Boek over Berry Withuis
Naast de topschakers zelf mag je Berry Withuis een van de belangrijkste personen noemen in de Nederlandse schaakgeschiedenis. 
Decennialang was hij niet alleen perschef van alle belangrijke toernooien in ons land, maar regelde hij eigenlijk ook het deelnemersveld. Tegenwoordig zou je hem toernooidirecteur noemen, maar daar wilde hij niets van weten. Hij liet zich voor zijn werk ook niet betalen, zijn geld kreeg hij uit zijn journalistieke werk. Withuis was overtuigd communist en wilde ook niets weten van onderscheidingen. Anders zou hij zeker tot erelid van de KNSB zijn benoemd. In de Canon hier op Schaaksite is meer over hem te lezen. Bij zijn overlijden in 2009 stond op zijn rouwkaart: “Nog steeds vloekend op de fascisten maar overigens goed geluimd, en woordrijk en geestig als altijd.”
Raadselvader
Volgende week verschijnt een boek over Withuis, onder de titel Raadselvader. Het is geschreven door zijn dochter Jolande, een bekende geschiedschrijfster. Berry’s overtuigde communisme staat centraal in het boek. Jolande groeide op met haar vaders politieke overtuiging, maar ontwikkelde zich tot een vermaard critica van het communisme. De uitgever: “Die breuk met haar afkomst opende voor Withuis de weg naar het schrijverschap en de wetenschap, maar leidde tegelijkertijd tot een verwijdering tussen haar en haar vader. Na zijn dood kon ze zich er niet bij neerleggen dat de man die zij als kind had vereerd, zich als persoon nauwelijks had laten kennen. Met behulp van onder meer zijn BVD-dossier reconstrueert ze in Raadselvader zijn levensgeschiedenis. Withuis’ scherpe en ontroerende ontleding van de verhouding tot haar vader weerspiegelt onze recente wereldgeschiedenis en biedt de lezer een blik van binnenuit op de Koude Oorlog: ‘Ik was vijf en wist: wij zijn de vijand.’”
Withuis met Euwe bij de presentatie van zijn befaamde boek Jeugdschaak.
Omstreden bestseller
Informatie van de uitgever over de schrijfster: “Jolande Withuis (1949) was tot 2014 als onderzoekster verbonden aan het NIOD. Ze schrijft voor NRC Handelsblad, Trouw en de Volkskrant. Bij De Bezige Bij verschenen ‘Erkenning’ (2002), ‘Na het kamp’ (2005), ‘De vrouw als mens’ (2007) en in 2008 ‘Weest manlijk, zijt sterk’, een biografie over verzetsman Pim Boellaard, die werd bekroond met de Grote Geschiedenis Prijs 2009 en de Erik Hazelhoff Biografieprijs 2010. In 2016 verscheen de bestseller ‘Juliana. Vorstin in een mannenwereld’, die werd genomineerd voor de Brusseprijs.”
Tot zover de uitgever. Het boek over koningin Juliana was niet alleen een bestseller, maar ook omstreden. Prinses Irene liet weten dat het boek in haar ogen was gebaseerd op veronderstellingen. Voor koningsgezinden was die uitspraak genoeg om Jolande Withuis te verguizen.
Over het boek over vader Berry schrijft Adriaan van Dis: “Jolande Withuis ontleedt met chirurgische precisie het leven van haar communistische vader. De pen als scalpel: pijnlijk en verlossend. Een meesterlijke sectie op een sekte. Ontroerend.”
Veel over schaken zal niet in het boek staan. Toch zullen vooral veel wat oudere volgers van het Nederlandse schaakleven in het boek zijn geïnteresseerd. Met de gegevens ‘Raadselvader, Jolande Withuis’ is het boek gewoon via iedere boekhandel te bestellen of waarschijnlijk zelfs voorradig.
Ik vroeg me af of Berry Withuis ooit naar de Sovjet Unie is geweest. In de oorlog zat de CPN in het verzet en was het allemaal heel duidelijk goed of fout. Maar na de oorlog is de CPN altijd de stalinistische partijlijn blijven volgen en dat is m.i. onbegrijpelijk, omdat er zoveel bekend werd over de terreur van Stalin. Een communiste van het eerste uur, Henriëtte Roland Holst, die in 1917 bij de communistische top met Lenin en Trotski in Zwitserland was, ging in de 20-iger jaren naar de Sovjet Unie en zag dat het verkeerd ging. Zij wendde zich tot het socialisme van Willem Banning, de inspirator voor de Partij van de Arbeid, waarin socialisten, sociaal denkende katholieken, prostestanten en liberalen verenigd werden. Het blijft voor mij dan altijd de vraag waarom iemand niet los kan komen van zo’n ideologie, waarvan de praktijk laat zien dat die niet werkt.
Dat de CPN de stalinistische partijlijn is blijven volgens is een beetje kort door de bocht. Langzaam en zeker kwamen er meer Nederlandse communisten die meer “rekkelijk” waren. Daar is ook een hele machtsstrijd uit voortgekomen. Uiteindelijk is de CPN opgegaan in GroenLinks.
De ogen zijn niet gesloten geweest voor de excessen in Rusland, maar velen geloofden in het Marxisme. Net als velen hebben geloofd in de Christelijke Kerk en die zijn ook niet helemaal zuiver op de graad.
Mensen die geloven zien niet snel dat het niet werkt. En niet werken is ook een heel globaal begrip. Voor wie werkt het niet en wat werkt niet etc.
Kortom er zijn geen simpele oplossingen, het leven is minder helder als schaken.
Wist niet dat deze Juliana biografe de dochter van Berry Withuis was, dus dank voor dit artikel @Johan. Intrigerend trouwens, die geschiedenis, ook mooie titel. En hartgrondig mee eens @Pieter: makkelijk oplossingen bestaan niet. Over gelovigen gesproken en in combinatie met het Baudet-voorvader artikel van @Johan, ik las net dit nieuwsbericht op site van een Noordelijke krant: www.dvhn.nl/drenthe/Eldering-%E2%80%98Weg-bij-Forum-voor-Democratie-maar-sta-helemaal-achter-Thierry%E2%80%99-22898381.html
Een bekend fenomeen: haat en nijd onder de volgelingen, maar wel allemaal blijven ze geloven en verklaren ze zich trouw aan de Grote Leider. Zonder Thierry (zo schijnen we hem te moeten noemen) met hem hem te willen vergelijken (dan heeft-ie nog even te gaan…): vele kameraden van Stalin stierven voor het vuurpeloton met zijn naam in de mond. Maar ja, dit heeft weinig meer met schaken te maken, dat geef ik toe …
Ik ben opgegroeid met twee boeken van Berry Withuis: Jeugdschaak en Junionorenschaak. Later kwam ik erachter dat hij ook een soortgelijk boek had geschreven dat op volwassenen was gericht: Schaak zelf.
Die boeken waren op een heel prettige manier geschreven, wat bij mij er zeker toe heeft bijgedragen dat mijn interesse in het schaakspel is gegroeid en gebleven. Daar ben ik de heer Withuis eeuwig dankbaar voor.
@pieterpriems Je hebt gelijk dat het genuanceerder lag. De CPN veroordeelde de inval van het Warschaupact in Tsjecho-Slowakije van 1968 en ergens in die tijd waren de betrekkingen van de CPN met het Sovjet regiem verbroken. Dat was me als student activist van de jaren ’60 en ’70 ontgaan. Maar in 1977 stond partijleider Paul de Groot wel weer samen met de Sovjet leiders bij de 1 mei parade op het Rode Plein. Vanwege het schaken zou ik verwacht hebben dat Berry Withuis ook de Sovjet Unie bezocht heeft, maar natuurlijk wel als schaakorganisator.
Een gedeelte van het boek is via Google books te lezen: books.google.nl
en dan zoeken op raadselvader.