Nakamura laat Carlsen ontsnappen
Zoals u misschien weet is Carlsen een lastige tegenstander voor Nakamura in partijen met normale bedenktijd. Voor u en mij natuurlijk ook, maar bij Carlsen-Nakamura stond het op een gegeven moment (exlusief remises) iets van 12-0 (de huidige tussenstand weet ik eerlijk gezegd niet) en dat is niet wat professor Elo voorspeld zou hebben. De gedachten bij het begin van de partij gisteren zullen dus iets geweest zijn van “Een goede kans om eindelijk een partij te winnen!” (Carlsen) en “Vandaag moet het toch eens een keer kunnen lukken!” (Nakamura). Het lukte bijna. Beide spelers gingen voor de winst. Er onstond een ongelijke materiaalverhouding van twee stukken tegen toren en drie pionnen. Vervolgens won wit een kwaliteit en in het eindspel had zwart dus drie pionnen voor het stuk. Carlsen speelde het echter onhandig, raakte een paar pionnen kwijt en het eindspel van toren, paard en pion tegen toren en twee pionnen moet gewonnen geweest zijn voor wit. Toen was het echter de beurt aan Nakamura om onhandig te spelen. Hij liet een zwarte vrijpion toe op c2 en vervolgens ook nog een zwarte koning op d2. Ja, dan zit er niet meer dan remise in.
Natuurlijk gebeurde er meer in het toernooi. Caruana won zijn tweede partij in ronde vijf, Nepo zijn eerste in ronde zes. En er werden veel remises gespeeld. Dat levert de volgende stand op:
Dan eerst de hierboven besproken partij.
Ian Nepomniachtchi staat dus tweede dankzij zijn overwinning op Michael Adams in de zesde ronde. Die partij laat zien dat ook topgrootmeesters remise toreneindspelen kunnen verpesten. Het begon met 4 tegen 3, toen werd het ef tegen g. Adams speelde het wat traag en hij had in de diagramstelling niet veel tijd meer.
Na 70.g4 had Adams het vast zonder al te veel problemen remise gehouden. Hij speelde 70.Th4 en na 70…f5 moest hij kiezen tussen 71.Tb4 en 71.Tc4. Maar een van deze twee zetten maakt remise. Heeft u enig idee? In de viewer staat de oplossing.
Als u het goede antwoord wist (dus niet puur op de gok), schep er vooral over op in de comments!
En dan Fabiano Caruana. Hij staat een punt voor op de meeste van zijn concurrenten (die uberhaupt nog geen partij gewonnen hebben) en heeft nog twee keer wit, waaronder tegen Adams. Het is overdreven om te stellen dat de buit binnen is, maar het ziet er erg goed voor hem uit. Mede dankzij de volgende overwinning op een ex-wereldkampioen, die in een gelijke maar gecompliceerde stelling de mist in ging.
Mocht het toch nog mis gaan voor Caruana dan leest u dat natuurlijk hier. En anders ook.
Nakamura won in 2016 in Bilbao voor het eerst van Carlsen, daarna waren er nog een paar remises, waardoor de stand bij de klassieke partijen 12-1 is. Door de commentator in London werd de opzet van Nakamura zwaar bekritiseerd, want hij hield zich totaal niet aan de elementaire regel dat je eerst je lichte stukken moet ontwikkelen.
Een reactie op de partij Adams – Nepomniachtchi in de stelling na eerste diagramstelling:
Hij speelde 70.Th4 en na 70…f5 moest hij kiezen tussen 71.Tb4 en 71.Tc4. Maar een van deze twee zetten maakt remise.
Dit is voor een amateur zoals ik zeer moeilijk te begrijpen. In het commentaar staat:
72.Kg2 Ra2+ 73.Kh3 Kf6 en deze stelling is opmerkelijk genoeg een wederzijdse zetdwangstelling.
Het komt er op neer dat die stelling (na 73…Kf6) verloren is voor wit, maar remise is als zwart aan zet zou zijn. En die stelling kan wit bereiken als hij éérst 71.Tc4 had gedaan, zodat hij ná 73…Kf6 alsnog een stapje opzij doet met 74.Tb4. Waaróm het dan remise is, begreep ik eerlijk gezegd nog steeds niet goed.
Ik heb dit bekeken met de Lomonosov database en dat levert dan een hele wirwar aan varianten op. Een van die varianten is de volgende, uitgaande van de stelling na 73…Kf6:
74.Tc4 Ke6 75.Kh4 e4 76.g4 Kd5
Met aanval op de toren op c4. Zou die toren echter op b4 hebben gestaan, dan zou Kd5 slechts tot remise hebben geleid.
77.Tb4 f4 en zwart wint.
Deze variant is interessant, denk ik, omdat hij tot remise leidt als de wit 74.Tb4 had kunnen doen (omdat hij eerder 71.Tc4! had gedaan). En andere winstvarianten heeft zwart blijkbaar niet, na controle met Lomonosov.
Nog een slotopmerking over de stelling 70.Th4 f5. Het blijkt, ook weer volgens Lomonosov, dat wit behalve 71.Tc4! nog drie andere zetten tot zijn beschikking heeft die óók goed waren voor remise! Dit zijn 71.Ke2!, 71.Ke3! en 71.Kf2!
Waarom die koningszetten tot remise voeren en 71.Kg2? juist weer niet, ga ik nu even bekijken. Veel te moeilijk allemaal voor mij, maar ook wel een interessant 🙂
Het is iets minder moeilijk dan ik dacht. Het komt er in de eerste plaats op neer dat de witte toren op h4 uitstekend staat, beter dan op c4 of b4 zou ik zelfs willen zeggen. Waarom? Omdat de winstpoging van zwart de zet e5-e4 moet bevatten. En zodra die zet is gedaan, heeft de witte toren de mogelijkheid om met Th4-f4-h4-f4 de vesting dicht te houden. Een optie die uiteraard ontbreekt wanneer de toren op c4 of b4 zou staan.
De taak van de witte koning is dan slechts het dekken van de pion op g3. En dat kan zwart niet verhinderen na een van de genoemde remisezetten 71.Ke2!, 71.Ke3! of 71.Kf2!
Rest nog de vraag waarom 71.Kg2? niet werkt. De reden hiervan is 71…Ta2+. De witte koning mag dan niet naar de onderste rij wegens 72…Kg5 waarna de dreiging f5-f4 wit dwingt de controle over de vierde rij op te geven.
De witte koning moet dus aan de pion blijven plakken. Maar 72.Kf3 leidt tot direct verlies na 72…e4+ 73.Ke3 Tg2 enz. Na het alternatief 72.Kh3 staat de witte koning echter helemaal opgesloten. Dit geeft zwart de gelegenheid met zijn eigen koning via Kf7-e6-d5 om te lopen en uiteindelijk de promotie van de e-pion te forceren.