Schaakrubrieken weekend 3 februari 2018
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Slimme schaakorganisatoren
Op de wereldranglijst van 1 februari staat Magnus Carlsen bovenaan. Het is al zo sinds 2010, met een korte onderbreking in 2011, toen Anand hem passeerde. Sinds Carlsen vast op de troon zit, hebben de nummers twee elkaar in bonte verscheidenheid afgewisseld. Nu is het Sjachriar Mamedjarov (32) uit Azerbajdzjan, die in Wijk aan Zee zei dat hij zijn recente successen dankte aan zijn huwelijk, zijn verminderde alcoholconsumptie en zijn bereidheid om als een oude man te gaan spelen. Af en toe tevreden zijn met remise, bedoelde hij daarmee. De top-tien van de nieuwe lijst heeft in januari in Wijk aan Zee of in Gibraltar gespeeld. Het Gibraltar Open had Aronian, Vachier-Lagrave en Nakamura, die in Wijk aan Zee ontbraken. Er is altijd concurrentie tussen de organisatoren van Wijk aan Zee en Gibraltar en ik denk wel eens aan een verhaal uit de tijd dat Joegoslavië nog bestond en er daar bijna iedere week wel ergens een internationaal toernooi aan de gang was. Buitenlandse spelers, gecontracteerd voor een toernooi in het stadje A, kwamen aan op een vliegveld waar organisatoren uit het stadje B zich verdekt hadden opgesteld. De spelers werden snel in een busje geladen en naar B gebracht, en het verhaal zegt dat ze pas na een paar dagen merkten dat ze in de verkeerde plaats in het verkeerde toernooi speelden en het toen maar zo lieten. Zo werd er om schakers gevochten! Tussen Wijk aan Zee en Gibraltar is de strijd netter en moderner. In de Volkskrant las ik dat Aronian te duur was geweest voor Wijk aan Zee. Niet voor Gibraltar kennelijk. Hij was zijn geld waard, want afgelopen donderdag won hij het Gibraltar Open na beslissende vluggertjes tegen Maxime Vachier-Lagrave .
Jan-Krzystof Duda – Hikaru Nakamura, Gibraltar Masters 2018
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 g6 6. Le3 Lg7 7. f3 0-0 8. Dd2 Pc6 9. 0- 0-0 d5 10. De1 e5 11. Pxc6 bxc6 12. exd5 Pxd5 13. Lc4 Le6 14. Kb1 Tb8 In de infame partij Carlsen – Jones in Wijk aan Zee blunderde wit na 14…Te8 15. Pe4 f5 16. Pg5 Lc8 met 17. g4?? f4 een stuk weg, maar tenslotte won hij wel. 15. Pe4 Dc7 16. Lc5 Tfd8 17. g4 h6 18. h4 f5 19. gxf5 gxf5 20. Pg3 Df7 21. Lb3 Td7 Tot hier was alles aan Nakamura bekend. 22. Pe2 Een nieuwe zet. 22…Tbd8 23. h5 Kh7 24. Da5 Pf4 25. Txd7 Txd7 26. Pxf4 exf4 Wits pionnenstelling is gezonder, maar zwart vertrouwt op de diagonaal van Lg7. 27. De1 Ld5 28. Lb4 Niet goed. 28. Dh4 gevolgd door 29. Te1 was natuurlijker en beter. 28…c5 29. Lxd5 En hierna komt zwart in duidelijk voordeel. Zwarts bedoeling was 29. Lxc5 Df6 30. c3 Lxf3, maar dat ging na 31. Tg1 nog wel voor wit. 29…Dxd5 30. La3 Dxf3 31. Lxc5 Tb7 32. b3 Dat moest wel, maar de opening van de diagonaal a1-h8 is een groot succes voor zwart. 32…Dd5 33. La3 Dd4 34. c3 Dd3+ 35. Kb2 f3 36. Lc5 Dit helpt niet. Met 36. Th2 zou wit het iets langer uithouden. Zie diagram
Partij in de viewer:
Voorportaal tot het hoogste echelon
Met de winnaars van de Challengers – de tweede groep van het Tata toernooi – hebben we in het verleden soms medelijden gehad. Als beloning voor hun prestatie mochten ze een jaar later aantreden in de hoofdgroep, wat in de praktijk meestal betekende dat ze een bezoek hadden verdiend aan een bassin met hongerige krokodillen. Daarna verdwenen ze uit beeld en moesten ze geduldig wachten op een nieuwe invitatie. De laatste jaren gaat het beter met de promovendi. De Chinees Yi Wei, winnaar van de Challengers in 2015, speelt sindsdien onafgebroken in de hoofdgroep. En de vrolijke Indiër Baskaran Adhiban, winnaar in 2016, mocht terugkomen na zijn verdienstelijke debuut op het erepodium vorig jaar. Misschien zou ook de voorlaatste winnaar Gawain Jones een nieuwe invitatie hebben verdiend als hij die grote kans tegen Magnus Carlsen had benut. Dit jaar leek de 32-jarige Oekraïner Anton Korobov na een vorstelijke start van 5,5 uit 6 op weg naar een reuzenscore, tot hij struikelde over de Egyptenaar Amin. Daarna was de vaart eruit. Korobov kon opeens geen partij meer winnen en na een tweede nederlaag in de slotronde moest hij genoegen nemen met de tweede plaats achter de jonge Indiër Vidit Gujrathi. Het succes is Vidit van harte gegund, al zou ik graag ook volgend jaar naar Korobovs zwartgallige commentaren hebben geluisterd. Toen hem na de zesde ronde werd gevraagd waarom hij zo goed in vorm was, gaf hij een verrassend antwoord: ‘Goed in vorm, hoe bedoelt u? Ik ben te dik en te oud om goed in vorm te zijn. Misschien is het mijn laatste succes voor het kerkhof. Wie weet.’
Girya – Vidit Wijk aan Zee Challengers 2018
1. d4 f5 2. g3 Pf6 3. Lg2 g6 4. Pd2 Lg7 5. e4 Deze rechtstreekse aanpak van de Hollandse verdediging geeft zwart geen enkel probleem. Integendeel, wit moet nauwkeurig spelen om niet in het nadeel te komen. 5 … f×e4 6. P×e4 P×e4 7. L×e4 d5 8. Lg2 Pc6 9. Pe2 Lg4 10. f3 Ook 10. c3 e5 geeft zwart goed spel. 10 … Lf5 11. 0-0 Dd6 12. c3 e5 Nauwkeuriger is eerst 12 … 0-0-0 en pas daarna … e7-e5. Nu zou wit na 13. d×e5 P×e5 14. Pd4 (14 … Ld7 15. f4 Pc6 16. De2+) behoorlijk hebben gestaan. 13 Le3 0-0-0 14. Dd2 h5! 15. Tae1 Wit laat het met zich gebeuren. Na 15. Lg5 Tde8 16. Tad1 is haar nadeel beperkt. 15 … h4 16. g4
Partij in de viewer:
Paniek
We hadden net een symposium gehad ergens in het fraaie academiegebouw van Groningen (over wat de schaaksport voor de kindergeest kan betekenen. Daar loopt nu een wetenschappelijk onderzoek naar met ongeveer 350 gezinnen met kinderen die wel en niet kunnen schaken. Dan krijgen we eindelijk eens een onderbouwd oordeel want de schaakwereld beweert altijd dat daar een positieve impuls vanuit gaat maar is dat ook zo?) en ik spoedde mij naar de persruimte om de actuele stand van zaken in de tiende ronde weer op te pakken. Anish Giri was al klaar, remise tegen Sergei Karjakin, en behield zijn eerste plaats. Maar de achtervolgers roken hun kans. Shakryar Mamedyarov was ook al klaar, een ziedende winst in 22 zetten tegen Peter Svidler. Dus Shakry stond net als Anish op 7 punten. En Magnus Carlsen kon ook aansluiten maar dan moest hij winnen van Wesley So. Carlsen had zijn Carlsen-stelling, een tikkeltje beter maar wel een vervelend tikkeltje.
M. Carlsen – W. So, na 29…Ld6-c5
Zwart kan weinig doen en de pion meer speelt geen rol: f5 gaat sowieso verloren en d5 op termijn ook want zwart doet liever geen d5-d4 waarna zijn loper inactief wordt. 30.Te5 Tf6 31.Lxf5 Ld6 32.Tdxd5 Kf7 33.Te4 g6 34.Lg4 h5 35.Lh3 Te8 36.Ted4 Le5 37.Tb4 g5 38.g3 b6 39.Td7+ Kf8 40.Th7 g4+ De laatste zet voor de eerste tijdcontrole. Wit gaat zijn loper verliezen en dat was niet nodig geweest. Met bijvoorbeeld 39.Lf1 of 39.Ld7 blijft wit een volle pion voor met goede winstkansen. Iemand kwam de perskamer binnen: “Carlsen is kwaad van het bord weggelopen”. Ik liep de perskamer uit. Buiten stond Papa Carlsen. “Jammer, hij had goede kansen”, zei ik in het voorbijgaan. In een zaaltje waar wat te eten en drinken stond schoof ik aan bij de taxichauffeurs die de spelers van Groningen naar Wijk aan Zee brachten zodra ze klaar waren. “Dat wordt een latertje”, zei de Carlsen-chauffeur en hij geloofde me niet dat de partij al klaar was. Het werd tijd om op eigen onderzoek uit te gaan. De aula die tot speelzaal was omgebouwd was afgeladen. En ja hoor, daar zat Carlsen nog gewoon te spelen. 41.Lxg4 hxg4+ 42.Kxg4 Ld6 43.Tc4 a5 Volkomen normale zet maar het zijn juist alleen de allerbeste zetten die een moeilijke stelling overeind houden. Scherper is 43…b5 44.Th8+ Kf7 45.Txe8 Kxe8 46.Td4 Le7 47.h4 Tg6+ 48.Kf3 a5, maar het blijft moeilijk voor zwart. “Ik denk wel dat So ergens remise had kunnen houden”, zei ook Carlsen na afloop, “maar het is duidelijk dat ik druk blijf uitoefenen”. 44.Tc6 Kg8 45.Tb7 Le5 46.Tcxb6 Txb6 47.Txb6 Ld4 48.Tb5 Te2 49.b3 Txh2 Er werd hier en daar nog geopperd dat 49…a4 kansen op behoud zou geven maar zwart heeft veel opties: 50.Tb4, 50.h4 en 50.bxa4, het moet verloren zijn tegen die pionnenovermacht. 50.Txa5 Te2 51.Td5 Lb2 52.a4 Lc3 53.Kf5 Te8 54.g4 Tf8+ 55.Ke4 Tb8 56.Tb5 Te8+ 57.Kd3 Le1 58.a5 Lf2 59.b4 Te3+ 60.Kc4 Te4+ 61.Kb3 Kf7 Vanwege Tf5 kan zwart niet op f4 slaan. 62.Te5 Td4 63.b5 Td3+ 64.Kc2 Tg3 65.g5 Ld4 66.Td5 Le3 67.Td3 Tg2+ 68.Kb3 Lc1 69.b6 en zwart gaf op.
Carlsen heeft een CO-stijl: je ziet het niet, je hoort het niet, je ruikt niks maar langzaamaan voel je een onaangename druk die alsmaar toeneemt. En dan komt er een moment dat je verloren staat.
Anish Giri speelde het beste toernooi uit zijn carrière. In dit zware gezelschap met een wereldkampioen (Carlsen), twee ex-kampioenen (Anand en Kramnik), de nummer twee op de Elo-ranglijst (Mamedyarov) en vijf deelnemers aan het komende kandidatentoernooi (Karjakin, Caruana, So, Kramnik en Mamedyarov) is een score van vijf winstpartijen en acht remises van uitzonderlijk hoge klasse. In alle voorgaande TataSteeltoernooien zou Giri tot winnaar zijn uitgeroepen want hij won van de uiteindelijke nummers drie en vier en Carlsen (met precies dezelfde score) van de nummers 6 en 10. Beiden wonnen ook van de laatste drie. Er is meer moois te melden: volgend jaar TataSteel 2019!
Slotstand:
1.Carlsen, Giri 9 3.Mamedyarov, Kramnik 8,5 5.Anand, So 8 7.Karjakin 7,5 8.Svidler 6 9.Wei 5,5 10.Caruana, Jones, Matlakov 5 13.Adhiban 3,5 14.Hou 2,5
Partijen in de viewer:
Het is al meer dan een jaar geleden dat Carlsen en Karjakin streden om de wereldtitel, maar dat neemt niet weg dat het boek van Alburt c.s. over deze wedstrijd iedere schaakliefhebber zal interesseren. Ook omdat er commentaren instaan van niemand minder dan Kramnik, zelf ooit wereldkampioen. De vele foto’s en achtergrondinformatie laten zien dat het zinnig kan zijn even te wachten met het uitbrengen van een boek in plaats van de eerste te willen zijn. Wereldkampioen Carlsen was in de afgelopen finale niet bepaald superieur – pas in de tiebreak kon hij de winst binnenhalen en het spelpeil (ik citeer Kramnik) was ook niet om over naar huis te schrijven. Alleen de negende partij sprong er positief uit. Hoe dan ook, het uitgekomen boek is interessant genoeg: W.W.Norton Company Ltd, 978-1-889-323-29-9, € 24,95. En dan verscheen via New In Chess ook weer het lijfboek van vele schakers, zeker van hen die hogerop willen: Chess Informant 134, waar naast partijen, eindspelen en toernooi-overzichten ook veel interessante artikelen voorkomen over alle aspecten van de partij. Bijvoorbeeld: Schots met 8..h4, of over de kunst van het afruilen waarbij menig speler inderdaad moet huilen als hij of zij de nieuwe stelling bekijkt. Ook is de Speler van het nummer altijd interessant, in dit geval is dat Caruana, die met enige gepaste trots een groot aantal van zijn prestaties op de 64 velden mag presenteren. In het boek staat ook een boeiend overzicht van het toernooi in Palma de Mallorca waar uiteindelijk de uitdagers van Carlsen uit de bus kwamen. Ja, de Chess Informant is al meer dan vijftig jaar een voltreffer. De gegevens: www.sahovski. com, met cd, downloaden kan ook, € 29,95.
Uiteraard ging in ronde 4 van het Tata-toernooi alle belangstelling uit naar Giri-Carlsen. Het werd een partij waarin het evenwicht niet werd verstoord, het was interessant. Franse opening.
Giri-Carlsen
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Lb4 4.e5 Pe7 5.a3 Lxc3 6.bxc c5 7.Dg4 cxd 8. Dxg7 Tg8 9.Dxh7 Dc7 alles al ontelbare keren gespeeld op deze aardbol, wit staat miniem beter 10.Pe2 Pbc6 11.f4 (wellicht Tb1?) dxc 12.Pxc3 Pd4 13.Lb2 Ld7 14.00-0 Db6 15.Dd3 Pdf5 16.Td2 voorkomt De3+ van zwart 16..Tc8 17.g3 Pe3 Een cruciaal moment in de partij: met Dh7 had Giri nog steeds een minieme plus maar hij kiest voor 18.Pe4 waarna een afwikkeling volgt die rechtstreeks naar remise leidt als er geen fouten worden gemaakt 18..Txc2 19.Txc2 dxe4 20.Dxe4 Pxc2 21.Dxc2 Lc6 22.Lg2 Lxg2 23.Dxg2 Pd5 24.Kb1 Pc3+ 25.Ka1 Db3 26.Lxc3 Dxa3+ 27.Kb1 Dxc3 28.Tc1 na Dxb7 is het so wie so remise Db4+ 29.Db2 De4+ 30. Dc2 Db4+ 31. Db2 remise. De volgende dag speelden de leiders Giri en Anand remise zodat Mamedyarov zich bij hen kon voegen door een verrassende winst op Caruana. Ook Carlsen had dat kunnen doen, maar hij was nog te vermoeid van zijn commerciële activiteiten. Hij kwam trouwens nog goed weg tegen Kramnik. Al met al was het een opwindend begin van het toernooi, met een stormachtige rustdag als slot.
Partij in de viewer:
Probleem 2666 is een tweezet van Larsen:
Verliezer Giri is toch gewoon grote winnaar
Gemengde gevoelens overheersten na afloop van het Tata Steel Chess Tournament. Neerlands hoop Anish Giri had het beste resultaat van zijn leven behaald. Maar hij won het toernooi niet, omdat hij de barrage van twee vluggertjes verloor van Magnus Carlsen. In alle kranten werd gemeld dat Giri dus niet de opvolger is van Jan Timman, in 1985 de laatste Nederlander die het toernooi won. Maar Giri, die twee jaar geleden derde stond op de wereldranglijst, is wel de opvolger van Timman als de Nederlander die de wereldtop aankan. Al een tijdje met veel remises, maar dit toernooi versloeg hij Vladimir Kramnik, oud-wereldkampioen, en Shakriyar Mamedjarov, de huidige nummer twee op de wereldranglijst. In totaal boekte Giri in Wijk aan Zee vijf overwinningen en acht remises, wat in dit gezelschap een enorm resultaat is. Het is twaalf jaar geleden dat die score voor het laatst niet genoeg was voor een ongedeelde toernooizege.
Gemengde gevoelens ook over die beslissing om te vluggeren om de toernooiwinst. Het past bij de moderne tijd en één winnaar is mooier dan gedeelde winnaars. Maar ja, nu was onze Giri het slachtoffer. Het toernooireglement zegt trouwens letterlijk dat die vluggertjes zijn bedoeld om te bepalen wie de trofee mee naar huis mag nemen. De geldprijzen worden gedeeld. Is Giri dan toch gedeeld winnaar? Zoals Timman en Sosonko dat waren in 1981? Het is verleidelijk het zo te noemen.
Geen gemengde gevoelens over de enorme publiciteit die het optreden van Giri in Nederland teweeg bracht. Hij had zich ontworsteld aan het imago van remisekoning en had zijn vele volgers vanaf zijn start met twee overwinningen de hoop gegeven dat het mogelijk was, een Nederlander die Wijk aan Zee wint. Het is mogelijk, dat is een ding dat zeker is. We mogen de komende jaren nogal wat van hem verwachten.
Giri-Adhiban
1.c4 g6 2.d4 Lg7 3.Pf3 c5 4.d5 d6 5.e4 e6 6.Ld3 exd5 7.cxd5 Lg4 8.Pbd2 Pf6 9.0-0 0-0 10.h3 Lxf3 11.Pxf3 c4 12.Lxc4 Pxe4 13.Te1 Te8 14.Dc2 Pf6 15.Txe8+ Pxe8 16.Lg5 Pf6 17.Pd4 Bedoeling: 17…Pbd7 18.Pe6 fxe6 19.dxe6 en Pd7 mag niet wijken vanwege e7+ met damewinst. 17…Db6 18.Le3 Pg4
19…Pf6 20.De7 Pbd7 21.Pb5 Dit wint in alle varianten een pion. 21…Lf8 22.Lxb6 Lxe7 23.Lxa7 Pe5 Dimitri Reinderman geeft op Schaaksite aan dat b6 hier zwarts laatste kans was om wit echt aan het denken te zetten. 24.b3 Pxc4 25.bxc4 Tc8 26.Te1 Lf8 27.Ld4 Pd7 28.Tc1 Ta8 29.Tc2 Ta6 30.Te2 Ta4 Zwart hoopt op tegenkansen, want Ta8 is met een pion minder wel heel passief. 31.Te8 Txc4 32.Td8 Pe5 33.f4 Pd3
Partij in de viewer:
De Nederlandse grootmeester Anish Giri is samen met de Noorse wereldkampioen Magnus Carlsen als eerste geëindigd in de tachtigste editie van het Tata Steel toernoo in Wijk aan Zee. Beiden schakers uit de mastergroep scoorden negen punten uit dertien partijen.
Helaas voor Giri verloor hij de korte snelschaaktweekamp die beide winnaars moesten spelen om de kampioenstitel in de wacht te slepen. Carlsen werd daardoor voor de zesde maal de winnaar van het Tata Steel toernooi. In de volgende aflevering van deze rubriek meer aandacht voor de finale in de mastergroep.
In de tweede groep, de challengers geheten, waren de Oekraïense grootmeester Anton Korobov en de Indische jonge grootm eester Santos Gujrathi Vidit verwikkeld in een nek-aan-nekrace. De Indiër eindigde met negen punten als winnaar. Korobov behaalde acht punten.
Een partij van de 23-jarige winnaar, die volgend jaar mee mag doen in de mastergroep. Vidit was op 14-jarige leeftijd jeugdwereldkampioen.
O.Girya–S.G.Vidit
1. d4 f5 2. g3 Pf6 3. Lg2 g6 4. Pd2 Lg7 5. e4 fxe4 6. fxe4 Pxe4 7. Lxe4 d5 8. Lg2 (Een aardig detail is dat de zogenoemde Hollandse verdediging gespeeld wordt door buitenlandse grootmeesters die te gast waren in Nederland. Girya kiest voor een Reti-achtige aanpak.) 8. …. Pc6 9. Pe2 Lg4 (Zwart dreigt met Pxd4.) 10. f3 Lf5 (Dit blijkt een nieuwe zet te zijn. Bekend is in deze stelling 10. … Le6.) 11. 0-0 Dd6 12. c3 e5 13. Le3 0-0-0 14. Dd2 h5 (Een pionnenaanval met zwart via de h-lijn is een bekende strategie van Vidit, ook in andere partijen werd deze gespeeld.) 15. Tae1 h4 16. g4 h3 17. Lh1 Ld7 18. Td1 Tde8 19. dxe5? (Zie diagram. Beter is 19. Tfe1 of 19. b3.) 19. … Dxe5 20. Pxd4 (Nauwkeuriger dan 20. … Dxe2 21. Lxg7 Th7 22. Lf6 en wit staat veilig.) 20. … Pxd4 21. Lxg4? (Wat overmoedig gespeeld. Vidit geeft zijn voordeel weg, de stelling na deze zet is gelijk. Het plan met 21. Dd6 gevolgd door Le5 ziet er gevaarlijk uit.) 22. Tde1? (Girya speelt de verkeerde toren naar e1. 22. Tfe1 zorgt voor een extra vluchtveld voor de witte koning. 22. fxg4? is niet aan te raden wegens 22. … Lh6!) 22. … Dh5 23. Txe8+ Txe8 24. fxg4? (Dit gaat snel uit, maar wit stond al veel slechter.) 24. ….Dxg4+ 25. Kf2 Dh4+! 26. Kg1 Lh6! (Zwart geeft oersterk schaak met zijn loper op e3) 0-1.
Op de gedeelde derde plaats eindigde de Nederlandse grootmeester Jorden van Foreest met 7,5 punten. Hij behaalde evenveel punten dan de grootmeesters Xiong, Amin en Gordievski.
Partij in de viewer:
