Giri ten onder in een koningsaanval tegen Aronian
Het gaat ’s lands sterkste schaker momenteel niet helemaal voor de wind. Anish Giri werd zondag in Palma de Mallorca in de vierde ronde van het Fide Grand Prix toernooi het slachtoffer van de dadendrang van Levon Aronian. De Armeniër, die onlangs de wereldbeker won, combineerde onze toch doorgaans zeer solide landgenoot compleet van het bord. Het was een korte en felle slagenwisseling waarin de witspeler met een onverwacht stukoffer op de proppen kwam dat de zwarte koning in verlegenheid bracht. Het bleek een intuïtief offer te zijn want er kwam al snel tot uiting dat het vrijwel onmogelijk was om een geforceerde winstvoering uit te rekenen. Sterker nog: op één moment (zo is na afloop gebleken) deed de Armeniër het niet optimaal. Maar het alternatief was dermate ingewikkeld dat niemand hem dat kwalijk mag nemen. In de analyse heb ik een en ander voor u op een rijtje gezet. En omdat het allemaal zo gecompliceerd bleek te zijn, kunnen we het Giri ook niet verwijten dat hij juist op dit moment niet de enige zet vond, die de strijd nog had kunnen rekken. Zoals het ging, sneed de witspeler als een mes door de boter en Aronian bekroonde zijn fraaie spel met een mooie slotzet. Het komt niet vaak voor dat Giri in 27 zetten ten onder gaat, maar hier moest hij toch zijn meerdere erkennen in Aronian.
Levon Aronian wint in een flitsende koningsaanval van Anish Giri (foto’s Frans Peeters)
De volgende dag had Giri wit tegen Alexander Riazantsev. Een tegenstander om te hebben, zou je zeggen. Maar toch ook weer geen kleine jongen. In de opening, die voorspoedig voor wit leek te verlopen, ging de zwartspeler op avontuur met zijn dame. Riazantsev graaide een pion op c2 weg en verzuimde verder te ontwikkelen. Dat verleidde Giri om er nog een pion tegenaan te gooien, maar dat bleek toch ietwat te optimistisch. Nog altijd verbleef de zwarte koning in het centrum, terwijl wit zijn hele legermacht op de been had gebracht. Niettemin was de zwarte structuur vrij stevig en er viel ook niet concreets te zien, hoe wit deze stelling zou moeten slopen. Hij nam toen het zekere voor het onzekere door op remise in te gaan. Tegenstander Riazantsev vond het verder ook oké, zodat er ineens een abrupt einde kwam aan een partij die net stond te beginnen.
Na vijf ronden is de tussenstand:
Aronian, Levon – Giri, Anish
1. Pf3 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 d5 4. cxd5 Pxd5 5. d3
Een belangrijk alternatief is 5. e4 Pxc3 6. bxc3 Lg7 7. La3 O-O 8. d4 b6 9. Lc4 Pc6 10. O-O Pa5 11. Ld3 c5 12. dxc5 Dc7 13. De2 bxc5 14. De3 Lg4 15. Tfc1 Tfd8 16. Lf1 Tab8 17. Dxc5 en hier gaf zwart het op in Aronian-Giri, 2016.
5…Lg7 6. Ld2 O-O 7. g3 c5
Een bekend idee, maar toch nieuw in deze stelling.
De hoofdvariant gaat verder met 8. Lg2
8…Pc6 9. h5 Pxc3 10. bxc3 c4 11. hxg6 hxg6 12. Da4
Hij ziet af van 12. d4 omdat pion b5 in zwarts handen blijft.
12…Pa5?!
Een twijfelachtige zet.
Misschien was Giri bang voor de switch van de dame naar de andere kant van het bord als hij 12…cxd3 zou spelen. 13. Dh4 en dan moet hij wel het wat ‘lelijke’
[13. exd3 Dd5 en er is niet veel aan de hand.]
13…f6 spelen. Na 14. Dh7+ Kf7 15. Lh6 Tg8 is het eerder zwart die beter staat, er valt voor wit niets te halen.
13. d4
Nu heeft wit een onaantastbaar centrum.
13…b6 14. Lg2 Lb7 15. Dc2
Zwart staat een pion voor, maar hij moet oppassen met zijn koningsstelling. Vooral het paard op a5 staat afzijdig.
15…Dd5
Ook sterk in aanmerking komt 16. Th4! met de bedoeling e2-e4.
16…Dd7 17. e4 e5 18. d5 Lc8 19. f4 De7 20. f5
Hij heeft ongetwijfeld het antwoord van Aronian niet gezien, of onderschat.
Het was hoog tijd om het paard richting het strijdtoneel (de koningsvleugel) om te spelen. Wit blijft overigens heel goed staan na 20…Pb7 21. fxg6
21. Dd1!
Zeer knap gezien, want de varianten die berekend moesten worden zijn bepaald niet eenvoudig.
21…gxh4 22. Txh4
Er dreigt nu Dh5, maar wat doe je ertegen?
22…Td8 23. Dh5 Kf8
24. Tg4
Gek genoeg is dit niet de meest nauwkeurige weg naar de winst.
Aronian kon met 24. Lh6! zijn tegenstander al bijna tot overgave dwingen. Want na 24…Lxh6
[Ook 24…Df6 diende berekend te worden. Wit heeft een zeer ingenieuze manier om de winst te pakken, maar dat is meer voor computers. Die gaat zo: 25. Lg5 Dd6 (zie analysediagram)
26. f6!!
(26. Lxd8 is helemaal niets! 26…Dxd8 en zwart houdt moeiteloos stand.)
26…Lxf6 27. Ke2! De zwartveldige lopers moeten geruild worden omdat dat zwarts belangrijkste verdediger is. Nu grijpt de andere toren via f1 beslissend in en zwart kan ophouden.] 25. Dxh6+ Ke8 (zie analysediagram)
26. Dg7! De allersterkste zet, waarna zwart geen adequaat antwoord meer heeft op de vele dreigingen.
[Minder goed is 26. f6?! wegens 26…Da3! en zwart toch weer mee!] 26…Td6 27. Th8+ Kd7 28. Tf8
24…Lf6?
Giri had duidelijk zijn dag niet, terwijl hij normaal gesproken toch vaak heel taai kan zijn in een bedenkelijke stelling. Aronian is natuurlijk ook een geweldenaar…
De enige zet was 24…Dd6 hoewel zwart dan ook van alles over zich heen krijgt: 25. Txg7!? Kxg7 26. Dg5+ Kf8 27. Kf2! Wit staat nu een toren achter maar hij wil met Ta1-h1-h8 zijn aanval verder voortzetten. Merk op hoe passief de zwarte stukken op de damevleugel staan opgesteld. 27…Ke8 28. Dg7 Om het weglopen van de koning via d7 te bemoeilijken en Ld2-g5 mogelijk te maken.
25. Lh6+!
Dit schaakje blijkt beslissend te zijn.
25…Ke8 26. Tg8+ Kd7
Een mooie slotzet waarmee Aronian deze prachtpartij beëindigt.
Na 27. d6! faalt 27…Kxd6 op
[En 27…Dxd6 op 28. Td1] 28. Td1+ Kc7 29. Tgxd8 Dxd8 30. Txd8 Lxd8 31. Dxf7+ en dit houdt zwart niet droog.
1-0
Giri, Anish – Riazantsev, Alexander
1. e4 c6 2. Pc3 d5 3. Pf3 dxe4 4. Pxe4 Pf6
5. Pxf6+ wordt hier vaker gespeeld.
5…Pxe4 6. Dxe4
Of 6…Dd5 7. Dh4 De6+ 8. Le2 Dg4 9. Dg3 Dxg3 10. hxg3 g6 11. d4 Lg7 12. Lh6 Lf6 13. Pe5 Le6 14. O-O-O en dat eindigde in Bacrot-Topalov, Paris 2017 in remise.
6…Pd7 7. Lc4 Pf6 8. Pe5!? e6
[8…Pxe4?? 9. Lxf7#] 9. De2 is ook een interessante speelwijze.
7. Df4 Df5 8. De3 Dxc2
Rianzantsev doet zich te goed aan een pion.
9. Ld3
Wit moet natuurlijk nu iets bewijzen, want hij heeft een pion moeten inboeten.
9…Da4 10. O-O
Bekend was nog 10. b3 Da5 11. Lb2 uit een partij Meszaros-Nomin Erdene, 2015.
10…f6
Zwart doet nog een pionzet, terwijl hij eigenlijk nog een licht stuk in het spel weten te krijgen. Maar hij haalt het lastige Pf3-e5 uit de stelling en hij verhindert ook dat wits dameloper (die snel op b2 ontwikkeld gaat worden) sterk kan worden.
11. b3 Da5 12. Lb2 Pa6 13. Tfe1
Wit is vol ontwikkeld en de zwarte koning verblijft in het midden. Je zou toch zeggen dat wit heel goed staat. Maar dat blijkt tegen te spelen. Hij heeft weinig aanknopingspunten, de zwarte structuur is stevig.
13…Pc7
Dat is waarschijnlijk teveel gevraagd.
Een logische voortzetting is bijvoorbeeld: 14. Df4 Wit kan dan met b3-b4 gaan werken en ondertussen bereidt hij een verdubbeling over de e-lijn voor. Na het plausibele 14…Pd5 15. Dh4 Ld7 16. Dh5+ Kd8 heeft wit het nodige bereikt.
14…Dh5
Hij versmaadt de tweede pion.
Het idee was natuurlijk om na 14…Dxb4 verder te gaan met 15. La3!? Dg4 en ook nu moet wit maar zien dat hij genoeg compensatie krijgt voor de geofferde pionnen.
[15…Dxa3?? 16. Lg6+ hxg6 17. Dxa3] 15. b5
Nu geeft hij toch weer zijn b-pion weg.
Voor de hand ligt hier 15. Pd4 om b4-b5 in de stelling te brengen en ook f2-f4-f5 mogelijk te maken. Als wit veld e6 kan vastleggen staat hij heel riant!
15…Pxb5
Na deze zet vloeit de compensatie langzaam weg uit de witte stelling.
Had het idee niet 16. Lc4! moeten zijn? Als wit met Le6 de witte velden in handen krijgt, heeft hij prachtige compensatie. Een mogelijk vervolg: 16…Pc7 17. Db3 en zwart kan nauwelijks een stuk bewegen.
16…Pxd4 17. Lxd4
Zwart heeft nog altijd twee pionnen meer, maar hij kan toch niet goed ontwikkelen. Omdat zijn koning nog in het midden staat, vertrouwt hij het niet helemaal. En Giri vertrouwde het niet omdat hij niet zag hoe hij het verlies van twee pionnen kan goed maken. Kortom: een mooi moment voor beide spelers om er de stekker uit te trekken.
1/2-1/2
Heel goed om de diverse varianten van die schitterende koningsaanval na te spelen via de viewer. Giri had zeker zijn dag niet en hij zal ook wel behoorlijk gebaald hebben. Hij heeft nu 24 klassieke partijen tegen Aronian gespeeld en al 7 keer verloren bij 17 remises. Het wachten is op zijn eerste overwinning.
Het valt me op dat Aronian de laatste tijd regelmatig spelers verrast met dubieuze agressieve koningsaanvallen. Aronian speelt steeds agressiever en zijn tegenstanders lijken er meestal weinig goede oplossingen voor te bieden. De engines weerleggen vaak nog wel zijn spel, echter achter het bord is dat toch nog altijd stuk anders. Aronian lijkt momenteel weer de grote man na Carlsen.
Hopelijk weet Giri zich te herstellen in ook nog paar fraaie overwinningen.
Deze koningsaanval werd in de hand gewerkt door de 12e zet Pa5 van Giri. Herman Grooten noemde dit een twijfelachtige zet, terecht want het paard op a5 bleef verder aan de zijlijn staan. Daardoor had deze koningsaanval meer kans van slagen, want er was één verdediger minder. Zo’n zwart paard op a5 dat niet los komt, wordt wel een Panno-paard genoemd naar de variant in het Konings-Indisch die naar deze Argentijnse grootmeester vernoemd werd. In 1958 heeft de toenmalige wereldkampioen Botwinnink in een partij tegen Donner in Wageningen laten zien hoe je hier met positioneel spel van kunt profiteren. Aronian koos vanuit een wat andere opstelling voor de directe aanval en dat had ook succes.
Het Panno-paard lijkt inderdaad een begrip te zijn. Zie mijn Gespot 74.