Schaakrubrieken weekend 24 februari 2018
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Agenten in Moskou
Het eerste Aeroflottoernooi in Moskou was in 2002. Ik ging er heen om een artikel te schrijven voor een schaakblad, maar eigenlijk vooral als toerist. We werden in de watten gelegd. De vliegtickets naar Moskou waren gratis, niet alleen voor deelnemers aan het toernooi, maar ook voor journalisten. De kamerprijzen in het enorme hotel Rossiya, vlak naast het Rode Plein, waren bescheiden. „Herken je het van vroeger?”, vroeg een jonge Nederlander in de bus naar het hotel. Als ik de auto’s weg zou denken, de drukte van mensen op straat, de verlichte etalages en de reclames, en als ik in plaats daarvan de rode banieren met socialistische leuzen en de portretten van Lenin weer terug kon denken, dan zou ik het herkennen. Ik vond het heerlijk in het nieuwe Moskou, omdat ik het Moskou van de sovjettijd had gekend. Mijn mooiste ervaring was op een van de laatste avonden, toen ik een verlaten straat was overgestoken waar je eigenlijk in een voetgangerstunneltje onderdoor moest. Er dook een politieagent op die me een boete wilde geven. Ik wees boos op de stille straat, geen auto in zicht. „Wilt u dan dat ik u naar het bureau meeneem?” Ik kwam bij zinnen en zei: „Nee, dat wil ik niet, maar u misschien ook niet.” We begrepen elkaar en maakten het af op een boete van 100 roebel, wat toen drie dollar was.
Stel je voor dat een reisbureau het als een excursie zou aanbieden. Ervaar het echte Moskou en onderhandel met een politieagent. Kosten drie dollar. Het zou een koopje zijn waar het reisbureau makkelijk duizend procent bovenop zou kunnen gooien. Er was trouwens ook iemand die een agente te paard had ontmoet die vroeg om wat geld voor het voer van haar paard, maar later hoorde ik van een Amsterdamse Rus dat het een nepagente moest zijn geweest. De afgelopen week begon het zestiende Aeroflottoernooi. Hotel Rossiya is in 2007 gesloopt en vervangen door een hotel dat voor schakers onbetaalbaar is. Het toernooi zit nu in een buitenwijk, nog steeds in een indrukwekkend hotel. Toen het begon was het Aeroflottoernooi het sterkste en het rijkste open toernooi ter wereld, maar het is ingehaald door Gibraltar. Berensterk is het nog steeds. Hier is een koddig partijtje uit de eerste ronde onder het motto ‘van kwaad tot erger’. Eerst een pion weg, dan een stuk, dan een toren.
Sanan Sjoegirov – Vasillios Kotronias, Aeroflot Open 2018
1. d4 d5 2. c4 Pc6 3. cxd5 Dxd5 4. e3 e5 5. Pc3 Lb4 6. a3 Lxc3+ 7. bxc3 Pf6 8. c4 Dd8 9. d5 Pe7 In 2016 speelde Ivantsjoek tegen Ding Liren 9…Pb8 en hij won. Wat Kotronias doet gaat ook wel. 10. Lb2 c6 11. Lxe5 Pe4 12. Pf3 Da5+ 13. Pd2 cxd5 14. cxd5 Pxd5 De eerste stap naar de ondergang. Na 14…0-0 zou zwart zijn pion terugwinnen en behoorlijk staan. 15. Lxg7 Tg8 16. Ld4 Lf5 17. f3 Zwart staat een pion achter en kan niet meer kort rocheren, en daarom voelt hij zich verplicht tot extreme maatregelen. 17…Pdc3 Van kwaad tot erger. Hierna verliest zwart een stuk. 18. Dc1 Tc8 19. fxe4 Lxe4 20. Db2
Partij in de viewer:
Na zes ronden nog geen ongedeelde winnaar
Wat doet een schaker nadat hij de wereldtitel heeft veroverd? Hij neemt vakantie, geniet van de roem en kiest met zorg het eerste toernooi uit waarin hij als nieuwe kampioen in het middelpunt van de belangstelling zal staan. Van die onbekommerde periode heeft Max Euwe slechts kort kunnen genieten. Nadat hij in december 1935 wereldkampioen was geworden, moest hij het doen met de reguliere Kerstvakantie die hem als leraar aan een meisjeslyceum in Amsterdam toekwam. Pas vijf maanden later maakte hij in Leiden zijn rentree in een nieuw vierkampentoernooi, waarin de jong gestorven Nederlandse schaker Daniël Noteboom werd herdacht. Het Noteboom memorial bestaat 82 jaar later nog steeds. Het heeft niet de uitstraling van het Tata Steel toernooi, maar het is wel het oudste traditionele schaakevenement in Nederland. De erelijst is gevarieerd met winnaars die niemand meer kent en topspelers als Euwe, Donner en Timman. Een in het oog springende naam op de lijst is Michail Botwinnik. De oudwereldkampioen won in 1965 een sterk bezette jubileumeditie voor onder anderen Larsen en Donner. Sinds 1979 is het memorial een open weekendtoernooi, waarin de deelnemers in drie dagen zes partijen spelen. Vorig weekend bleken zes ronden niet genoeg om een ongedeelde winnaar aan te wijzen. Robby Kevlishvili, Benjamin Bok, Roeland Pruijssers en de Bulgaar Petar Arnaudov eindigden bovenaan, waarna de winnaarstrofee aan Kevlishvili werd overhandigd, omdat hij de meeste tiebreakpunten had verzameld. Uit de slotronde komt een vlotte winstpartij van een van de winnaars:
Van der Werf – Pruijssers Oegstgeest 2018
1. d4 f5 2. Lg5 g6 3. e3 Lg7 4. Pd2 d6 5. Lc4 Pf6 6. h4 h6 7. Lxf6 Lxf6 8. c3 e5 9. Db3 De7 10. dxe5 dxe5 11. h5 g5 12. g4 Een pionoffer om veld e4 in handen te krijgen. 12 … fxg4 13. Pe2 Hier of op de volgende zet komt ook 13. Pe4 (13 … Pd7 14. Le6) in aanmerking. 13 … Pd7 14. Dc2 e4! Sterk spel. Door de pion terug te geven verovert zwart veld e5 en activeert hij de loper op f6. 15. Pxe4 Pe5 16. 0-0-0 Ld7 17. Ld5 De computer is enthousiast over 17. Txd7 Kxd7 18. Db3. Na 18 … Kc8 19. P2g3 heeft wit inderdaad goede compensatie voor de geofferde kwaliteit. 17 … 0-0-0 18. P4g3 Thf8 19. Pd4 Lh8 20. Db3 b6 21. Td2? Een lelijke fout. Na 21. Pe6 Lxe6 22. Lxe6+ Kb8 hebben beide partijen kansen.
Partij in de viewer:
Uitzonderlijke zaken
Schandalen, vooral financiële, komen geregeld naar boven bij mondiale organisaties zoals de FIFA en het IOC maar onlangs schoof de FIDE ook aan. Het betreft hier vooral de voorzitter: Kirsam Iljoemzjinov maar in zijn kielzog volgen er meer. Een paar punten uit een brief die de penningmeester, Prof. Dr. Adrian Siegel, op de website van de FIDE publiceerde:
* Sinds november 2015 staat Iljoemzjinov op een sanctielijst van het departement van Financiën van de USA vanwege zijn contacten met Syrië en Irak.
* Iljoemzjinov heeft sindsdien diverse keren geprobeerd van die lijst af te komen maar dat is niet gelukt.
* Om FIDE te scheiden van de problemen van haar voorzitter is hem tijd en ruimte gegeven om zijn problemen op te lossen. In december 2015 is besloten dat hij geen enkele financiële of zakelijke afspraak meer namens FIDE mocht maken.
* Echter, omdat Iljoemzjinov nu al langer dan twee jaar op die sanctielijst staat heeft onze Zwitserse Bank UBS per direct de tegoeden van FIDE bevroren.
En dus is de FIDE op zoek naar een nieuwe Bank en feitelijk ook een nieuwe voorzitter, want dit probleem kent meer haken en meer ogen. Bijvoorbeeld, sinds Iljoemzjinov president werd in 1995 hebben Westerse sponsors zich minder aangeboden en moest FIDE zijn heil elders zoeken. Het laatste WK-snelschaken werd gehouden in Saoedi-Arabië. Alle vrouwen werden daar verplicht om hoofddoeken te dragen en dat was een reden voor velen om niet mee te doen.
Een organisatie die niet bij zijn geld kan komen, komt op termijn in onoverkomelijke problemen. Het komende kandidaten-toernooi in maart in Berlijn en de WK-tweekamp in november in Londen zijn verzekerd maar de daarop volgende cyclus voor 2020 staat onder druk. Het is te hopen dat we weer eens een goede voorzitter krijgen van onbesproken gedrag zoals Max Euwe (1970-1978) en Fridrik Olafsson (1978-1982). Dat waren, wellicht niet toevallig, grootmeesterlijke schakers. Zij werden gekozen op kwaliteit. De presidenten daarna, Florencio Campomanes (1982-1995) en Kirsam Iljoemzjinov (vanaf 1995), geen schakers, hebben vooral stemmen verworven met de geldbuidel. Omdat ieder van de 180 lidlanden een stem krijgt bij de verkiezingen, ongeacht het aantal aangesloten leden, telt de stem van Papua Nieuw Guinea even zwaar als de stem van de USA. Zo’n telsysteem werkt omkoping in de hand. Er zijn sinds 1995 diverse pogingen ondernomen door betrouwbare kandidaten om het voorzitterschap van FIDE over te nemen maar op een goed programma alleen kom je er kennelijk niet. Hopelijk opent de huidige problematiek, waarbij de FIDE aanzienlijk aanzien verliest, de ogen van de vertegenwoordigers van al die kleine schaaklanden.
Ook uitzonderlijk is een verliespartij van onze wereldkampioen. In een wedstrijd tussen internetteams speelde Magnus Carlsen voor de Norway Gnomes. Het betreft rapidpartijtjes van vijftien minuten. Hij had al tien partijen gewonnen toen de wedstrijd tegen de Amsterdam Mosquito’s op het programma stond. Zijn tegenstander was Wouter Spoelman, een 27-jarige Nederlandse grootmeester die ooit veelbelovend was maar koos voor de geneeskunde.
M. Carlsen – W. Spoelman
1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d3 Pc6 4.g3 d5 5.De2 Pge7 6.Lg2 g6 7.h4 h5 8.0-0 Lg7 9.e5 Pf5 10.c3 b6 11.Lg5 Dc7 12.Te1 La6 13.a4 Ph6 14.Pa3 Pg4 15.Lf4 0-0 16.Lh3 Dd7 17.Pc2 d4 18.c4 Lb7 19.Lxg4 hxg4 20.Ph2 Pxe5! 21.Lxe5 Dc6 22.f3 gxf3 23.Df2 f6 24.Lxd4 cxd4 25.Pxd4 Dd7 26.Pxe6 Tfe8 27.Pxg7 Kxg7 28.d4 Te2 29.Txe2 fxe2
Partij in de viewer:
De gemiddelde clubspeler heeft meestal niet veel tijd om zich diepgaand bezig te houden met de openingstheorie die te lezen is in lijvige boekwerken. Daarom is het goed dat er ook boeken bestaan die het onderwerp niet zo wetenschappelijk aanpakken, maar ons verblijden met tactische verrassingen, zoals het boek van Graham Burgess: 125 Chess Openings Surprises. Het is een nieuwe druk en bij de zeer succesvolle eerste druk waren het 100 bominslagen (tenslotte is schaken een vredelievend oorlogsspel). Echter, Graham heeft er in de laatste jaren nog 25 bij gevonden. Helemaal koosjer is de verrassing in de opening niet altijd, maar het verrassingseffect kan wonderen doen. Sommige zijn inderdaad zelfs humoristisch te noemen, al kan de tegenstander daar anders over denken. ISBN 978-1-911465-18-8, prijs € 18,50 Op gambitbooks.com, waar ook het eerste boek vandaan komt, gaan ze ook verder dan de opening met het boek van Antonio Gude, Fundamental Chess Tactics, waarin deze gerenommeerde correspondentie, ook aan de hand van zo’n 100 oefendiagrammen, laat zien wat voor tactische mogelijkheden er in de stelling kunnen zitten.
Menig clubspeler verzucht hierbij: ‘Ja, in het diagram in het boek zie ik het direct, maar in mijn eigen partij krijg ik dat nooit.’ Gude laat juist zien dat de tactische thema’s niet toevallig ontstaan en dat de gemiddelde speler ze vaak mist omdat hij/zij er niet naar op zoek is. De auteur geeft ook voorbeelden van tactiek die naar een reddende remise leiden wanneer men op het randje van verliezen hangt. Leuk is zeker ook het veel te weinig gebrachte kwaliteitsoffer dat zowel de aanvaller als de verdediger kan brengen. Ten slotte ook aandacht voor de beslissende aanval op de koning (dit boek kost € 26,50 en het ISBN-nummer is 978-1-911465-17-1). Over twee weken start het Kandidatentoernooi in Berlijn. De winnaar mag Carlsen uitnodigen voor een match om de wereldtitel. De Armeniër Aronian is voor velen de grote favoriet, maar Karjakin en Mamedyarov mogen er ook zijn. Het zijn maar acht grootmeesters, dus ontbreken toppers als Lagrave en Giri, mede door de soms onrechtvaardige regels. Ook Svidler is er niet bij, maar hij werd wel voor de achtste keer Russisch kampioen, o.a. door deze zege met zwart op Volkov: 1.d4 Pf6 2.c4 g6 3.Pc3 d5 4.Pf3 Lg7 5.Db3 dxc 6.Dxc4 Le6 7.Da4+ Ld7 8.Db3 c5 9.d5 b5 10.e4 b4 beiden spelen redelijk ambitieus 11.e5 bxc 12.exf Lxf6 ontwikkeling voor materiaal maar eigenlijk was 12..cxb best sterk 13.bxc 0-0 14.Lh6 Te8 15.Lc4 Lg4 16.Pd2 Pd7 17.h3 Tb8 18.Da3 Lf5 19.0-0 Pe5 20.Lf4 verrassend voor zwart, wit geeft niet om het loperpaar. 20..Tb7 21.Lxe5 Lxe5 22.f4 Ld6 wellicht was Lc7 sterker 23.g4 e6 Dit zal wit niet verwacht hebben maar dit offer is correct 24.gxf5 exd5 25.La6? nu komt wit pas echt in de problemen, nodig was direct Da4 25..c4 26.Da4 Tb2 zwart staat een stuk achter maar gaat winnen 27.Pf3 Tee2 28.Dc6 De7 29.Da8+ schaak der wrake Lb8 30.Dxd5 Lxf4 31.Tfe1 De3+ 32.Kh1 Th2+ 0-1.
Partij in de viewer:
Probleem 2669 is een driezet van Casa:
Van Rijn stuurt Dgebuadze naar huis
David tegen Goliath, stond er boven het eerste rondeverslag op de website van het Noteboomtoernooi in Leiden. Zou er al meteen een outsider zijn die een favoriet versloeg? De schrijver werd op zijn wenken bediend: Giel van Rijn won van de Belgische grootmeester Alexandre Dgebuadze.
Van Rijn is zonder meer een sterke schaker, hij speelt dit seizoen aan het vierde bord van Leiderdorp. Met dat team gaat het in de derde klasse van de KNSB-competitie nog niet naar wens, maar klassebehoud is nog zeker mogelijk. Vergelijkbaar met de grootmeester is hij natuurlijk niet, volgens de Elo-statistieken zou hij een match over tien partijen met 9-1 verliezen. Maar vorige week vrijdag speelde hij toevallig die ene partij. In een zijvariant van het Frans vergat Dgebuadze eerst wat ook alweer de gebruikelijke zet was en maakte hij twee zetten later een blunder.
Van Rijn-Dgebuadze
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Lb4 4.e5 Pe7 5.Dg4 c5 6.dxc5 Pbc6 7.Dxg7 Tg8 8.Dxh7 d4 9.a3 Da5 10.Tb1 dxc3 11.Le3 Fout is 11.axb4 Da2. Dat hoeft ook niet meteen, ook na 11…Lxc5 12.b4 wint wit zijn stuk terug. 11…cxb2+ 12.axb4 Da1 In dit soort rare varianten moeten beide spelers precies weten wat ze doen. Hier was 12…Dxb4 de gebruikelijke zet. Zwart kan na Ld7 lang rokeren, wit heeft meer moeite om tot rokade te komen. Wat zwart hier doet, Da1, lijkt niet goed. 13.c3 a5 14.b5 Tg6?
Voor Dgebuadze was deze nederlaag aanleiding zich af te melden voor de rest van het toernooi. Drie partijen op zaterdag en twee op zondag, daar had hij opeens geen zin meer in. Uiteraard kwam daar hier en daar kritiek op, maar als hij het netjes meldt is er niet echt bezwaar tegen. Misschien heeft hij zaterdag ergens in België alsnog een lucratiever toernooi gespeeld. Voor Van Rijn was het wel een beetje zuur, liever had hij gezien dat de Belg alsnog om de hoofdprijzen zou meespelen. Al is winnen van een grootmeester ook weer niet echt zuur. Zelf speelde Van Rijn in het toernooi geen rol van betekenis meer. Vier spelers eindigden samen op de eerste plaats, van wie Robby Kevlishvili zijn naam op de 82 jaar oude wisselbeker mocht laten bijschrijven.
Partij in de viewer:
Het begrip patstelling is breed gebruikt in de samenleving maar komt oorspronkelijk uit het schaakspel. Een partij staat pat als de speler die aan de beurt is, niet schaak staat, maar ook geen stukken meer kan verzetten. De partij is dan remise.
Twee voorbeelden uit de toernooipraktijk.
Wit trapt erin: 31. Lxe4? want zwart speelde 31. … Dxb2+!! 32. Kxb2 a3+! en of wit nu neemt of niet, zwart staat pat.
Een mooie studie met pat is diagram 3. Een werkstuk van Jahontov uit 1950, wit speelt en houdt remise.
Oplossing eenvoudige opgave:
1 Txf7, Ke8 2 Te1!!, Pxe1 3 De5