Schaakrubrieken weekend 23 december 2017
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Svidlers record
Een week geleden won Peter Svidler in Sint-Petersburg het kampioenschap van Rusland. Het was de achtste keer dat hij kampioen werd. In de vorige eeuw was Botwinnik zeven keer en Tal zes keer kampioen van de Sovjet-Unie, wat een nog grotere prestatie was. Maar toch, acht keer kampioen van Rusland is geweldig. Het toernooi werd dit jaar gespeeld in het Staatsmuseum voor de Politieke Geschiedenis van Rusland, een paleisje dat aan het begin van de vorige eeuw werd gebouwd voor de minnares van de latere tsaar Nicolaas II. Svidler, die in Sint-Petersburg woont, zei dat hij zoals veel bewoners van grote steden wel vaak musea in het buitenland bezocht, maar zelden die in zijn eigen stad, omdat dat altijd nog kon. Daarom was hij dankbaar voor het beleid van de Russische schaakbond om hun grote toernooien steeds in musea te houden. Svidler is 41 jaar oud. Er waren twee hongerige jonge wolven, Vladimir Fedosejev (22) en Daniil Doebov (21). Fedosejev begon met 4 uit 4 en Doebov met 3½ uit 4. Een van Doebovs overwinningen was tegen Svidler, die halverwege het toernooi geen hoop meer op de toernooioverwinning had. Het ging anders. Svidler won toch, na een tiebreak tegen Nikita Vitjoegov. Hij zei na afloop dat hij altijd pas na de laatste zet van de laatste ronde klikte op de pagina waar hij kon zien wat zijn prijs was. Het was een auto (een Renault) en een miljoen roebel. Dat mooie ronde bedrag is al vele jaren de vaste eerste prijs van het kampioenschap, onafhankelijk van de koopkracht van de roebel. Die had pieken en dalen en nu is dat miljoen iets meer dan 14.000 euro waard. Een bescheiden beloning voor het kampioenschap van het sterkste schaakland, vind ik.
Sergej Volkov – Peter Svidler, kampioenschap van Rusland, Sint-Petersburg 2017
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 d5 4. Pf3 Lg7 5. Db3 dxc4 6. Dxc4 Le6 7. Da4+ De principiële weerleggingspoging is 7. Db5+ Pc6 8. Dxb7, zoals in Euwe – Landau, Hastings 1938. 7… Ld7 8. Db3 c5 9. d5 b5 10. e4 Met 10. Pxb5 Da5+ 11. Pc3 Pxd5 12. Dxd5 Lxc3+ 13. Ld2 Lc6 14. Lxc3 kon wit een gelijk eindspel bereiken. 10…b4 11. e5 bxc3 12. exf6 Lxf6 13. bxc3 0-0 14. Lh6 Te8 15. Lc4 Lg4 16. Pd2 Pd7 17. h3 Tb8 18. Da3 Lf5 Zwart staat prettig, want 19. g4 zou nu een slag in de lucht zijn wegens 19…Pe5 20. gxf5 Pxc4 21. Pxc4 Dxd5 en zwart wint.19. 0-0 Pe5 20. Lf4 Tb7 21. Lxe5 Lxe5 22. f4 Ld6 23. g4
Alsof Fedosejev een record voor de eeuwigheid wilde
Peter Svidler is een man met vele kwaliteiten. Hij behoort tot de sterkste schakers van deze tijd, hij spreekt beter Engels dan de meeste Britten en hij is ’s werelds beste internetcommentator. Daarnaast heeft hij een record in handen dat niet snel gebroken zal worden: hij werd achtmaal kampioen van Rusland. Voor het eerst in 1994, voor het laatst onlangs in zijn woonplaats Sint Petersburg.
Niemand zal Svidler die achtste titel misgunnen. Na een matige start vocht hij zich op bewonderenswaardige wijze terug in de race en zijn spel in de beslissende slotfase was van hoog niveau. Toch bloedde mijn hart voor de 22-jarige Vladimir Fedosejev, die op weg leek het toernooi met overmacht te winnen. Ik schreef eerder over deze van zelfvertrouwen overlopende nieuwkomer, die het als de gewoonste zaak van de wereld beschouwde dat hij in het World Cup-toernooi Hikaru Nakamura elimineerde: ‘Ik speel het hele jaar al fantastisch schaak.’
In Sint Petersburg begon Fedosejev met vier winstpartijen en een remise. Een ervaren rot zou zijn zegeningen hebben geteld en freewheelend de titel hebben veilig gesteld. Fedosejev pakte de zaken anders aan. Alsof hij door al zijn tegenstanders te vernietigen een record voor de eeuwigheid wilde neerzetten, ging hij door in hyperagressieve stijl. Die tactiek kostte hem twee nullen op rij, waarna hij de draad weer oppakte met een halsbrekende remise en een nieuwe winstpartij. Nog steeds had Fedosejev alle kans op de eindzege, toen hij in de voorlaatste ronde tegen Svidler de volgende stand bereikte:
Nu kan de zwarte koning de f-lijn oversteken. Als wit zijn toren op de onderste rij houdt, kan zwart niet winnen. Na bijvoorbeeld 63. Te1 Tf7 64. Ta1 Kf6 65. Kf2 Ke5 66. Ke3 is wit buiten gevaar. 63 … Kf6 64. Ta1 Ke5 65. g4 Kd4 66. g5 Kc3 67. Kh2 Kd2 68. Kg3 e1D+ 69. Txe1 Kxe1 70. Lg4 Ld3 Wit geeft op. Svidler profiteerde optimaal van dit geschenk, zoals hij het zelf noemde. Hij won eerst zijn slotpartij en daarna een play-off met Vitjoegov om de titel. Fedosejev eindigde met een half punt achterstand op de derde plaats. We zullen nog veel van hem horen.
Kerstpuzzels
Onze kerstpuzzels zijn dit jaar pittig. Iedere goede oplossing maar ook een goede poging wordt meegenomen bij de jurering. Veel plezier ermee en ik wens u aangename feestdagen.
Tot volgend jaar!
Dit weekend geen schaakrubriek in het Nederlands Dagblad.
Johan Hut
Bij Bosboom is altijd iets aan de hand
Na iedere ronde in de KNSB-competitie kun je binnen een paar dagen op de website van de KNSB en op Schaaksite alle vijftig partijen uit de Meesterklasse naspelen. Weinig mensen zullen dat doen. De een speelt alleen de partijen na van zijn favoriete club, een ander alleen van partijen waarvan hij de opening interessant vindt. Gert Ligterink, schaakmedewerker van de Volkskrant, schreef eens dat als hij niet genoeg tijd heeft, hij in elk geval altijd de partij van Manuel Bosboom naspeelt.
Bij de inmiddels 54-jarige Bosboom, die al meer dan 250 partijen in de hoogste klasse heeft gespeeld, gebeurt altijd iets opvallends. Althans, voor toeschouwers die hem niet kennen. Als hij zijn koning in het centrum laat staan en met zijn g- of h-pion naar voren stormt, tegen alle regels van Max Euwe in, dan is dat gek, maar dat doet hij al jaren. Hij heeft er succes mee en een trainer zou er goed aan doen dat succes proberen te verklaren in plaats van tegen zijn leerlingen te zeggen dat ze dat Bosboom niet na moeten doen. Bosboom hecht niet zo aan traditionele opvattingen over materiaalverhoudingen, bijvoorbeeld dat een toren meer waard is dan een loper of een paard. Pionwinst vindt hij totaal niet interessant. Andersom laat hij rustig toe dat tegenstanders pionnen van hem winnen.
Nu verwacht de lezer natuurlijk een geniale winstpartij, maar vorige week in de vijfde ronde, met En Passant tegen Kennemer Combinatie, verloor Bosboom van Quinten Ducarmon. Ook in zijn verliespartijen is altijd van alles aan de hand. “Dat ik dat nog heb weten te verprutsen”, was zijn commentaar na afloop. Misschien niet helemaal terecht tegenover Ducarmon, die zich goed verdedigde. Het commentaar is deels gebaseerd op dat van Richard Vedder op Schaaksite.
Bosboom-Ducarmon
1.c4 e5 2.b3 Pc6 3.Lb2 Pf6 4.e3 Lc5 5.a3 d6 6.Dc2 a6 7.Pf3 Lg4 8.Pc3 0-0 9.Pg5 De opzet met c4, b3 en Lb2 is wel iets wat Bosboom vaak speelt. Hij zal nu h6 met h4 beantwoorden. 9…Lh5 10.Ld3 Lg6 11.h4 Dd7 12.f3 b5 13.cxb5 axb5 14.h5 Lxd3 15.Dxd3 h6 16.Pge4 Pxe4 17.Pxe4 La7 18.Tc1 Er was hier, en ook eerder, geen bezwaar tegen slaan op b5. Bosboom is echter nooit zo geïnteresseerd in pionwinst. Hij wil aanvallen. 18…Tab8 19.g4 d5 20.g5 Pd4
Normaal verwacht je de torens over de h-lijn, maar ze komen over de zesde rij. Zwart moet vooral Lxe5 in de gaten houden. Hij komt nu toch met een aardige tegenactie. 26…Dg4 27.Th3 Te7 Geen goede verdediging. Wit kan nu ‘gewoon’ Txc7 spelen, wat hij een zet later doet. 28.Tg3 Dh5 29.Txc7 Txc7 30.Lxe5+ f6 31.Lxc7 Dh1+ 32.Ke2 Th8
De Amerikaan Samuel Loyd (1841-1911) staat bekend als promotor van het schaakprobleem van de beginperiode. Hij bezat fantasie en humor en was daardoor in staat om een aantal verbazingwekkende composities te maken. Minder bekend is dat Loyd ook een sterke partijspeler was en dat hij in zijn partijen probleemideeën vertoonde.
S. Loyd – C. Moore 1876
1. e4 e5 2. f4 exf4 3. d4 d5 4. Ld3 Pf6 5. Lxf4 c5 6. Lg5 dxe4 7. Lxe4 cxd4 8. Lxf6 Dxf6 9. Pf3 Lc5 10. 0-0 0-0 11. Pbd2 d3+ 12. Kh1 dxc2 13. Lxh7+ Kxh7 14. Dc2+ Dg6 15. Dxc5 Pa6 16. Db5 Pc7 17. Dc4 Db6 18. Ph4 a5 19. Pdf3 Ta6 20. Pe5 f6 21. Tf3 Dxb2 22. Te1 f5 23. Th3 f4
Ook hield Loyd zich bezig met allerlei schaakcuriosa. Zo componeerde hij een partij waarbij zo snel mogelijk wit of zwart pat moest staan vanuit de beginstand: 1. c4 h5 2. h4 a5 3. Da4 Ta6 4. Dxa5 Tah6 5. Dxc7 f6 6. Dxd7+ Kf7 7. Dxb7 Dd3 8. Dxb8 Dh7 9. Dxc8 Kg6 10. De6 pat. Dit grapje haalde Loyd nog een keer uit, maar dan met de voorwaarde dat geen stuk mocht worden geslagen: 1. d4 d6 2. Dd2 e5 3. a4 e4 4. Df4 f5 5. h3 Le7 6. Dh2 Le6 7. Ta3 c5 8. Tg3 Da5+ 9. Pd2 Lh4 10. f3 Lb3 11. d5 e3 12. c4 f4 pat.
Voor de liefhebbers een grappige tweezet om op te lossen (wit begint en geeft mat in twee zetten, zie opgave 925).
Ik heb altijd gedacht dat Botwinnik en Tal het record aantal van 6 kampioenschappen van de Sovjet Unie deelden, maar Hans Ree heeft gelijk dat er nog een zevende voor Botwinnik is.
In 1940 eindigden Lilienthal en Bondarevsky bovenaan bij het Sovjet kampioenschap. Een beslissingsmatch lag voor de hand, maar Botwinnik die gedeelde vijfde was geworden wist de schaakautoriteiten er van te overtuigen er een toernooi van te maken om de uitdager van wereldkampioen Aljechin mee aan te wijzen. Daarvoor werden de bovenste zes schakers van dat Sovjet Kampioenschap van 1940 uitgenodigd. Het werd het Absolute Sovjet kampioenschap genoemd. Botwinnik kreeg wel vaker de schaakautoriteiten aan zijn kant, maar hij won in 1941 wel met overmacht.
Leningrad (1-10) and Moscow (11-20), Soviet Union (Russia), 23 March – 29 April 1941
— 1 — — 2 — — 3 — — 4 — — 5 — — 6 — Points
1 Botvinnik * * * * 1 ½ ½ ½ 1 ½ 1 ½ 1 ½ 1 ½ 1 ½ 0 1 0 1 ½ 1 13.5
2 Keres 0 ½ ½ ½ * * * * 1 1 0 ½ ½ 0 ½ ½ 0 1 ½ 1 1 ½ 1 ½ 11.0
3 Smyslov 0 ½ 0 ½ 0 0 1 ½ * * * * ½ 1 ½ 1 ½ 1 ½ ½ ½ ½ ½ ½ 10.0
4 Boleslavsky 0 ½ 0 ½ ½ 1 ½ ½ ½ 0 ½ 0 * * * * 1 1 ½ 1 ½ 0 0 ½ 9.0
5 Lilienthal 0 ½ 1 0 1 0 ½ 0 ½ 0 ½ ½ 0 0 ½ 0 * * * * 1 ½ 1 1 8.5
6 Bondarevsky 1 0 ½ 0 0 ½ 0 ½ ½ ½ ½ ½ ½ 1 1 ½ 0 ½ 0 0 * * * * 8.0
Two months after this tournament in “Operation Barbarossa” Nazi Germany attacked the Soviet Union and so the quest for a Soviet player to win the World Title receded into the background until after the War.