Hoe sterk schaakte overgrootvader Baudet?

Schaakhistorie 7 februari 2018 17:51 Johan Hut 13

Toen Thierry Baudet in oktober het Hoogeveen Schaaktoernooi opende, zei hij dat zijn opa een sterke schaker was geweest en dat zijn overgrootvader zelfs van Lasker en Capablanca had gewonnen.

Een dergelijke uitspraak moet je altijd checken. Daarbij doel ik niet op het moderne fenomeen ‘nepnieuws’, maar op iets vriendelijkers. Er zijn nogal wat families waarin opa bekendstaat als meester of zelfs grootmeester, op basis van kleine lokale successen. Baudet blijkt echter in zoverre gelijk te hebben, dat zijn overgrootvader een van de sterkste Nederlandse schakers van zijn tijd was. De claim over Lasker en Capablanca acht ik nog niet bewezen.

Voor informatie over sterke Nederlandse schakers uit lang vervlogen tijden kun je eenvoudig terecht bij de Utrechtse schaakhistoricus Peter de Jong. Nou ja, eenvoudig, als je in 2015/2016 zijn drie dikke boeken over Max Euwe hebt gekocht. In deel 1 wordt het Nederlandse schaakleven voor 1950 beschreven, de specialiteit van De Jong. Over iedereen die in die tijd als schaker echt iets voorstelde, schreef hij een biografietje.

Pierre Joseph Henry Baudet (roepnaam Henry of Han) werd geboren in 1891 in Baarn. Dat hij de overgrootvader was van de huidige politicus, wordt op deze Wikipedia-pagina bevestigd. Hij studeerde wiskunde en werd hoogleraar. Zijn betekenis als wiskundige wordt op deze Wikipedia-pagina uiteengezet. Zo was hij de bedenker van het ‘Vermoeden van Baudet’.

De schaker Baudet

De volgende gegevens over Baudet als schaker heeft De Jong verzameld. Baudet was pas vijftien toen hij, in 1906, werd toegelaten tot de bondswedstrijden in Arnhem, die later de geschiedenis ingingen als officieuze kampioenschappen van Nederland. Twee jaar later speelde hij in Düsseldorf onder anderen tegen Aljechin. In 1912 nam hij deel aan het officiële kampioenschap van Nederland in Delft, waar hij derde werd. Op deze prachtige uitslagensite van het Max Euwe Centrum is de scoretabel te zien. Baudet scoorde 1,5 uit 2 tegen de eerste twee, maar De Jong vermoedt dat zijn desondanks magere resultaat werd beïnvloed door het overlijden van zijn vader.

Bij een simultaanseance tegen Emanuel Lasker werd Baudet bevriend met de wereldkampioen, met wie hij ook sprak over wiskunde en over het door Lasker bedachte bordspel Lasca. Baudet werd onverslaanbaar in dit spel.

Voor het schaken had Baudet niet veel tijd, wat verklaart dat de opening een zwak punt was. Hij was echter een sterk tacticus. Een bijzonder resultaat was zijn overwinning op Richard Réti in Scheveningen, 1919. In 1921 overleed Baudet plotseling aan een longontsteking, op dertigjarige leeftijd. Lasker stelde geld beschikbaar voor de studie van Baudets kinderen, die uiteraard nog even op zich liet wachten.

Zoon Han Baudet (1919-1998) werd ook hoogleraar, namelijk in de economische en sociale geschiedenis en in de geschiedenis der mens-productrelaties. Hij schaakte bij DD in Den Haag en was betrokken bij de organisatie van enkele Niemeyer Jeugdtoernooien in Groningen voor Europese jeugdtoppers. Tot zover de informatie van Peter de Jong.

Rassenonderzoek

Op deze site is van zoon Han Baudet een zeer uitgebreid in memoriam te lezen, met uiteraard zijn betekenis voor de wetenschap.

In de Volkskrant schreef Max Pam een artikel over deze Baudet, dus de opa van de huidige politicus. Pam, die Baudet eens thuis bezocht en interviewde, vertelt dat hij opsteller was van allerlei beleidsplannen voor de KNSB. Deze professor Baudet pleitte voor bestudering van emigratiestromen. Hij wilde bijvoorbeeld onderzoeken of Joden meer talent hebben dan anderen voor muziek, schaken en andere intellectuele bezigheden. Daarmee komen we toevallig op een zeer actuele discussie over intellectuele verschillen tussen rassen, waarbij Thierry Baudet momenteel onder vuur ligt. Dat hij daarbij verwijst naar wetenschappelijk onderzoek, is gezien het voorgaande niet vreemd. Of de jongste Baudet net zo’n groot schaker is als zijn opa was, is niet duidelijk. Zeker niet zo groot als zijn overgrootvader, maar gezien onderstaande foto doet hij zijn best.

Thierry Baudet strijdt met Jorden van Foreest tegen de burgemeester van Hoogeveen met Loek van Wely. Foto: Toernooisite Hoogeveen.