Alles remise!

In de Azerbeidzjaanse stad Shamkir wordt momenteel het vijfde Gashimov Memorial gehouden. Het is opgedragen aan Vugar Gashimov die in zijn jeugd al werd gediagnostiseerd met een hersenziekte. Geboren op 24 juli 1986 in Baku, bleek Vugar een exceptioneel schaaktalent te zijn. Helaas onderging hij diverse operaties en moest hij zich lange tijd uit de schaakarena terugtrekken.

 

Maar hij kwam overtuigend terug in 2005 waar zijn rating de 2750 passeerde (en een piekrating bereikte van 2761) door diverse grote successen. Helaas stierf hij op 11 januari 2014, slechts 27 jaar oud in een Duits ziekenhuis.

Zijn naam wordt in ere gehouden door dit schitterende toernooi waar de wereldtop maar al te graag speelt. Wereldkampioen Magnus Carlsen speelt er graag, hoewel hij er tweemaal door omstandigheden niet bij kon zijn. Dit jaar kwam er een afzegging van Vladimir Kramnik, die waarschijnlijk nog moet bijkomen van zijn desastreus verlopen Kandidatentoernooi. Maar de bezetting mag er wezen:

De verschillen zijn kennelijk zo klein in dit illustere gezelschap na drie ronden alle partijen in remise zijn geëindigd. Dat zie je niet zo vaak, zelfs niet onder de allersterksten onderling. Maar op een of andere manier liep het zo, hoewel je de meeste deelnemers een gebrek aan vechtlust niet kon verwijten. Zo eindigden de eerste drie partijen van Magnus Carlsen met de volgende stellingen:

[FEN "8/r4pk1/6p1/8/4PPK1/2R5/8/8 b - - 13 41"]	[FEN "8/8/8/1K6/8/1k6/8/8 b - - 0 50"]	[FEN "8/8/6k1/8/1K6/8/8/8 w - - 0 52"]
Mamedyarov – Carlsen	Carlsen – Navara	Mamedov – Carlsen

Dan kun je niet zeggen dat hij het niet geprobeerd heeft!

Met onze landgenoot Anish Giri was het al niet anders. Ook hij deed wat hij kon om de tegenstanders omver te krijgen. Wat hij ook deed om spel te maken, het lukte hem niet om de tegenstanders uit balans te krijgen. Het is op dit niveau ook bijzonder lastig om spelers – die zeer goed beslagen ten ijs komen – te verslaan. Eenmaal ging Giri zelfs te ver (tegen Topalov), want hij raakte zonder compensatie een kwaliteit kwijt. Gelukkig ging de oud-wereldkampioen niet goed verder en wist Giri, aalglad als hij is, op fraaie wijze te ontsnappen.

Ik heb zijn partijen uit de eerste drie ronden van commentaar voorzien:

Giri, Anish – Karjakin, Sergey
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pc3 Lb4 4. Dc2 d5 5. cxd5 exd5 6. Lg5 h6 7. Lh4 c5 8. dxc5

8…g5

8…d4 9. O-O-O Da5 10. Lxf6 gxf6 kwam voor in een partij waarin grootmeester Balashov met zwart speelde tegen het computerprogramma Saitek Sparc, 1993. De stelling met de dubbelpion ziet er niet geweldig uit voor zwart.
9. Lg3

9…Pe4
Gezien de eerdere opmerking probeerde de zwartspeler zijn spel te verbeteren in een partij Shcherbakov-Balashov, 1995 met 9…d4 10. O-O-O Da5 maar ook deze ging verloren nadat wit met 11. Txd4
[11. Da4+ Pc6 kwam voor in Kharlov-Balashov, 2000 en ook nu moest Balashov het loodje leggen…] 11…Pc6 12. Td6 Lxc3 13. bxc3 was verder gegaan.
10. e3 Pc6
De meest gespeelde voortzetting in deze stelling is 10…Da5 en daarmee zijn twee belangwekkende partijen Kasparov-Short, 1993 en Karpov-Short, 2002 gespeeld.
11. Ld3 Pxg3 12. hxg3
12…d4
Zo lost zwart zijn geïsoleerde pion in een vroeg stadium op.
13. exd4 Dxd4 14. Pf3
In M.Gurevich-Kuzubov, 2007 probeerde de witspeler met 14. Pge2 in het voordeel te komen maar dat mondde uit in een remise.
14…Dxc5 15. O-O Le6
16. Tfc1
Een nieuwe zet maar veel levert het niet op.
16…g4 17. Pe1 O-O-O 18. Le4 Kb8 19. Pd3 Dc4 20. De2
20…Da6?!
Karjakin begaat een onnauwkeurigheid. Hier had zwart verder moeten gaan met 20…Pd4! waarna het totaal gelijk staat.
21. Pxb4 Pxb4
22. De3
Met 22. Pb5!? kon wit wellicht op winst spelen. Hij vermijdt dameruil en zet druk op de zwarte stelling. Misschien vertrouwde Giri het niet helemaal omdat hij zichzelf ook vrijwillig in een penning zet. Belangrijk is dat 22…f5? onmiddellijk verliest: 23. Lxb7!! Kxb7 [23…Db6 24. De5+ Kxb7 25. Tc7+ Ka6 26. Txa7+] 24. Tc7+ Ka8 25. Txa7+ Dxa7 26. Pxa7 Kxa7 27. Dxe6
22…Db6
Zwart wil graag de dames ruilen, waarna hij zo actief staat dat hij geen centje pijn meer zou hebben.
23. Df4+ Dd6 24. De3 Dd4 25. Df4+ Dd6 26. De3 Dd4 27. Df4+
En beide spelers kunnen de zetherhaling niet met goed fatsoen uit de weg gaan.
1/2-1/2

Topalov, Veselin – Giri, Anish
1. c4 Pf6 2. Pc3 e5 3. Pf3 Pc6 4. a3

Siciliaans in de voorhand. Dat moet toch wel gunstig zijn voor wit, zou je denken. In de praktijk valt het tegen…
4…d5 5. cxd5 Pxd5 6. Dc2 Pxc3
7. dxc3
Dit lijkt niet helemaal in de geest van de opzet vanaf de vierde zet. 7. bxc3 wordt wat vaker gespeeld.
7…Ld6 8. e4 O-O 9. Lc4 De7
Dit blijkt een nieuwtje te zijn.
10. Lg5 De8 11. O-O-O
Dat is dan wel weer ambitieus. Maar misschien ook vragen om moeilijkheden, want of de witte koning veilig staat op de damevleugel is natuurlijk de vraag.
11…Le6 12. Ld5 f6 13. Le3 Lxd5 14. Txd5 Pe7 15. Tdd1
15…Dc6
Wellicht was het een idee om nu direct van start te gaan met een pionnenstorm op de damevleugel. 15…a5
16. Pd2 a5 17. Db3+ Kh8 18. Dc4 Dd7
Giri wil natuurlijk geen dames ruilen want in het middenspel zonder dames staat wit een fractie beter vanwege zijn iets betere loper.
19. a4 b6
20. f3
De reden waarom wit lang gerokeerd heeft, lijkt mij dat wit ook met een pionnenstorm zou willen beginnen aan de andere kant van het bord. Daartoe is 20. h4 de aangewezen zet.
20…Tab8 21. Kc2 b5
Zwart begint nu ook met een actie.
22. axb5 Txb5 23. Ta1 Tfb8 24. b3 Pg6 25. Da4
Giri heeft zijn zware stukken in stelling gebracht, maar Topalov kan eventuele dreigingen makkelijk opvangen. Vooralsnog valt niet te zien hoe zwart een vuist kan maken tegen de witte koning.
25…De7
Er zit een tactische wending in met 25…Lc5 want na 26. Lxc5 Pf4 kan zwart met … Dd3+ de loper terugwinnen. Maar het brengt hem niets na 27. Ld4
[Natuurlijk niet een zet als 27. Lf2?? wegens 27…Dd3+ 28. Kc1 Pe2+ en zwart breekt door.] 26. Pc4 Lc5
Dat is dan toch een klein succesje.
27. Lxc5 Dxc5 28. Thd1 Pf4 29. Td2
Nog altijd heeft wit alles keurig onder controle.
29…h6
Een luchtgaatje, kan altijd handig zijn.
30. Da3
Op 30. Pxa5 moet zwart zijn kaarten op tafel leggen. Hij heeft bijvoorbeeld 30…f5!? want dan verliest 31. exf5? wegens 31…Pd5
30…a4?!
En Giri laat zich provoceren. Maar hij brengt zich hiermee danig in de problemen.
31. bxa4 Tb4?
Hij probeert van de nood een deugd te maken, maar objectief gezien komt hij nu verloren te staan. Relatief beter is 31…Ta8 maar dat kon natuurlijk niet de bedoeling zijn vanwege 32. Dxc5 Txc5 33. Pb2 en zwart is domweg een pion kwijt.
32. Tb1! Dxc4 33. Txb4 Txb4 34. Dxb4 Da2+ 35. Db2 Dxa4+ 36. Db3 Da6 37. g3 Pe6
Het is vreselijk wat er gebeurd is. Giri is domweg een kwaliteit achter geraakt en daar heeft hij totaal geen compensatie voor. Natuurlijk moet hij even opletten op de positie van zijn koning, maar normaal gesproken moet dit materiële overwicht genoeg voor de winst zijn.
38. Dd5?!
Dit materiële plus is kennelijk niet aan de Bulgaar besteed. Het is overigens wel het goede idee maar niet in de goede uitvoering. Een goede mogelijkheid is bijvoorbeeld 38. h4! om veld g5 aan het paard te ontnemen, waarna hij wel kan verder gaan met zijn centrale damezet.
38…Pg5! 39. f4 Pf3
Ineens doet zwart weer mee!
40. Td1?!
Daarmee heeft wit zijn voordeel helemaal verspeeld. 40. Tf2 was de enige mogelijkheid om op winst te blijven spelen. Bijvoorbeeld: 40…Kh7 41. h3 c6 42. Db3 en met stug volhouden zou het misschien nog iets kunnen worden, hoewel zwart vermoedelijk te actief staat om echt in de problemen te zijn.
40…De2+ 41. Kb3
41…Pd4+!
Mooi gezien van Giri.
42. Txd4 exd4 43. Dxd4 Dxh2 44. Dd8+ Kh7 45. Dd3 Kh8 46. e5
Hij probeert het uiteraard nog even.
46…fxe5 47. fxe5 Dg2 48. Dd8+ Kh7 49. Dd3+
Om er daarna toch maar de brui aan te geven. Inderdaad komt de e-pion niet ver omdat zwart genoeg tegenspel heeft.
1/2-1/2

 

Giri, A. – Radjabov, T.
1. e4 e6
De Franse verdediging, wordt niet heel vaak gespeeld op topniveau.
2. d4 d5 3. exd5

De ruilvariant belooft wit meestal niet zo veel. Maar het levert in elk geval een meer open stelling op in tegenstelling tot de meeste hoofdvarianten waar er een pionnenketen ontstaat. Radjabov speelt graag stellingen met pionnenketens (zoals hij in het Konings-Indisch vaak op het bord krijgt).
3…exd5 4. Pf3 Pf6 5. Ld3 Ld6 6. O-O O-O 7. Lg5 Lg4 8. Pbd2 Pbd7
Totaal symmetrisch, wat valt er hier eigenlijk te halen voor wit.
9. c4
Zo probeert Giri er iets van te maken. De geïsoleerde pion die hij lijkt te krijgen wordt snel te niet gedaan. Gezien het verloop van de partij vroeg ik me af of 9. h3 niet een slimmere zetvolgorde was. In de partij keert de loper namelijk terug naar e6 (nadat er c2-c4 d5xc4 werd gespeeld). In deze stelling ligt het meer voor de hand om de penning op Pf3 te behouden met 9…Lh5 maar dan zou 10. c4 dxc4 11. Pxc4 iets handiger zijn geweest.
9…dxc4 10. Pxc4 Te8 11. h3 Le6

11…Lxf3 12. Dxf3 is heel goed voor wit om b7 hangt.
12. Pxd6 cxd6

Een klein succesje voor wit: hij heeft het loperpaar veroverd. Maar zwart heeft veld d5 in handen en daarmee houdt hij de stelling in evenwicht.
13. Pd2
Interessant, maar ook nogal provocatief is 13. Dd2 Ld5 14. Tfe1 omdat zwart nu met 14…Lxf3 15. gxf3 de witte pionnenstructuur kan verminken. De twee lopers tegenover het paardenpaar geeft wit wel kansen op voordeel, maar of dat opweegt tegen de slechte pionnenstelling, is de vraag.
13…Da5 14. Lf4 Db4
Radjabov neemt twee pionnen van wit onder schot.
15. Lg3

Die kon wit redden met 15. Pb3 maar na 15…Pd5 is vooralsnog niet te zien hoe wit hier überhaupt beter zou kunnen staan.
15…Dxb2
“Sla nooit op b2 ook al is het goed”, is een uitspraak die we vaak horen. Daar hebben die topspelers weinig boodschap aan. Radjabov neemt de pion gewoon van het bord.
16. Tb1 Dxa2
Op 16…Dxd4 moet Giri 17. Pc4! gezien hebben. Het paard is taboe vanwege 17…Lxc4?? 18. Lxh7+ Pxh7 19. Dxd4 en dan zou wit met Pxd6 in het voordeel komen.
17. Txb7
Nog altijd heeft zwart er eentje meer maar d6 hangt en de toren staat aardig op de zevende rij.
17…Dd5 18. Tc7 Tec8 19. Txc8+ Txc8 20. Da1

20…Lf5
Zo wil hij het witte loperpaar onschadelijk maken. Als zwart probeert zijn materiaal te behouden met 20…Tc7 ontwikkelt wit weer veel spel na bijvoorbeeld 21. Tb1 met de dreiging Tb5.
21. Lxf5 Dxf5 22. Dxa7
De pion is weer in bevriende handen maar de stelling biedt nauwelijks kansen om op winst te spelen.
22…Dc2!
Hij speelt het heel actief. Gek genoeg krijgt wit na een ‘centrale’ zet als 22…Dd5 kleine kansjes met 23. Ta1 Via a6 kan de toren in gaan grijpen.
23. Pf3 Dc6
Zo verdedigt hij pion d6 en hij dreigt …Ta8 met damewinst!
24. Ta1 Pe4
En op deze manier worden ook de zwarte paarden actief. Zwart heeft geen enkel probleem meer en het is eerder wit die moet oppassen om niet in het nadeel te komen. Dat kan Mr. Equalizer (zoals Giri gekscherend door collega’s ooit genoemd werd) als geen ander.
25. d5! Dc3 26. Kh2 Pdf6

26…Pxg3 27. Dxd7 Pe4 28. Ta4 en wit heeft weer een minuscuul plusje…
27. Ta6 Db4

28. Dc7!?
Giri houdt ook nog wel van een grapje.
28…Db8

28…Txc7?? 29. Ta8+ gaat natuurlijk mat!
29. Dxb8 Txb8 30. Lxd6 Te8

Het is jammer, wit heeft een pion te pakken maar hij kan niet voorkomen dat pion d5 valt.
31. Le5 Pxd5
De stelling is remise. Voor de vorm spelen de heren nog even door.
32. Ld4 Pc7 33. Ta2 Pe6 34. Le3 Pd6 35. Tc2 Pf5 36. Tc3 Pxe3 37. Txe3 Pc7 38. Tc3 Pe6 39. Te3 Pc7 40. Tc3 Pe6 1/2-1/2