Schaakrubrieken weekend 24 maart 2018
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Aronian strooit materiaal
Over Levon Aronian schreef iemand dat hij in het kandidatentoernooi in Berlijn met materiaal strooide als een man die op zijn sterfbed royaal alles weggeeft, omdat hij het niet in zijn graf kan meenemen. Over Vladimir Kramnik kon hetzelfde worden gezegd. Aronian, Kramnik en Fabiano Caruana waren de favorieten, vooral Aronian. In een enquête van het Duitse maandblad Schach zagen 38 van de 64 respondenten Aronian als de meest waarschijnlijke winnaar. Ik was ook om mijn mening gevraagd, maar die gaf ik niet, want ik was bang dat het ongeluk zou brengen. Als ik mijn voorkeur uitspreek voor een politieke partij, leidt die een zware nederlaag. Geloof ik dan echt dat het door mij komt? Gelooft een vliegtuigpassagier die een beeltenis meedraagt van Sint Christoffel, patroonheilige van reizigers, dat daardoor een vliegtuig en alle inzittenden gered worden? Nee. Magische handelingen zijn er voor het eigen innerlijk, niet om de buitenwereld te veranderen. Wereldkampioen Anatoly Karpov waste na een nederlaag pas zijn haren als hij weer had gewonnen. Misschien geloofde hij er niet echt in, maar het hielp wel. Ik was voor Aronian en Kramnik, om hun grootse stijl, die ik wel eens het grote bak- en braadwerk heb genoemd. Over de jonge Kramnik zei Garry Kasparov meer dan twintig jaar geleden: „De anderen doen zetten. Kramnik schaakt.” Voor zowel Aronian als Kramnik geldt dat hun partijen vaak een spannend verhaal zijn dat naverteld kan worden, in plaats van een serie van losse zetten. Ze zijn de afgelopen week verongelukt in Berlijn, maar hun partijen waren nog steeds de mooiste. Donderdag speelden ze een opwindende partij tegen elkaar, maar het ging er alleen nog maar om wie op de laatste plaats zou komen. Kramnik won die partij. Fabiano Caruana stond toen na tien van de veertien ronden bovenaan met een half punt voorsprong op Sjachriar Mamedjarov en Alexander Grisjtsjoek.
Levon Aronian-Fabiano Caruana, kandidatentoernooi Berlijn 2018
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 d5 4. Pc3 dxc4 5. e4 Lb4 6. Lg5 h6 7. Lxf6 Dxf6 8. Lxc4 c5 9.0-0 cxd4 10. e5 Dd8 11. Pe4 0-0 12. De2 Le7 13. Tad1 Dc7 14. Ld3 Pd7 15. Tc1 Da5 16. g4 Het begin van een hachelijk avontuur. Hij geeft zijn mooiste pion weg voor de aanval.
16…Pxe5 17. Pxe5 Dxe5 18. f4 Da5 19. g5 Dd8 20. h4 Ld7 21. gxh6 g6 22. h5 Kh8 23. Kh2 Lc6 24. Tf3 Ld6 25. Df2 Lc7 26. Kh3 De7 27. Pg5
Met 27. Tg1 Tg8 28. Tfg3 kon wit zijn aanval beter voortzetten.
27…e5 28. Txc6 bxc6 29. Pxf7+ Txf7 30. hxg6 Prachtig. Wit heeft een hele toren in zijn aanval gestoken. Nu kon zwart met 30…Txf4 31. Txf4 exf4 32. Dxd4+ De5 33. g7+ Kg8 34. Lc4+ Kh7 35. Dd3+ Kxh6 36. g8D Txg8 37. Lxg8 een eindspel bereiken met goede winstkansen.
30…Tf6 Dit geeft wit nog een kans. 31. g7+ Kg8
Partij in de viewer:
De veerkracht van Karjakin tijdens kandidatenmatch is bewonderenswaardig
Bij het naderen van de eindstreep van het kandidatentoernooi slinkt de motivatie van sommige deelnemers. Terwijl Caruana, Mamedjarov en Grisjoek in de slotronden zullen uitmaken wie van hen komend najaar Carlsen zal treffen in de WK-match, likken de meeste anderen hun wonden. Over twee jaar komt misschien een nieuwe kans. Twee spelers hebben in stilte al afscheid genomen van het toernooi. Na nederlagen in de eerste twee ronden herstelde So zich met een serie remises en een overwinning op Aronian in een sublieme partij. Maar na een nederlaag (tegen Karjakin) boog hij het hoofd en drong hij niet meer aan. Ook Aronian is uitgespeeld na een mislukt alles-of-niets-offensief tegen Caruana. Twee van de voor de eindzege geëlimineerde deelnemers houden dapper vol. In alle opzichten evenwichtig is het spel van de Chinees Ding die met tien solide remises nog ongeslagen is. Bewonderenswaardig is het herstel van Karjakin die net als So in het begin van het toernooi twee partijen verloor. Hoewel de kans op een nieuwe WK-match zo goed als verkeken was, vocht hij zich met uitstekend spel terug naar een score van 50 procent. Blijft over Vladimir Kramnik die bijna elke dag de meeste aandacht trekt. Na een droomstart van 2,5 uit 3 raakte hij door een onfortuinlijke nederlaag tegen Caruana volledig uit balans, met als gevolg nog eens drie nullen in de volgende vijf ronden. Misplaatst optimisme was meestal de boosdoener, maar niet in de volgende partij, waarin hij werd weggespeeld door Karjakin.
Karjakin-Kramnik Berlijn 2018
1. c4 e6 2. Pc3 d5 3. d4 Pf6 4. cxd5 Pxd5 5. e4 Pxc3 6. bxc3 c5 7. Tb1 Le7 8. Pf3 0-0 9. h4 cxd4 10. cxd4 Pc6 11. h5 f5 Een agressieve, maar vooral verzwakkende zet. In normale doen zou Kramnik 11 … h6 hebben gespeeld. 12. exf5 Da5+ 13. Ld2 Dxf5 14. Lc3 h6 Na 14 … De4+ 15. Le2 b5 (16. Txb5 La6) mag zwart hopen op enig tegenspel. 15. Ld3 Dg4 16. Kf1 e5 Na andere zetten volgt Th1-h3-g3 met dodelijke aanval. 17. d5 e4 18. dxc6 exf3 19. gxf3 Txf3
Partij in de viewer:
Kandidatentoernooi (2)
Vaak kun je bij toernooien pas achteraf zeggen welke partijen cruciaal waren maar bij het lopende kandidatentoernooi in Berlijn had ik dat gevoel al in de derde ronde. Van de acht deelnemers behoorden Vladimir Kramnik en Levon Aronian vooraf tot de favorieten (samen met Shakryar Mamedyarov en Fabiano Caruana). Deze vier zijn niet alleen de hoogst geplaatsten op de wereldranglijst maar hebben in het laatste half jaar ook dat beetje extra klasse laten zien dat nodig is om zo’n zware krachtmeting tot een goed einde te brengen. Deze cruciale partij was kort en krachtig en zat vol verrassingen. Het begon al bij de openingszet.
L. Aronian – V. Kramnik
1.e4?! Hier schoten mijn wenkbrauwen omhoog. Aronian heeft vele successen behaald met 1.c4, 1.d4 en 1.Pf3 maar hij gaat Kramnik opzoeken op zijn terrein. Dus is het wachten op een opzienbarend nieuwtje dat Aronian moet hebben voorbereid, anders speel je geen 1.e4 tegen Kramnik. Want je weet wat je gaat krijgen: 1…e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 Pf6 4.d3 Lc5 5.Lxc6 dxc6 Deze opening heet de anti-Berlijnse verdediging. Met deze pionnenstructuur versloeg Kramnik in het WK in 2000 de onverslaanbare Gary Kasparov! Ook deze partij wordt een ode aan Berlijn. 6.0-0 Weer een wenkbrauw. Aronian wijkt af van het normale concept om na de ontwikkelingszetten Pb-d2-c4 en Ld2 en De2 lang te rokeren. Wit wil dan op de koningsvleugel met Tdg1 zijn pionnen laten opkomen en zo open lijnen creëren. Dat is zeker gevaarlijk als zwart kort rokeert. Schaakliefhebbers aller lande vroegen zich live via de chat op de schaaksites af wat Aronian in petto had. 6…De7 7.h3?! In feite speelt wit nu zwart in de kaart van de aantekening bij zet 7.0-0, alleen dan met verwisselde kleuren (De7 ipv De2). Wit provoceert zwart om nu op zijn beurt actie te ondernemen op de koningsvleugel.7…Tg8! Een nieuwtje! Kramnik weet precies wat hij moet doen. Het zou me niet verbazen als zwart hier al een tastbaar stellingsvoordeel heeft. En hij heeft ook een duidelijk strijdplan, zijn zetten komen vanaf hier snel en natuurlijk. Uit een enkel voorbeeld stond zwart ook lekker na h6 en g5. Speciaal voor dit toernooi heeft Anish Giri Kramnik geholpen in de voorbereiding. Wat was Aronian aan het doen, waar zat zijn gat in de voorbereiding op deze partij? Weer een raadsel. 8.Kh1 Ph5! Het extra voordeel van Ph5 is dat Le3 nu niet kan. 9.c3?! Te langzaam. Wit wil zo snel mogelijk ontwikkelen en accepteren dat hij nu al in de remmen moet knijpen. Met 9.Pc3 g5 10.Pxe5 g4 11.d4 Ld6 12.g3 hebben we dezelfde stelling als in de partij met het grote verschil dat er nu een paard op c3 staat en niet een pion.
9…g5 10.Pxe5?! De laatste reddingsboei lag in direct 11.d4 exd4 12.cxd4 Lb6 en ook al staat zwart aan het roer er is nog hoop. 10…g4 11.d4 Ld6 12.g3 Lxe5 13.dxe5 Dxe5 14.Dd4 De7 15.h4 c5 16.Dc4 Le6 17.Db5+ c6 18.Da4
Partij in de viewer:
Na vele jaren werd het weer eens tijd naar de boeken uit Olomouc te gaan, de prachtige Tsjechische stad met een bewogen geschiedenis. Wie kijkt op moravian-chess.cz vindt talrijke boeken waarvan vele de schaakgeschiedenis doen herleven dankzij het vruchtbare werk van Doc. Ph Dr Vlastimil Fiala en zijn medewerkers. Natuurlijk ontbreken ook de ‘gewone’ schaakboeken niet, maar men moet het deze historicus maar niet euvel duiden dat ik mij hier nu even richt op de Quarterly for Chess Historydeel 5 (ISBN 1214-1372) en Chess Duels 1893-1920 van Alekhine (ISBN 978-80-7189-012-6). In het eerste boek vinden we talrijke interessante gebeurtenissen en partijen, maar ook leden van het Genootschap voor Nutteloze kennis komen ruimschoots aan hun trekken. Fiala schrijft over de groten uit de dagen van Olim, zoals Morphy, Steinitz en Lasker. We komen echter ook de Amerikaanse Marie Louise Ballard tegen, en de partij Genttner-Salomonowitz, eveneens een uitnodiging voor een simultaan van mijnheer Suikertaart. Kortom, de petite histoire ontbreekt niet. Partijen van grootmeesters als Nimzowitsch, schaakproblemen en biografieën van bekenden en onbekenden: het wordt aan de vergetelheid ontrukt. En eigenlijk is het boek van Alekhine van hetzelfde laken een pak. Want tussen de 260 partijen die hij bespreekt (bewerkt door Fiala en vertaler Ken Neat) zitten de grootmeesters maar ook simultaan spelende hout-schuivers tegenover Aljechin, die alles van deskundig commentaar voorziet. In een van de schaakhoofdsteden van die tijd, Sint-Petersburg, dat op het punt stond Leningrad te gaan heten, speelde Alekhine, bepaald geen vijand van het fascisme, tegen een dito heerschap, Bogoljubow, Alexander met wit: 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 Lc5 toen vaak gespeeld. 4.c3 Pge7 5.d4 exd 6.cxd Lb4+ 7.Ld2 (beter Pc3) Lxd2 8.Dxd2 a6 9. La4 d5 10.exd Dxd5 11.Pc3 De6+ 12.Kf1! Dc4+ 13.Kg1 0-0 14.d5 Td8 een misrekening van zwart want wit speelt 15.De1 en nu leidt Pxd5 tot Lb3 dus 15..Lg4 een wanhoopszet 16.Lb3 Df4 17.dxc6 Lxf3 18.Dxe7 Lxc6 19.h4 (beter eerst Pe2) Td2 20.Tf1? in één zet vergooit Alekhine alle voordeel: 20..Te8 21.Dg5?? Txf2!! 22.Lxf7+ (helpt niet maar na 22.Td1 komt Txg2+ 23.Dxg2 Lxg2 24.Kxg2 Dg4+ 25.Kf2 h5 is het ook uit) 22..Kh8! 23.Td1 Dxf7 24.Td2 h6 25.Txf2 Te1+ 26.Kh2 Dxf2 27.Dg4 Lxg2 wit geeft op.
Dit alles werd gespeeld terwijl de donkere schaduwen van de Eerste Wereldoorlog en de Russische Revolutie al over het bord vielen. Aljechin stond in de volgende oorlog tussen de ‘roden en de witten’ natuurlijk aan de kant van de laatsten en werd zelfs gevangengezet. Later mocht hij echter toch vertrekken naar het kapitalistische Westen om daar wereldkampioen te worden, als voorloper van de suprematie van het Russische schaken, veroorzaakt door iemand als Krylenko, die we ook in de Quarterly tegenkomen. Door deze schurk – want dat was hij – is het schaken in Rusland een schoolvak geworden en dat is nog steeds te zien aan de duizenden grootmeesters. Probleem 2673 is een 3-zet van Wash:
Partij in de viewer:
Een zeldzaam mooie partij van Kramnik
De onsterfelijke partij, de Immer Grüne, de Parel van Zandvoort, de Parel van Wijk aan Zee; dat zijn benamingen voor enkele van de mooiste partijen uit de geschiedenis. Soms komt er eentje bij, als bijvoorbeeld in maart wordt gezegd: dit is nu al de partij van het jaar. Daarbij speelt wel mee op welk niveau de partij wordt gespeeld. Vorig jaar werd het gezegd van een partij in de Chinese competitie. Vorige week van een partij in het WK-kandidatentoernooi. Die maakt meer kans op onsterfelijkheid, maar mijn inschatting is niet dat deze over enige tijd in de top tien aller tijden genoemd zal worden. The Beauty of Berlin, is al geschreven. Dat dan weer wel.
Aronian-Kramnik
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 Pf6 4.d3 Lc5 5.Lxc6 dxc6 6.0-0 De7 7.h3 Tg8 Deze zet had Kramnik al een jaar geleden voorbereid, maar hij wilde hem bewaren voor een zeer belangrijke partij. Dat hij nu tegen Aronian die kans kreeg was een verrassing voor hem, omdat Aronian bijna nooit 1.e4 speelt 8.Kh1 Ph5 Juist omdat Kramnik verrast was, herinnerde hij zich zijn analyses niet goed. Dat dit de beste zet was, stond hem nog wel bij. 9.c3 Meteen na de partij gaf Aronian 9.Pc3 aan als beter. Dimitri Reinderman op Schaaksite: “Soms vergeten topspelers ook wel eens de basisregels van de opening. Een stuk ontwikkelen met Pc3 was beter.” 9…g5 10.Pxe5 g4 11.d4 Ld6 12.g3 Lxe5 13.dxe5 Dxe5 14.Dd4 De7 15.h4 Wit doet de deur even dicht, maar zwart vindt dadelijk toch aanknopingspunten. 15…c5 16.Dc4 Volgens Kramnik was Dd3 beter. De witte dame raakt nu ver van het strijdtoneel verwijderd, terwijl zijn drie stukken op de damevleugel ook nog op hun plaats staan. 16…Le6 17.Db5+ c6 18.Da4 Nu had hij echt naar d3 gemoeten. Aronian: “Een blunder van mij. Ik was vergeten dat zwart f5 dreigt. Dd3 is overigens ook kansloos.” 18…f5 19.Lg5
Partij in de viewer:
Diagram 3: Y. Cheylan, tweezet (twee sleutelzetten)
Diagram 4: N. Petrovic, driezet
De derde tweezet uit de schaakpuzzel van december heeft twee oplossingen. Bij het zoeken naar sleutelzetten is het raadzaam om te kijken welke mogelijkheden zwart al heeft. Op 1. … Txf2 kan wit mat geven door 2. Lxf2. Een verleidelijke sleutelzet is 1. Dc3? Wit dreigt 2. d4 mat. Na 1. … Pd4 komt 2. d3 mat. De weerlegging is 1. … Tf2! De eerste sleutelzet is 1. d4! Wit dreigt dan 2. Dc3 mat. Ten opzichte van de verleiding verwisselen de sleutelzet en het dreigmat. Om het probleem nog helderder te maken: er dreigt na 1. d4 geen 2. Ld2 mat, omdat dan f2 ongedekt is gekomen. Het mat 2. Ld2 komt wel als variant als zwart 1. … Txf2 speelt. De tweede sleutelzet is 1. d3! Nu dreigt er geen 2. Dc3 mat, omdat veld e2 dan niet is gedekt, maar wel 2. Ld2 mat. Nu komt de matzet 2. Dc3 terug na 1. … Pd4 en 1. … Pxe3.
Dat het probleem goed in elkaar zit, bewijst de volgende variant. Wit heeft met zijn sleutel veld e2 vrijgegeven voor de koning en op 1. … Ke2 komt het mooie mat 2. Ld4. Dat is mogelijk geworden omdat het paard van c2 gepend staat. De witte zetten Dc3, d4 en d3 zien we in dit probleem als (verleidings)sleutel, dreiging en mat na een zwarte parade. De zet Ld2 heeft dat ook, maar dat zien we niet als sleutel. Als genoemde zetten in een schema worden gezet, zitten er veel thema’s in dit probleem.
De eerste driezet van de schaakpuzzel is een miniatuur, een schaakprobleem met maximaal zeven stukken op het bord. De oplosser begint in dit probleem met te onderzoeken of er mat is na het tegenschaak 1. … Le6+. Wit speelt dan 2. Pxe6+, Pxe6 en 3. Pg6 mat. Logisch is dat daarna de oplosser kijkt naar 1. … Pe6. Dan moet wit het andersom doen: 2. Pg6+, Lxg6 en 3. Pe6 mat, omdat anders de witte koning schaak staat op de tweede zet van zwart. De sleutelzet is 1. Kd8! Nu komt er een gewijzigde matvoering na 1. … Pe6, omdat wit nu schaak staat: 1. … Pe6+ 2. Pxe6, Lxe6 en 3. Pg6 mat. Na 1. … Le6 gaat het precies andersom, dan volgt 2. Pg6+, Pxg6 en 3. Pxe6 mat. Evenals de tweede tweezet wordt hier een matverwisseling getoond.
De oplossingen ontbreken.
Makkelijk: Pxf3
Moeilijk: 1 Txf6, Pxf6 2 Txf6, Kxf6 3 Dxh6 nu staat f8 aangevallen en Ph5 mat dreigt.
Bedankt Jaap. Je zat in de richting. Antwoorden van AD zijn nu vermeld in de spoilers.
Zo leer ik ook weer wat!