Gespot 89: Partij van het jaar 2017?

 

Bij het grasduinen in schaakboeken, het doorbladeren van schaaktijdschriften, het surfen op het internet, het bekijken van schaakfilmpjes valt het oog wel eens op interessante stellingen, bijzondere voorvallen, geniale zetten en grappige blunders. In deze rubriek wil ik u die graag voorleggen. Bent u ook iets tegengekomen? Laat het ons weten.

 

Het is de tijd van het jaar dat de lijstjes verschijnen. Het beste, het mooiste, het grootste van het hele jaar enzovoort. Binnen het schaken kunnen we dat soort lijstje natuurlijk ook produceren, maar om een of andere reden, zie ik ze toch niet zoveel. Waarschijnlijk zijn schakers die zich vooral druk maken over hun eigen ratinggetallen, het een beetje zat om zich te moeten bekommeren om al dit soort nostalgische ‘flauwekul’.

Wel gonst er al een tijdje het gerucht dat op 4 november van dit jaar de beste, of beter misschien, de meest spectaculaire partij van het jaar gespeeld is. Terwijl in Europa het Europese Landenkampioenschap bezig was, werd in de Chinese clubcompetitie die de laatste jaren bijzonder sterk bezet is. We weten inmiddels hoe serieus we in Europa de Chinezen moeten nemen.

Dat was pakweg zo’n 40 jaar geleden heel anders. Toen hadden we in Europa het idee dat heel Azië een ondergeschoven kindje was ten opzichte van het schaken in ons werelddeel. De schok was dan ook groot toen onze landgenoot Jan Hein Donner in de Olympiade van 1978 plotseling in slechts 20 zetten van het bord werd gecombineerd door de hier totaal onbekende Chinees Whenze Liu. Na de partij sprak Donner de hilarische woorden: “Volgens mij ben ik na deze partij de Kieseritzky van de 20e eeuw geworden” (daarmee verwijzend naar de onsterfelijke partij Anderssen-Kieseritzky, 1851). Beide partijen heb ik in de viewer bijgesloten.

Tijden zijn veranderd want diverse Aziatische landen timmeren aan de weg. China boekt het meest progressie, maar ook India en Vietnam mogen bepaald niet onderschat worden. Terug naar de Chinese clubcompetitie. Twaalf teams komen (tussen april en december) bij elkaar om een dubbelrondige competitie af te werken. Spelers als Vassily Ivanchuk, Ernesto Inarkiev, Dmitry Jakovenko and Dmitry Andreikin, geven daar ook acte de présence. De ronden 16, 17 en 18 werden deze keer gespeeld in Tianjin in het noordoosten van China.

In de confrontatie tussen de steden Shaoxing en Hangzhou, werd de partij Bai – Ding gespeeld, die daarna de hele wereld over ging. Zo had ik hem al bijvoorbeeld al gespot op chess.com en chessbase.com. Inmiddels is bij mij ook de laatste aflevering van het fameuze New in Chess magazine op de mat gevallen.

De redactie heeft gelukkig niet stil gezeten en de winnaar van deze partij, Liren Ding, gevraagd om de partij te becommentariëren. Dat heeft de Chinese topspeler van dit moment meer dan voortreffelijk gedaan. Hij beschrijft niet alleen hoe het schaaktechnisch in elkaar stak, maar ook welk gevoel van opwinding hij voelde tijdens de partij.

Liu, Wenzhe – Donner, Jan Hein
1. e4 d6 2. d4 Pf6 3. Pc3 g6 4. Le2 Lg7 5. g4 h6
5…Pa6 6. g5 Pd7 7. h4 c5 8. d5 c4 9. h5 Pac5 10. h6 Lxc3+ 11. bxc3 f6 12. Dd4 Da5 13. Ld2 O-O∞ Katalimov-Tseitlin/URS 1978. 5…c5!
6. h3 c5 7. d5 O-O?
7…Pa6 /\ Nc7.
8. h4!± e6 9. g5 hxg5 10. hxg5 Pe8?
10…Ph7 /\ Re8, Nf8+/-
11. Dd3 exd5 12. Pxd5 Pc6 13. Dg3 Le6
13…f5 14. Pf4
14. Dh4+- f5 15. Dh7+ Kf7

16. Dxg6+!!
Ook 16. Th6+- was winnend.
16…Kxg6 17. Lh5+ Kh7 18. Lf7+ Lh6 19. g6+ Kg7
19…Kh8 20. Txh6+ Kg7 21. Th7#
20. Lxh6+
Opgegeven omdat zwart na 20. Lxh6+ Kh8 21. Lxf8+ mat gezet wordt.
1-0

Bai, Jinshi – Ding, Liren
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pc3 Lb4 4. Pf3 O-O 5. Lg5 c5 6. e3 cxd4

7. Dxd4
7. exd4 wordt vaker gespeeld.
7…Pc6 8. Dd3
Dit blijkt een nieuw idee te zijn.
8…h6 9. Lh4 d5 10. Td1
Ding zegt hiervan dat dit als een verrassing kwam. Hij had 10. a3 verwacht, hoewel zwart na 10…Lxc3+ 11. Dxc3 g5 12. Lg3 Pe4 geen problemen heeft.
10…g5 11. Lg3 Pe4 12. Pd2!?
Ding verklaart eerlijk na de partij dat als hij deze zet van tevoren had gezien hij wellicht anders had gespeeld. Maar gelukkig heeft hij dat niet en krijgen we deze ongelooflijke partij te zien!
12…Pc5
De zwartspeler had duidelijk geen zin in de passieve stelling die ontstaat na 12…Lxc3 13. bxc3 Pxg3 14. hxg3 Kg7.
13. Dc2 d4 14. Pf3 e5
Opmerkelijk spel van Ding. Zelf zegt hij ervan dat hij ‘geluk’ heeft dat hij deze zet heeft, want anders zou hij domweg een pion verliezen.
15. Pxe5
Tijdens de partij maakte Ding zich zorgen over 15. Lxe5 Pxe5 16. Pxe5 totdat hij het sterke 16…Te8! had gevonden. In New in Chess magazine wordt dat door hem uitvoering geanalyseerd.
15…dxc3!?
Een dameoffer! Ding: “Toen ik besloot om de dame te offeren, heb ik natuurlijk niet alles gezien, maar ik heb het idee met 18…Pa4! gezien en ik realiseerde me dat zwart beter moest staan”. 15…Pxe5 16. Lxe5 zou heel goed zijn voor wit.
16. Txd8
16. Pxc6 wordt beantwoord met het ijzersterke 16…Lf5! dat door beide spelers tijdens de partij was gezien!
16…cxb2+
17. Ke2?
Dit blijkt een serieuze fout te zijn. Hier is 17. Td2 noodzakelijk. 17…Td8 18. Pf3 Lg4 19. Dxb2 en de kansen zijn in evenwicht. 19…Lxf3 [Essentieel is trouwens nog wel dat zwart geen tijd heeft de druk op te voeren met 19…Td7 20. a3 La5 21. Le2 omdat na 21…Lxf3 (21…Tad8 gaat om dezelfde reden mis voor zwart.) 22. Lxf3 Tad8 (zie analysediagram)
faalt op 23. O-O! Txd2 24. Df6 en wit staat op winst.] [Iets beter is 19…Pe4 hoewel wit dan na 20. Dxb4! Pxb4 21. Tb2 Pc3! 22. Le2 Pd3+ 23. Lxd3 Txd3 24. O-O op een miniscuul plusje mag rekenen.] 20. gxf3 Txd2 21. Dxd2 Lxd2+ 22. Kxd2 Td8+ 23. Ke2 en ook nu zijn de kansen in evenwicht. De lopers kunnen sterk worden maar zwart heeft het initiatief met 23…Td3.
17…Txd8 18. Dxb2 Pa4!!
Waarschijnlijk heeft de witspeler deze onverwachte paardzet gemist. Het terugwinnen van de dame met 18…Td2+ 19. Dxd2 Lxd2 20. Pxc6 bxc6 21. Kxd2 levert wit een plusje op in het eindspel. Dat was dus duidelijk niet de bedoeling van zwart!
19. Dc2 Pc3+ 20. Kf3
20…Td4!!
Een ongelooflijk concept! De zwarte toren is taboe op straffe van een paardvork (21.exd4 Pxd4+) en de bedoeling is dat hij nu met de dreiging … g5-g4 of soms …Lc8-g4 kan werken. Zo wordt Pxc6 verhinderd vanwege het lopermat. Na deze zet voelde Dong zich heel opgewonden worden en het werd ook meteen druk rondom zijn bord waar veel toeschouwers meekeken wat er wel allemaal niet stond te gebeuren hier…
21. h3
De witspeler probeert zijn loper te bevrijden en zo lucht voor de koning te maken. Belangrijker is dat hij …Lg4+ uit de stelling wil halen.
21…h5!
Hij doet er nog een schepje bovenop.
22. Lh2 g4+ 23. Kg3
Uiteraard komt 23. hxg4 hxg4+ 24. Kg3 Td2 ongeveer op hetzelfde neer als de partij.
23…Td2!
Prachtig. Opnieuw maakt Ding optimaal gebruik van paardvorken.
24. Db3 Pe4+ 25. Kh4
De koning had liever naar h2 willen ontsnappen, maar dat zit er niet in. Nu komt hij in het ‘vrije veld’ terecht en dan wordt hij een prooi van de hongerige zwarte stukken…
25…Le7+ 26. Kxh5
26…Kg7!
Een stille zet, die straks …Th8 mogelijk gaat maken. Donner zou zeggen: “Een zet die brult van stilte!”
27. Lf4 Lf5
Het matnet wordt dichtgetrokken.
28. Lh6+ Kh7
De koning moet nog even op de h-lijn gaan staan, maar dat maakt straks een zeer elegant slot mogelijk.
29. Dxb7
Na 29. Pxc6 wordt de witte koning geforceerd mat gezet. 29…Lg6+ 30. Kxg4 f5+ 31. Kf4 Ld6+ 32. Kf3 Txf2#
29…Txf2
Niet om een pionnetje te snoepen, maar om de dreiging …Pg3# in de stelling te brengen.
30. Lg5
Op 30. Lf4 zou 30…Txf4! volgen!
30…Th8!
Daar komt die toren dan eindelijk om met een dodelijk schaak te gaan dreigen. Zwart staat nu klaar voor …Kg7+ en mat. Het vervolg is geforceerd.
31. Pxf7
Valt de zwarte toren aan, zodat er geen aftrekschaak met de koning mogelijk is. Maar dit paard moest veld g6 bewaken, dus nu volgt
31…Lg6+ 32. Kxg4
Het alternatief 32. Kh4 zou leiden tot een esthetisch bijzonder fraai matbeeld: 32…Kg8+ 33. Pxh8 Lxg5+ 34. Kxg4 Pe5# (zie analysediagram)
analysediagram
32…Pe5+!!
Weer geweldig. Het witte paard zorgt voor zoveel onrust in het zwarte kamp dat het opnieuw teruggelokt wordt naar het veld waar het een zet eerder vandaan kwam. De witspeler gaf zich hier gewonnen. Het is jammer dat hij het slot niet toeliet om het publiek te trakteren op een waarlijk groots slot. Na 32…Pe5+!! 33. Pxe5 Lf5+ 34. Kh5 Kg7+ and mate on the next move. What a game. 35. Lh6+ Txh6# is de witte koning dan eindelijk verstrikt geraakt tussen de zwarte stukken. Wat een geweldige aanvalspartij!
0-1

Anderssen, Adolf – Kieseritzky, Lionel
1. e4 e5 2. f4 exf4 3. Lc4 Dh4+ 4. Kf1 b5 5. Lxb5 Pf6 6. Pf3 Dh6 7. d3 Ph5 8. Ph4 Dg5 9. Pf5 c6 10. g4 Pf6 11. Tg1 cxb5 12. h4 Dg6 13. h5 Dg5 14. Df3 Pg8 15. Lxf4 Df6 16. Pc3 Lc5 17. Pd5 Dxb2 18. Ld6 Lxg1 19. e5 Dxa1+ 20. Ke2 Pa6 21. Pxg7+ Kd8 22. Df6+ Pxf6 23. Le7# 1-0