Over het begrip omkeerbaarheid.
Een leuk blog over kunstmatige intelligentie en schaken vinden we hier op schaaksite. Van den Herik zijn uitspraak dat de computer een match zal winnen met een stuk minder tegen Carlsen deed mijn wenkbrauwen fronzen. In plaats van me theoretisch te uiten in het discussie gedeelte, heb ik de proef op de som genomen.
Spoiler alert: ik verpletter Stockfish. Iets wat ik al verwacht had en wat ik in wil leiden met een voorbeeld over wat ik noem ‘omkeerbaarheid’.
Kijkt u mee?
In deze pot heb ik zwart (2220) tegen Eric de Ridder (1750). In de opening geef ik knullig een kwaliteit weg. Hoewel verloren tegen gelijke tegenstand, heb ik 470 punten meer en kon ik toch nog wat kleine problemen voor mijn tegenstander scheppen en kwam ik weg met remise.
Vanaf het moment dat ik de kwal verloor, zag ik wel in dat winnen lastig zou worden. Toch zag ik aan de hand van rating verschil en kansjes in de stelling nog wel de mogelijkheid om het tij te keren. Een andere keer zat ik op de club wat in de rondte te kletsen en bier te drinken, toen ik een stuk blunderde tegen 500 punten minder. Dit was teveel van het goede, de situatie was onomkeerbaar en het werd een nul.
Chess.com heeft al diverse odds wedstrijden gehouden. De praktijk leert dat alle GMs hun matches verloren met een pionnetje voorsprong of 3 wit zetten voorsprong. Oftewel de computer weet het tij om te keren. Interessanter werd het wanneer de GM een kwal meer kreeg. Dan verloren de GMs met kleine cijfers en 1 GM wist zelfs de match gelijk te spelen. De omkeerbaarheidsfactor is met een kwal minder een stuk lastiger voor de computer.
Dat Van den Herik claimt dat de computer Carlsen een stuk voor kan voorgeven, tja, die zin moest ik nog een keer lezen. Het leek me echt lulkoek. Of Van den Herik weet donders goed dat het bullshit is en hij is bezig met marketing & PR of hij heeft geen weet van omkeerbaarheidskansen.
Carlsen heeft 600 punten meer dan ik. Dus als ik van de computer weet te winnen, dan kan Carlsen dat gapend doen. Ik besloot de computer al wit te geven, omdat mijn inschatting was dat de computer met zwart al helemaal kansloos zou zijn. Ik zou 2 verschillende paarden en 2 verschillende lopers kunnen weghalen, dus een mini match van 4 potjes leek me een goed plan. Kijkt u mee…..
Het was dus echt een fluitje van een cent. Natuurlijk kan je twisten over mijn hardware. Toch beweer ik dat de omkeerbaarheid dusdanig laag is met een stuk achter voor de computer, dat zelfs de beste hardware de uitkomst van een match niet zou veranderen. Ook kan je twisten over de tijd. Het lijkt me dat meer tijd juist makkelijker is voor de mens. Zo kan je de simpele tactiek doorrekenen, de juiste anti-computer varianten kiezen en zorgen dat de stelling semi-gesloten blijft. Mijn ervaring is dat in open tactische stellingen je dat extra stuk weleens zou kunnen weg blunderen, terwijl in gesloten stellingen je extra stuk te weinig waard is.
Sterker nog, neem een schaker die het ‘zomaar-materiaal-weggeven’ stadium voorbij is en die een korte training krijgt in anti-computer schaak, dan is de kans dat die eenvoudige clubschaker ook de match van de computer wint groot.
Conclusie: een stuk meer tegen de computer is echt heel veel. Een eitje voor Carlsen en misschien ook wel haalbaar voor u? Probeer het eens en laat vooral weten hoe het ging.
Heel leuk en nuttig experiment! Ik hoop dat Van den Herik het leest!
Leuk stuk en mooi experiment Jaap!
Zojuist Van Den Herik gemaild met de link en een verzoek om een reactie.
Mooi gedaan Jaap;
Ik heb ook mijn sterke twijfels of Carlsen zou verliezen met toren meer. Een toren meer, een waardering van +4 a 5 is wel bijzonder veel.
Ik weet nog goed de schaaklessen dat ik als beginner een stuk meer kreeg dan me trainer, soms een dame meer en ik verloor het spel bizar genoeg kansloos. Echter op dat moment waren de basisprincipes nog niet duidelijk.
Op een bepaald moment weet je die basisregels en dan wordt een licht stuk voorsprong al vrijwel remise op zijn minst.
Ik weet niet hoe de spelwaardering in verhouding staat tot een elo raiting. Echter Carlsen heeft 2800 ruw gezegd en de beste enige rond de 3400. Echter probleem is wel dat hoe sterker de schaker des te minder de elo waardering doorslag geeft ten opzichte van de spelwaardering.
Nu kunnen ze AlphaZero duizenden potjes tegen zichzelf laten spelen om te oefenen met toren minder, maar ik denk dat Carlsen afgezien van een menselijke blunder altijd minimaal remise zou hebben, Ik denk gewoon wint. Het is een kwestie van stukken afruilen en voordeel behouden.
Ik kreeg deze link toegemaild. Een column die verwijst naar dit blog. De uitspraken van GMs in de column over computerschaak zijn vrij logisch. Ik blijf erbij dat Van Den Herik een schoolvoorbeeld is van een gelauwerd persoon in zijn eigen vakgebied die dan schaken erbij betrekt in redicule zin. Simpelweg vanwege gebrek aan schaakkunde. Uiteraard blijft iedereen tof als persoon.