Een Braziliaan ‘fier’ aan de leiding

 

De jubileumeditie van het bekende Amsterdamse schaakcafé Batavia, het ‘10de dMP Batavia Amsterdam Chess Tournament’ kent een mooie bezetting. Naast de grootmeesters Ivan Sokolov (!), Friso Nijboer is ook de Braziliaan Alexandr Fier van de partij. Nadat Fier eerder al het snelschaaktoernooi, voorafgaand aan deze tienkamp overtuigend op zijn naam had gezet, schoot hij met 2 uit 2 uit de startblokken.

Pas in de derde ronde moest hij een halfje afgeven aan de Nederlandse IM, Manuel Bosboom, die op zijn beurt de sterren van de hemel speelde door in de eerste ronde op fraaie wijze met zwart van ratingfavoriet Ivan Sokolov te winnen. Naast deze drie GM’s worden de Nederlandse IM’s Thomas Beerdsen, Robby Kevlishvili en de hierboven al genoemde Manuel Bosboom in de gelegenheid gesteld om een grootmeesterresultaat te halen. Ook FM Liam Vrolijk (die binnenkort tot IM zal worden benoemd) mag zich verheugen op deze kans.

Een toernooi waar Bosboom aan deelneemt, is per definitie niet saai. De columnist van de Volkskrant, Gert Ligterink, schreef ooit iets in de trant van “als er ergens een partij van Bosboom verschijnt, ga ik op het puntje van mijn stoel zitten om die partij na te spelen”.
Dan moet de Groningse meester in zijn nopjes geweest zijn toen hij de partij in de eerste ronde van Bosboom tegen Sokolov aan het naspelen was. De man uit Zaandam offerde er in zijn vertrouwde Konings-Indiër weer lustig op los. Eerst een pionnetje op de damevleugel om in ruil daarvoor de zwartveldige witte loper tegen een zwart paard te kunnen ruilen. Het gevolg was dat hij met geweld de zwarte velden openbrak met …d6-d5 om de monsterlijke zwartveldige loper via veld c5 tegen de witte koning in te zetten. Toen Sokolov met Pc3-a4 dit monster op c5 aan de tand wilde voelen, gooide Bosboom er een kwaliteit tegenaan met …Ta8xa4 om hoe dan ook die geweldenaar op c5 te kunnen handhaven. Het leidde tot een geweldige koningsaanval die in stijl afgerond had kunnen worden, maar zoals de Zaandammer het nu deed, bleek het ook ruim voldoende voor de winst. Sokolov zal zich hetzelfde gevoeld hebben als de Hongaar Peter Leko (voormalig topspeler) toen die ook kennis maakte met het spierballenschaak van deze kunstenaar.

Over de fantasierijke offers van Bosboom heb ik ooit het verhaal “Manuel Bosboom en het dame-offer” over geschreven.

In de tweede ronde slaagde Bosboom er tegen Nijboer een mindere stelling binnen de perken te houden en remise te maken. Vervolgens liet hij koploper Fier flink zweten door er opnieuw lustig op los te offeren. Tweemaal knalde hij er een kwaliteit tegenaan, maar Fier wist op zijn beurt het hoofd boven water te houden. Ook deze partij eindigde in remise.

Sokolov, die dus wat onhandig begonnen was, haalde tweemaal daarna een vol punt binnen. Eerst versloeg hij Liam Vrolijk (die in een truc liep) en daarna combineerde hij Thomas Beerdsen er in een mooie partij van af.

Nijboer kreeg ook al een nul zijn broek in ronde één door mis te tasten tegen IM Alina Kashlinskaya, maar hij herstelde zich met een remise en een overwinning op Liam Vrolijk.

Laatstgenoemde heeft het dus zwaar. Hij behaalde alleen een halfje tegen Robby Kevlishvili die zelf op een keurige 2 uit 3 kwam te staan nadat hij een verdachte stelling tegen Beerdsen had omgebogen in een overwinning.
Naast Vrolijk, heeft ook Beerdsen het niet makkelijk, want ook hij kwam tot dusver niet verder dan één halfje. Maar de wetenschap dat hij het nodige heeft laten liggen, kan hem misschien uit het slob halen.

De tussenstand na 3 ronden:

 

ANALYSES UIT DE EERSTE DRIE RONDEN

Sokolov, Ivan – Bosboom, Manuel
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 Lg7
Het Konings-Indisch, een opening die Manuel Bosboom vast op zijn repertoire heeft staan.
4. e4 d6 5. Le2 Pbd7

Deze opzet wordt niet gezien als een gevaarlijk alternatief.
6. Pf3 e5 7. Dc2
Wit kiest voor de rustige opzet omdat zwart geen druk zet op het witte centrum (met de gebruikelijke mogelijkheid …Pc6, nadat hij kort gerokeerd heeft).
7…exd4 8. Pxd4 O-O 9. Lg5 c6 10. Td1 Te8 11. O-O a5 12. Tfe1 a4
13. Lf1
Na 13. Pxa4 antwoordt zwart sterk met 13…Da5 waarna wit zijn mooie zwartveldige loper moet inleveren met 14. Lxf6 Pxf6 15. Pc3 en zwart heeft voldoende compensatie voor de pion.
13…Da5 14. Lf4 Pe5 15. h3 Pfd7
Typisch Bosboom, die speelt zijn paarden graag naar de velden e5 en c5.
16. Le3 Pc5 17. f4
Dit was wits bedoeling toen hij voor h2-h3 koos.
17…Ped7
Maar zwart is ook tevreden, want hij heeft wit geprovoceerd tot f2-f4 waarna pion e4 kwetsbaar is geworden.
18. Lf2 Lh6 19. g3
Wit heeft een geweldig ruimte-overwicht, maar hij ook moeite om zijn kwetsbare centrum te handhaven.
19…Pf6 20. Pf3 Lf8
Pion d6 moet even gedekt worden, hoewel dat eigenlijk niet de bedoeling kan zijn voor zwart.
21. Kh2
In aanmerking komt ook 21. a3!? om een eventueel …a4-a3 uit de stelling te halen en om pion a4 van zwart te fixeren zodat die later een aanvalsdoel kan worden.
21…Ph5
Nu is het weer het zwarte paard dat onrust wil stoken.
22. a3 Pf6 23. Lg2 Pb3
24. Pd4
Gezien het vervolg had hij wellicht kunnen kiezen voor 24. g4!? maar dat doe je tegen een speler als Bosboom niet graag. Stukoffers op g4 komen namelijk in de stelling.
24…Dh5
Een pionoffer, zoals we dat uiteraard verwachten van deze zwartspeler.
25. Pxb3 axb3 26. Dxb3 Pg4+ 27. Kg1 Pxf2
Dat was zijn bedoeling: zwart verovert de zwarte velden.
28. Kxf2
28…d5?!
Uiteraard wil hij zijn zwartveldige loper in de strijd werpen, maar deze gewelddadige zet was niet nodig.
Met 28…Dc5+! had zwart al het initiatief voor het grijpen gehad. Bijvoorbeeld 29. Kf3 Een gek veld voor de koning, maar er is niets beters.
[29. Kf1? verliest zelfs onmiddellijk na 29…Le6 30. Dc2 Lxc4+ 31. Pe2 d5 en dit houdt wit niet droog.] [29. Te3 Le6 30. Pe2 Lxc4 en ook nu heeft zwart het voor het zeggen.] 29…Le6 30. Dc2 Lxc4 en ook nu heeft zwart zijn pion terug én het bezit van het loperpaar.
29. cxd5 Lc5+ 30. Kf1 Lxh3
Zwart dreigt nu mat in één met …Df3#.
31. Td3 Lg4 32. Pa4
32…Txa4!
Een prachtig kwaliteitsoffer om de dame weg te lokken uit de verdediging.
33. Dxa4 Dh2
De dame dreigt binnen te vallen via g1.
34. Tee3 h5!
Zo dreigt zwart de witte pionnenstructuur aan te tasten met … h5-h4.
35. Dc2
Iets hardnekkiger was 35. e5 maar ook dan zou wit het loodje hebben gelegd. Bijvoorbeeld: 35…b5 36. Dc2 Lxe3 37. Txe3 cxd5 en wit staat ook hopeloos.
35…Lxe3 36. Txe3 cxd5
Niet de meest optimale voortzetting. 36…Lh3! was wel zo sterk geweest. Tegen de dreiging … Dh1+ valt niets te verzinnen.
37. Df2
Wellicht viel 37. Da4 te proberen, hoewel hij ook verliest na 37…Te6 Bijvoorbeeld: 38. Da8+ Kg7 39. Dxb7 h4!
37…d4
De zwarte vrijpion beslist de strijd.
38. Te1
Ook 38. Td3 helpt niet vanwege 38…Tc8! 39. Dd2 Lh3 40. Lxh3 Tc1+! 41. Dxc1 Dh1+ 42. Kf2 Dxc1 met een winststelling.
38…d3
39. De3
39. Dd2 Lh3!
39…Td8 0-1

Beerdsen, Thomas – Kevlishvili, Robby
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Pc3 Pf6 4. a3 g6 5. Lc4 Lg7 6. d3 d6 7. h3 h6 8. Le3 De7 9. Dd2 Le6 10. O-O-O a6 11. g4 Pxe4 12. Pxe4 d5 13. Lc5 Dd7 14. De2 b6 15. d4! bxc5 16. dxe5 O-O 17. La2?!
17. Pxc5 De7 18. Pxe6 fxe6 19. Txd5 exd5 20. Lxd5+ Kh8 21. Lxc6
17…Pxe5 18. Pxe5 Lxe5 19. Pxc5 Dd6 20. Pxe6 fxe6 21. The1 Lf4+ 22. Kb1 Tf6 23. h4 Tb8 24. Dd3 Le5 25. Lb3 c5

26. c4??
Een verschrikkelijke blunder in een stelling die vermoedelijk in evenwicht is.
De juiste zet was 26. De3! Ld4
[26…Lf4 27. Dc3 Kf7 en ook nu heeft wit het allemaal onder controle.] 27. Dxh6 en het is niet duidelijk hoe zwart verder moet komen.
26…Txf2!
Dreigt dodelijk …Txb2+.
27. Dxg6+

27. Te2 faalt op 27…Txe2 28. Dxe2 Txb3
27…Lg7 28. Txe6
Dit staat gelijk met opgave.
28…Txb2+ 29. Ka1 Df8 0-1

Vrolijk, Liam – Sokolov, Ivan
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. f3 Lg7 4. e4 d6 5. Pc3 a6 6. Le3 O-O 7. Dd2 c6 8. Ld3 b5 9. Pge2 Pbd7 10. O-O e5 11. cxb5 axb5 12. a3 Lb7 13. Lc2 exd4 14. Pxd4 Pb6 15. Lb3 Pfd7 16. Df2 Pc4

Zwart staat al heel comfortabel.
17. Lxc4 bxc4 18. De2 d5 19. exd5 cxd5 20. Pc2 Te8
Zwart heeft het loperpaar in handen en vooral veld d3 lonkt voor het paard.
21. Dd2 Pe5 22. Ld4 Pd3
Het paard is geland op d3.
23. Lxg7 Kxg7 24. Pb5 Df6
In aanmerking komt 24…Db6+ 25. Pbd4 Tac8 en zwart staat goed.
25. Dc3 Te2 26. Pbd4 Pf4
27. g3??
De enige zet is 27. Kh1 waarna zwart een optisch plusje heeft, maar ook niet meer dan dat. 27…Tee8
[De vraag is natuurlijk waarom nu minder goed is. Na 27…Txg2 antwoordt wit met 28. Pe3 en vangt daarmee de toren. 28…Txh2+ eindigt dan in remise door eeuwig schaak: (Niet goed is 28…Pe2?! 29. Pxe2 Txe2?? kent dan een prachtige weerlegging: {29…Dxc3 30. Pxc3 Txb2 31. Pcxd5 is goed voor wit.} 30. Pf5+! gxf5 31. Tg1+ met damewinst.) 29. Kxh2 Dh4+ 30. Kg1 Dg3+ 31. Kh1 Dh3+ en de remise staat vast.] 27…Txc2!
Een mooie truc die onmiddellijk wint voor zwart.
27…Txc2 28. Dxc2
[28. Pxc2 Pe2+] 28…Dxd4+
0-1

Fier, Alexandr – Bosboom, Manuel
1. e4 c5 2. Pf3 e6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 a6 5. c4 Pf6 6. Pc3 Dc7 7. Le2 Lb4 8. O-O Lxc3 9. bxc3 d6 10. f3 Pbd7 11. Pc2 Pc5 12. Kh1 Ld7 13. Le3 La4 14. Dd2

14…h5
Die zet kennen we van de zwartspeler.
15. Pb4 h4 16. Pd3 h3
Hij is helemaal doorgestoomd naar h3 om onrust te stoken in het witte kamp.
17. g3 O-O-O 18. De1 Thg8 19. Df2 Pfd7 20. Pxc5 Pxc5 21. e5 b6 22. exd6
22…Txd6?!
Bosboom zou Bosboom niet zijn als hij hier niet een kwaliteit zou offeren in ruil voor verzwakte zwarte velden.
22…Dxd6 is natuurlijk de ‘normaalzet’ maar kennelijk beviel hem deze stelling niet.
23. Lf4 g5 24. Lxd6 Dxd6 25. Dd4 Td8
Zelfs dameruil vindt hij geen probleem!
26. Dxd6 Txd6 27. Kg1 f5
De bedoeling is om een eventueel Lf1 (met aanval op h3) te kunnen beantwoorden met …g5-g4. Het voordeel daarvan is dat zwart ook meteen veld e4 kan veroveren voor zijn paard.
Je zou toch zeggen dat zwart na 27…Td2 zowaar nog enige compensatie heeft ook!
28. Tfe1
28. Tf2 met de bedoeling Lf1 is ook een aantrekkelijke mogelijkheid.
28…Kc7 29. Lf1
29…Lc6
Meteen 29…g4? zou foutief zijn vanwege 30. fxg4 fxg4 31. Le2 en pion g4 valt.
30. Te3 g4 31. fxg4 fxg4 32. Tae1 Td2
Zwart doet nu inderdaad volop mee!
33. T3e2 Td8
34. Tc2?!
Een vreemde zet, ook erg passief. De aangewezen weg om iets met zijn materiële voorsprong te doen, lijkt 34. Tf2!? Le4 35. Tf4 Lf5 36. Td4 en het ziet er niet naar uit dat zwart dit op den duur gaat redden.
34…Le4 35. Tf2 Lf5 36. Tfe2 a5 37. a3 Td6 38. Ta2
Fier toont hiermee dat hij het eigenlijk niet weet.
38…Pe4 39. Tc1 Pc5 40. Le2 Pe4 41. Tb2 Td8 42. Td1 Th8 43. c5
Hij geeft een pionnetje om ruimte voor zijn stukken te krijgen. Maar het brengt hem vrij weinig.
43…Pxc5 44. Td4 Tg8 45. Lb5 Le4 46. Te2
46…Tg5
Ingenieuze dekking van e4. Na tweemaal slaan op e4 hangt de loper op b5.
47. Lc4 Lf3 48. Te3 e5 49. Td2 Kc6 50. Lf7 e4 51. c4 Pd3
Zo langzamerhand begint zwart het initiatief over te nemen. De witte torens kunnen weinig uitrichten, de zwarte stukken staan erg dominant.
52. Ld5+
Dit is de kat op het spek binden tegen Bosboom. En mensen die hem kennen, weten dat hij de verleiding niet kan weerstaan.
52…Txd5!
Ja hoor, ook een tweede kwaliteit wordt er tegenaan gegooid.
Objectief gezien was er ook niets mis met 52…Kc5 53. Lxe4 Pe5 54. Td5+ Kxc4 waarna de kansen ongeveer in evenwicht zijn.
53. cxd5+ Kxd5
Omdat de twee zwarte lichte stukken in deze stelling net zo sterk zijn als de witte torens, zal wit een kwaliteit terug moeten geven. De stelling daarna valt voor geen van de spelers te winnen.
54. Tdxd3+ exd3 55. Txd3+ Kc4 56. Te3 b5 57. Kf2 b4 58. axb4 axb4 59. Ke1 Kd4 60. Kd2 Le4 61. Te1 b3
De dominantie positie van de zwarte koning en loper, in combinatie met de sterke vrijpion, verzekeren hem een simpele remise.
62. Kc1 Lc2 63. Kb2 Kd3 64. Te5 Kd2 65. Te7 Ld1
Het ideale veld voor de loper, de beide kwetsbare pionnen (b3 en g4) blijven zo gedekt.
66. Te4 Lf3 67. Te8 Le2
Bosboom verandert van plan. Er was ook niets mis met 67…Ld1.
68. Kxb3 Ke1
Hij loopt achter de eigen loper door naar de koningsvleugel. Een ultieme winstpoging?
69. Kc3 Kf2 70. Kd2 Lf3 71. Tf8 Kg2 72. Ke1 Kxh2 73. Kf2
Maar Fier laat zich niet beetnemen. Hij sluit de zwarte koning op aan de rand. Hij dreigt zowaar zelfs Txf3 met winst.
73…Lc6 74. Tf4 Ld7 ½ – ½

Sokolov, Ivan – Beerdsen, Thomas
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pc3 Lb4 4. e3 O-O 5. Ld3 d5 6. cxd5 exd5 7. Pge2 Te8 8. Ld2 c6 9. O-O Pbd7 10. f3 Pf8 11. Kh1 Pe6 12. Tc1 Ld6 13. Le1 b6 14. Lh4 Lb7 15. Dc2 h6 16. Tcd1 Pg5 17. Lxg5 hxg5 18. e4 dxe4 19. fxe4 Pg4 20. e5

20…c5
Hij probeert er iets van te maken want met normale middelen ging het al niet meer. 20…Pe3 21. Db3 Pxf1 [21…Te6 22. exd6 Dxd6 en wit staat ook op winst.] 22. Txf1 en wit wint ook. 20…Lc7 21. Lc4 Te7 22. Dg6 wint op slag voor wit.
21. Db3! Tf8
21…Te6 en hier heeft wit een ruime keuze om beslissend voordeel te bereiken. Ik noem drie andere mogelijkheden die ook allemaal voldoende zijn voor de winst:
A) 22. Pb5
B) 22. Lf5
C) 22. Lc4
22. Le4!
Sterk spel van Sokolov. De sterke witveldige loper van zwart wordt geruild en de witte stukken grijpen hierna beslissend in.
22…c4 23. Dxc4 Pe3 24. Dd3 Pxd1
25. Lh7+!
Hij heeft onder deze omstandigheden uitstekend uitgerekend dat dit de sterkste mogelijkheid is.
25…Kh8 26. Dh3
Dreigt mat in twee.
26…Lxg2+ 27. Kxg2 Pe3+ 28. Kg1 Pg4 29. Le4+ Ph6
30. Tf6!
En dat is natuurlijk de killer aan het eind! 30. Tf6! en nu:

A) 30… gxf6 31. Dxh6+ Kg8 32. Dh7#

B) 30…Lxe5 31. Txh6+ gxh6 32. Dxh6+ Kg8 33. Dh7#

C) 30…Te8 31. Txh6+ gxh6 32. Dxh6+ Kg8 33. Lh7+ Kh8 34. Lg6+ Kg8 35. Dh7+ Kf8 36. Dxf7#
1-0