Dammen en bridge niet, schaken wel. Waarom?
De schaakrubriek in de Volkskrant blijft behouden, de dam- en bridgerubriek zijn opgeheven. Waaraan hebben wij het behoud van de rubriek van Gert Ligterink te danken? Twee weken geleden zette Jean-Pierre Geelen, ombudsman van die krant, de diverse overwegingen op een rijtje.
Gert Ligterink schrijft de rubriek al 35 jaar
Het waren alle drie oudgedienden. Ton Sijbrands schreef in bijna 42 jaar 2180 damrubrieken. Kees Tammens schreef er 1152. Geelen noemt het aantal van Gert Ligterink niet, maar hij begon in de zomer van 1983. Dat is bijna 35 jaar geleden, stel het aantal maar op 1800.
Sijbrands en Tammens toonden zich waardige verliezers, concludeerde de ombudsman uit de twee keurige afscheidsrubrieken. Ligterink is een winnaar, zijn rubriek verhuisde naar de sportpagina.
Lezersonderzoek
Ook in 2013 was er het voornemen met de denksportpagina te stoppen. Aanleiding was een lezersonderzoek. Er werden 3000 abonnees bevraagd, van wie er 1159 reageerden. Daarvan zei 6,4% de schaakrubriek te hebben ingekeken, 4,5% de bridgerubriek en 1,7% de damrubriek. Mannen scoorden hoger dan vrouwen (dat verbaast schakers niets) en bridge trok meer lezers boven de zestig jaar dan eronder. Protesten kwamen destijds vooral van dammers en bridgers. Geelen: “De liefhebbers bleken goed georganiseerd, sites riepen hen op een dam op te werpen tegen het idee. Dat hielp. Tot vandaag.”
Een nieuwe noodzaak tot bezuiniging bracht dit jaar de pagina opnieuw in gevaar. De ombudsman: “In het besluit weerspiegelt zich een maatschappelijke ontwikkeling: denksporten zijn niet de populairste; met het WK Bridge vult de NOS geen avonden televisie. Eerder sneuvelden onder meer de postzegelrubriek en het biljartnieuws, de beurskoersen zijn drastisch ingekort. De krant is een spiegel van de tijd.”
Waarom schaken dan wel? Geelen: “Dat heeft te maken met de iets grotere maatschappelijke rol van die sport. Grote schakers zijn bekender dan dammers of bridgers van gelijke statuur.” De schaaksport heeft ook een ander aanzien: “Beeldspraken en vergelijkingen zijn doorgaans ontleend aan het schaken, zelden aan dammen of bridge. Schaken staat voor ‘intellectueel’, dammen is een ‘kinderspel’.”
Tegen alle argumenten valt wel wat in te brengen, schrijft de ombudsman. Zijn de denksporten op internet prima te volgen? Ja, maar dat geldt ook voor het weerbericht, kruiswoordraadsels en recepten. Toch blijven die wel behouden. Hoe interpreteer je lezersonderzoek? De vraag was of abonnees de rubrieken vaak lazen, niet of ze vonden dat de mogen verdwijnen.
Snelle protesten
Geelen noemt de communicatie van zijn krant onhandig. Al voordat de hoofdredacteur het verdwijnen van de denksportpagina in zijn wekelijkse rubriek aankondigde, was het nieuws uitgelekt. Protestmails werden ervaren als ‘afkomstig van de kleine, maar strijdlustige lobby’. Er werden zelfs al twee ingezonden brieven geplaatst, nog voordat het nieuws officieel bekendgemaakt was. Dat was de verantwoordelijkheid van de brievenredactie, de hoofdredactie wist dat niet en noemde dat achteraf onhandig. Harm Wiersma had al geprotesteerd in zijn damrubriek in de Telegraaf. En wij van Schaaksite waren er snel bij, wat hopelijk ook een rol heeft gespeeld. Voor dammen en bridgen mocht het niet baten. Geelen tot slot: “De scores waren laag (ondanks hoge waardering), het eeuwige schaakspel met de uitgeefdirectie vergde een offer. En de vraag is hoeveel niches een krant kan en wil bedienen. Dat is ook een kwestie van smaak, gevoel voor traditie, én van harde cijfers. Anciënniteit biedt geen garantie voor de toekomst, een (hoofd)redactie heeft het recht rubrieken of columns te beëindigen. Ook de denksport.”
