Schaakrubrieken weekend 17 maart 2018
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Kramniks verdriet
Toen Vladimir Kramnik woensdag in de vierde ronde van het kandidatentoernooi in Berlijn zijn partij tegen Fabiano Caruana had verloren, zeeg hij aan de tafel waar hij had gespeeld diep ineen met zijn gezicht verborgen, zijn hoofd steunend op zijn armen. Op een dramatische foto zag je ook nog het bord met de stelling waarin hij had opgegeven. Het deed me denken aan de laatste foto van wereldkampioen Alexander Aljechin, die in 1946 in zijn hotelkamer in de Portugese badplaats Estoril dood aan een tafel werd gevonden met een schaakbord naast zich. Zo erg was het met Kramnik niet, maar het leek niet veel te schelen. Wat was er gebeurd? Hij stond bovenaan nadat hij in de derde ronde een mooie partij had gewonnen van Levon Aronian, de man die door velen werd beschouwd als de grote favoriet in het toernooi. Kramniks volgende partij tegen Caruana was wisselvallig geweest, maar op een gegeven moment stond Kramnik gewonnen. Het leek of hij met 3,5 punt uit vier partijen bovenaan kon komen. Het zou betekenen dat hij op de onofficiële ranglijst achter Magnus Carlsen tweede van de wereld zou worden en dat hij kon hopen om het kandidatentoernooi te winnen, waardoor hij in november van dit jaar een tweekamp tegen Carlsen om het wereldkampioenschap zou mogen spelen. In 2000 werd Kramnik, die nu 42 jaar is, voor het eerst wereldkampioen door Garry Kasparov te verslaan. Als hij achttien jaar later uitdager van Carlsen zou worden, zou het een schitterende wederopstanding zijn. Maar Kramnik miste de winst tegen Caruana en een tijdje later, toen hij al voor zijn leven moest vechten, maakte hij in tijdnood een grove blunder waardoor hij op slag glad verloren stond. Geen wonder dat hij na afloop zo dramatisch in elkaar klapte . Maar goed, het toernooi duurt nog lang en alles kan nog gebeuren. Na vijf van de veertien ronden stonden in ieder geval niet de gelouterde en gelauwerde favorieten Aronian en Kramnik bovenaan, maar de jonge Amerikaan Caruana.
Levon Aronian-Vladimir Kramnik, Kandidatentoernooi Berlijn 2018
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 Pf6 4. d3 Lc5 5. Lxc6 dxc6 6. 0-0 De7 7. h3 Deze verzwakkende zet bindt de kat op het spek. 7…Tg8 Een bekend idee, maar hier was het alleen in een paar correspondentiepartijen gespeeld. Kramnik vond dat wit nu al slechter stond. Een gevaarlijke zwarte aanval is onvermijdelijk, bijvoorbeeld 8. Pc3 g5 9. Lxg5 Lxh3 10. gxh3 h6 met voordeel voor zwart. 8. Kh1 Ph5 9. c3 Beter was 9. Pc3, om in ieder geval een stuk te ontwikkelen. 9…g5 10. Pxe5 g4 11. d4 Ld6 12. g3 Lxe5 13. dxe5 Dxe5 14. Dd4 De7 15. h4 c5 16. Dc4 De dame raakt op dwaalwegen. 16. De3 was relatief beter. 16…Le6 17. Db5+ c6 18. Da4 f5 Hierna is er geen redden meer aan voor wit. 19. Lg5 Wanhoop. 19…Txg5 20. hxg5 f4 21. Dd1 Td8 22. Dc1 fxg3 23. Pa3 Td3 24. Td1
Partij in de viewer:
Het verdriet van Vladimir Kramnik
Zelden is schakersleed treffender uitgebeeld dan op een foto die deze week tijdens het kandidatentoernooi werd genomen van Vladimir Kramnik. Voorovergebogen, met het hoofd rustend in zijn armen, zit de oud-wereldkampioen achter het bord met daarop de zojuist door hem opgegeven stelling tegen Fabiano Caruana. Hij had de overwinning binnen handbereik, tot de energie uit hem wegvloeide met desastreuze gevolgen. We weten niet welke gedachten in dat gebogen hoofd rondtolden. Kramnik zal de glad gewonnen stand, die hij kort tevoren in handen had, hebben gereconstrueerd. Hij zal ook hebben beseft dat hij opnieuw moest beginnen, nu een gouden kans op een grote voorsprong in het klassement verloren was gegaan.
Kramnik was de speler van de eerste ronden van het toernooi in Berlijn. Hij begon met een winstpartij van het soort waarop hij patent heeft. In een gelijke stelling had hij genoeg aan één grove onnauwkeurigheid van Alexander Grisjoek. Hij veroverde een kwaliteit, gaf die terug in ruil voor een gunstig eindspel en schoof de partij soeverein uit. Na een remise tegen Karjakin componeerde Kramnik in de derde ronde een schitterend kunstwerk, zoals dat zelden te zien is als twee grootmeesters van de hoogste categorie elkaar treffen. Met zwart versloeg hij Levon Aronian in een perfect gespeelde partij van slechts 27 zetten, die van de internettoeschouwers prompt het afgesleten toevoegsel ‘onsterfelijk’ kreeg. Kramnik zal zich euforisch hebben gevoeld tot hij laat in de volgende ronde ontdekte dat ook hij feilbaar is.
Aronian – Kramnik Berlijn 2018
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 Pf6 4. d3 Lc5 5. Lxc6 dxc6 6. 0-0 De7 7. h3 Tg8! Een niet eerder in de toernooipraktijk gekozen zet die Kramnik lang geleden had voorbereid.8. Kh1 Ph5 9. c3 Te traag. Na 9. Pc3 g5 10. Pxe5 g4 11. d4 Ld6 12. g3 Lxe5 13. dxe5 Dxe5 14. h4 heeft wit betere kansen op verdediging. 9 … g5 10. Pxe5 g4 11. d4 Ld6 12. g3 Lxe5 13. dxe5 Dxe5 14. Dd4 De7 15. h4 Beter is 15. Le3 gxh3 16. Pd2.
16 … c5 16. Dc4? Het begin van een serie ongelukkige damezetten, waarmee wit de lange rokade probeert te verhinderen. Beter is 16. De3.
16 … Le6 17. Db5+ c6 18. Da4? Alleen met 18. De2 viel nog enige tegenstand te bieden. 18 … f5! 19. Lg5 Na 19. exf5 volgt 19 … Pxg3+ 20. fxg3 Ld5+ 21. Kg1 De2 en mat. 16 … Txg5! 20. hxg5 f4 21. Dd1 Td8 22. Dc1 fxg3 23. Pa3 Td3 24. Td1
Partij in de viewer:
Kandidatentoernooi
Eentje had een valse start
Toen waren er nog zeven
Bij de opening van het kandidatentoernooi te Berlijn vorige week hadden alle acht deelnemers een kans om te winnen als het geluk aan hun zijde zou zijn (in papieren volgorde: Mamedyarov, Kramnik, Aronian, Caruana, So, Ding, Grichuk en Karjakin). In deze laatste krachtmeting voor de WK-tweekamp in november telt alleen de eerste plaats die recht geeft op het uitdagen van Magnus Carlsen. Na twee van de veertien ronden was Wesley So in hogere zin al kansloos. Niet zozeer door de twee verliespartijen zelf maar meer door hoe hij speelde. Hij is kennelijk op het juiste moment niet in vorm. Opmerkelijk genoeg had zijn coach Vladimir Tukmakov, die in december plotseling te horen kreeg dat de samenwerking werd beëindigd, al voorspeld dat So zonder coach geen kans op de belangrijke toernooiwinst zou hebben. Tukmakov sprak open en eerlijk en met respect voor So, dus het was niet uit rancune maar zelden heeft hij zo snel gelijk gekregen met een voorspelling. “Wesley is een gevoelige jongen”, zei zijn moeder tijdens het laatste TataSteeltoernooi in januari, en wereldkampioenen worden nou eenmaal niet uit gevoelig hout gesneden.
F. Caruana–W. So
De nummer 6 tegen de nummer 7 op de wereldranglijst.
1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.g3 Lb4+ 4.Ld2 Le7 5.Lg2 d5 6.Pf3 0-0 7.0-0 c6 8.Db3 Pbd7 9.Lf4 a5 10.Td1 Ph5 11.Lc1 Pf6 12.Pbd2 b5 13.c5 b4 14.Dc2 a4 15.Te1 e5 16.Pxe5 Pxe5 17.dxe5 Pd7 18.Pf3 Lxc5 19.Pg5 g6 20.Lf4 Db6 Op de een of ander manier heeft wit toch iets bereikt: de zwarte koningsstelling is verzwakt en als e2-e4 wordt doorgezet komen alle witte stukken los. Zwart heeft tot nu toe logische zetten gedaan maar dat is dus niet voldoende.
21.e4 b3 22.axb3 axb3 23.De2 La6 24.Df3 Lc4 25.Txa8 Txa8 26.e6!
26…dxe4 27.exf7+ Lxf7 28.Pxe4 Ld4 29.Pd6 Ld5 30.De2 Pf8 31.Lxd5+ cxd5 32.Df3 Da5 33.Te7
en zwart gaf op, hij loopt spoedig mat. In 33 zetten weggespeeld. Dat hoeft nog geen ramp te zijn als je de volgende partij weer keihard terugkomt. En de tegenstander had de eerste partij ook verloren.
A. Grichuk–W. So
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4.La4 Pf6 5.0-0 Le7 6.d3 b5 7.Lb3 d6 8.c3 0-0 9.h3 Lb7 10.Pbd2 Te8 11.Pg5 Tf8 12.Te1 d5 13.exd5 Pxd5 14.P2f3 Dd7 15.d4 exd4 16.cxd4 h6 17.Pe4 Tfe8 Het luistert nauw in dit soort stellingen ook al zou je dat niet denken. Achteraf bezien was 17…Tad8 of 17…Tae8 beter.
18.Ld2 Pf6 19.Tc1 Pxe4 20.Txe4 Lf6 21.Tg4!
Partijen in de viewer:
Op de Lutherse Schaakdag heeft iedereen een prijs. En dat is maar goed ook: mijn prestaties daar zijn meestal beklagenswaardig. Zo geviel mij bij de laatste editie een herdruk van een werkje uit 1925 van ene heer Kloosterboer over schaakmeesters. Geschreven in de taal van die tijd. Heerlijk proza, wij zouden zeggen: een speculatief offer, maar Kloosterboer: ‘Wij wenschen dat nu toch eens niet het nuchtere, het prozaïsche, maar dit stoutmoedige idee mocht zegevieren!’ En wij beperken ons tot: ‘Capablanca geeft op’, maar in dit werkje staat: ‘Doodsbleek stond Capablanca op; zonder een woord te zeggen legde hij zijn koning om en verliet het vertrek.’ Hier een partij van de jonggestorven Breyer: met wit tegen Esser:
1.d4 d5 2.c4 e6 3.Pc3 c6 4.e3 Pf6 5.Ld3 Ld6 6.f4 0-0 7.Pf3 dxc 8.Lb1! b5 valt nu geen loper op c4 aan 9.e4 Le7 10.Pg5 h6 11.h4! Slaan op g5 is dodelijk dus 11..g6 12.e5 hxg 13.hxg volgens Kloosterboer ‘een offer van zeldzame diepte’ 13..Pd5 14.Kf1!! een schaakprobleem zet Pxc3 15.bxc Lb7 16.Dg4 Kg7 17.Th7+! Kxh7 18. Dh4+ Kg7 19.Dh6+ Kg8 20.Lxg6 fxg6 21.Dxg6+ Kh8 22.Dh6+ Kg8 23.g6 Nu wordt Kf1 helder: stond de koning nog op e1 kon zwart Lh4+ en De7 spelen. 23..Tf7 gxf7+ 24.gxf+ Kxf7 25.Dh5+ Kg7 26.f5 exf (Dh8 27.Dg6+ en Lh6+) 27.Lh6+ en zwart geeft op,al dan niet doodsbleek…. (bv 27..Kh7 28.Lf4+ Kg7 29.Dh6+ Kg8 30.Dg6+ Kh8 31.Ke2 beslissende koningszet Pd7 32.Th1+ Lh4 33.Lg5!)
Het wordt weer tijd om aandacht te besteden aan de producten van Thinkers Publishing, die zijn zoals altijd mooi uitgevoerd. Zoals gewoonlijk bemiddelde De Beste Zet om het een en ander te laten landen op het Koning Nobelpad, iets wat de lezer ook kan doen met op- en aanmerkingen. Zoals ook bij de partij zelf gebruikelijk is daar eens een openingsboek en wel over het zeker bij clubspelers beminde Benko gambiet, 978-94-9251-021-1, en voor € 25,50 wordt men helemaal bijgepraat over de nieuwste ideeën, bijvoorbeeld over het uitstellen van het nemen op a6, het belangrijke pionnetje na 1.d4 Pf6 2.c4 c5 3.d5 b5 4.cxb a6. Slaan op a6 kan vervolgd worden met 5..g6 6.Pc3 Lg7 7.e4 0-0 en wat daar verder volgt en, blunders daargelaten, tot een interessante krachtmeting kan leiden. Auteur Perunovic heeft er een voortreffelijk openingsboek van gemaakt. Steunpilaar van deze uitgeverij, Ivan Sokolov, verblijdt ons dan vervolgens met deel twee van zijn Chess Middlegame Strategies waarin hij, met behulp van oude en recente partijen, allerlei aspecten behandelt van wat velen, zeker club spelers, het ingewikkeldste onderdeel van de schaakpartij vinden. De ingewikkelde varianten van het Siciliaans, de strategische kanten van de Ben Oni komen aan de orde, maar ook allerlei standaard-offers die men eigenlijk moet kennen en speciale aandacht voor allen die het paard prefereren boven de loper, al of niet terecht. Deze zijn aangevuld met smakelijke hapjes, zoals de altijd spectaculaire stuk-offers, bijvoorbeeld van Tal of Velimirovic. Kortom, dit is een leerboek om van te genieten. ISBN 978-94-9251-020-4. Prijs € 26,95.
Partij in de viewer:
Probleem 2672 is een tweezet van Shinkman:
Acht giganten op weg naar Magnus Carlsen
In Berlijn strijden acht schakers om het recht Magnus Carlsen later dit jaar uit te dagen voor een match om de wereldtitel. Voor dit kandidatentoernooi konden spelers zich op verschillende manieren plaatsen, dus het zijn niet automatisch de nummers twee tot en met negen op de wereldranglijst. Veel scheelt dat echter niet. De nummers twee tot en met vijf zijn erbij: Shakriyar Mamedyarov, Vladimir Kramnik, Wesley So en Levon Aronian. Zij stonden alle vier al eens op de tweede plaats, Kramnik natuurlijk ook eerste. De 42-jarige Rus onttroonde Gari Kasparov in 2000 als wereldkampioen en heeft nog geen last van wat velen in de top tien ‘ouderdom’ zouden noemen. Het achttal wordt gecompleteerd met Fabiano Caruana (die ook al eens tweede stond), Liren Ding, Alexander Grisjoek en Sergei Karjakin. Laatstgenoemde is met een dertiende plaats de laagst geklasseerde op de wereldranglijst, maar speelde in 2016 een WK-match tegen Carlsen. In Berlijn ontbreken uit de top tien Maxime Vachier-Lagrave, Hikaru Nakamura, Anish Giri en Viswanathan Anand. Dat zijn niet echt spelers die je een kans toedicht in een match tegen Carlsen.
Wie maken dan wel een kans? Van de twee jonge Amerikanen, So en Caruana, heeft Carlsen waarschijnlijk het meest te duchten. Of misschien toch van Kramnik, de onverwoestbare. Hij zal niet snel een partij van Carlsen verliezen, maar misschien ook niet snel winnen. In de tweede ronde werd meteen een spectaculaire partij gespeeld.
Grisjoek-So
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4.La4 Pf6 5.0-0 Le7 6.d3 b5 7.Lb3 d6 8.c3 0-0 9.h3 Lb7 10.Pbd2 Te8 11.Pg5 Tf8 12.Te1 d5 13.exd5 Pxd5 14.Pdf3 Dd7 15.d4 exd4 16.cxd4 Dimitri Reinderman suggereert op Schaaksite 16.Dd3 g6 tussen te voegen, omdat g6 een verzwakking is. Zeker als zwart straks ook h6 wil spelen, wat hij inderdaad doet. 16…h6 17.Pe4 Tfe8 18.Ld2 Pf6 19.Tc1 Pxe4 Na 19…Pxd4 20.Lxf7+ blijkt waarom zwart de andere toren naar e8 had moeten spelen. Dat is sowieso beter, als straks blijkt dat de acties zich op de koningsvleugel gaan afspelen.
20.Txe4 Lf6
23…Pxd4 24.Pxd4
Partij in de viewer:
Het tweede probleem van de schaakpuzzel uit het RD-puzzelnummer van december is een moderne tweezet. In de problematiek spreekt men over een modern probleem als er meerdere fasen of onderdelen zijn in het oplossingsverloop. Met fasen wordt bedoeld dat het probleem een schijnspel bevat (dit is het spel voordat de sleutelzet is gespeeld), of één of meer verleidingen heeft. Dit zijn de bijna goede sleutelzetten (die op één zet van zwart worden weerlegd) en de fase van de oplossing (dit is dan het spel ná het uitvoeren de sleutelzet). Klassieke problemen hebben die fasen niet en dat zijn dan de rechttoe rechtaan problemen. Hier gaat het echt om de sleutelzet en de varianten van zwart waarop mat volgt.
De sleutelzet is 1. Te2! Opnieuw dreigt wit met 2. Le5 mat door dubbelschaak. Nu komt er op 1. … Lxf7 2. Pd6 mat. In de verleiding moest wit de zwarte toren van e1 afsluiten , zodat die zich niet kon tussenplaatsen in de batterijlijn a4-f4. Nu moet wit de zwarte loper van f8 afsluiten. Vandaar dus het nieuwe mat 2. Pd6. Op 1. … Kf5 komt ook een nieuw mat: 2. Pe3. De oplettende oplosser zal gemerkt hebben dat de matzetten na 1. … Lf7 en 1. … Kf5 verwisseld zijn. Inderdaad spreekt men hier van een matverwisselingsprobleem. Een matverwisseling is een bijzondere vorm van mat- en paradeverandering. De weerlegging van de verleiding 1. … Lf5 werkt in de oplossing niet. Na 1. … Lf5 gaat de dreiging gewoon door, omdat veld e5 niet meer bedreigd wordt door de zwarte toren.
Het is niet moeilijk om te ontdekken hoe de matverwisseling in dit probleem tot stand komt. Wit sluit in de verleiding en bij zijn sleutelzet een zwarte lijn (loper f8 en toren e1) af die gericht staat op de batterij a4-f4. Wit zorgt bij zijn matzet na 1. … Lf7 voor afsluiting van de andere zwarte lijn, zodat het aftrekschaak door de batterij ook mat is. De matzetten na de koningsvlucht 1. … Kf5 moet op velden plaatsvinden die niet door de zwarte lijnen bedreigd worden, dus precies op de door wit afgesloten lijnen. Dit totaaleffect creëert een matverwisseling.
Bab Wilders heeft geschreven over de partij Breyer-Esser. Wij konden hier geen pgn-bestand van vinden. Kan iemand helpen? Graag mailen naar de redactie of een linkje.
Volgens mij is het deze partij uit 1917, al zijn er verschillen en duurt de partij langer. Het commentaar is van Reti.
www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1271593
Ik had die partij inmiddels ook ontvangen, maar deze wijkt toch behoorlijk af en duurt dus veel langer dan de partij die Bab besproken heeft.
Deze versie komt meer overeen, al duurt die ook iets langer.
www.365chess.com/search_result.php?wlname=Breyer&wname=&open=&blname=Esser&bname=&eco=&nocolor=on&yeari=&yeare=&sply=1&ply=&res=&submit_search=1#
Partij is toegevoegd. Is inderdaad niet helemaal hetzelfde maar komt dicht bij de waarheid.