Schaakrubrieken weekend 20 januari 2018
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Een wandeling naar het hoge duin
Het zaaltje waarin ik uitleg ging geven over de partijen van het Tata Steel-toernooi in Wijk aan Zee was dit jaar in hotel Het Hoge Duin, hoog boven het dorp. Bekend terrein. Ik had er vaak gelogeerd toen ik zelf nog meespeelde. Daarvóór zaten we in hotel Kennemerduin, beneden in het dorp. Het was handig dat we sliepen in het gebouw waar de speelzaal was, maar er waren ook nadelen. Volgens Hein Donner konden alleen vegetarisch-pacifistische dominees in de smalle bedjes slapen en daarom ging hij iedere avond terug naar Amsterdam. De wandjes van de kamers waren dun en ik vroeg me weleens af of mijn tegenstander uit het getik van mijn stukken kon opmaken welke openingsvariant ik tegen hem voorbereidde. In Rusland was sprake van microfoontjes in de hotelkamers, bij ons waren er de dunne wandjes. Het Hoge Duin was een beter hotel en de wandelingen ’s avonds omhoog waren verfrissend. Het was alleen lastig in 1979, toen ik een been had gebroken en op krukken liep en er op een dag zoveel ijzel lag dat ik niet alleen naar beneden kon. Au to’s konden er ook niet meer rijden. Ik moest toch naar beneden om te schaken. Toernooidirecteur Piet Zwart ondersteunde me aan de ene kant en de chef public relations Hans Bakker aan de andere kant. Piet Zwart gleed uit en brak een rib. Als een dominosteen was ik eerst zelf omgevallen en daardoor had ik Piet meegesleept. Waar zou dat eindige n? De nieuwe toernooidirecteur Jeroen van den Berg vroeg me nu of hij mee omhoog moest lopen. Beter niet, zei ik. Hij lachte, want hij kende die oude geschiedenis. Ik liep alleen omhoog en op de top genoot ik weer, zoals ik vroeger honderden keren had genoten van het uitzicht over de zee en op het wonderdorp waar ieder jaar bijna tweeduizend mensen komen schaken.
Anish Giri – Vladimir Kramnik, Tata Steel Wijk aan Zee 2018
1. c4 e6 2. Pc3 Lb4 3. Db3 La5 4. Pf3 c5 5. d4 Pf6 6. dxc5 Pa6 7. Le3 Pe4 8. g3 Paxc5 9. Dc2 Lxc3+ 10. bxc3 b6 11. Lg2 Lb7 12. 0-0 0-0 13. Tfd1 Giri maakte zich hier lichte zorgen over zijn zwakke c-pionnen. 13…De7 Maar dit geeft wit een plan. 13…Dc7 was veiliger. 14. a4 d6 15. a5 f5 16. axb6 axb6 Nu heeft ook zwart een zwakke pion. 17. Pd4 Pf6 18. Lxb7 Pxb7 19. Txa8 Txa8 20. Pb5 Tc8 Riskant, hij geeft de a-lijn weg. 21. Da2 d5 22. Lg5 Interessant. De huis-, tuin- en keukenzet 22. Lxb6 was ook goed. 22…Txc4 23. Da8+ Kf7 Giri noemde dit ‘een briljant trucje’. Zwarts valstrik is 24. Dxb7 Dxb7 25. Pd6+ Ke7 26. Pxb7 Tc7 en zwart staat beter. Giri had gehoopt op 23…Pd8 24. Lxf6 Dxf6 25. Txd5 exd5 26. Dxd5+ met groot voordeel voor wit. 24. Ta1 Pa5 25. Db8 Tc6 26. Pd4 Txc3 Zwart heeft het moeilijk. Misschien was 26…Td6 een betere verdediging. 27. Dxb6 Pc4 28. Db8
Imposante verschijning met sonore basstem
Elke topspeler heeft zijn favoriete tegenstanders, maar niemand heeft er zo veel als Vladimir Kramnik. Judit Polgar versloeg tijdens haar carrière minstens eenmaal alle andere topspelers, behalve Kramnik, tegen wie ze nooit iets had in te brengen. Nauwelijks beter vergaat het Peter Svidler, de achtvoudige kampioen van Rusland. Met wit weet hij zich behoorlijk te handhaven, met zwart is hij meestal machteloos. In de onderlinge partijen met Svidler leidt Kramnik met acht punten verschil.
Tot voor kort behoorde Anish Giri met zeven nederlagen en nul overwinningen ook tot Kramniks vaste klantenkring. In een interview met een Russische website vertelde hij onlangs dat hij als jong nieuwkomertje niet alleen onder de indruk was van Kramniks formidabele speelkracht, maar ook van zijn imposante verschijning: ‘Hij was zo lang dat ik er bijna bang van werd.’
Ik vermoed dat ook Kramniks stem bijdraagt aan het ontzag dat sommige tegenstanders voor hem hebben. Als hij, soms geheel ten onrechte, na afloop van een partij met zijn sonore basstem uitlegt dat hij de gebeurtenissen vanaf de eerste zet onder controle heeft gehad, ben je geneigd hem op zijn woord te geloven.
Afgelopen zondag bewees Giri dat een betovering niet eeuwig hoeft te duren. Hoe het Tata toernooi ook voor hem afloopt, de eerste overwinning op Kramnik zal een dierbare herinnering blijven.
Giri-Kramnik Wijk aan Zee 2018
1. c4 e6 2. Pc3 Lb4 3. Db3 La5 4. Pf3 c5 5. d4 Pf6 6. d×c5 Hierna zijn zwarts openingsproblemen opgelost. Een gezond alternatief is 6. e3. 6 … Pa6 7. Le3 Pe4 8. g3 Pa×c5 9. Dc2 L×c3+ 10. b×c3 b6 11. Lg2 Lb7 12. 0-0 0-0 13. Tfd1 De7 Niet het juiste veld voor de dame. Volgens Giri staat zwart goed na 13 … Dc7. 14. a4! d6 15. a5 f5 In aanmerking komt 15 … Pf6 om verder te gaan met … Dc7 en … Pfd7. 16. a×b6 a×b6 17. Pd4 Pf6 18. L×b7 P×b7 19. T×a8 T×a8 20. Pb5 Tc8 21. Da2 d5 De b-pion kan niet worden verdedigd. Na 21 … Tc6? 22. Da8+, gevolgd door 23. Ta1 valt wit binnen in zwarts kamp. Over de volgende zet was Giri zeer tevreden, al komt ook 23. L×b6 Dd7 24. Db2 T×c4 25. Ta1 in aanmerking. 22. Lg5 T×c4 23. Da8+
Partij in de viewer:
Droomstart
Iedereen die met passie iets doet, sport natuurlijk of iets anders, kent het fenomeen droomstart. Je weet niet waarom maar alles loopt vanzelf op rolletjes. Een sollicitatiegesprek waar je tegenop zag, bij dure boodschappen waar de aanbiedingen uit de lucht vallen, bij biljarten waar net alles wel raak is en denk nu even zelf aan eigen ervaringen. Bijzonder hè? Anish Giri was al tijden het slachtoffer van het remisemonster met als record het kandidatentoernooi 2016 met alleen maar (14) remises. Hij speelde ook toen best goed maar verzilverde diverse winststellingen niet. En dan begint hij het TataSteeltoernooi 2018 met twee winstpartijen en staat gelijk ongedeeld op de eerste plaats!
Urenlang heeft wit geprobeerd in iets betere stelling zwart omver te krijgen maar Yifan Hou gaf geen krimp. Alle pionnen staan goed gedekt en g5 verdient aandacht. De tweede tijdcontrole (60 zetten) kwam in zicht en zwart kreeg tijdproblemen. 52.Dd4 Kc8 Omdat het nog steeds remise blijft kan hier geen ? geplaatst worden maar zwart maakt het zich nodeloos moeilijk. Na 52…Df5 of 52…Dd6 heeft wit geen echte winstkansen in het dame-eindspel. 53.Df6! Dxf6 Dat moet wel want na 53…De2 53.Dc6 kan zwart niet meer alle zwakke pionnen dekken. 54.gxf6 Kd7 55.Kb3 Kc6? Een moeilijk eindspel in tijdnood. Zwart staat ineens verloren! Ook 55…c6 56.Kc3 Ke6 57.Kd4 Kxf6 58.Kc5 Kg5 59.Kxc6 f5 60.b5 f4 61.bxa6 leidt tot een verloren dame-eindpel en terugkeren in deze variant helpt niet: 57…Kd6 58.c3 Kd7 59.b5! axb5 60.Kc5 Kc7 61.a6 b4 62.cxb4 en wint. De enige redding lag in 55…Kd6! 56.b5 axb5 57.Kb4 c6 58.a6 Kc7 59.Kc5 b4 60.a7 Kb7 61.Kxb4 Kxa7 62.Kc5 Kb7 63.Kd6 d4 en zwart houdt remise. 56.c4 d4 Dankzij de verst verwijderde vrijpion wint wit alle eindspelen met alleen de f-pionnen (56…dxc4+ 57.Kxc4 Kb7 58.b5 Ka7 59.Kc5 Kb7 60.bxa6+ Kxa6 61.Kc6). 57.Kc2 Kd6 58.Kd2 c6 59.Ke2 Kd7 60.Kd3 Kc7 61.Kxd4 Kd6 62.Kd3 Kc7 63.Ke4 Kd6 64.Kd3 zwart gaf op.
Partij in de viewer:
Yifan Hou is een moeilijke tegenstander gebleken voor Giri maar dat geldt nog meer voor ex-wereldkampioen Vladimir Kramnik in de tweede ronde. De tussenscore over 23 serieuze partijen was 15 remises en 8 winstpartijen voor de Rus. Een angstgegner dus.
A. Giri – V. Kramnik
1.c4 e6 2.Pc3 Lb4?!
Kramnik wil zo snel mogelijk van de gebaande paden afkomen. Deze loperuitval is ongebruikelijk maar natuurlijk wel voorbereid.
3.Db3 La5 4.Pf3 c5 5.d4 Pf6 6.dxc5 7.Pa6 Pe4 8.g3 Paxc5 9.Dc2 Lxc3+ 10.bxc3 b6 11.Lg2 Lb7 12.0-0 0-0 13.Td1 De7 “Na 13…Dc7 staat zwart niet minder en zou ik de opstoot van de a-pion niet zo makkelijk kunnen doorzetten. Nu heb ik wat.” zei Giri na afloop.
14.a4 d6 15.a5 f5 16.axb6 axb6 17.Pd4 Pf6 18.Lxb7 Pxb7 19.Txa8 Txa8 20.Pb5! Legt de zwaktes op b6 en d6 bloot.
20…Tc8 21.Da2 d5 22.Lg5! Mooie zet waarvan de bedoeling later duidelijk wordt. 22…Txc4 23.Da8+ Kf7 24.Ta1 Pa5 25.Db8 Tc6 26.Pd4 Txc3? Nu komt de toren buitenspel te staan. Na 26…Td6 27.Lf4 Td7 28.Dxb6 Pc4 29.Db8 De8 blijft de zwarte stelling intact. 27.Dxb6 Pc4 28.Db8 Pd7? Verliest direct maar ook na 28…Ta3 29.Tb1 of 28…Kg6 29.Ta7 staat wit op winst.
29.Lxe7 Pxb8 30.Lb4! e5 31.Ta7+ Kg8 32.Lxc3 exd4 33.Lxd4 P8c6 34.Txg7+ Kf8 35.Lf6 en zwart gaf op.
In de derde ronde bood Peter Svidler met wit al snel (21 zetten) remise aan, hij had niets. In de vierde ronde volgde een mooie vechtremise met niemand minder dan Magnus Carlsen. In een Franse partij behield Giri met wit tot het eind een klein plusje en was de wereldkampioen gedwongen om middels eeuwig schaak het halve punt te pakken. Het is te hopen dat dit goede begin niet leidt tot half werk maar dat Giri dit prestigieuze toernooi, gedragen op de vleugels van de ongrijpbare Vrouwe Fortuna, net zo imponerend gaat afsluiten als hij begonnen is.
Partij in de viewer:
Tussenstand aan kop na 5 ronden
1.Giri, Anand, Mamedyarov 3,5
3.Carlsen, Kramnik, So 3
Uit de tsundoku van schaakboeken die op mijn bureau liggen, springen er twee uit van Thinkers Publishing. Dat is geen grootmacht onder uitgevers van schaakboeken, maar de kwaliteit is goed. Bijvoorbeeld het boek van Adrian Demuth: The Modernized Réti (97894-9451-018-1, prijs, 30.95 Euro). Het is het debuut van Demuth en gelijk een voltreffer over deze ten onrechte als weinig ambitieus beoordeelde opening. Wit opent met 1.Pf3, meestal reageert zwart met 1..d5 en dan kan wit weer reageren met 2..c4 of 2..g3 en 3..Lg2. Vervolgens kan de partij vele kanten opgaan met zowel positionele als tactische manoeuvres van beide kanten. Het boek is een standaardwerk geworden van meer dan 400 pagina’s, interessant voor de clubspeler die eens met wit iets anders wil dan 1.e4 of 1.d4 en daarmee meestal oploopt tegen ‘zwarten’ met hun vertrouwde varianten. Een mooi voorbeeld is de partij tussen Aronian en Giri uit Palma de Mallorca, 2017. Giri heeft het altijd moeilijk tegen Aronian; het spel van de Armeniër ligt hem niet. Ook hier: 1. Pf3 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 d5 4.cxd Pxd5 5.d3 het kan dus allemaal 5..Lg7 6.Ld2 0-0 7. g3 c5 8. h4 Pc6 9. h5 Pxc3 10. bxc c4 11.hxg hxg 12.Da4 het is allemaal een voorbeeld van wat zich uit de eerste zetten kan ontwikkelen 12.. Pa5 Zwart slaat niet op d3 want dan komt Dh4, maar eigenlijk is er na f6 niets aan de hand. Nu komt 13.d4 en wit staat goed. 13..b6 14. Lg2 Pas nu komt de loper op de bekende plek 14..Lb7 15.Dc2 Dd5 16.Ph4 Dd7 17.e4 e5 18.d5 Lc8 19.f4 De7 20.f5 g5 21. Dd1 offert het paard voor een beslissende aanval 21..gxh 22.Txh4 Td8 23.Dh5 Kf8 24.Tg4 (sterker Dg4 Td6 25.Th7 Tg6 26.Dh5 ) Lf6 Een grote fout , Dd6 was nodig 26.Lh6+ Ke8 27.Tg8+ Kd7 27.d6 1-0.
Partij in de viewer:
Het tweede nieuwe boek uit het fonds van Thinkers Publishing dat men kan vinden op www.debestezet.nl is dat van grootmeester Eduardas Leovich Rozentalis uit Letland, een van de toppers uit de voormalige Sovjet-Unie waar Letland in zijn geboortejaar 1963 toe behoorde. Gezien zijn indrukwekkende loopbaan kan men veel verwachten van de nieuwe, geheel bijgewerkte editie van The correct Exchange in the Endgame. Enerzijds een gecompliceerde fase aan het slot van de schaakpartij, anderzijds een fase waarvan men de kennis door studie kan verhogen. Het boek van Rozentalis is een echt studieboek waarin vele soorten eindspelposities naar voren komen; de hoofdvraag is steeds: ruilen of niet? Belangrijk is uiteraard het vergelijken van de bestaande stelling met de toekomstige stelling, en dat vraagt zowel rekenwerk als fantasie. In ieder hoofdstuk komen (na de deskundige uitleg) een aantal test-diagrammen en vooral de uitleg bij de oplossing daarvan is buitengewoon verhelderend voor de gemiddelde clubspeler, al moet die natuurlijk wel eerst proberen zelf de oplossing te vinden. Ook de schaakleraar en jeugdleider kan met dit boek het leergierige jeugd-groepje goed bedienen. (978-94-9251-019-8, 22,95 Euro).
Probleem 2664 is een 2-zet van Haring:
Anish Giri pareert kritiek met droomstart
Anish Giri had bij het Tata Steel Chess Tournament in Wijk aan Zee een droomstart, het eerste weekend kon niet beter. In de hoofdgroep was hij de enige die zijn eerste twee partijen won. Bovendien was dat tegen twee ‘angstgegners’. Tegen Yifan Hou, op dit moment de sterkst schakende vrouw ter wereld, had hij in Wijk aan Zee een keer verloren en twee keer remise gespeeld. Terwijl hij in alle drie die jaren een veel hogere rating had. Van Vladimir Kramnik had Giri nog nooit gewonnen. Dat is niet bijzonder, maar in de vele ontmoetingen had hij ongeveer net zo vaak verloren als remise gespeeld. Dat is wel heel erg tegen de ratingverhouding in. Nu versloeg hij beide kwelgeesten al in de eerste ronden. Dat riep de vraag op: als dat al meteen lukt, hoe zal het dan eindigen? Voor het antwoord op die vraag is de sportpagina iets sneller dan deze zaterdagrubriek, over negen dagen kunt u het daar lezen.
Op de toernooisite werd Giri na die twee overwinningen geïnterviewd door perschef Tom Bottema. Die vroeg of Giri na zijn veel bekritiseerde series remises nu een andere tactiek was gaan volgen. Giri: “Dat kan ik beter niet doen. Want toen ik veel remises speelde, bereikte ik de derde plaats op de wereldranglijst. Sinds een tijdje speel ik minder remises en nu sta ik vijftiende. Mijn doel is in dit toernooi al mijn partijen remise te spelen, maar ja, gisteren en vandaag werkten mijn tegenstanders niet mee. Voor de rest van het toernooi hoop ik toch alles remise te spelen.”
Geweldige Giri-humor. Hij is zo vaak geconfronteerd met die remises, dat hij de kritiek nu maar met grapjes pareert. Zijn puntdelingen waren zelden gevolg van saai spel, met saai spel houd je de wereldtop niet op remise. Het was vaak simpelweg gevolg van gelijke speelsterkte, of toeval, of zoals Giri zelf wel eens zei: een statistisch wonder. Dat hij nu van Hou won, kwam door een betere behandeling van het pionneneindspel. Dat staat bekend als een zwakte van de Chinese. Zijn overwinning op Kramnik was vooral te danken aan een blunder van de ex-wereldkampioen. Ook toeval dus. Giri kan zich met de allersterksten meten en dat hij nooit eerder van Kramnik won, is toeval. Net zoals het toeval is dat Magnus Carlsen lange tijd niet van Giri wist te winnen. Om maar eens nog verder te relativeren: soms zit het mee, soms zit het tegen.
Giri-Kramnik
1.c4 e6 2.Pc3 Lb4 3.Db3 La5 Kramnik heeft geen zin de openingskennis van Giri te testen en speelt iets heel ongebruikelijks. 4.Pf3 c5 5.d4 Pf6 6.dxc5 Pa6 7.Le3 Pe4 8.g3 Paxc5 9.Dc2 Lxc3+ 10.bxc3 b6 11.Lg2 Lb7 12.0-0 0-0 13.Tfd1 De7 14.a4 d6 15.a5 Zwart staat prima, heeft de betere pionnenstelling, dus wit moet iets actiefs doen. 15…f5 16.axb6 axb6 17.Pd4 Pf6 18.Lxb7 Pxb7 19.Txa8 Txa8 20.Pb5 Tc8 21.Da2 d5 22.Lg5
27.Dxb6 Pc4 28.Db8
Partij in de viewer:
In Wijk aan Zee is het bekende Tata Steelschaaktoernooi weer van start gegaan. Dit jaarlijks terugkerende grootmeestertoernooi wordt voor de tachtigste keer gehouden. In dit jubileumtoernooi twee zeer sterke groepen met veel wereldtoppers. In de mastergroep spelen zes spelers mee van de top tien van de wereld.
Om in de sfeer van het Tata Steel-, of de meer klinkende oude naam Hoogovenstoernooi een beeld van een spectaculaire partij van oud-wereldkampioen Kasparov tegen Topalov uit het toernooi van 1999. Evenals in de partij van voorgaande week kwam Kasparov weer met verbluffende zetten in het middenspel.
Kasparov – Topalov
1. e4 d6 2. d4 Pf6 3. Pc3 g6 4. Le3 Lg7 5. Dd2 c6 6. f3 b5 7. Pge2 Pbd7 8. Lh6 Lxh6 9. Dxh6 Lb7 10. a3 e5 11. 0-0-0 De7 12. Kb1 a6 13. Pc1 0-0-0 14. Pb3 exd4 15. Txd4 c5 16. Td1 Pb6 17. g3 Kb8 18. Pa5?! (Dit paard maakte een lange tocht vanaf g1. Kasparov blijkt een prachtige combinatie aan het bouwen te zijn.) 18. … La8 19. Lh3 d5 20. Df4+ Ka7 21. The1 d4 22. Pd5! Pbxd5 23. exd5 Dd6
Partij in de viewer:
Bij de puzzle in het AD voor beginners is 3 Kf1 wat hardnekkiger dan Lf1.
In de rubriek van Henk Prins moet in het eerste diagram van de partij Kasparov-Topalov de toren van c1 verplaatst worden naar e1. Anders kan Te7 niet.
@bab wilders: heeft Giri nou wit of zwart in die partij? Het verhaal suggereert wit, de volgorde zwart!
Partij Aronian-Giri toegevoegd.
Vandaag heb ik de schaak- en damrubriek van de Volkskrant gelezen. Ton Sijbrands meldt dat hij de lezers tot 1 maart nog 5 keer van een bijdrage kan voorzien. En hij doet dat met verve en passie. Mijn vader, van beroep metaalbewerker, maar ook een hartstochtelijk dammer noemde hem consequent Ton Snijbrands. Een naam die ik wel passend vond gezien het gemak waarmee Ton altijd met zijn schijven als een snijbrander door de stellingen van zijn tegenstanders sneed. Nu is schaaksite er voor de schakers, maar ik heb vandaag nog maar eens het dambord gepakt en de analyse van Sijbrands bestudeerd. De notatie is een beetje anders, maar als je tot 50 kunt tellen kom je er wel uit. Het gaat om de partij Bronstring-Bastiaannet NK 1984 met aan het slot een negen zetten tellende combinatie. Dus draai het schaakbord een keer om, stof je damstenen (pardon:damschijven) af, koop een keer een Volkskrant of vraag hem aan de buren en geniet. Dan zul je zien dat dammen soms ook lijkt op toveren.
Misschien kan schaaksite bij wijze van uitzondering over een paar dagen een keer deze rubriek van Sijbrands plaatsen.