Twee koplopers in het Kandidatentoernooi

In het Kandidatentoernooi in Berlijn zijn er inmiddels zes ronden gespeeld. Na zes ronden hebben zich de Amerikaan Fabiano Caruana en de Azeri Shakhriyar Mamedyarov aan de kop van de ranglijst genesteld. Beide spelers zijn nog ongeslagen en hebben twee partijen weten te winnen. De Rus Kramnik, die zo goed begon, staat inmiddels weer op 50%. Die positie moet hij delen met de Chinees Liren Ding, die ook nog ongeslagen is, maar zes remises heeft geproduceerd en zijn landgenoot Alexander Grischuk. De Armeniër Levon Aronian, die zo’n succesvol jaar had, staat samen met de andere Amerikaan, Wesley So, op ‘min één’, terwijl de vorige uitdager van wereldkampioen Magnus Carlsen, de Rus Sergey Karjakin, zowaar helemaal onderaan staat met -2.

Het toernooi heeft wereldwijd de aandacht. Tegenwoordig kan een dergelijk evenement vanuit de luie stoel via een of ander randapparaat eenvoudig gevolgd worden. Met een livestream wordt de zaal, de spelers en hun partijen mooi in beeld gebracht. Wat kan een schaakliefhebber zich nog meer wensen. Er zijn diverse platforms waar de partijen op de voet kunnen worden gevolgd. Een paar voorbeelden:

Chess24
Hier zijn veelal de grootmeesters Svidler en Gustafsson aanwezig. Vooral Svidler laat razendsnel fantastische varianten zien. In principe dient men een Premium Account te hebben om hiervoor in aanmerking te komen, maar voor zover ik weet zijn deze uitzendingen gratis.

 

Chess.com
Deze grote community biedt commentaar bij de partijen via “Chessbrah”. (www.twitch.tv/chessbrah) In elk geval grootmeester Yasser Seirawan samen met een andere GM bespreken samen vanuit hun eigen huis de partijen. Seirawan zit vol anekdotes, maar hij laat ook vooral zien wat voor een vernuftig positioneel inzicht hij nog altijd heeft. Deze uitzendingen verlopen via ‘Twitch’ en dat is gratis maar er wordt op wel op prijs gesteld om een donatie te doen.
Groot platform met zo’n 25 miljoen mensen die de hele dag aan het schaken zijn.

Chessbase
Op Chessbase TV kan men veelal in het Duits bijvoorbeeld grootmeester Vlastimil Hort, samen met een co-commentator volgen. Men dient hier een Premium Account te hebben, maar dan heeft men ook een jaar lang toegang tot de zeer uitgebreide (ongeveer 6000) schaakvideolessen.
In het Engels is GM Daniel King zeer aanbevelingswaardig als hij terugkomt op de meest interessante partijen. Zelf spelen gaat hier via PlayChess.

 

InternetChessClub
Ook bekend is ICC waarop men de hele dag kan schaken. Het Kandidatentoernooi wordt samengevat door GM Yermolinksky die de mooiste fragmenten bij elkaar heeft gezocht en van commentaar voorziet. Engels met een zwaar Russisch accent!

 

Follow Chess
Voor de (Android) smartphones en tablets is de app “Follow Chess” zeer aanbevelingswaardig. Men kan alle partijen live volgen en als men bereid is wat te betalen worden er veel meer features aangeboden. Het aardig is dat het programma samenwerkt met “AnalyzeThis” waarin de sterkste engine van het moment (Stockfish 9) is geïmplementeerd. Daar kunnen ook eigen partijen mee ingevoerd worden (en opgeslagen worden in pgn-formaat) of stellingen opgezet worden en geanalyseerd worden met Stockfish. Eigenlijk onmisbare app voor alle clubschakers. Alleen NIET gebruiken tijdens een eigen partij☹…

 

Analyses via de toernooisite
Men moet betalen om toegang te krijgen tot de gehele covering uit de eerste hand van het toernooi. Maar de toernooisite biedt ook een livestream met commentaar. Voor het grootmeesterlijk commentaar (met o.a. Judit Polgar) moet men zoals gezegd geld overmaken.

Het strijdtoneel in Berlijn is een beetje merkwaardig opgezet. De spelers zitten achter een wand, waardoor ze de andere partijen niet kunnen volgen. Het lijkt er op dat er voor elke partij een aparte wedstrijdleider nodig is, want die heeft geen overzicht over de andere borden. Onderstaande foto’s laten zien hoe dat er ongeveer uit ziet.

 
(Foto’s Lennart Ootes)

Het is mij een raadsel waarom het zo is opgezet. Het is in elk geval niet gebruikelijk maar misschien is men van mening dat de spelers tijdens de eigen partij ook niet bij andere partijen mogen kijken. Zoals collega Reinderman al in een van zijn verslagen schreef was Mamedyarov ontstemd dat hij opeens ergens op een scherm Judit Polgar zag die een actuele stelling aan het analyseren was…

VIJFDE RONDE
In de vijfde ronde eindigden alle partijen in remise. Daar was er één van die eruit sprong: Aronian-Grischuk. Het werd een gevecht op leven en dood. Dat had ook te maken met de openingskeuze van Grischuk, die met zwart koos voor de Benoni, een opening waar het remisepercentage bijzonder laag van is. De Rus ging weer erg lang in de denktank en toen Aronian met een goed geplaatste centrumdoorbraak kwam, zag het er heel precair uit voor Grischuk. Die was gedwongen een kwaliteit te offeren waardoor er een totaal chaotische stelling ontstond. Beide koningen verbleven in het midden van het bord, waardoor allerlei tactiek een rol speelde. Het lukte de Armeniër om zich door de linies van zwart heen te worstelen en toen deed zich een opgelegde kans voor om het punt direct binnen te halen. Aronian hoefde alleen maar een stuk met schaak te slaan (29. Dxc8+) maar hij speelde in plaats daarvan 29. Dd8+. Het stond ook meteen gelijk daarna en Grischuk, die weliswaar in zware tijdnood was, gaf geen krimp meer. Toen hij de tijdcontrole met een gelijke stelling had bereikt, kwamen de heren remise overeen. De 29ste zet was hét moment voor Aronian om op te schuiven in het klassement, maar hij verzuimde toe te slaan.

Aronian, Levon – Grischuk, Alexander
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. f3

Dit is de tegenwoordige aanpak tegen het Grünfeld-Indisch.
3…c5
Dat is een van de manieren waarop zwart het dan ook kan spelen. Grischuk laat zich graag in op de Benoni. Het probleem van 3…d5 is dat er na 4. cxd5 Pxd5 geen wit paard op c3 staat en dat wit nu met 5. e4 met tempo een mooi pionnencentrum mag opbouwen omdat zwart tijd moet verliezen met zijn paard op d5. Zwartspelers die het Konings-Indisch op hun repertoire hebben, kunnen natuurlijk ook kiezen voor 3…Lg7 4. e4 d6 5. Pc3 waarna het spel in de banen van de zogenaamde Sämischvariant komt. Die moet je als witspeler dan natuurlijk ook in je repertoire hebben als je 3.f3 speelt.
4. d5 d6 5. e4 e6 6. Pc3 exd5 7. cxd5
7. exd5 is natuurlijk niet aantrekkelijk omdat f2-f3 een bijzonder lelijke zet is in deze stelling. Het gapende gat op e3 lonkt voor de zwarte stukken.
7…Lg7 8. Pge2
8…Pbd7
Bekend was hier een partij van Aronian en die zal Grischuk wel bestudeerd hebben. 8…a6 9. a4 Pbd7 10. Pg3 Ph5 11. Pxh5 gxh5 12. Ld3 O-O 13. O-O f5 14. exf5 Pe5 15. Lc2 Lxf5 16. Lxf5 Txf5 17. Pe4 c4 18. Dc2 Db6+ 19. Kh1 Tff8 20. Pg5 Pd3 21. Pe6 Tae8 22. Pxg7 Pf2+ 23. Kg1 Pd3+ 24. Kh1 Pf2+ en remise gegeven in Aronian-Svidler, 2017.
9. Pg3 h5
De stereotiepe reactie op dat paard op g3. Het zal Bosboom wel aanspreken dat zwart zo vroeg in de opening met zijn h-pion mag oprukken.
10. Le2 Ph7
11. Lf4
Een nieuwtje, waarna Grischuk flink in de denktank ging. Hier had Aronian in zijn partij tegen Li Chao, 2017 11. Le3 gespeeld. Ook die partij eindigde in remise.
11…De7
Ik vroeg me af waarom 11…Pe5 minder aantrekkelijk zou zijn. Maar waarschijnlijk kan het ook, hoewel de zwartspeler nog meer opties open wil houden.
12. Dd2 h4 13. Pf1
Dat is een van de redenen dat Aronian heeft gewacht met de rokade. Het paard kan naar het wat mooiere veld f1, terwijl het anders naar h1 zou moeten.
13…g5
De Rus gaat voor de zwarte velden, maar daarmee verzwakt hij wel de witte…
14. Le3 Pe5 15. g3
15…Ld7
In de post mortem liet Aronian weten gekeken te hebben naar 15…f5 maar dat zou hem groot voordeel opleveren na 16. f4 Pf7 17. e5 een doorbraak die we ook in de partij tegenkomen. Een idee zou nog 15…Lh3 kunnen zijn (met de schijnbare dreiging …Lg2). Wit kan die negeren met 16. O-O-O omdat 16…Lg2?? tactisch faalt vanwege 17. Lb5+ Kf8 18. Dxg2
16. gxh4 gxh4?!
Daarmee geeft hij wit de g-lijn en dat brengt hem danig in de problemen. Beide spelers zullen ongetwijfeld ook gekeken hebben naar 16…g4!? 17. f4 Pf3+ 18. Lxf3 gxf3 19. O-O-O en nu lijkt mij bijvoorbeeld 19…O-O-O een redelijk veilige voortzetting. Het is mij niet duidelijk waarom Grischuk hier niet op in ging.
17. Tg1! f5
Hij moet nu wel de kat op het spek binden.
18. f4!?
En dat laat Aronian zich maar eenmaal zeggen.
18…Pg4
19. e5!
De karakteristieke doorbraak in het centrum, zoals in zoveel partijen in de Benoni op het bord komt. Het is hier ook heel sterk.
19…dxe5 20. d6
Waarheen met de dame?
20…De6
Ik keek hier naar 20…Df6?! maar dat heeft een groot bezwaar: 21. Pd5 Dxd6 22. Td1 O-O 23. h3 Pxe3 24. Pfxe3 en hoewel zwart zelfs twee pionnen meer heeft, werken zijn stukken niet goed samen en heeft wit gevaarlijke dreigingen. Een voorbeeld: 24…Kh8 25. Pc4 Dh6 26. Pe7!? en goede raad is duur voor zwart.
21. Pb5
Die ligt wel heel erg voor de hand, maar dat moet Grischuk hebben zien aankomen. Het wordt nu precair voor hem. Na afloop gaf Aronian aan dat zwart na 21. h3?! exf4 22. Lxf4 Ld4! ‘back in business’ zou zijn.
21…Tc8
Wat anders? De loper inleveren is helemaal desastreus. 21…Lxb5 22. Lxb5+ Kd8 23. Txg4! fxg4 24. f5 Dxf5 25. Dd5 en zwart kan het verder wel vergeten.
22. Pc7+ Txc7 23. dxc7 exf4
Er is een uiterst ingewikkelde en heel moeilijk te taxeren stelling ontstaan. En dat is precies waar Aronian altijd naar op zoek is, omdat hij daar – naar eigen zeggen – vrij goed in is.
24. Td1
Een logische zet die vermoedelijk het voordeel weer inlevert. De meeste sterke engines komen met 24. O-O-O en geven dan winnend voordeel aan voor wit. Je zou juist zeggen dat de witte koning helemaal niet goed staat op c1. Want na 24…fxe3 [Niet 24…Pxe3? wegens 25. c8=D+] 25. Pxe3 Lh6 (zie analysediagram)
doemen er problemen over de diagonaal c1-h6 voor hem op. Hier blijkt dat het spel toch te moeilijk kan zijn voor de mens omdat wit hier een winnende zet heeft die bijna niet te vinden is: 26. Lb5!! Lxb5 [Zwart kan Dd2 winnen maar dan neemt een nieuwe dame het over: 26…Lxe3 27. c8=D+ Ke7 28. Dxh8 met winst.] 27. Dd8+ Kf7 28. Dxh8 en ook hier moet de zwartspeler het loodje leggen.
24…Pg5 25. c8=D+
Hij gebruikt de doorgebroken pion om binnen te komen met zijn stukken. Vooral niet 25. Lxf4?? want dan zou 25…Pf3# een vreemd ontwaken zijn geweest voor de Armeniër…
25…Lxc8 26. Dd8+ Kf7 27. Dc7+
27…Kg8?
Grischuk gaat gruwelijk de fout in. Hier moest Grischuk, die zoals gewoonlijk krap in zijn tijd zat, de dame ertussen plaatsen: 27…De7 en na 28. Lc4+ Kf6 lijkt er gek genoeg weinig aan de hand voor hem.
28. Td6!
De allersterkste! Aronian had ook ontdekt dat 28. Txg4 zeer kansrijk is. Bijvoorbeeld: 28…fxg4 29. Td6 Df5 30. Td8+ Kh7 31. Ld3 met winst.
28…Df7
29. Dd8+?
Maar, in het zicht van de haven, grijpt de Armeniër mis. Hij kon eenvoudig het punt binnenhalen. “I don’t understand how I played Qd8+, it’s beyond me”, liet de ontgoogelde Aronian na afloop weten. Kinderen in Nederland leren met de Stappenmethode in Stap 1 om stukken te slaan. Liefst met schaak. Dat kon Aronian ook doen met 29. Dxc8+ waarna 29…Kh7 een gewonnen stelling oplevert. 30. Dxc5 leidt dan na [De mens kan hier het beste kiezen voor het overzichtelijke 30. Dd7 Dxd7 31. Txd7 fxe3 32. Lxg4 fxg4 33. Txg4 (zie analysediagram)
hetgeen door Grischuk was ontdekt. De Rus gaf toe dat hij hier in een verloren stelling was geraakt. 33…Pe6 faalt dan op (Op 33…Kh6 wint 34. Txg7) (En na 33…Pf3+ 34. Kd1 Tg8 35. Pxe3 kan zwart het ook vergeten.) 34. Te7!] 30…Pe4 31. Txg4! Pxc5 32. Txh4+ Kg8 33. Td8+ Lf8 34. Txh8+ Kxh8 35. Lxc5 tot een stelling waarin zwart volkomen is kaal geplukt.
29…Df8!
Nu houdt zwart stand.
30. Lxf4 Pe6 31. Lc4 Dxd8 32. Txd8+ Kh7
Op een of andere manier kan zwart zijn stukken bij elkaar houden en lijdt hij geen verdere materiële verliezen.
33. Txh8+
Het ‘schijnoffer’ met 33. Txc8?? wordt een echt offer na 33…Txc8 34. Lxe6 Te8 en wit staat ineens verloren.
33…Lxh8 34. Ld6 Pg5
De verwikkelingen zijn achter de rug. Zwart heeft twee pionnen voor de kwaliteit en dat is ruimschoots voldoende voor een half punt.
35. Tg2 Pe4 36. Lb8 Ld4 37. h3
Niet handig is 37. Lxa7 wegens 37…Pe5 en er doemen nieuwe problemen op voor wit.
37…Pe5 38. Ld5 Pd3+ 39. Ke2
39…Pc1+
Zwart kon het zelfs gaan proberen met 39…Pxb2 maar Grischuk wilde ongeschonden de tijdcontrole halen.
40. Kd1 Pd3
Veertigste zet en de spelers kwamen twee zetten later remise overeen.
41. Pd2 Pf6 42. Lf3 1/2-1/2

 

ZESDE RONDE

Vandaag sloeg weer eens de vlam in de pan. De snelle remise tussen Ding en Karjakin was gelukkig niet de voorbode voor een oppervlakkig dagje. In tegendeel. De overige heren gingen er eens flink voor zitten. Zo kwam er in Caruana-Grischuk voor de tweede maal in dit toernooi een Benoni-stelling op het bord, met opnieuw Grischuk achter de zwarte stukken. Omdat wit in de opening e2-e3 had gespeeld en daar later e3-e4 van moest maken, leek het er even op dat zwart een prettige versie had. Maar dat bleek tegen te vallen. Grischuk ging heel voortvarend te werk, maar hij bezorgde zichzelf wat zwaktes. Toen hij ook nog pion d6 kwijt was, stond zijn stelling op instorten. Maar omdat hij ondertussen een vrijpion op de c-lijn had gecreëerd, bleek het allemaal mee te vallen en werd er ineens remise gegeven.

Ondertussen waren er een meeslepende gevechten tussen So en Aronian en tussen Mamedyarov en Kramnik aan de gang.

In eerstgenoemde partij raakte de Amerikaan na een Spaanse opening pion a5 kwijt. Daar kreeg hij riante compensatie voor terug. Op een gegeven moment stond Aronian nogal opgevouwen met zijn stukken op de damevleugel, terwijl de witte stukken zich frank en vrij konden bewegen. Het duurde dan ook niet lang of de zwarte stelling begon te kraken. So miste ergens een wat betere voortzetting, maar Aronian kon toch niet voorkomen dat hij beslissend materiaal moest inleveren. De technische klus van dame en pluspion tegen toren en loper, wist So doeltreffend naar winst te schuiven.

Bij Mamedyraov-Kramnik koos de Rus met zwart opnieuw voor een versie van de Tarraschvariant van het Damegambiet waarin wit het kleine centrum krijgt. Wit heeft dan pionnen op d4 en e4 tegen e6 en zwart beschikt over de meerderheid op de damevleugel a- en b-pion tegen witte a-pion. Dat kan een eindspelvoordeeltje opleveren als zwart erin slaagt om de zware stukken af te ruilen. Het lukte Kramnik om in elk geval de dames te ruilen, maar de torens bleken er nog niet zo makkelijk af te gaan. Wit was ondertussen bezig met vergroten van zijn ruimtevoordeel, zwart rukte met zijn pionnen op de damevleugel op. Ergens zat er een zetherhaling in, maar Kramnik ging die uit de weg. Dat kwam hem duur te staan. Na een misrekening, volgde zelfs nog een grote blunder in tijdnood en hoewel hij op het nippertje de 40ste zet wist te halen, was zijn stelling inmiddels hopeloos. Hoewel de Azeri het misschien niet helemaal afspeelde zoals het eigenlijk zou moeten, kwam de winst voor hem niet meer in gevaar. Daarmee komt Mamedyarov op plus 2 en staat hij nu gelijk met Caruana, die ook bovenaan staat.

De stand na 6 ronden luidt:

So, W. – Aronian, L.
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 a6 4. La4 Pf6 5. O-O Le7 6. Te1 b5 7. Lb3 O-O 8. a4 b4 9. a5 d6 10. d3 Le6 11. Lxe6 fxe6 12. Pbd2 Tb8 13. Pb3 Dc8 14. h3 Pd8 15. Le3 c5 16. Pbd2

Het paard is twee keer naar d2 gegaan en ondertussen wordt pion a5 hulpbehoevend. Maar dat blijkt niet zo’n probleem voor wit te zijn.
16…Pc6 17. c3 Tb5 18. d4
18. Pb3 is niet prettig en de andere paardzet zal er niet toe leiden dat wit de pion kan behouden. Wit moet het dus van iets anders hebben.
18…exd4 19. cxd4 Pxa5 20. dxc5 dxc5

21. Ta2!?
Een mooie zet. Wit bereidt eventueel een verdubbeling op de a-lijn voor.
21…Db7

21…b3 22. Ta4 Pd7 23. De2 is al beter voor wit.
22. b3 Kh8 23. Dc2 Pd7

Wit staat een pion achter, maar verder heeft hij niets te klagen. Zijn stukken staan mooi en harmonieus, veld c4 is voor wit en de meerderheid op de koningsvleugel lijkt op den duur meer gewicht in de schaal te werpen dan die van zwart op de damevleugel. Dat zou je een paar zetten geleden niet zeggen…
23…Pc6
24. Tea1 Ld8
Zwart zit verlegen om een constructief plan.
25. Pc4 Pxc4 26. Dxc4 Lf6 27. Td1 Dc6 28. Tad2 Pb6 29. Dc2 Dc7
30. e5! Le7

30…Lxe5?? verliest onmiddellijk vanwege 31. Pg5 g6 32. Pxe6
31. Pd4
Een onaangename zet voor zwart. Er dreigt niet alleen Pxb5 maar vooral Pxe6.
31…Tc8

32. Pxe6
Hij versmaadt de kwaliteitswinst
Maar dat was misschien niet helemaal terecht. Want na 32. Pxb5 axb5 33. De4 heeft wit uitstekende vooruitzichten. Hij kan de kwaliteit terugofferen na 33…Pd5 34. Txd5 exd5 35. Txd5 c4 36. Txb5 cxb3 37. Tb7 en wit staat beter.
32…Dxe5 33. Pf4
Inmiddels lijkt het weer te gaan voor zwart.
33…Tf8?!
Aronian heeft duidelijk zijn dag niet.

33…Kg8 was gek genoeg de beste zet. Waarom zien we straks.
34. Te2! Dc3 35. Db1

De witte stukken staan opnieuw heel harmonieus, terwijl de zwarte stukken happen naar adem.
Hier was 35. Da2! zo mogelijk nog sterker.
35…Df6 36. Lc1
Hij wil met de loper op de lange diagonaal posteren.
Ook 36. De4 kwam in aanmerking.
36…c4
Daar droomde de zwartspeler steeds van. Hij wil zijn pionnenmeerderheid tot gelding brengen. Maar hij komt ruim te laat.
37. bxc4 Pxc4
Dit verliest op slag, maar er was al niets meer voor handen.
38. Te6 Dg5
Dit kost de dame.
38…Df7 kost ook materiaal na 39. Td7 Te8 40. De4
39. Pg6+
Hier wordt duidelijk dat de zwarte koning niet handig stond op h8, ook al vanwege sommige onderste rij motieven eerder in het middenspel.
39…Dxg6 40. Txg6 hxg6 41. De4!
Centralisatie! Er hangen twee stukken bij zwart.
41…Lf6 42. Dxc4
De zwarte pionnen moeten alleen nog onschadelijk gemaakt worden en dat is nog een klus.
42…b3 43. La3 Tfb8 44. Tb1 b2 45. h4 Ta5 46. Dd3 Td8 47. Db3 Tc8 48. Db7 Td8 49. Db3 Tc8 50. Db4 Tb5 51. Dg4 Tc3
52. Lxb2
So besluit om een loper tegen een pion terug te geven zodat hij kan afwikkelen naar een technisch gewonnen eindspel.
52…Txb2 53. Txb2 Tc1+ 54. Kh2 Lxb2 55. Dxg6 Ta1
Op het eerste gezicht lijkt het niet eenvoudig. Als zwart zijn a-pion op a3 zou krijgen, weet je het nooit. Maar de zwarte koning is machteloos tegen het oprukken van de witte pionnen.
56. g4 a5 57. Dh5+ Kg8 58. Db5
De loper heeft geen veilige standplaats.
58…La3

58…Lc1 59. Dc4+ Kf8 60. Dc5+ Kg8 61. Dc8+ Kf7 62. Df5+ Kg8 63. g5 en de matbeelden doemen op.
59. De5 Td1 60. De6+

60. Dxa5 had ook gekund.
60…Kh7 61. De4+ Kh8 62. Da8+ Kh7 63. Dxa5

Die gevaarlijke pion is eraf en dan is het niet moeilijk meer. Tenminste… niet voor So.
63…Ld6+ 64. Kg2 Td4 65. Df5+ Kh8 66. Dh5+ Kg8 67. g5 Kf8 68. Dg6 Le7 69. Df5+ Ke8 70. Kh3 Td6 71. Dh7 Kf7 72. f4 Td4 73. Df5+ Ke8 74. De5 Tb4 75. Kg4 Kf8 76. Df5+ Ke8 77. De6 Td4 78. De5
En nu hij ook nog g7 verliest, gaf Aronian zich gewonnen. 1-0

Mamedyarov, S. – Kramnik, V.
1. d4 d5 2. c4 e6 3. Pc3 Pf6 4. cxd5 Pxd5 5. e4 Pxc3 6. bxc3 c5 7. Tb1 Le7 8. Lb5+ Ld7 9. Ld3 cxd4 10. cxd4 Pc6 11. Le2 Tc8 12. Pf3 Da5+ 13. Ld2 Lb4 14. Tb2 Lxd2+ 15. Dxd2 Dxd2+ 16. Kxd2 Pa5 17. Tbb1 Ke7 18. Thc1 f6 19. h4 Thd8 20. Ld3 a6 21. Ke3 b5 22. g4 Le8

Het is de tweede keer dit toernooi dat Kramnik zich bewust inlaat op dit type eindspel. Wit heeft een pionnenmeerderheid in het centrum, zwart op de damevleugel. Zonder zware stukken (de dames zijn er al af) zou zwart de betere kansen hebben, vanwege de potentiële verre vrijpion. Maar zolang er aan twee kanten nog een toren op het bord staat en omdat wit meer ruimte heeft, is het heel andere koek.
23. Pg1!?
Een interessante paardzet. Het paard staat beter op e2 en ondertussen bereidt wit f2-f4 voor zodat hij op de koningsvleugel zijn ruimtevoordeel verder kan vergroten.
23…Pc6
Eerlijk gezegd dacht ik tijdens de partij dat zwart hier iets terug moest doen in het centrum. Dat kon met 23…e5 Je geeft wit dan wel ‘gratis’ een gedekte vrijpion, maar omdat de pionnen van wit op de verkeerde kleur komen te staan, kan zwart zich dat permitteren. Een mogelijk vervolg zou 24. d5 Pb7! 25. Pe2 Pd6 kunnen zijn. Ik geloof niet dat zwart hier problemen heeft.
24. Pe2 Td6 25. Td1
Wit kon zijn plan voortzetten met 25. f4 omdat hij na 25…Tcd8 26. Tc5 geen pion verliest. Het slaan van d4 wordt weerlegd door 26…Pxd4? 27. Tc7+ Kf8 28. e5 fxe5 29. fxe5 Td5 30. Le4 en wit wint materiaal.
25…Tcd8 26. Lc2 Pa5 27. Ld3 Pc6 28. Lc2
28…h5
Kramnik waagt een winstpoging, maar het draait erop uit dat het een verliespoging is…
29. g5 fxg5 30. e5 T6d7 31. hxg5 h4?
Maar dit blijkt een vreselijke zet te zijn.
Hoog tijd voor 31…Pa5! 32. Lb3 Lg6 is dan nog ongeveer gelijk.
32. g6

32. Tbc1! Pa5 33. Ld3 en hier heeft wit alle touwtjes in handen.
32…Pa5 33. Tbc1 Tc7 34. Ld3

34…Tdc8?
In het jeugdjargon van decennia geleden werd gesproken over de zogenaamde ‘grafzet’. Dit is er duidelijk ook eentje. Er gaat één stel torens van het bord, maar die van wit zaait dood en verderf, die van zwart wordt een toeschouwer.
Kramnik moest hier 34…Txc1 spelen om na 35. Txc1 Lc6 de stelling nog net in evenwicht te kunnen houden. Na 36. Pf4 Th8 37. Lf1 Pc4+ 38. Lxc4 bxc4 39. Txc4 Kd7 heeft zwart een sterke loper en een mooie randpion. Het is – ondanks de pluspion – eerder wit die moet oppassen hier.
35. Txc7+ Txc7 36. Th1! Pc4+ 37. Kf4 Pb2
Het is Kramnik inmiddels ook duidelijk dus trekt hij aan de noodrem maar het is al te laat.
38. Le4 b4 39. Txh4 Pd1 40. f3 Pc3
Op het nippertje heeft hij de tijdcontrole gehaald maar zijn stelling is hopeloos. De Rus geeft zich nog niet gewonnen…
41. Pxc3 bxc3 42. Th2 Tc8 43. Ke3 Lb5 44. f4 Lc4 45. Th7 Tg8 46. a3 a5 47. Lc2 Kd7
48. d5?!
Mamedyarov is niet het meest geduldige type dat zo’n eindspel gaat afknagen.
Veel subtieler (en ook sterker) is 48. Kf2! om Th3 mogelijk te maken. Na 48…Kc6 49. Th3 Kd5 50. Ke3 Kc6 51. Ke4 gaat pion c3 van het bord en is de strijd gestreden.
48…Lxd5 49. Kd4 La2 50. Kxc3 Kc6 51. Th2 Kc5 52. Td2 Th8
Hij is net te laat met zijn tegenspel.
Als Kramnik nu ook nog 52…Ld5 had kunnen spelen zou het nog wel gaan. Maar daar heeft de Azeri juist een geweldige tactische grap op klaarliggen. 53. f5! exf5 54. Txd5+! Kxd5 55. Lb3+ met winst.
53. Td7 Th3+ 54. Kb2 Ld5 55. Txg7
Wit heeft wederom twee pionnen meer.
55…Kd4 56. Th7 Tg3
57. Th5!
Dit doet hij heel sterk.
57…Tg2 58. Tg5
Een mooie brug.
58…Tf2 59. g7 Le4 60. g8=D Txc2+ 61. Kb3 Tc3+ 62. Ka4 Tc5
Hij dreigt zowaar mat in één met …Lc2#. Maar daar weet de wit speler wel iets op.
63. Tg2 Lf3
En nu dreigt hij … Ld1+ en mat.
64. Dd8+!
Tja, dan kunnen de stukken nu eindelijk terug in de doos.
1-0