Recensie: The Modern Nimzo-Queen’s Gambit Declined Systems van Milos Pavlovic
In deze recensie bespreek ik het boek the Modern Nimzo-Queen’s Gambit Declined Systems van uitgeverij Thinkers Publishing, dat dit jaar is uitgekomen. De auteur is Miloš Pavlović (uitgesproken als Milosh Pavlovitsh), een Servische grootmeester die al verscheidene boeken op zijn naam heeft staan. Ik zal eerst een algemene inleiding van het boek geven, gevolgd door de eigenlijke delen en voorbeelden daaruit. Om het overzicht te behouden wordt van de gekozen fragmenten slechts een impressie van de inhoud gegeven, dus zonder het volledige commentaar zoals dat in het boek staat. Een extract van de eerste twintig pagina’s kan gevonden worden via deze link.
Vorm
De titel is een hele mond vol en de indeling van het boek doet op het eerste gezicht vreemd aan. De eerste vier delen gaan over het gesloten damegambiet, dat erna over het Catalaans en het laatste deel betreft het Nimzo-Indisch, maar deze beslaat wel honderd pagina’s en is daarmee de grootste. Het voordeel is hiervan dat alles waartegen zwart …e6/…Pf6 kan doen, besproken wordt, zoals Pavlović zelf in het voorwoord aangeeft.
Deel I-IV: geweigerd damegambiet
Tegenwoordig is het damegambiet overschaduwd door de diverse Indische systemen, maar dit boek introduceert enkele nieuwe ideeën, waarvan nog lang niet alle in de praktijk getoetst zijn.
12. Ke2!? (De snelste manier om te ontwikkelen; wit gaat kunstmatig rokeren.) 12… Le7 13. Thc1 Ld7 (Deze zet krijgt een uitroepteken met als commentaar ‘‘Idea is …0-0 and …Rc8’’, al zie ik niet wat er mis is met eerst 13… 0-0.) 14. Dc3 Dxc3 15. Txc3 f5! (Pakt lekker de ruimte.) 16. Pg3 Lf6 17. Td3 Ke7 18. Ph5 Tc8 19. Pxf6 Kxf6 20. Tc3 b5 =/+ Symmetrische structuren hoeven allesbehalve gelijk te zijn, zoals eenieder die Frans ruilvariant tegen zich krijgt ook zal weten.
Deel V: Catalaans
Ook hier kiest Pavlović voor een ondergesneeuwd idee, namelijk meteen pakken op c4 gevolgd door 5… c5. Het idee is dat zwart, in plaats van snel …Le7 en …0-0, meteen zijn damevleugel activeert om de druk aldaar te neutraliseren voordat hij verder ontwikkelt.
12. Dh4 [12. Df4 0-0 13. Lxb7 e5! 14. Df3 (Natuurlijk niet 14. Dxe5? Lxf2+!) 14… e4! 15. Lxe4 Db6↑] 12… Db6 13. e3 0-0 14. Pc3 Lc6 15. Pa4 Db5!N (Nauwkeuriger dan 15… Tfd8 16. Ld2 Db5 17. Lxc6 Dxc6 18. Pxc5 Dxc5 19. Lc3, omdat wit nu heeft kunnen ontwikkelen.) 16. Lxc6 Txc6 17. Pxc5 Txc5 =/+ De omgekeerde wereld: opeens is het wit die zijn loper niet kan ontwikkelen vanwege de druk op de b-pion.
In het volgende fragment zijn we niet meer in de opening, maar het geeft wel aan tot wat voor agressieve stellingen sommige varianten kunnen leiden. Zwart heeft maar liefst twee pionnen geofferd, maar beschikt over enorme activiteit.
31. Df4 (31. Db3 Txe2 32. Ta2 Td3 33. Db1 Txf2! 34. Taxf2 Pxf2 35. Dc2 Ph3+ 36. Kh1 Le6 37. Lxe4 Td4 =/+) Td5 32. h4 Txe2 33. a5 f6! (Zwart wil koste wat het kost …g5 doordrukken.) 34. Lh3! Pxf2 35. Lxf5 g5 36. Dxf2 Txf2 37. Le6+ Kg7 38. Kxf2 Td3 39. Le3 Txe3 40. Kxe3 Dd3+ en remise door eeuwig schaak. Allicht is deze chaotische partij een verwijzing naar de huidige politieke situatie in Catalonië.
Deel VI: Nimzo-Indisch
Pavlović haalt hier het botte …Lxc3+ uit de oude doos, bekend uit Fischers partijen tegen Spassky tijdens het wereldkampioenschap van 1972. Zwart wacht niet tot wit a3 speelt, maar geeft het loperpaar op voor een betere pionnenstructuur voordat wit dit kan voorkomen met Pge2. Een mooi voorbeeld van de kleurrijke varianten die kunnen ontstaan, is de laatste partij uit het boek.
11… Kd8! (Een bekend idee: waarom eerst lange rokade voorbereiden als het ook zo kan? Zwart gaat op de koningsvleugel spelen.) 12. Pe2 g5 13. Lg3 Kc7 14. a4 a5 15. Ta2 b6 (Of 15… Ta6!? 16. Tb2 Kb8 17. 0-0 Ka7) 16. Tb2 La6 17. h4 e4! 18. fxe4 Pg4 19. Pxd4!? (Evengoed een thematisch idee.)
19… cxd4 20. cxd4 Kb7 21. 0-0 Thc8 22. Tc1 Ka7 23. Le2 Pgf6 24. e5 dxe5 25. dxe5 Pxe5 26. Txb6 met een onduidelijke stelling.
Ook in andere varianten geeft hij de voorkeur aan snel … c5, zoals we dat bij het Catalaans al zagen. Niet minder wild is de volgende stelling:
Pavlović zegt hier ‘‘We now have a forced sequence of moves where black is basically ready to sacrifice the exchange for a pawn. In my opinion what follows looks OK for him.’’ Inderdaad is de variant die door hem gesuggereerd wordt zeer goed speelbaar, maar de engine ziet niet wat er mis is met 15… Lc6, in het geval dat zwart geen zin heeft om de kwaliteit te offeren. Mocht deze zet minder praktisch zijn of bijvoorbeeld nog niet vaak zijn gespeeld, dan had dat op zijn minst even erbij gezet mogen worden.
De partij gaat verder met: 15… Lxf3 16. Lxf3 Pa5 17. b4 Pxc4 18. Lb7 Ph5 19. Lxc8 (Leuker is 19. Lxa6 Pxf4 20. Lxc8 Ph3+ 21. Kg2 Pxf2 22. Dxd7 Pg4 (Zo’n fraaie stelling verdient een diagram:)
23.Txf7! Txf7 24. Dxd8+ Lxd8 25. Lxe6 Lg5 26. Tb1 Pge3+ 27. Kh3 Kf8 28. Lxf7 Kxf7 =/∞) 19… Dxc8 20. Ld2 Db7 (20… b5!? 21. e4 Pf6 =/∞) 21. e4 b5 22. De2 Td8. De goede loper, het gebrek aan open lijnen en de extra pion bieden genoeg compensatie voor de kwaliteit.
Conclusie
Aan het einde van elk hoofdstuk volgen korte opsommingen, maar een nawoord of algemene samenvatting aan het einde van het boek ontbreekt. Ook is de achtergrond van een variant, zoals door welke sterke spelers iets gespeeld werd en wanneer, zeer beknopt. Dit zal door sommigen als een gemis ervaren worden, maar tegelijkertijd ontleent het boek zijn kracht aan de bondige schrijfstijl. Het voordeel is dat er zo meer ruimte overblijft voor analyse, wat ook wel nodig is aangezien de nieuwtjes soms pas na tientallen zetten geïntroduceerd worden. Daarentegen hadden sommige varianten nét iets uitgebreider gemogen – zie het laatste fragment – en af en toe worden analyses ingeleid met probably best is zonder dat goed duidelijk wordt waarom. Tegelijkertijd worden soms lange varianten gegeven waar uitleg in een enkele zin zou hebben volstaan. Wie overgevoelig is voor taalfouten (het weglaten van lidwoorden of spellingen als centralise, equilise, setup), kan overigens beter wachten tot de tweede druk.
Het boek is met 30 euro wat aan de prijzige kant, maar dat is de moeite meer dan waard voor wie op zoek is naar een goed naslagwerk tegen de belangrijkste systemen na 1. d4. In een tijdperk waarin zowel de Indische systemen het voornaamste antwoord gelden op 1. d4 en 1. Pf3, alsook …0-0 gevolgd door …a6 tegen het Catalaans, breekt Pavlović met de heersende conventies en komt met overtuigende, frisse, maar bovenal verrassende ideeën. Niet alleen krijg je een compleet repertoire aangeboden, maar daarnaast biedt het vele verrassingswapens. Het boek is daarnaast een echte aanrader voor wie het lastig vindt om, waar ik zelf ook last van heb, met zwart op winst te spelen tegen gesloten systemen. Hoewel vele varianten alsnog in een remiseachtige stelling uitmonden, is het dikwijls wit die aan de noodrem moet trekken, zoals we gezien hebben.
Meer info via uitgeverij Thinkers Publishing.
Voor andere recensies klikt u op deze link naar het overzicht van onze recensenten.
