Schaakrubrieken weekend 30 december 2017
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Anand is wereldkampioen rapid
Een voorspelling waar ik me geen buil aan zal vallen, is dat de FIDE ook in 2018 verwikkeld zal zijn in schandalen. Afgelopen week, van dinsdag tot zaterdag, werden de wereldkampioenschappen rapid en blitz gespeeld in Riad, de hoofdstad van Saoedi-Arabië. Er was een prijzengeld dat voor een vijfdaagse wedstrijd ongekend luxueus is: 1,5 miljoen dollar (1,3 miljoen euro) voor het zogenaamde mannentoernooi – waarin vrouwen ook mogen spelen, maar dat deden ze niet – en een half miljoen voor de vrouwen.
Israël mag niet meedoen en hoe het met de visa voor Iran en Qatar zat bleef me onduidelijk. Hun spelers waren in ieder geval niet bij het rapidtoernooi. De statuten van de FIDE zeggen: ‘FIDE- evenementen mogen alleen worden georganiseerd door bonden waar de vrije toegang voor vertegenwoordigers van alle bonden is gewaarborgd. De Algemene Vergadering kan uitzonderingen maken in geval van oorlog of extreem geweld tussen landen, maar alleen met een driekwart meerderheid.’ De Algemene Vergadering van de FIDE is er in ieder geval niet aan te pas gekomen, en terwijl discussies woedden over de legitimiteit van deze wereldkampioenschappen, werd duidelijk dat de FIDE zich voor drie jaar heeft verkocht.
De volgende twee jaren komen die WK’s weer in Riad. Sommige prominenten doen niet mee, zoals de Oekraïense wereldkampioene blitz en rapid van vorig jaar Anna Moezytsjoek, en de Amerikaanse topdrie Caruana, So en Nakamura. Ieder had zijn eigen reden om niet naar Riad te gaan, en wie het wereldnieuws volgt weet dat daar inderdaad verschillende goede redenen voor bestaan. Het rapidtoernooi, dat donderdag eindigde, werd gewonnen door Anand (48). We wisten niet dat hij het nog in zich had om een wereldkampioenschap te winnen.
De partij hieronder is uit een vrolijk kersttoernooi: het jaarlijkse Notenkrakertoernooi in Moskou, waar gevestigde sterren tegen aanstormende jeugd spelen. Mamedjarov is derde op de wereldranglijst. De vijftienjarige Jesipenko zal binnenkort tot grootmeester worden benoemd.
Andrej Jesipenko-Sjachriar Mamedjarov, Notenkraker Moskou 2017
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 d5 4. Pc3 c6 5. e3 Pbd7 6. Dc2 Ld6 7. Ld3 0-0 8. 0-0 dxc4 9. Lxc4 a6 10. Td1 b5 11. Lf1 Dc7 12. e4 e5 13. g3 Te8 14. Lg2 h6 15. h3 c5 Dit lijkt een gewone standaardzet, maar het is de uitnodiging tot een avontuur.16. dxe5 Pxe5 17. Ph4 Wit gaat niet op het avontuur in. Na 17. Pxe5 Lxe5 18. Pe2 dreigt hij f2-f4 gevolgd door e4-e5 met stukwinst. Zwart moet dan offeren en krijgt na 18…Lb7 19. f4 Ld6 20. e5 Lxg2 21. Kxg2 Lxe5 22. fxe5 Txe5 mooi spel, maar een stuk is een stuk. 17…g5 Hier had wit niet op gerekend. 18. Pf5 Lxf5 19. exf5 Tad8 Zwart staat al iets beter. 20. a4 b4 21. Pd5 Pxd5 22. Txd5 Pd7 23. f6 Wit geeft de moed te vroeg op. Na 23. Le3 Pf6 (want 23…Lxg3 24. Tad1 is onprettig voor zwart) 24. Tdd1 zou hij nog overeind staan. 23…Pxf6 24. Tf5 Te1+ 25. Kh2 Ph5 26. Db3 Pg7 27. Tf6 c4 28. Df3 h5 Zwart staat overweldigend, want wit kan bijna geen vin meer verroeren. 29. Th6 h4 30. Dg4 hxg3+ 31. fxg3 Dc5 32. h4
Partij in de viewer:
Schaken met Lou Reed als inspiratiebron
Magnus Carlsen was in 2013 de laatste winnaar van de schaakoscar, de door journalisten toegekende onderscheiding voor de speler van het jaar. Het was niet de belangrijkste prijs die een schaker kon winnen, maar wel een die de gelauwerden koesterden. Kasparov (11) en Karpov (9) vergaten niet het door hen gewonnen aantal oscars te vermelden als ze hun cv overhandigden.
Als de prijs nog had bestaan, zou die voor het afgelopen jaar zonder twijfel naar Levon Aronian zijn gegaan. De winnaar van vier toptoernooien was het hele jaar op dreef en kende nauwelijks zwakke momenten. Bovendien benutte hij zijn enige kans om het kandidatentoernooi te bereiken door in Tbilisi voor de tweede maal in zijn carrière de knock-outwedstrijd om de World Cup te winnen.
Aronian zal de topfavoriet zijn in die kandidatenstrijd, die zich van 10 tot 28 maart voltrekt. Dat is hij in het verleden vaker geweest, maar nooit slaagde hij erin de verwachtingen waar te maken. In een interview in het tijdschrift New in Chess zei hij onlangs dat hij geleerd heeft van de mislukkingen en weet hoe hij ditmaal het toernooi zal aanpakken: ‘We zullen zien of het werkt.’ Misschien is het in Aronians voordeel dat het toernooi plaatsvindt in Berlijn, de stad waarin hij lang heeft gewoond.
In het genoemde interview zei hij dat hij tijdens de World Cup inspiratie ontleende aan Lou Reeds album Berlin. ‘Ik hoop dat straks de woorden uit de titelsong zullen uitkomen: It was very nice, it was paradise.’ In de finale van het World Cup toernooi was Aronian duidelijk de meerdere van de Chinees Liren Ding. Nadat Ding de vier klassieke partijen ternauwernood zonder kleerscheuren had overleefd, was hij kansloos in de rapid-tiebreak.
Aronian-Ding Eerste tiebreakpartij.
1.c4 Pf6 2. Pf3 e6 3. Pc3 d5 4. d4 c6 5. Lg5 h6 6. L×f6 D×f6 7. Db3 Pd7 8. e4 d×e4 9. P×e4 Df4 10. Ld3 e5 11. 0-0 Le7 12. Tae1 e×d4 13. Lb1 0-0 14. Pg3 Ld8 15. Dd3 g6 16. h4 Pf6Beter is 16 … Pc5 17. Da3 Lb6.. 17. h5 g5? Na 17 … Lg4 18. h×g6 L×f3 19. g×f3 Dg5 kan zwart zich verdedigen. 18. Pe5 La5
Partij in de viewer:
Timmans Titanen
Volgende week een terugblik op dit jaar dus nu maar weer eens een boeiend boek uit de kast gepakt. Het aanbod is groot maar zelfs als we alle puur schaaktechnische boeken laten voor wat ze zijn, blijft er nog te veel over. U krijgt dus alleen de pareltjes en Timman’s Titans is bijzonder. Het gaat over tien wereldkampioenen waar Jan Timman een persoonlijke band mee heeft, die belangrijk waren in zijn eigen leven en carrière. Alexander Aljechin, Max Euwe, Michael Botwinnik, Vasily Smyslov, Michael Tal, Tigran Petrosjan, Boris Spassky, Bobby Fischer, Anatoly Karpov en Gary Kasparov.
Het zijn verhalen over hun opmerkelijke levens, in voor- en tegenspoed met de bijbehorende ups en downs. Soms van heel dichtbij meebeleefd. ’Euwe werd president van de FIDE in 1970. Hij was in de periode daarvoor al veel bezig geweest met diverse schaak-organisaties. In 1969 regelde hij voor mij de contacten voor een trainingssessie in de Sovjet-Unie. Euwe stuurde me een ansichtkaart met veel informatie, in zijn precieze, ordentelijke handschrift: wie ik kon bereiken als hij op vakantie was, hoe ik mijn visum moest regelen, telefoonnummers, adressen, alles wat nodig was stond op dat kleine stukje papier. En onderaan had hij nog wat ruimte overgelaten om de hartelijke groeten over te brengen aan mijn ouders.’
Het boek biedt ook indrukwekkende, typerende partijen en briljante en domme zetten van deze primi inter pares.
E. Geller – M. Euwe, Zürich 1953
Een scherpe stelling waarin beide partijen aanvalskansen hebben. 22…Th8! Een spectaculair offer, waarmee Euwe snel de partij beslist. Echter, ook al is zwarts spel sterk vanuit praktische overwegingen, er was een sterkere voortzetting. Na 22…Dd5 23.Te4 Tc6! krijgt zwart de stelling onder controle; hij kan de e-lijn blokkeren met Te6. En na 22…Tc3 23.Tf1 Dd5 24.Pe4 Ke7 brengt zwart zijn koning in veiligheid op de damevleugel. 23.Dxh8 Tc2 De pointe. Zwart heeft een volle toren geofferd voor de controle over een veld. Wit heeft het moeilijk. 24.Tc1 Geller bezwijkt in tijdnood onder de druk. Alleen met 24.d5! kon hij zichzelf redden: 24.d5 Lxd5 25.Td1 Txg2+ 26.Kf1 en de stelling blijft scherp en in dynamische balans. Bijvoorbeeld 26…Ta2 27.Ld2! Lc4+ 28.Kf2 Db6+ 29.Kf3 Ld5+ 30.Ke2 Lc4+ en er is geen redelijke manier om zetherhaling uit de weg te gaan. 24…Txg2+ 25.Kf1 Db3! 26.Ke1 Df3 en wit gaf op.
Botwinnik, wereldkampioen van 1948-1963, is van jongs-af-aan Jans grote voorbeeld als schaker en analyticus geweest: een goede voorbereiding, de grote strategische lijnen koesteren en constant oog houden voor tactische wendingen. In 1988 nodigt Botwinnik Jan uit in zijn vakantiehuis in de bossen bij Moskou. `De datsja was een oud houten huis. De asfaltweg hield daar op. Het was alsof we het verleden binnenstapten. Een van Botwinniks kleinkinderen had bramen geplukt voor een taart. Zijn lauwerkransen hingen in de achterkamer. Op de dagen dat ze om zijn schouders hingen waren ze groen, nu bruin in een iets donkerder tint dan het hout van het huis. We vroegen Botwinnik om een krans om te hangen voor een foto en dat deed hij. Ogenschijnlijk emotieloos keek deze superman van voorbije tijden ons aan; hij straalde nog steeds een enorme natuurlijke autoriteit uit.’
S. Tartakower – M. Botwinnik, Groningen 1946.
De kritieke variant is 44.b4 Kd3 45.b5 Ke2 46.b6 Kxf2 47.Pf5! h4 48.Pxh4 g3 49.Pxf3 Kxf3 50.b7 Kf2 51.b8D g2+ 52.Kh2 g1D+ 53.Kh3 en g3 is gedekt.
44.a4? Kd3 45.Pd5 Ke2 46.Pf4+ Kxf2 47.Pxh3+ Kf1 48.Pf4 g3 49.Pg2 Kf2 50.a5 h4 51.Pf4 Kf1 52.Pg2 h3 53.Pe3= Kf2 54.Pg4+ Ke2 en wit gaf op. Timman’s Titans won in Engeland de prijs `Schaakboek van het jaar 2017’. Uitgegeven door New in Chess, 333 bladzijden voor 27 euro.Een waardevol cadeau voor iedere schaakliefhebber.
Partijen in de viewer:
Dit weekend geen rubriek.
Potjes waarvoor men graag naar het stadion komt
Omdat ik deze rubriek schrijf op Eerste Kerstdag, laat ik mijn gebruikelijke strengheid even rusten. Met enige regelmaat sturen lezers mij partijen toe van henzelf, of nog vaker van clubgenoten, die het ook verdienen om in de krant te staan. Ik antwoord dan altijd vriendelijk dat bij een partij ook een verhaal hoort en dat zo’n verhaal het hele lezerspubliek moet aanspreken, dat nogal groot is, want deze rubriek verschijnt in meerdere kranten. Meestal is het verhaal niet interessant voor het hele verspreidingsgebied.
In de sfeer van vrede op aarde geef ik hier toch een partij die onder mijn ogen is gebracht door leden van het Hilversums Schaakgenootschap, die hun clubgenoot Michael de Vos wilden eren. Hij is bij vlagen geniaal, zoals afgelopen jaar tegen drievoudig clubkampioen Herman van Engen. Hiervoor komen mensen naar het stadion, schreef een clubgenoot.
De Vos-Van Engen
1.e4 c6 2.d4 d5 3.Pc3 dxe4 4.Pxe4 Lf5 5.Pg3 Lg6 6.Pf3 Pd7 7.Ld3 Dc7 8.0-0 0-0-0 9.Pe2 e5 Dit is mogelijk door de lange rokade, maar ongebruikelijk in de Caro-Kann. 10.Pxe5 Pxe5 11.dxe5 Dxe5 12.Lf4 Dxb2 Dat is de goden verzoeken.
13.Tb1 Da3
Dit doe ik één keer per jaar, dus gaat u maar vast sparen voor december 2018. Deze rubriek wordt anno 2017 natuurlijk niet alleen op papier verspreid. Vanuit het verre Groningen kreeg ik een mail van Gert Ligterink, Nederlands kampioen in 1979, die me schreef dat hij een jaar of vijf daarvoor in de hoofdklasse van de KNSB-competitie al eens een partij speelde waarin hij voor het eerst in zijn leven het gevoel had dat hij iets moois had gecomponeerd. Mooi is het zeker.
Partij in de viewer:
Kerkhoff-Ligterink
1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Ld3 Pc6 6.Pxc6 bxc6 7.0-0 d5 8.Pd2 Le7 9.Te1 0-0 10.c4 a5 11.e5 Pd7 12.cxd5 cxd5 13.Pb3 Lb4 14.Te3 f5 15.exf6 Pxf6 16.Pd4 Db6 17.Pf3 Lc5 18.Te2 e5 Een pionoffer dat niet geweigerd kan worden, want e5-e4 zou helemaal een ramp zijn. 19.Pxe5 Pg4 De clou. Er is geen goede manier om inslaan op f2 te voorkomen. 20.Db3 Dxb3 21.axb3 Txf2 22.Txf2 Pxf2 23.Kf1 De materiaalverhouding is nog gelijk. Maar… 23…Pxd3 24.Pxd3 La6 25.Ke2
26.Ke3 Te8+ 27.Kd4 Te4+ 28.Kxd5 Lb7 Mat.
Partij in de viewer:
Dit weekend geen rubriek.
Hans Ree bevestigt, wat ik ook al gelezen had, dat het WK Rapid en Blitz voor drie jaar aan Saoedi Arabië is toegewezen. Dat maakt een boycot nog dringender, niet vanwege de politieke situatie in het land, maar omdat het land niet aan alle schakers, die mee zouden willen doen, visa verstrekt. Ik begreep dat er ook bezwaren tegen dat driejarig contract zijn ingebracht, omdat het niet rechtsgeldig zou zijn, dus we zullen afwachten hoe dat verder gaat.
Over Böhm: Euhm?! De enige “persoonlijke band” die Timman (geboren 1951) met Aljechin (rip 1946) zou kunnen hebben is met zijn grafsteen.
Wat achter de komma staat, geeft het beter weer.
Ik vond het grappig dat iemand mij vroeg of Ligterink die partij had gespeeld een jaar of vijf voor zijn Nederlandse titel in 1979, of een jaar of vijf voor zijn mail aan mij. Taalkundig kan het allebei, maar het was omstreeks 1974.
Ook kreeg ik van een Groninger de vraag waarom ik Groningen ver noem. Antwoord: omdat mijn rubriek in kranten in de Randstad staat. In het algemeen is ‘het verre Groningen’ een term die ik niet vaak gebruik.
Voor gevorderden B7515 komt me bekend voor 🙂