“Naar alle Onwaarschijnlijkheid” door Manuel Nepveu. Column van Schaakvereniging Promotie.
Op 6 april nam ik afscheid van de ondernemingsraad van TNO. Daar hoort een toespraak bij en een boek. “Naar alle ONwaarschijnlijkheid” was de titel van het boek. Geschreven door de hoogleraar mathematische fysica Klaas Landsman. Als u het boek nog niet heeft: ren naar de betere boekhandel of ga direct online! Een juweel is het. In driehonderd bladzijden passeren de volgende onderwerpen de revue: coïncidenties, finetuning for life, toeval in de natuurkunde, toeval in evolutiebiologie, toeval en vrije wil, toeval en religie. Kortom, dit boek gaat over toeval, waarbij subtiele verschillen in de verschillende contexten duidelijk naar voren komen. Hier nu eens geen filosofengebabbel, maar een kraakheldere uiteenzetting van een hoogleraar met een kraakhelder hoofd. Een verademing…. (Dat wil overigens niet zeggen dat het boek wegleest als een keukenmeidenroman, maar dat zal ook wel niemand verwachten bij zo’n onderwerp.)
In het hoofdstuk over “toeval en vrije wil” kwam ik enkele passages tegen over het schaken, waarbij deze me rechtop deed zitten:
“Wat moet Loeki Knol doen? Een muntje opgooien en verder niet omkijken. Haar hele verdere leven zal afhangen van die worp, zoals dat van mij mede is bepaald door het doen van een verkeerde zet (terwijl ik de juiste overwoog!) waardoor mijn carrière op de 64 velden vroegtijdig strandde….”
Even Wikipedia raadplegen. En jawel hoor, het schaken van de Nijmeegse prof wordt genoemd, maar in een nogal raadselachtige zin: “Hij zag af van een professionele schaakcarrière na de weigering van Max Euwe (wereldkampioen van 1935-1937) hem de hand te schudden na een verdiende nederlaag.” Dat is toch iets anders dan wat de schrijver zelf zegt. Bovendien, zou Euwe verslagen zijn en hem vervolgens niet de hand gereikt hebben? Zou het werkelijk? En is dat dan een reden om van een professionele schaakcarrière af te zien? Hoe het ook zij, Landsman is buiten de 64 velden uitstekend terechtgekomen en als Euwe daaraan bijgedragen heeft door hem geen hand te geven, dan heeft de oud-wereldkampioen de wetenschap, de wetenschapsjournalistiek (en misschien ook de persoon) toevallig een goede dienst bewezen.
Ja Manuel, Max Euwe had vele kanten.
Die simultaan, waarbij hij van Klaas landsman verloor, moet aan het eind van zijn leven hebben plaatsgevonden. Hij was extreem competitief, anders word je ook geen wereldkampioen. En ik kan me goed voorstellen dat Klaas bedacht moet hebben dat dat zijn wereld niet was. Zelf won ik onverdiend in een simultaan van Euwe, als vijftienjarige. Dat was in 1965. Ik kreeg ook geen hand. Later speelde ik in een team met Euwe en kreeg ik wat meer zicht op zijn grote, maar ook complexe persoonlijkheid.
Klaas Landsman was een van de beste jeugdspelers van zijn lichting, net geen jeugdkampioen van Nederland. Maar als je op je 22e cum laude je doctoraalexamen haalt, is het logisch dat je je op de wetenschap richt. Al had hij het schaken er natuurlijk als hobby bij kunnen houden.
Hier geeft Klaas een antwoord op je vraag Manuel: www.math.ru.nl/~landsman/VakantieKlaas2017.pdf
Aangeschaft, vandaag ontvangen. Ben al op blz. 60. Vlot geschreven boek, zet je aan het denken.
Wij waren enige jaren geleden de buurt van Moab in Amerika. Onderweg daar naar toe vanuit Salt Lake City besloot ik een tussenstop te maken in een van de bekende parken. Daar kwamen we twee mensen tegen, bleken een echtpaar uit Canada te zijn. De dag er na gingen we na het ontbijt op pad naar een ander park (2 uur rijden vanaf het hotel). Daar kwamen we deze mensen weer tegen. Wederom even kort met elkaar gesproken. De volgende dag gingen we naar een ander park (weer twee uur rijden). En ja hoor, kwamen we weer deze mensen tegen. Drie keer achter elkaar. Toch maar wat langer gaan praten met deze mensen, het wat toch wel erg toevallig…. (of niet??). Bleek dat de man als hobby schaken had en zich in Canada inzette voor de schaaksport.
Klaas Landsman is van mijn generatie en was inderdaad in de jeugd te Amsterdam een klasse apart. Ik herinner me verder nog Jan Roele en Klaas Landsman maar ook Sander Los als toppertjes van de lichting.
Overigens won ook ik op mijn 15e van Euwe in een simultaan, het was 1978, Crest Hotel Amsterdam, na afloop van het zonetoernooi waar Timman zich met Miles kwalificeerde voor Rio de Janeiro. In het toernooiboek staat er achterin nog een foto van de simultaan net op het moment dat Euwe bij mijn bord komt. Ben het toernooiboek kwijt dus als iemand een exemplaar heeft…..?
Kon mijn ogen niet geloven, voor de lol speelde ik de Aljechin tegen zijn e4 en ik moet zeggen: Euwe kwam er niet aan te pas….Een hand ten overgave kreeg ik wel. Ik was beretrots. Nog steeds eigenlijk.
Ik kan een foto plaatsen bij een artikel dat ik zelf plaats, maar ik zie niet hoe ik hier bij een reactie een foto kan plaatsen. Ik heb hem net gescand en dan is hij niet zo mooi en dat ligt aan het boek, niet aan mijn scanner. Een kopie op papier heeft wel dezelfde kwaliteit als in het boek. Dus als je geïnteresseerd bent, dan mag je me mailen:
baarn@johanhut.demon.nl
Had jij in 1978 zwart haar of blond?
Inmiddels heb ik een betere scan.
grandioos ! heel veel dank !