Schaakrubrieken weekend 3 maart 2018
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Familiebanden
Ton Sijbrands kwam op bezoek bij het Batavia-toernooi, wat me niet verbaasde, want hij is daar de afgelopen jaren vaak geweest. Wel was ik verrast toen ik las dat de grote schaker Vasili Ivantsjoek nu meedoet aan het WK Fries dammen in Franeker. We zijn een grote familie, de spellenmensen. Ik werd herinnerd aan een vergeten familietak toen ik een paar maanden geleden las over het politieke mikadospel. De Duitse SPD moest één politiek stokje verwijderen zonder de andere stokjes te bewegen. Of het lukt weten we nog niet. Ton had net zijn laatste damrubriek voor de Volkskrant ingeleverd. Op een schaaksite las ik dat hij voor de brute ruiming in 42 jaar 2.180 van die rubrieken had geschreven. Er was een groep dammers in Groningen, en misschien is die er nog steeds, die iedere zondag bijeenkwam om gezamenlijk de zaterdagse damrubriek van Ton te bestuderen. Er was ook een Zweed die zichzelf Nederlands had geleerd met slechts één doel, die rubriek lezen. Ik zei tegen Ton dat Nederlandse en misschien zelfs Zweedse kranten zijn telefoon vast plat zouden bellen om zijn monument te continueren. Het was in ieder geval nog niet gebeurd.
Al zijn we familie, ik moet het nu wel over schaken gaan hebben. Kasparov twitterde vorig jaar dat de schaakwereld er beter aan toe is als Levon Aronian goed speelt, en zo denk ik wat de Nederlandse schaakwereld betreft over Manuel Bosboom. Die is zelf de laagste in rating van het Batavia-toernooi en moest toevallig in de eerste ronde tegen de hoogste, Ivan Sokolov. Ze hebben iets gemeen: in de jaren dat Kasparov meedeed in Wijk aan Zee, van 1999 tot 2001, verloor hij twee partijen, beide in 1999. Tegen Sokolov in het gewone toernooi en tegen Bosboom in het blitztoernooi. U kunt dit weekeinde nog komen kijken in gebouw Batavia aan de Prins Hendrikkade in Amsterdam, tegenover het Centraal Station. Zaterdag vanaf 14.00 uur en zondag vanaf 12.00 uur.
Ivan Sokolov-Manuel Bosboom, Batavia 2018
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 Lg7 4. e4 d6 5. Le2 Pbd7 6. Pf3 e5 7. Dc2 exd4 8. Pxd4 0-0 9. Lg5 c6 10. Td1 Te8 11. 0-0 a5 12. Tfe1 a4 Een aardig pionoffer. Na 13. Pxa4 Da5 zou wit met 14. Lxf6 zijn mooie loper moeten opgeven. 13. Lf1 Da5 14. Lf4 Pe5 15. h3 Pfd7 16. Le3 Pc5 17. f4 Ped7 18. Lf2 Lh6 19. g3 Pf6 20. Pf3 Lf8 21. Kh2 Ph5 22. a3 Deze zet, die veld b3 verzakt, begrijp ik niet. 22…Pf6 23. Lg2 Pb3 24. Pd4 Wit mist hier de zorgvuldigheid die altijd nodig is om van ruimtevoordeel iets concreets te maken. 24…Dh5 Een lastige stelling voor wit. Misschien was 25. f5 het beste. 25. Pxb3 axb3 26. Dxb3 Pg4+ 27. Kg1 Pxf2 28. Kxf2 d5 Bosboom kiest de mooiste zet. Simpel en sterk was 28…Dc5+ gevolgd door 29…Le6. 29. cxd5 Lc5+ 30. Kf1 Met het kwaliteitsoffer 30. Te3 kon wit nog min of meer op de been blijven. 30…Lxh3 Dreigt 31…Df3 mat. 31. Td3 Lg4 32. Pa4
Partij in de viewer:
In café Batavia Amsterdam schaken ze zonder vrees en met oplossingen die gewone stervelingen niet snel zien
Natuurlijk let ik tijdens het toernooi in café Batavia in Amsterdam op Thomas Beerdsen en Liam Vrolijk, twee spelers van de toekomst. Beerdsen (20) is ondanks zijn jonge leeftijd al een routinier die dicht bij de grootmeestertitel is, al zal hij die in dit toernooi niet veiligstellen. Vrolijk (16) is zeer talentvol, maar maakt nog fouten die hij binnenkort zal vermijden. Toch dwalen mijn ogen steeds af naar de partij van de oudste deelnemer. Vaak heb ik in deze rubriek geschreven over mijn waardering voor schakers die het spel spelen zoals ik het nooit heb gedurfd. Ze vrezen niets en niemand en ze kiezen oplossingen waaraan gewone stervelingen niet snel zouden denken. Openingsvoorbereiding heeft tegen hen weinig zin. Vaak staat na een zet of acht een stelling op het bord die nooit eerder is vertoond.
Manuel Bosboom (55) staat hoog in die lijst van onvoorspelbare en – het hoort er helaas bij – wisselvallige schakers. In zes van de tien partijen heeft zijn eigenzinnige spel succes. Helaas wordt hij in de andere vier te vaak het slachtoffer van diezelfde originaliteit. Zo gaat het ook in Amsterdam. Twee fraaie overwinningen compenseerden slechts de nederlagen die Bosboom leed in twee andere partijen. Vooral de door hemzelf over zich afgeroepen aframmeling door de Spanjaard Santos Ruiz deed pijn. Bosbooms overwinning op de Russin Kasjlinskaja begon geheel in stijl met 1. d4 a6 2. e4 b5. Eén keer raden wie zwart had. Zijn andere winstpartij is een beetje onkarakteristiek. In de openingsronde koos hij tegen Ivan Sokolov een reguliere, zij het wat ouderwetse, passieve openingsvariant. In het middenspel wierp hij de ketenen van zich af en sloeg hij toe in grote stijl.
Sokolov – Bosboom, Amsterdam 2018
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 Lg7 4. e4 d6 5. Le2 Pbd7 6. Pf3 e5 7. Dc2 exd4 8. Pxd4 0-0 9. Lg5 c6 10. Td1 Te8 11. 0-0 a5 12. Tfe1 a4 13. Lf1 Da5 14. Lf4 Pe5 15. h3 Pfd7 16. Le3 Pc5 17. f4 Ped7 18. Lf2 Lh6 19. g3 Pf6 20. Pf3 Lf8 Wit heeft een groot ruimteoverwicht, zwart heeft kleine zwaktes in wits koningsstelling geprovoceerd en mag hopen op tactische kansen. 21. Kh2 Ph5 22. a3 In aanmerking komt 22. f5, gevolgd door g3-g4.22 … Pf6 23. Lg2 Pb3 24. Pd4 Een sterke profylactische zet is 24. Kg1 om 24 … Dh5 te beantwoorden met 25. Pxa4. 24 … Dh5! 25. Pxb3 Maakt het erger. Het kleinste kwaad is 25. f5 Pg4+ 26. Kg1 Pxf2 27. Kxf2. 25 … axb3 26. Dxb3 Pg4+ 27. Kg1 Pxf2 28. Kxf2 d5 Ook niet slecht is 28 … Dc5+ 29. Kf3 Le6 30. Lf1 Dh5+ 31. g4 Dh4. 29. cxd5 Lc5+ 30. Kf1 Lxh3 31. Td3 Lg4 32. Pa4
Partij in de viewer:
Een raadsel
Berry Withuis (1920-2009) was in de periode 1950-1980 belangrijk voor het Nederlandse schaakleven. Hij schreef boeken en columns en maakte de toernooibulletins van bijna alle grote toernooien in Nederland en dat waren er veel. Hij organiseerde simultaantournees en zette een schoolschaakprogramma op. Berry was aangenaam gezelschap want hij hield van schaken en vertelde met smaak anekdotes. Wij plaagden hem een beetje met zijn communistische sympathieën, een raar dingetje wat hem gegund was. “Waarom heb je geen Lada Berry”, riepen we dan vanaf de achterbank als hij ons in zijn rode DAF naar een simultaan bracht. “Hebben ze in Rusland alleen maar rode auto’s?” Berry deed gewoon mee met die ongein. Dus mijn verbazing was groot toen onlangs dochter Jolande Withuis in haar boek Raadselvader, ondertitel Kind in de Koude Oorlog de tegenovergestelde balans heeft beleefd, terwijl wij van dezelfde leeftijd zijn. Het is overigens weer zo’n indrukwekkend boek van Jolande (na 10 dagen kwam de tweede druk). In haar oeuvre zet zij mensen neer in hun binnen- en buitenwereld. Toch zijn die twee Berry’s voor mij het grootste raadsel.
Het Batavia Amsterdam Chess Tournament beleeft een jubileum. Al 10 jaar krijgt talentvolle jeugd de gelegenheid zich te meten met de gevestigde orde. De hoogst genoteerde spelers aan de start zijn de grootmeesters Ivan Sokolov en Friso Nijboer. Ze hadden beiden wit in de eerste ronde maar het zou anders lopen dan verwacht.
I. Sokolov–M. Bosboom
De 45-jarige Internationale Meester (IM) Manuel Bosboom is al zijn hele schaakleven gevaarlijk voor iedereen maar door een overdaad aan originaliteit ook voor zichzelf en daarom is de kloof naar het grootmeesterschap nooit overbrugd. 1.d4 Pf6 2.c4 g6 3.Pc3 Lg7 4.e4 d6 5.Le2 Pbd7 6.Pf3 e5 7.Dc2 exd4 8.Pxd4 0-0 9.Lg5 c6 10.Td1 Te8 11.0-0 a5 12.Tfe1 a4 13.Lf1 Da5 14.Lf4 Pe5 15.h3 Pfd7 16.Le3 Pc5 17.f4 Ped7 18.Lf2 Lh6 19.g3 Pf6 20.Pf3 Lf8 21.Kh2 Ph5 22.a3 Pf6 23.Lg2 Pb3 24.Pd4 Dh5 Een interessante stelling op een vol bord, slechts een pion is geruild. Na 25.f5 Pg4+ 26.Kg1 Pxf2 27.Dxf2 Pxd4 28.Txd4 kan het gevecht nog alle kanten op. Wit ziet pionwinst en geeft zwart vrij stukkenspel.
F. Nijboer–A. Kashlinskaya
De 24-jarige Russische IM en damesgrootmeester Alina Kashlinskaya trouwde onlangs met de Poolse GM Radoslaw Wojtaszek en dat gaf ook een impuls aan haar inzicht op het schaakbord.
1.e4 e5 2.Pf3 Pf6 3.Pxe5 d6 4.Pf3 Pxe4 5.Pc3 Pxc3 6.dxc3 Le7 7.Le3 Pc6 8.Ld3 Le6 9.De2 Lf6 10.0-0-0 De7 11.Kb1 a6 12.h3 0-0-0 13.The1 h5 14.Pd2 Pe5 15.Lxa6 Een bekend offer in deze stelling: wit krijgt pionnen en aanval. 15…bxa6 16.f4 Pc6 17.Dxa6+ Kd7 18.f5 Lxf5 Wit heeft goede compensatie. Bijvoorbeeld 19.Pb3 en Pc5+ is een vervelende dreiging en 19…Pe5 20.Da4+ verzwakt de verdediging van Kd7. Nijboer is sinds hij een normale baan heeft begrijpelijkerwijs niet meer zo scherp als toen hij professional was.
19.Lf4 Le6 20.Pe4 Pb8 21.Db7 Ke8! 22.c4 Le5 23.Lxe5 dxe5 24.Txd8+ Dxd8 25.Pc5 Ke7 26.b3 Dd6 27.Pd3 Pd7 28.De4 f6 29.Dg6 Lf7 30.Dxg7 Tg8 31.Dxh7 Txg2 32.Pf4 Pf8 33.De4 Th2 34.Pd5+ Lxd5 35.cxd5 Txh3 36.Tg1 Kf7 37.Dg2 Th4 38.Dg8+ Ke8 39.Tg7 Tg4 en wit gaf op.
Een wankel begin van de favorieten maar zij zullen zonder twijfel weer terugveren. Morgen is de slotronde in deze tienkamp.
Partijen in de viewer:
Het januarinummer van chess.co.uk was uiteraard gewijd aan de weer zeer geslaagde London Chess Classic waar de wereldtoppers werden aangevuld door de Engelsman Adams. Dat is iets wat eigenlijk ook bij Tata moet gebeuren: naast Giri nog een Nederlander, dan gaat de gemiddelde ELO wel omlaag, maar dat moet dan maar. In dit toernooi werd opnieuw aangetoond dat Carlsen niet zo onaantastbaar is als vroegere grote wereldkampioenen zodat de komende match om de wereldtitel hopelijk weer net zo spannend wordt als de vorige. In CHESS vinden we natuurlijk ook verslagen van andere toernooien; die komen tegenwoordig als een tsunami over de schaakwereld. Wie op het net kijkt, kan zich afvragen of het voor de top 100 niet een beetje te veel wordt, anderzijds is schaken ook gewoon een beroep geworden. Gelukkig is nog geen verander-neef in Londen op het idee gekomen de traditionele rubrieken, zoals de op te lossen diagrammen , door iets anders te vervangen. En van de rubriek How good is your chess? moeten ze natuurlijk helemaal afblijven. Voor de liefhebbers is ook de rubriek van Sean Marsh over de nieuw verschenen boeken interessant; en dat geldt ook voor Saunders on Chess, waarin hij zich dit keer terecht kritisch uitlaat over de irritante veranderingen in de schaakregels (dat is onvermijdelijk als daarvoor een commissie bestaat), iets wat overigens voorbij gaat aan de gemiddelde clubspeler. Find the winning moves is in dit nummer ook bijzonder interessant voor de puzzelaar.
Terug naar het bord. De bovenstaande stelling over de onaantastbaarheid van Carlsen – of liever het ontbreken daarvan – bleek ook juist tegen Jones in Wijk aan Zee, waarbij Carlsen al na 20 zetten verloren stond door het weggeven van een stuk. Jones schrok er zo van dat hij ging blunderen en verloor. In de nu volgende partij probeert Carlsen in de Chess Classic naast latere winnaar Caruana te komen:
M.Carlsen-I. Nepomniachtchi
1.Pf3 c5 2.c3 d5 3.d4 cxd 4.cxd Pc6 5.Pc3 Pf6 6.Lf4 Ph5 7.Ld2 Pf6 8.e3 e6 9.Ld3 Ld6 10.e4 dxe4 11.Pxe4 Le7 12.0-0 0-0 13.Dc2 h6 (slaan op d4 is twijfelachtige pion-winst: 13..Pxd4 14.Pxd4 Dxd4 15.Lc3 Dd5 16.Td1 Pxe4 17.Lxe4 Dg5 18.Td3 met aanval) 14.Tad1 Ld7 15.a3 Tac8 16.Pc3 a6 17.Dc1 oogt naar h6 Te8 18.Tfe1 Lf8 19.Lf4 b5 tegenspel op de damevleugel 20.Dd2 b4 21.axb Pxb4 22.Pe5 verrassende opgave van het loperpaar Pxd3 23.Dxd3 a5 24.Df3 Lb4 25.Te3 (Carlsen durft het offer op h6 kennelijk niet aan, een teken van onzekerheid: 25. Lxh6 Lxc3 26.bxc gxh 27.Dg3+ Kh7 28. Pxf7 De7 29.Dd3+ Kg8 30. Dg6+ Kf8 31.Pd6 met sterke aanval) 25.. Lxc3 26.bxc La4 27.Ta1 Lc2 terug naar de verdediging 28.h3 Lf5 29.g4 Lh7 30.c4 Pd7 31.Pc6 beter was c5 want nu komt 31..Df6 32.Pxa5 Pb6 33.c5? wit overziet de tactische valkuilen in de stelling: 33..Txc5 34.dxc? nu moest Le5 34..Dxa1+ 35.Kh2 Dxa5 36.Dc6? wit had via cxb6 Dxb6 genoegen moeten nemen met een eindspel met een pion minder. 36..Da4 37.Dxa4 Pxa4 38.c6 Pb6 39.c7 f6 40.Tb3 Pc8 en 0-1.
Partij in de viewer:
Probleem 2670 is een tweezet van Shinkman:
Bosboom wint weer eens hardhandig
Het Batavia-toernooi in Amsterdam, dat morgen eindigt, kent zijn tiende editie. Het is allang ingeburgerd in het Nederlandse schaakleven, niet in de laatste plaats vanwege de populaire locatie, café Batavia tegenover het Centraal Station. Een belangrijke doelstelling is nog steeds dat jonge Nederlanders een titelnorm kunnen scoren. Maar het is meer dan dat, vanaf de derde editie is het gewoon een sterke tienkamp met minstens drie grootmeesters. Bij de start in 2009 won Robin van Kampen, als bijna laagst gerate speler, verrassend het toernooi, waarmee hij zijn eerste meesternorm scoorde. Een jaar later won Christov Kleijn en werd hij door dat resultaat meester. Twan Burg was in 2013 de derde Nederlandse winnaar, Dimitri Reinderman won in 2015 met grote overmacht, Friso Nijboer won in 2016 en Lucas van Foreest vorig jaar. Zes Nederlandse winnaars in negen jaar, dat is niet slecht. Bij dit tweede lustrum werd Ivan Sokolov trots gepresenteerd. Hij is misschien wel de sterkste deelnemer in die tien jaar. Dat is hij echter niet op basis van zijn huidige rating, want na een slechte periode staat de tweevoudig kampioen van Nederland nog slechts twaalfde op de Nederlandse ranglijst. Al in de eerste ronde leed hij een hardhandige nederlaag tegen Manuel Bosboom.
Sokolov-Bosboom
1.d4 Pf6 2.c4 g6 3.Pc3 Lg7 4.e4 d6 5.Le2 Pbd7 6.Pf3 e5 7.Dc2 exd4 8.Pxd4 0-0 9.Lg5 c6 10.Td1 Te8 11.0-0 a5 12.Tfe1 a4 Bedoeling: 13.Pxa4 Da5 14.Lxf6 Pxf6 en zwart zou compensatie voor zijn pion hebben omdat wit zijn zwartveldige loper mist. Een positionele overweging op hoog niveau. 13.Lf1 Da5 14.Lf4 Pe5 15.h3 Pfd7 16.Le3 Pc5 17.f4 Ped7 18.Lf2 Lh6 19.g3 Pf6 20.Pf3 Lf8 21.Kh2 Ph5 Onrust stoken, noemt Herman Grooten dit op Schaaksite. Zwart dreigt niet direct iets, maar het witte centrum kan op termijn kwetsbaar worden. 22.a3 Pf6 23.Lg2 Pb3 24.Pd4 Dh5
31.Td3 Lg4 32.Pa4
Als dat al nodig is, weet je dat het goed zit voor zwart. 34…h5 35.Dc2 Lxe3 36.Txe3 cxd5 37.Df2 d4 38.Te1 d3 39.De3 Td8 Wit geeft het op. Na 40.Dd2 Lh3 dreigt Dh1 mat (weer die penning van Lg2) en na 41.Df2 Dh1+ 42.Dg1 Lxg2+ wint zwart groot materiaal.
Vorige week schreef ik dat Alexandre Dgebuadze het Noteboom-toernooi in Leiden op vrijdagavond verliet na een nederlaag in de eerste ronde tegen een outsider. Misschien kon hij dan zaterdag nog elders een toernooi spelen. Dat deed hij inderdaad, het Erasmus-toernooi in Rotterdam. Daar verloor hij in de vijfde van zeven ronden van Harmen Jonkman. Ook dat vond de Belg niet fijn en ook hier liep hij direct weg. Zijn tegenstander voor de zesde ronde wachtte vergeefs op hem. Dgebuadze vindt schaken leuk, maar wel vooral als hij wint.
Partij in de viewer:
Sommige grootmeesters uit het verleden inspireerden door hun stijl en strijdlust. Een voorbeeld hiervan is de kleine Rus David Bronstein (1924-2006). De Poolse schaker Tartakover zei van hem: “Bronstein is een schaker die het bord laat vibreren.”
Het spel van Bronstein zit vol van originele ideeën. Hij had daarbij ook de behoefte om anderen deelgenoot te maken van de gedachten die in zijn schaakbrein konden opkomen. Samen met Tal , Geller en Keres heeft Bronstein het schaakspel na de oorlog nieuw leven ingeblazen.
In 1946 speelde de Rus in een match tussen schakers uit de steden Praag en Moskou de volgende opzienbarende partij.
F. Sita – D. Bronstein
1. c4 e5 2. Pc3 Pf6 3. Pf3 d6 4. d4 Pbd7 5. g3 g6 6. Lg2 Lg7 7. 0-0 0-0 8. b3 (In die tijd een bekende voortzetting. Tegenwoordig speelt men 8. e4 Te8 9. h3.) 8. … c6 9. Lb2? (9. La3 is een beter plan.) 9. …Te8 10. e4 exd4 11. Pxd4 Db6
Partij in de viewer:
