ Ke8
Vervolg Boekbespreking
Opgave 922 uit de partij van Stanczyk tegen Moret uit 1995 laat een prachtig slot zien.
Het Albin-tegengambiet heeft een schitterende partij met drie zwarte paarden opgeleverd. Deze drie zwarte paarden zorgen voor een niet-alledaags matnet. De oplossing van opgave 922 is 23 … Dxd2!! Zwart offert eerst zijn dame, om een veld vrij te krijgen voor een van de paarden. Wit moet wel nemen 24. Txd2. Door de samenwerking van de zwarte paarden vervolgt zwart met 24. … Pexc1+ 25. Kb1 en 3. Pxa3 schaakmat. Een mooie matstand met zwarte paarden, waarbij ieder veld rond de witte koning door één zwart paard bestreden wordt, zie diagram 1.
H.Weik–R.Witkowski 1998.
1. d4 e6 2. c4 f5 3. Pf3 Pf6 4. Pc3 d5 5. e3 c6 6. Le2 Ld6 7. 0-0 0-0 8. c5 Lc7 9. b4 Pbd7 10. Lb2 De8 11. Ld3? Pe4 12. Pe2 Tf6 13. Pd2??
Uitgever: New In Chess, Alkmaar
Auteur: Vincent Moret
Titel: My First Chess Openings Repertoire for Black
ISBN: 978-90-5691-764-3
Prijs: € 19,95
