Tata Steel: nog enkele zetten in het fusie-eindspel

Schaken op het Europese Schaakbord, deel 30, een uitgebreide update

De Amerikaanse schaakbond is voornemens enkele wijzigingen door te voeren bij toptoernooien in Amerika. Buitenlanders moeten 25% meer inschrijfgeld betalen (junioren 10%) en bij winst moeten buitenlanders over hun prijzengeld een extra belasting van 25% betalen, junioren 10%. Daarnaast geldt ‘aanraken is zetten’ niet meer voor de Amerikanen, wel voor de buitenlanders. Deze maatregelen moeten per 1 mei ingaan. In bijzondere gevallen wil de Amerikaanse schaakbond ontheffingen verlenen, dit geldt niet voor deelnemers uit Azië, Rusland, Noorwegen en Nederland. Aanvragen voor ontheffingen moeten uiterlijk 1 mei worden ingediend bij de Amerikaanse Schaakbond.

De organisatoren van toptoernooien in Europa staken de koppen bij elkaar en wilden nog niet reageren, maar het laatste woord hierover is nog niet gezegd. Eerst wordt de reactie van de Europese Schaak Unie afgewacht en sommige organisaties hebben al contact gezocht met de Wereldschaakbond.

Het gaat weer goed in de staalindustrie!

De resultaten van de staalindustrie zitten weer in de lift. Tata Steel schrijft weer zwarte cijfers en heeft recent een grote overname aangekondigd in thuisland India. Ze willen het noodlijdende Indiase Bushan Steel overnemen voor ruim 4 miljard euro en zij willen in vijf jaar de productie van staal verdubbelen in India. Zij willen weer de nr.1 worden in de Indiase staalindustrie!

In Europa wordt ook geprofiteerd van de economische opleving en dat komt de sfeer ten goede bij de fusiegesprekken. ThyssenKrupp en Tata Steel houden gedurende zes jaar de meerderheid in de joint venture (minstens 50,1%). Bronnen rond Tata Steel melden dat Tata Steel op termijn een meerderheidsbelang in de nieuwe joint-venture niet uitsluit. Van ThyssenKrupp was al bekend dat zij op termijn haar belang in de staalindustrie volledig wil afbouwen.

In Duitsland, Nederland en Engeland zijn grote vorderingen gemaakt met het fusieproces. Deze fase is te vergelijken met de laatste ronde van het kandidatentoernooi. Er waren 4 kanshebbers op de eindzege en zij hielden nauwlettend de ontwikkelingen op de andere borden in de gaten. Want juist in deze laatste ronde moest je bij de les blijven en mocht je niet verslappen.

Ditzelfde speelt zich nu af op de drie fusieborden in Engeland, Duitsland en Nederland.

Maar er blijken ook nog beren (of wolven) op de weg te lopen.

Positieve ontwikkelingen bij Tata Steel Nederland (TSN)

In de afgelopen weken waren er positieve ontwikkelingen bij Tata Steel Nederland.

Toezeggingen over onafhankelijkheid

Naar verluidt mag TSN haar bijzondere positie ( beperkte Nederlandse structuurregime?) behouden. Voor dit punt hadden werknemers, bonden, directie en commissarissen van TSN zich sterk gemaakt. Dit betekent dat TSN haar financiële zelfstandigheid blijft behouden en ze zelf kan beslissen over uitgaven en investeringen (en over het budget voor het Tata Steel Chess Tournament, niet onbelangrijk voor de continuïteit van het toernooi).

Daarnaast is toegezegd dat TSN een geïntegreerd staalbedrijf blijft en dat de belangrijke R&D afdeling in Nederland behouden blijft.

In Nederland komen 300-400 arbeidsplaatsen te vervallen

Dit aantal ligt aanzienlijk lager dan de verwacht. Bij Tata Steel Europe staan er in totaal 2000 arbeidsplaatsen op de tocht, waarvan een deel in Nederland. In Nederland wordt ook gebruik gemaakt van inhuurkrachten, dit wordt waarschijnlijk ook kritisch bezien. Volgens eerdere aankondigingen van Hans Fischer ( CEO Tata Steel Europe) staan vooral banen op de tocht bij Sales & Marketing, Administratie en andere ondersteunende diensten.

Geen gedwongen ontslagen tot 2026

In de praktijk betekent dit veelal dat eerst gebruik wordt gemaakt van natuurlijk verloop, daarna zullen medewerkers van werk naar werk worden begeleid en dat altijd gezamenlijk gezocht zal worden naar sociaal aanvaardbare oplossingen.

De vakbonden maakten ook bekend dat afgesproken is dat er geen diensten zullen worden uitbesteed naar lagelonenlanden.

Schuldfinanciering

Over de herverdeling van (bestaande) schulden uit hoofde van de overname van Corus door Tata Steel, werden nog geen mededelingen gedaan. In IJmuiden leeft de vrees dat zij voor een deel van die enorme schulden moet opdraaien.

Adviestraject

De bonden gaven aan dat zij pas zullen instemmen met de voorgenomen fusie als de Centrale Ondernemingsraad het lopende adviestraject heeft afgerond. In ieder geval zijn de bonden positief gestemd.

Opnieuw rumoer in Duitsland

Ook in Duitsland was men gevorderd met de fusiebesprekingen en er waren de nodige toezeggingen gedaan.

Volgens de persberichten van afgelopen weken werd ThyssenKrupp onaangenaam verrast door de bijzondere garanties die Tata Steel Nederland heeft gekregen. Zie hierboven.

De Nederlandse garanties wijken sterk af van de garanties gegeven in Duitsland en hiermee kunnen de synergievoordelen van zo’n 600 mln. euro per jaar in gevaar komen volgens de Duitse analisten. (De synergievoordelen zijn voor een belangrijk deel gebaseerd op het vervallen van zo’n 4000 arbeidsplaatsen waarvan de helft bij Tata Steel Europe.) Ook de machtige vakbond IG-Metall keert zich tegen de voorgenomen fusie als ze geen gelijke voorwaarden krijgen als in Nederland en Engeland. De voorzitter van de ondernemingsraad van ThyssenKrupp heeft zich in soortgelijke bewoordingen uitgelaten.

Zorgen in Engeland

In Engeland doet zich een vervelend probleem voor in de pensioensfeer. Malafide pensioenadviseurs hebben misbruik gemaakt van de situatie en hebben een groot aantal staalarbeiders, die een keus moesten maken tussen het oude of het nieuwe staalpensioenfonds of een persoonlijk pensioenplan, min of meer opgelicht met forse commissies voor hun bemiddeling. En de pensioenen van de staalarbeiders zijn toch al niet hoog.

De continuïteit van Port Talbot staat nog steeds op het spel want er moet veel worden geïnvesteerd in de verouderde hoogovens. Men hoopt nu dat de regeringen in Wales en Londen willen bijspringen om de continuïteit en werkgelegenheid op korte termijn te waarborgen.

Het blijft nog onduidelijk hoeveel banen er in Engeland op de tocht staan.

Jaguar Land Rover gaat de productie in Engeland verlagen als gevolg van de Brexit en de daling van de verkoop van dieselauto’s door fiscale maatregelen. Dit betekent dat 1000 banen verloren zullen gaan, vnl. inhuurkrachten. Of dit op korte termijn ook Tata Steel UK raakt is niet bekend.

Vertraging van het fusieproces?

Oorspronkelijk was de verwachting dat het tekenen van de definitieve fusieovereenkomst in juni 2018 zou kunnen plaatsvinden. Sommige bronnen melden dat het niet uitgesloten is dat dit pas in september 2018 kan plaatsvinden omdat nog niet alle seinen op groen staan. Dit zou volgens sommigen ook inhouden dat de fusie pas in 2019 geheel kan worden afgerond.

Hoofdkantoor van ThyssenKrupp Tata Steel komt in Amsterdam

Dit was al eerder aangekondigd en het betekent volgens mediaberichten ook 100 nieuwe arbeidsplaatsen.

Interessant is het spel dat sinds 2016 is gespeeld om het hoofdkantoor van het te fuseren staalbedrijf in Nederland te krijgen. De NRC heeft op 31 oktober 2017 op grond van de Wob (Wet openbaarheid bestuur) de volgende gegevens opgevraagd over:

1. Het bezoek van Henk Kamp in november 2016 aan Mumbai en het gesprek dat hij daar had met de directie van de Tata Group;

2. Het bezoek of de bezoeken van de CEO van Tata Group aan minister-president Mark Rutte vanaf 1 januari 2016 tot heden;

3. Alle inspanningen van het ministerie en relevante gremia om een sterke positie voor IJmuiden te bedingen, met een hoofdkantoor in Nederland en behoud van de afdeling Research & Development in IJmuiden;

4. Overleg met relevante gremia over het (mogelijke) verlies van arbeidsplaatsen bij Tata Steel Nederland.

Dit leverde een dossier op van meer dan 1000 pagina’s. Met de aantekening dat de berichten zijn geanonimiseerd en vertrouwelijke informatie niet kon worden verstrekt. Ook zitten er veel doublures in het dossier.

Het dossier geeft een mooi inkijkje hoe de netwerken van de BV Nederland functioneren om het gezamenlijke doel te bereiken. En alle bijzondere en onverwachte ontwikkelingen, zoals in deze serie vermeld, komen langs. Al snel begrijp je uit de geanonimiseerde stukken wie de hoofdrolspelers waren en hoe het spel gespeeld werd. Een mooi staaltje van samenwerking met goede afloop waar sommige betrokkenen soms dag en nacht mee bezig waren. De private belangen van TSN liepen parallel met de publieke belangen van minister Henk Kamp (EZ) en minister-president Mark Rutte. Vanaf het begin was duidelijk dat drie zaken centraal stonden:

1. IJmuiden moet een zelfstandig en geïntegreerd staalbedrijf blijven, met behoud van de R&D afdeling
2. Beperking van (gedwongen) ontslagen in Nederland
3. Het nieuwe hoofdkantoor van ThyssenKrupp Tata Steel moet naar Nederland (regio Amsterdam) komen

De NRC heeft een artikel gepubliceerd gebaseerd op info uit het dossier, hieronder een leuk inkijkje uit het artikel.

Quote

‘Mark Rutte weet al wat die ochtend van 19 september 2017 het nieuws zal zijn. Dus hebben medewerkers van de minister-president twee tweets voorbereid. De planning is: versturen om 04.30 ’s morgens. Met dat tijdstip volgt Rutte de aankondiging die Tata, een conglomeraat met wel honderd dochterbedrijven, die dag in Mumbai zal doen. Tata wil zijn Europese staalbedrijven, waaronder de voormalige Hoogovens in IJmuiden, samenvoegen met die van het Duitse concern ThyssenKrupp. Het hoofdkantoor van de nieuwe combinatie, zo weet Rutte inmiddels vertrouwelijk, komt in de regio Amsterdam.’

‘De tweets zijn positief van toon. Zo ís Rutte.

Een medewerker van het ministerie van Economische Zaken mailt aan de hoogste ambtenaar : „Wij retweeten deze vanuit EZ [ministerie van Economische Zaken, red.] morgenochtend om 07u30, zodat deze opnieuw bovenaan de timeline komt van Twitterend Holland”.

Unquote

Het dossier geeft een mooi inzicht in het tot stand komen van het bidbook om het nieuwe hoofdkantoor naar Nederland te halen. En vooral wie hierbij waren betrokken en hoe het proces verliep, dat al in 2016 was gestart.

Nieuw was te lezen dat Indiase tycoon Ratan Tata in september 2017 door de UvA was uitgenodigd voor het bijwonen van een conferentie. (In 2012 kreeg Ratan Tata van de UVA een eredoctoraat aangeboden samen met André Kuipers). Dit was een uitgelezen mogelijkheid om hem te spreken dacht men bij TSN en bij de ministeries. Er werden plannen gemaakt hoe Ratan Tata gefêteerd zou kunnen worden, Henk Kamp had ruimte gemaakt in zijn agenda, er kon een diner worden georganiseerd en men boog zich over de gasten die hiervoor uitgenodigd zouden kunnen worden. Er werd een uitgebreide welkomstspeech voorbereid. Burgemeester Van der Laan uit Amsterdam moest er ook bij worden betrokken omdat hij een goede relatie had opgebouwd met Ratan Tata. Een week voor zijn komst liet Ratan Tata weten dat hij direct na de conferentie zou terugkeren naar London omdat hij daar belangrijke afspraken had.

Ratan Tata had in 2007, toen de grote baas van Tata, Corus overgenomen (waaronder Hoogovens IJmuiden) voor naar schatting 12 miljard dollar. Deze overname was geen succes v.w.b. de staalactiviteiten in Groot-Brittannië, hier zijn grote verliezen geleden mede door de (financiële) crisis die kort na 2007 uitbrak. Deze overname werd geheel met vreemd vermogen gefinancierd. Zie ook eerdere afleveringen over deze overname.

Fire on Board again!

 Na alles wat we de afgelopen twee jaar hebben meegemaakt kwam er plots weer een nieuwe zeer onverwachte wending op het fusie pad van Tata Steel Europe en ThyssenKrupp. Een wending die enorme consequenties zou kunnen hebben voor Tata Steel Europe en voor ThyssenKrupp. Zelfs misschien ook (grote) consequenties voor het schaaktoernooi?

Donald Trump liet begin maart weer een van zijn vele tweetwinden of erger nog hij dropte een bommetje op het Europese staalschaakbord. Oom Donald wil importheffingen opleggen, 25% op Europees staal en 10% op Europees aluminium. Iedereen, en niet alleen in de staalwereld, in rep en roer. Precies wat oom Donald wilde bereiken. Hij ging rustig achterover zitten en wachtte af. Vervolgens liet hij weten dat er voor 1 april onderhandeld kon worden om ontheffing te krijgen, het was geen 1 april grap. Vervolgens meldde hij dat Mexico en Canada ontheffing zouden krijgen en dat wilde Europa natuurlijk ook wel. Alleen China kreeg geen ontheffing en zij konden nog meer maatregelen tegemoet zien. De periode van onderhandeling werd met een maand verlengd tot 1 mei. Inmiddels hebben Amerika en China al veel importheffingen aangekondigd voor een lange lijst van producten en diensten.

Theo Henrar, de algemeen directeur van TSN. kwam direct na het bericht in actie. Hij weet inmiddels hoe de hazen lopen. Hij wilde snel Pete Hoekstra, de nieuwe Amerikaanse ambassadeur in Nederland, spreken, hij wilde dat onze regering en de Europese Commissie in de touwen kwamen, hij mobiliseerde VNO-NCW en FME, hij bezocht een Tweede Kamer Commissie om uit te leggen dat dit niet kon. Hij mobiliseerde zijn grote Amerikaanse klanten (die graag Dutch Steel willen) en wie weet wie nog meer. En hiermee deed Henrar alles wat hij in zijn positie kon doen. Want Tata Steel Nederland zou zwaar worden getroffen bij de voorgenomen importheffingen van oom Donald. Naast het omzetverlies in Amerika ook nog eens de dreiging van toegenomen dumping van staal door de Chinezen, want ook het Chinees staal moet ergens heen. Volgens Henrar bedraagt zijn jaarlijkse Amerikaanse omzet 550 miljoen euro voor export van 650.000 ton staal. Serious money!

Henrar begreep de maatregel niet. TSN dumpt immers geen staal op de Amerikaanse markt, zij zijn geen bedreiging voor de nationale veiligheid van Amerika en zij produceren staal dat in Amerika (nog) niet gemaakt kan worden, Dutch Steel! Maar Henrar besefte goed dat hij niet aanzet was, de zetten worden zelfs niet gedaan op het Nederlandse schaakbord, maar op het Europese en wereld bord. En op deze borden gelden andere spelregels met een andere inzet. De inzet is hier de onevenwichtigheid tussen de handelsbalansen (Amerikaanse handelstekorten) en het niet nakomen van de financiële NAVO-verplichtingen door Europa, de zgn. tweeprocentsnorm. De staalbelangen vallen hierbij in het niet, want in werkelijkheid gaat het bij oom Donald o.m. om de heffingen bij de export van Amerikaanse auto’s en het ‘stelen’ van zijn technologie.

Peter Maier, de nieuwe Duitse minister van Economische Zaken had in Washington een gesprek met Wilbur Ross, De Amerikaanse minister van Economische Zaken en miljardair. Maier verwachtte dat de EU wel ontheffing zou krijgen, maar hij sprak voor zijn beurt want Maier gaat hier ook niet over en vervolgens ging Cecilia Malmström, De EU-commissaris van Handel, naar Washington voor onderhandelingen met Wilbur Ross. Ook zij was positief gestemd. Vervolgens meldde de Amerikaanse handelsvertegenwoordiger Robert Lighthizer in de Amerikaanse Senaat dat de EU ontzien zou worden. Goed nieuws dacht iedereen!

De NOS ging donderdag 22 maart direct langs bij Henrar voor een item in het NOS Journaal .

De Europese Unie krijgt voorlopig niet te maken met hogere Amerikaanse importheffingen op staal en aluminium. Dat heeft de Amerikaanse handelsvertegenwoordiger Robert Lighthizer bekendgemaakt in de Amerikaanse Senaat. Het besluit betekent een opluchting voor Tata Steel en andere staal- en aluminiumfabrikanten. Theo Henrar van Tata Steel Nederland is verheugd. “Een ijzersterke beslissing en een ijzersterk resultaat, goed voor de EU, goed voor onze klanten en in het bijzonder goed voor IJmuiden.” Bij Tata Steel werken 10.000 mensen direct en ook nog eens zo’n 10.000 indirect.

Inmiddels was het goede nieuws van Henrar ook door de Indiase pers opgevangen. Maar Henrar had te vroeg gejuicht. Op de Europese Top in Brussel was men die avond veel voorzichtiger en men wilde nog niet op dit nieuws reageren, dus er was meer aan de hand. Oom Donald had nog niets van zich laten horen! Sommigen vroegen zich openlijk af tegen welke prijs dit dan tot stand gekomen was, want voor niets gaat de zon op. Donderdagnacht kwam eindelijk de mededeling van oom Donald dat het slechts om een uitstel ging tot 1 mei a.s. en dat onderhandelingen de komende weken zullen uitmaken wie wel en wie geen ontheffing krijgen. Wat een schaker, dealmaker en bluffer die oom Donald! In 1987 verscheen zijn bestseller The art of the deal met meer dan een miljoen verkochte exemplaren. Zijn boek er nog eens op na geslagen:

‘My style of deal-making is quite simple and straightforward. I aim very high and then I just keep pushing and pushing and pushing to get what I’am after. Sometimes I settle for les than I sought, but in most cases I still end up with what I want. More than anyting else, I think deal-making is an ability you are born with. It is in the genes. I like thinking big. I always have. Most people think small , because most people are afraid of succes, afraid of making decisions, afraid of winning. And that gives people like me a great advantage.’

Achter de schermen wordt er inmiddels stevig onderhandeld, ook met China en de EU. Recent kon oom Donald zijn  eerste positieve resultaat melden.  Er was succesvol onderhandeld met Zuid-Korea (over o.m. staal en im- en export van auto’s) en zij kregen definitief ontheffing voor de export van staal naar Amerika.

Over de Europese Unie gesproken

Recent was er in schaakland veel ophef door een uitspraak van het Europese Hof dat schaken geen sport is en dat er BTW moet worden berekend door de schaakverenigingen, de regionale bonden en de KNSB. In hoeverre dit ook consequenties heeft voor de vier- en tienkampen in Wijk aan Zee is nog onbekend, maar dit is in goede handen van de (fiscaal) specialisten van TSN. Voorlopig maar even afwachten waarmee de staatssecretaris van Financiën deze zomer komt.

Staalbaron, lobbyist, regisseur sponsor en schaakpromotor

De afgelopen weken was er veel aandacht voor Theo Henrar. Heiko Jessayan publiceerde in het FD een profiel van hem onder de kop: Theo Henrar, Koppige manager met charme. In de Volkskrant verscheen een stukje onder de kop: Staalbaron briljant lobbyist. En in het hierboven genoemde Wob-dossier kwam zijn rol als regisseur aan de orde:

‘’Vooralsnog is topambtenaar Camps minder bezorgd. „De MP [minister-president, red.] kan eventueel later nog in beeld komen”, schrijft hij minister Kamp. Maar Kamp is minder zeker. „We moeten de regie van Theo Henrar volgen”, mailt hij terug. „Ik kan op en neer naar India vliegen” oppert Kamp.’’

Theo Henrar, Anish Giri en Jeroen v.d. Berg, foto: Tata Steel Chess 2018

 Voor ons als schakers is Theo Henrar vooral het sympathieke gezicht van de sponsor die het schaaktoernooi en de schaaksport al meer dan 80 jaar een zeer warm hart toedraagt!

In september twee feestjes?

Als de fusie-overeenkomst inderdaad in september wordt getekend is dit een bijzondere gelegenheid. Krijgt het komende schaaktoernooi in Wijk aan Zee dan ook een nieuwe naam? Maar van veel groter belang is dat in september het 100-jarig bestaan wordt gevierd van onze Koninklijke Hoogovens! Ga vooral de mooie verhalen eens lezen op de jubileumsite!  Website: www.100jaarstaal.nl

(Lees ook deel 1, deel 2, deel 3, deel 4, deel 5, deel 6, deel 7, deel 8, deel 9, deel 10, deel 11, deel 12, deel 13,deel 14 ,deel 15, deel 16, deel 17, deel 18, deel 19, deel 20, deel 21, deel 22, deel 23, deel 24, deel 25, deel 26, deel 27, deel 28 en deel 29)