Schaakrubrieken weekend 10 maart 2018
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Zware dag in Moskou
Een topschaker is gewend om hard te werken, maar de Amerikaan Hikaru Nakamura maakte het kort geleden wel erg bont. Op donderdag 1 maart kwam hij om twee uur ’s nachts aan in Moskou. Daar speelde hij vanaf vijf uur in de ochtend via internet voor zijn team van de Seattle Sluggers in een wedstrijd van de Pro Chess League en nog vijf uur later, om tien uur ’s ochtends, trad hij – niet via de computer maar in een echte speelzaal – aan bij het Aeroflot blitztoernooi, dat tot half vijf in de middag duurde. ‘All in a day’s work’, twitterde hij. Het was nog maar een inleiding tot het echte zware werk dat de volgende dag begon in het Museum van Russisch Impressionisme: de Michail Tal Memorial. Belangrijke Russische schaaktoernooien worden vaak in musea gespeeld. Het driedaagse rapidtoernooi werd gewonnen door Anand, die niet toevallig wereldkampioen rapidschaak is. Daarna verhuisden de spelers naar de Botwinnik Centrale Schaakclub, waar de Tal Memorial besloten werd met een blitztoernooi, dat gewonnen werd door Sergei Karjakin. Een dag eerder was in die club een curieuze wedstrijd gespeeld tussen een team van blonde vrouwen en een team van brunettes. Alsof we nog in de negentiende eeuw leven, toen er in New York in 1891 een guitige wedstrijd werd georganiseerd tussen kale leden van de Manhattan Chess Club en leden die hun haren nog hadden, en in Engeland in 1884 een correspondentiepartij tussen geleerden van de universiteit van Cambridge en patiënten van het Bethlehem Hospital voor geesteszieken. De gekken wonnen. Die vrouwenwedstrijd tussen blond en bruin in Moskou stond overigens op hoog niveau, met twee voormalige wereldkampioenen en twee Europese kampioenen. Bruin wo n . Voor vier deelnemers was de Tal Memorial een laatste opwarming voor een hogere missie. Het waren Vladimir Kramnik, Sergei Karjakin, Alexander Grisjtsjoek en Sjachriar Mamedjarov. Zij spelen vanaf dit weekeinde samen met Levon Aronian, Ding Liren, Fabiano Caruana en Wesley So in het Kühlhaus in Berlijn in het kandidatentoernooi. De winnaar van dat toernooi mag in november tegen Magnus Carlsen om het wereldkampioenschap spelen.
Hikaru Nakamura-Vladimir Kramnik, Tal Memorial rapid Moskou 2018
1. Pf3 d5 2. g3 g6 3. Lg2 Lg7 4. d4 Pf6 5. 0-0 0-0 6. c4 c6 7. Db3 Db6 8. Pc3 Lf5 9. Pe5 Le6 10. Dd1 dxc4 11. Pa4 Dd8 12. Pc5 Dc8 13. Dc2 Lh3 14. Dxc4 Lxg2 15. Kxg2 Pbd7 16. Pcd3 Pxe5 17. dxe5 Pd5 18. b3 Td8 19. Lb2 a5 20. Tad1 a4 21. e4 Pb6 Wit stond al lang iets beter, maar nu worden zwarts zorgen groter. Beter was 21…Pc7, waarna het paard veld e6 bewaakt. 22. Db4 Dc7 23. Ld4 Pd7 24. e6 Sterk, want na 24…fxe6 25. Lxg7 Kxg7 26. Dxe7+ wint wit. 24…Lxd4 25. exf7+ Kxf7 26. Dxd4 axb3 27. axb3 Pf8 Misschien was zwarts stelling nog verdedigbaar na 27…b5 of 27…Dd6. 28. Dh8 Hier staat de witte dame geweldig. 28…Ke8 29. Pc5 Kf7 30. e5 Dc8 31. e6+ Voor de tweede keer in deze partij kan wit met grote kracht e5-e6 spelen.
Partij in de viewer:
Gezocht: uitdager van Carlsen
Dit weekend begint in Berlijn het kandidatentoernooi, waarin acht topgrootmeesters uitmaken wie in het najaar wereldkampioen Magnus Carlsen mag uitdagen. Laten we de te verwachten resultaten even doornemen. Slechts één speler kan als outsider worden beschouwd. Liren Ding heeft een bijzondere prestatie geleverd door als eerste Chinees het voorportaal van de WK-match te bereiken, maar meer zit er niet in. Het ligt voor de hand dat oud-wereldkampioen Vladimir Kramnik (42) zijn laatste kandidatentoernooi zal spelen. Hoe groot mijn bewondering voor zijn spel ook is, ik kan mij niet voorstellen dat hij de energie heeft om veertien ronden overeind te blijven. Hij heeft wel een goede secondant. Anish Giri zal hem in Berlijn terzijde staan.
Nederland en winstpartijen
Vier spelers maken kans op een eervolle klassering die niets oplevert. De Azerbeidzjaan Sjachriar Mamedjarov en de Rus Alexander Grisjoek zullen een avontuurlijk toernooi spelen, waarin nederlagen en winstpartijen elkaar afwisselen. Let op Grisjoeks persconferenties na afloop van de ronde. Hij kan heel geestig zijn. Van de Amerikanen Wesley So en Fabiano Caruana verwacht ik weinig. So zal hooguit één partij verliezen en eindigt op 7 of 7,5 uit 14, wat niet genoeg is voor de eindzege. Caruana is normaliter een kanshebber, maar hij stak tijdens het Tata-toernooi in zo deplorabele vorm dat een sneller wederopstanding onwaarschijnlijk is.
Tweekamp
De Rus Sergey Karjakin kan het voorbeeld van Boris Spassky en Viktor Kortsjnoi volgen door tweemaal achtereen de WK-match te bereiken. Het is een reële mogelijkheid, al zal ik de komende weken een stille supporter zijn van de andere favoriet. Ik hoop dat de Armeniër Levon Aronian eindelijk tijdens een kandidatentoernooi laat zien hoe schitterend hij kan spelen. Een tweekamp tussen hem en Carlsen zou geweldig zijn. In de (rapid)partij van de week uit de via het internet gespeelde Pro Chess teamcompetitie zien we Carlsen in een voor hem ongewone rol als furieuze aanvalsspeler.
Carlsen-Ehlvest Pro Chess League 2018
1. e4 c5 2. b3 Pc6 3. Lb2 d6 4. Lb5 Ld7 5. f4 a6 6. Lxc6 Lxc6 7. Pc3 e6 8. Pf3 Pf6 9. De2 Le7 10. 0-0-0 0-0 11. d4 cxd4 12. Pxd4 Dc7 13. g4 Tfe8 14. g5 Pd7 15. h4 b5 16. g6! hxg6 17. h5 Lf6 18. hxg6 fxg6 19. e5 Overtuigender is 19. Pxc6 Lxc3 (19 … Dxc6 20. e5 dxe5 21. Pe4 is erger) 20. Lxc3 Dxc6 21. Th3 met gevaarlijke aanval. 19 … Lxh1 20. exf6 Lb7 Sterker is 20 … b4!. 21. fxg7 Pc5
Partij in de viewer:
Batavia Toernooi
Voor de tiende keer werd in café Batavia 1920 in Amsterdam het gelijknamige toernooi gehouden waarin talentvolle jeugd het opneemt tegen de gevestigde orde. De eindrangschikking gaf geen grote verrassingen (de grootmeesters duidelijk aan kop) maar het had, zoals altijd, ook heel anders kunnen lopen.
Slotstand 1.Fier 6,5 2.Sokolov 6 3.Kevlishvili, Santos 5 5.Nijboer, Beerdsen 4,5 7.Vrolijk 4 8.Zatonskih 3,5 9.Kaslinskaya, Bosboom 3
De Braziliaanse grootmeester Alexander Fier, 30 jaar, stond een paar jaar geleden in de top honderd. In zijn partijen zijn vaak alle uitslagen mogelijk. Hij speelt snel, maakt daardoor fouten maar als compensatie krijgt de tegenstander geen rust. Tegen sterkere spelers is dat geen goede strategie. Fier stond tegen de nummers 2 en 3 aanwijsbaar verloren maar haalde 1,5 punt.
R. Kevlishvili–A. Fier
1.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 e6 5.Pc3 Dc7 6.Dd3 a6 7.Pxc6 Dxc6 8.Le2 b5 9.a3 Lb7 10.f4 Tc8 11.Lf3 Lc5 12.e5!? Fris van de lever gespeeld maar rustig en goed was 12.Le3 waarna wit soepel zijn ontwikkeling kan voltooien. 12…Db6 13.Lxb7 Dxb7 14.Le3?! Verliest een belangrijke pion. Wellicht dat Robby hier terugkwam van het geplande 14.Pe4 f5 15.Pxc5 Txc5 16.0-0 Pe7 en het paard is sterker dan de loper. 14…Lxe3 15.Dxe3 Dxg2 16.0-0-0 Pe7 17.Thg1 Dxh2? Te oppervlakkig want nu komt wit weer terug. Na 17…Pf5 18.Dd3 Dc6 19.Pe4 0-0 is er onvoldoende compensatie voor de pion. 18.Td2 Dh6 19.Pe4 Pf5 20.Df3! f6
Wit stond na de opening kansrijk, ging onnodig op avontuur uit en kwam in deze moeilijke stelling met een ongelijke materiaalverhouding. Zwart kan hier winnend voortzetten met 31…Th8 32.Kg3 b5! 33.cxb5 c4 34.Lxc4 Tc8 en de witte stelling valt. Sokolov doet het anders, hij hergroepeert zijn stukken. 31…Kf8 32.h3 Ke7 33.Tb1 b6 34.Th1 Pe8 35.h4 f6 36.Tg1 Pd6 37.g5 Kf8? De toren moet actief gemaakt worden en dat kan met 37…fxg5 38.hxg5 Th8 en zwart heeft nog steeds goede winstkansen (39.g6 Pe8). 38.Kf2 Th8 39.Kg3 Pf7 Weer bood het thematische schijnoffer de beste kans: 39…b5 40.cxb5 c4 41.Lb1 Pxb5 42.Tc1 Kg7 en zwart heeft alles onder controle. 40.g6 Pd6 41.Th1 Kg7 Nog steeds was 41…b5 de zet. Sokolov had een duidelijk plan voor ogen (c4 ophalen!) dat er ook goed uitziet. 42.Kf3 Ld7 43.Kg4 Lc8 44.a4 La6? Pas nu is het remise. Met eerst 44…Pb7-a5 en dan pas La6 moet zwart nog kunnen winnen. 45.a5! Lxc4 46.Lxc4 Pxc4 47.axb6 axb6 48.Ta1 Pa5 49.Ta4 Tb8 50.c4 Tb7 51.h5 Kh6 remise, niemand kan nog iets ondernemen.
Fier had het geluk aan zijn zijde maar hij dwingt dat met zijn snelle en opportunistische spel ook af. Hij was de terechte winnaar van dit jubileum-toernooi dat voor de komende jaren door een nieuwe sponsor verzekerd is.
Partijen in de viewer:
Vandaag begint in Berlijn het kandidatentoernooi waaruit de uitdager van wereldkampioen Carlsen naar voren moet komen. Vijf zijn lid van de top tien en verder de nummers 11, 12 en 13 van de ELO-lijst. Helaas ontbreken top 10-spelers als Giri en Lagrave. Dat komt deels door het vreemde kwalificatiesysteem. Voor velen is Aronian de favoriet, maar Mamedyarov heeft de hoogste ELO van de groep en persoonlijk zie ik ook Kramnik (2800) als kanshebber. Kramnik is een van de meest onderschatte wereldkampioenen, waarschijnlijk omdat het rond de eeuwwisseling een rommeltje was rond de wereldtitel met komende en gaande spelers – wat de titel ietwat devalueerde. Kramnik versloeg toen superkampioen Kasparov en dat zegt toch wel wat. Daarom is het een goede gedachte geweest van het Verlag Die Werkstatt om nu het boek van Carsten Hensel Wladimir Kramnik. Aus dem Leben eines Schachgenies te laten verschijnen.In de prospectus staat het tussen tientallen voetbalboeken (bij onze buren heerst het WM-fieber, dat gaat niet over schaken). Het is een prachtige biografie geworden waarin het hele leven van Kramnik voorbij komt, dus ook het familieleven met fraaie kleurenfoto’s. Maar uiteraard gaat het bovenal om de prachtige schaakloopbaan. Die toont aan dat Kramnik rond de eeuwwisseling het niveau haalde van alle groten uit de schaakgeschiedenis. Hij heeft bij het toernooi in Berlijn in ieder geval de meeste ervaring, hij speelde 69 keer om de wereldtitel, alle partijen zijn in het boek aanwezig. We krijgen veel inside-informatie, niet alleen over Kramnik zelf, maar ook over andere grootmeesters, zeker diegenen waar hij tegen speelde om de titel. De auteur is namelijk de manager van Kramnik geweest en heeft ook een belangrijke rol gespeeld in de schaakwereld. Zijn fraaie beschrijving van de tweekamp tegen Leko is een goed voorbeeld van deze kennis (ISBN 978-3-7307-0389-2, € 24,90). Kramnik heeft ook veel bijgedragen aan het herstellen van de eenheid in de FIDE toen er eigenlijk twee titelhouders waren. Vier jaar voordat Kramnik wereldkampioen werd door in 2000 Kasparov te verslaan, had hij deze tegenstander al in een prachtige partij verrast:
Kasparov-Kramnik: 1.d4 d5 2.c4 c6 3.Pc3 Pf6 4.Pf3 e6 5.e3 Pbd7 6.Ld3 dxc 7.Lxc4 b5 8.Ld3 Lb7 9.0-0 a6 10.e4 c5 11.d5 c4 12.Lc2 Dc713.Pd4 Pc5 14.b4 cxb 15.axb b4 16.Pa4 Pcxe4 17.Lxe4 toen een nieuwtje Pxe4 18.dxe Ld6 Kramnik dacht lang na en besloot Kasparov te bestrijden met zijn eigen wapens: initiatief en offeren 19.exf Dxf7 20.f3 Dh5 21.g3 0-0!! dat moet je maar durven tegen de wereldkampioen 22.fxe4 Dh3 23.Pf3? beter De2 gevolgd door Pf5 23..Lxg3 24.Pc5 ligt voor de hand maar: Txf3 25.Txf3 Dxh2+ 26. Kf1 Lc6!! 27.Lg5 Lb5+ 28.Pd3 Te8!! weer een fantastische zet 29.Ta2 het helpt allemaal niet meer ondanks de toren voor Dh1+ 30.Ke2 Txe4+ 31.Kd2 (31.Le3 Dg2+ 32.Tf2 Dxf2 mat) Dg2+ 32.Kc1 Dxa2 33.Txg3 Da1+ 34.Kc2 Dc3+ 35.Kb1 Td4 en wit staakte de strijd: het paard gaat verloren.
Partij in de viewer:
Probleem 2671 is een curieuze driezet van de beroemde Amerikaanse componist Loyd.
Ivan Sokolov weet hoe hij tieners aanpakt
Het Batavia-toernooi in Amsterdam had een leuk verloop. Vorige week liet ik zien hoe Ivan Sokolov zijn eerste partij hardhandig verloor van Manuel Bosboom. Cijfermatig (volgens Elo-ratings) was dat een stunt van Bosboom, maar van hem kun je alles verwachten. Bosboom won al eens in een belangrijk snelschaaktoernooi van Gari Kasparov, om maar iets te noemen. Sokolov had een opvallende indeling geloot. Na Bosboom kreeg hij Liam Vrolijk, Thomas Beerdsen en Robby Kevlishvili, drie van de grootste Nederlandse tienertalenten van dit moment. Als een van de sterkste Nederlandse schakers aller tijden deed Sokolov bijna helemaal wat hij moest doen. Hij versloeg Vrolijk en Beerdsen, maar liet tegen Kevlishvili wel een half punt liggen. Vervolgens won hij nog twee partijen, waarna hij afsloot met drie remises. Zo scoorde hij ongeveer volgens zijn ratingverwachting en werd hij tweede achter de Braziliaanse grootmeester Alexandr Fier.
Bosboom ging na zijn glorieuze zege in de eerste ronde de omgekeerde weg. Hij speelde twee remises en leek dus op weg naar een prima toernooiresultaat. Na een nederlaag en een overwinning sloot hij echter af me vier nullen, wat hem op de laatste plaats deed belanden. Volgens de ratingverwachting zou hij ook laatste worden, maar dit was wel een merkwaardige weg om dat te bereiken.
Sokolov pakte de tieners aan zoals je dat als routinier moet doen. Niet ingaan op modieuze openingen, maar spelen op je routine.
Sokolov-Beerdsen
1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pc3 Lb4 4.e3 0-0 5.Ld3 d5 6.cxd5 exd5 7.Pge2 Te8 8.Ld2 c6 9.0-0 Pbd7 10.f3 De oud-wereldtopper Sokolov tegen de aanstormende Beerdsen maakt geen haast en zoekt hem vooral niet op in moderne openingsvarianten. Sokolovs tijd komt wel. 10…Pf8 11.Kh1 Pe6 12.Tc1 Ld6 Nu is het wel tijd voor het verwachte e4, maar Sokolov maakt nog steeds geen haast.
13.Le1 b6 14.Lh4 Lb7 15.Dc2 h6 16.Tcd1 Pg5 17.Lxg5 hxg5 18.e4 dxe4 19.fxe4 Pg4 Dit is waar de routinier op wachtte. Wit staat heel degelijk en zwart wordt overmoedig.
20.e5
21.Db3 Tf8 22.Le4 c4 23.Dxc4 Pe3 24.Dd3 Pxd1 25.Lh7+ Dit moet de weerlegging zijn van zwarts overmoedige spel. 25…Kh8 26.Dh3 Lxg2+ Wanhoop. Sokolov heeft het goed gezien. 27.Kxg2 Pe3+ 28.Kg1 Pg4
Een fraaie slotzet. Zwart geeft het op. Natuurlijk was Lxa8 ook ruimschoots voldoende voor de winst, maar het oog wil ook wat.
Op de derde plaats eindigde Robby Kevlishvili. Hij is bijna zeventien en behoort met de net zeventien geworden Lucas van Foreest tot de meest veelbelovende bestormers van de Nederlandse ranglijst. Twee weken geleden schreef ik al over zijn zege in het Noteboom-toernooi in Leiden. In januari won hij een open toernooi in Vandoeuvre, Frankrijk. Robby Kevlishvili, geen gemakkelijke naam, maar zeker een naam om te onthouden.
Partij in de viewer:
In de puzzelbijlage van december 2017 was een schaakpuzzel opgenomen. De opdracht – het zelf maken van een schaakprobleem met de oplossingen van andere problemen – viel gezien het aantal inzendingen in de smaak. Drie twee- en drie driezetten vroegen om een oplossing. In deze aflevering de uitleg van de eerste tweezet.
Diagram 1: J. Haring, tweezet
J. Haring, tweezet
Een zuinige tweezet, waarbij de oplosser een aantal valstrikken wacht. Een probleem met maximaal twaalf stukken heet een Meredith. De thematische verleidingen zijn zetten met de witte pionnen. Met deze pionnen kunnen vier zetten worden uitgevoerd en een daarvan is de sleutelzet. Als wit 1. e7? Speelt, dan dreigt hij met 2. Df6 mat te geven. Na 1. …Tf8 komt 2. exf8D/L mat. Na 1. … Tb6 komt 2. e8P mat. Beide varianten zijn promoties tot dame respectievelijk paard. Zwart weerlegt 1. e7? met 1. … dxc6!
Het promotiethema zien we ook in de tweede verleiding: 1. exd7? dreigt 2. Df6 mat. Nu kan zwart 1. … Te8 spelen, waarop 2. dxe8P tot mat leidt. Op 1. … Tb6 komt 2. d8D mat. Weer die twee promoties. De weerlegging is 1. …Tf8! De derde verleiding is 1. cxd7? De dreiging is dan 2. Lc7 mat. Na 1. … Tc8 komt de paardpromotie 2. dxc8P mat. De damepromotie volgt na 1. … Tb6 2. d8D mat. Zwart weerlegt deze verleiding met 1. … Tb7!
De goede sleutelzet is 1. c7! Wit dreigt nu 2. cxb8 D/L mat. Als de zwarte toren zich horizontaal verplaatst dan is 2. Lb4 mat. Verplaatst de toren zich verticaal, dan volgt de paardpromotie 2. c8P mat. Een prachtig schouwspel van promoties van witte pionnen die ook voor verleidingen en oplossing zorg dragen.
Extra dimensie
Om de promotiethematiek een extra dimensie te geven, volgen er twee aardige Meredith-tweezetten om op te lossen. Uitleg over enkele weken.
