Schaakrubrieken weekend 5 mei 2018
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Carlsens nieuwe scalp
Na het Vugar Memorial in de Azerbajdzjaanse stad Shamkir, kon Magnus Carlsen tevreden zijn zegeningen tellen, ook al had hij geen hoge dunk van de kwaliteit van zijn partijen. Alleen over zijn overwinning op Anish Giri was hij tevreden. Carlsen had in Shamkir, na het Tata-toernooi in Wijk aan Zee, zijn tweede toptoernooi in 2018 gewonnen. Hij had nu 32 opeenvolgende partijen gespeeld zonder er een te verliezen, hij had ratingpunten gewonnen en hij kon op de kolf van zijn jachtgeweer weer een nieuw kerfje zetten. Dat kerfje staat voor de naam Anish Giri, tegen wie hij nu eindelijk een positieve score heeft in partijen met klassieke bedenktijd: een keer verloren, veel remises en twee keer gewonnen. Wat zijn score tegen zijn concurrenten betreft zijn drie mensen hem voorlopig ontsnapt. Tegen de Chinees Ding Liren staat Carlsen gelijk, op de achtvoudige kampioen van Rusland Peter Svidler staat hij een punt achter en tegen de Rus Jan Nepomniatstsji heeft hij een verrassend slechte score die misschien nooit meer goedgemaakt wordt. Van hun acht klassieke partijen werden er vier remise en vier werden gewonnen door Nepo. Ze speelden in 2002 al tegen elkaar in kinderkampioenschappen, dus dat telt nauwelijks, maar hun laatste klassieke partij was in de London Classic van 2017, en die won Nepo ook. Als Carlsen straks in november tegen Fabiano Caruana om het wereldkampioenschap speelt, zal het me niet verbazen als Nepo door het kapitaalkrachtige team van Caruana wordt ingehuurd om het geheim van Carlsens kwetsbaarheid te onthullen. Het is begrijpelijk dat Carlsen tevreden was over zijn partij met Giri. Hij versloeg hem eerst op diens sterke punt, de openingsvoorbereiding, en wist in de moeilijke beslissende fase zijn stukken op bewonderenswaardige wijze naar de goede velden te sturen.
Anish Giri-Magnus Carlsen, Vugar Gashimov Memorial Shamkir 2018
1. c4 e5 2. Pc3 Pf6 3. Pf3 Pc6 4. g3 d5 5. cxd5 Pxd5 6. Lg2 Pb6 7. 0-0 Le7 8. a3 a5 9. d3 0- 0 10. Le3 Le6 11. Tc1 a4 Dit pionoffer speelde Carlsen snel. 12. Pd2 f5 13. Lxb6 cxb6 14. Pxa4 Lg5 15. Pc3 e4 Zwart heeft ruim compensatie voor de geofferde pion. 16. Kh1 In Nepomniatstsji-Aronian, Genève 2017, werd 16. Tb1 gespeeld. Wit won na wilde strijd. Giri wist dat die partij bestond, maar niet hoe het precies ging. 16…Dd7 17. Tb1 Tad8 18. Pc4 Df7 19. b3 exd3 20. exd3 f4 21. Pe4 Le7 22. gxf4 Dit ziet er lelijk uit, maar wit kon niet leven met de permanente dreiging f4-f3. 22 …Dxf4 Veld f4 wordt een rangeerterrein voor zwarts stukken. 23. a4 Pb4 24. De2 Dh6 25. Tbd1 Pd5 26. Tg1 Kh8 27. Lf1 Tf4 28. Pe5 Tdf8 29. f3 Th4 30. d4 Pf4 31. Dd2 Lxb3 32. Tb1 Sterker was 32. Tc1, waarna wit volop meedoet aan de moeilijke strijd. 32…Lxa4 33. Lb5 Lxb5 34. Txb5 De6 35. Db2 Ld8 36. Pg5 De8 37. Tb3 Lxg5 38. Txg5 Pe6 39. Tg4 De laatste kans was 39. Tg1 Pxd4 40. Te3, al staat zwart duidelijk beter. 39…Txg4 40. fxg4 Dd8
Partij in de viewer:
Na 23 jaar lijkt Fide Iljoemzjinov beu
De Fide heeft 23 jaar nodig gehad om tot het inzicht te komen dat Kirsan Iljoemzjinov niet de juiste man is om de schaakbond te leiden. De rest van de wereld wist dat al kort na zijn aanstelling, toen Iljoemzjinov van plan was een WKtweekamp onder te brengen in een paleis van Saddam Hoessein. Na een storm van protest zag de president van zijn voornemen af, maar de toon was gezet.
Iljoemzjinovs onzuiver afgestelde politieke antenne is de Fide ten slotte duur komen te staan. In 2011 liep een niet onopgemerkt gebleven bezoek aan de Libische kolonel Kadhafi, inclusief een partijtje schaak met gouden en zilveren stukken, nog met een sisser af. Grotere gevolgen had Iljoemzjinovs volgende escapade. Toen bleek dat hij betrokken was bij transacties van het regime van de Syrische president Assad, verscheen zijn naam op de sanctielijst van het Amerikaanse ministerie van Financiën. De consequenties voor de Fide worden nu pas duidelijk. De Zwitserse bank UBS heeft de rekening van de bond met ingang van 1 mei gesloten. Pogingen om elders financieel onderdak te vinden zijn mislukt. Zo lang Iljoemzjinov president is, beschouwt de zakenwereld de Fide als een besmette organisatie.
De voor de hand liggende oplossing van de problemen is het vertrek van Iljoemzjinov, maar die is daartoe niet bereid. Zijn rol is pas uitgespeeld als begin oktober het congres van de Fide een andere president kiest. De door het bestuur naar voren geschoven Griek Makropoulos zal het bij die verkiezing opnemen tegen Iljoemzjinov, die een nieuw team rond zich heeft verzameld en hardnekkig om het behoud van zijn ambt zal strijden.
In de afgelopen week eindigden twee toernooien waaraan in deze rubriek eerder aandacht is besteed. Magnus Carlsen won het Gasjimov memorial in Sjamkir en bij het Amerikaans kampioenschap in St. Louis was Fabiano Caruana’s fraaie eindscore van 8 uit 11 slechts goed voor de tweede plaats, een half punt achter de 26jarige Sam Shankland.
Shankland – Liang
1. e4 c6 2. d4 d5 3. exd5 cxd5 4. Ld3 Pc6 5. c3 Pf6 6. Lf4 Lg4 7. Db3 e5 8. h3! Na 8. dxe5 Ph5 9. Le3 Pxe5 staat zwart behoorlijk.
8 … exf4 9. hxg4 De7+ 10. Kf1 0-00 11. Pd2 g6 Na deze zet heeft zwart geen tegenspel meer. In aanmerking komt 11 … g5, later gevolgd door … h7-h5. 12. Te1 Dc7 13. g5 Ph5 14. Le2 Pg7 15. Pgf3 Pe6 16. Lb5 Lg7 17.Da4 Td6 18. Pb3 b6 19. Pc1 Pb8 20. Pd3 Kb7 21. Pb4 Dd8 22. Pe5 Dc7 23. Db3 Thd8 24. Txh7 a6 25.Ld3 Ka7 26. Da4 a5 27. Lb5 Kb7 28. Pbd3 Tg8 29. Pf3 Th8 30. Txh8 Lxh8 31. a3 Pc6 32. Lxc6+ Zo wikkelt wit af naar een glad gewonnen eindspel met twee pionnen meer. 32 …Txc6 33. Pde5 Lxe5 34. Pxe5 Td6 35. De8 Td8 36. Dxf7 Pxg5 37. Dxc7+ Kxc7 38. Pxg6 f3 39. Pf4 Kc6 40. gxf3 Pxf3 41. Te6+ Kb5 42. Ke2 Pg1+ 43. Kd3 Zwart geeft op.
Partij in de viewer:
De mysterieuze kracht van de serie
Wij mensen zijn bovenmatig geïnteresseerd in series. Het aantal wedstrijden dat iemand ongeslagen of geslagen is, het aantal jaren dat er vrede of oorlog is, het aantal keren dat iemand getrouwd of gescheiden is. Het zijn zichzelf versterkende fenomenen want iedere volgende keer wordt er weer uitvoerig stil gestaan bij de geschiedenis van die hoogst opmerkelijke serie. Iedereen die aan kansspelen doet, in het casino of bij weddenschappen, ervaart van tijd tot tijd de serie. De ene keer gaat alles goed, wat je ook doet, de andere keer gaat alles net mis. De wiskundige zal met volle overtuiging wijzen op de ijzeren wetten van de logica maar de speler zal hij niet kunnen overtuigen van zijn gelijk. Ook in de schaaksport zijn er opmerkelijke series te melden. Bobby Fischer versloeg in de kandidatenmatches in 1971 zowel Bent Larsen als Mark Taimanov met 6-0. Dat was statistisch bijna onmogelijk. Larsen en Taimanov waren als absolute topspelers weliswaar minder goed dan Fischer maar niet zo verschrikkelijk kansloos. Zij waren slachtoffer van de mysterieuze krachten van de serie. Deze inleiding leidt natuurlijk naar de actualiteit.
Na zes ronden van het Gashimov-herdenkingstoernooi, een tienkamp, in Shamkir, een grote stad in Azerbeidzjan, was de tussenstand aan kop:
1. Topalov 4
2. Carlsen, Giri 3,5
In de ronden 7 en 8 kreeg Carlsen zijn beide concurrenten.
M. Carlsen–V. Topalov, na 26…Lg6xd3
Wit staat net iets beter dankzij de meerderheid op de koningsvleugel zodat alle eindspelen gunstig uitpakken. Een mogelijk vervolg is 27.Ld5+ cxd5 28.Txd3 d4 (beslist niet 28…dxc4 29.Txd6 Dxd6 30.Te8+ en wint) 29.cxd4 cxd4 30.Te4 en wit houdt grip op de stelling vanwege pion d4. Carlsen doet het nog beter: 27.Le4! Nu heeft zwart een ruime keus. Het beste lijkt dat schijnoffer Te8+ er uit te halen: 27…Kf8 28.Df3+ Kg8 29.Lxc6 Dxc6 30.Dxc6 Txc6 31.Td5! Te8 32.T5xd3 Tce6 33.Td7 T8e7 34.Kg2 en de remisekansen zijn reëel. Een variatie daarop biedt 27…Le2/c2 28.Txd6 Lxd1 29.Txd7 Txd7 30.Lxc6 Td3 31.Te7 Lf3 32.Lxf3 Txf3 33.Te3 Tf6 34.Kf1 Kf7 en weer blijft wit aan het roer maar Topalov had hier zeker voor moeten gaan. Hij probeerde een andere vluchtroute maar die liep al snel dood
27…Lxc4? 28.Txd6 Dxd6 29.Te8+ Txe8 30.Dxd6 Txe4 31.Dxc6 Te1+ 32.Kh2 Lxa2 33.g4! haalt de matbeelden er uit en zet de aanval in op de zwarte koning. Zwart kan nog spartelen maar eigenlijk staat de uitslag al vast. 33…Kh7 34.f4 h5 35.f5 hxg4 36.h5 Lf7 37.Db7 Kg8 38.Dxa7 Lxh5 39.Dxb6 c4 40.Dd8+ Le8 41.Kg3 Kh7 42.Dc7 Kg8 43.Dxc4+ Lf7 44.Dd4 Te8 45.c4 Tf8 46.c5 Le8 47.Dd5+ Kh7 48.De6 Lb5 49.c6 Lxc6 50.Dg6+ Kg8 51.Dxc6 Tf6 52.De8+ Kh7 53.Kxg4 Th6 54.Kf4 Tf6 55.Ke5 Th6 56.De6 zwart gaf op.
Topalov was zo van streek door deze nederlaag dat hij de volgende twee partijen ook verloor! Hij was terecht gekomen in een slechte serie. Omdat Carlsen ook van Giri won in ronde acht werd de eindrangschikking:
1.Carlsen 6 2.Ding 5,5 3.Karjakin 5 4.Giri, Mamedyarov, Radjabov, Wojtaszek 4,5 8.Mamedov, Topalov 4 10.Navara 2,5
Carlsen speelde zijn beste partij tegen Anish Giri. Die twee hebben een lange serie met een verlammende werking achter zich. Toen Giri in zijn eerste ontmoeting met Carlsen in 2011 onverwacht in 22 zetten won, eindigden de volgende zestien partijen in remise. Pas in 2016 won Carlsen voor de eerste keer.
A. Giri–M. Carlsen, na 40…De8-d8
Met zijn laatste zet legt zwart de zwaktes van wit bloot. Er is geen redding meer: 41.Tf3 Txf3 42.Pxf3 Dd5 43.Kg2 Pg5 en het pionneneindspel wint simpel.
41.Th3 Dd5+ 42.Kg1 De4 43.Db4 Tf6 wit gaf op, na 44.Ta3 h5 komen alle zwarte stukken binnen. De tussenscore is inmiddels opgelopen tot 2-1 voor Carlsen met 17 remises.
Partijen in de viewer:
Allereerst lijkt het me zinvol dat de welwillende lezer nu de agenda pakt en daarin noteert dat 2 juni het ND-schaaktoernooi plaatsvindt in de Amersfoortse Martuskerk. Opgeven bij H.W. Veenstra kan op veel manieren, bijv. via h.w.veenstra@gmx.com. Iedereen prijs, van het ND maar ook van Thinkers Publishing, waarvan we nu het boek van Milos Pavlovic bespreken: The Modernized Nimzo-Queen’s gambit declined Systems (ISBN 978-94-9251-013-6, bij de Beste Zet voor € 29.95). Pavlovic heeft al een hele serie boeken op zijn naam staan over uiteenlopende onderwerpen, uiteraard hebben we het dan over schaakboeken. Veel van de talrijke varianten worden toegelicht met partijfragmenten uit heden en verleden. Zeker het Nimzo-Indisch, gekenmerkt door 1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pc3 Lb4, is een populaire opening maar na de zetten 3. Pf3 d5 kan er een spannende strijd uitbreken waarbij ook de nu vaak gespeelde zet Lf4 tot typerende stellingen kan leiden. Het is natuurlijk een openingsboek voor de 1.d4 speler, maar er zit zoveel algemene kennis doorheen dat ook de liefhebbers van andere openingen er hun winst mee kunnen doen. Deze serie Positional Repertoire krijgt hopelijk nog menige voortzetting. Soms ontvangen we ineens de tijd om een partij op het net te volgen, maar dan zit je gelijk met een dilemma: twee toptoernooien tegelijk. Het kampioenschap van de USA met Caruana, Nakamura en So, de nummers 3,6 en 7 van de wereld. Trouwens, gelijktijdig strijden ook de dames om de titel. Maar er is in Shamkir het toernooi ter nagedachtenis van Vugar Gashimov, jong overleden, 27-jarige wereldtopper uit Azerbeidzjan. En daar treffen we de nrs. 1 en 2 van de wereld, Carlsen en Mamedyarov. Verder hebben we Ding (8), Karjakin (9) en Giri (10)! Van de eerste 20 partijen in Shamkir eindigden er 19 in remise, alleen Topalov won van Mamedyarov; en dat is nu niet echt aanvaller Gashimov eren. Nee, dan Saint Louis, daar vlogen de scalpen door de zaal. En eerbied voor reputaties kenden ze daar niet, zo werd favoriet Caruana opgeknoopt door ene Izoria, die 200 Elo-punten lager staat. Meer succes had de toekomstige uitdager van Carlsen met wit tegen Lenderman: 1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Lb4 4.e5 c5 5.a3 Lxc3 6.bxc3 Da5 7.Dg4 Kf8 9.h4 Pc6 10.h5 h6 11.Dd1 cxd 12.Pf3 dxc 13.Lxc3 g5 Lenderman forceert hier wat te veel en wit komt beter te staan na 14.hxg e.p. De4+ 15.Le2 Dxg6 16.Dd2 Pge7 toch maar eens ontwikkelen 17. Ld3 Dxg2 Dit is wel erg hebberig, opent lijnen voor wit na 18.Ke2 Dg4? net als bij de vorige zet moest Dg7 19.Th4 sterker was direct Tag1 19..Dg7 20.Tg1 Pg6 21.Tf4 Pce7?? Een blik op het bord laat zien dat, met de volledige troepenmacht van wit tegen een slechte ontwikkeling bij zwart, deze zet niet kan 22.Lb4 a5 ?? Het was al verloren voor zwart maar dit maakt het niet beter: 23. Txg6 en zwart geeft op, hij verliest te veel materiaal in iedere variant in een hopeloze stelling. We komen zeker nog terug op deze toernooien met partijen die de moeite waard zijn.
Partij in de viewer:
Probleem 2679 is een driezet van Lloyd:
Een leuk boek met 753 kortsluitingen
Valstrikken, bananenschillen, humor, (leed)vermaak; dat zijn associaties die opkomen bij het boek ‘Winning in the chess opening’. Het boek bevat 753 korte partijen, de meeste met minder dan twintig zetten. Schrijver Nikolay Kalinichenko en uitgever New in Chess hebben meer pretenties. Zij claimen dat het een instructief boek is dat je de ideeën en plannen achter de openingen leert, je leert mogelijkheden te herkennen en ze ook te voorkomen. Dat vind ik te pretentieus, tenzij je zegt dat je altijd leert van het naspelen van partijen. Dat geldt voor ieder schaakboek. Ik vind het in de eerste plaats een heel vrolijk boek. Met € 24,95 is het voor een boek van deze omvang vriendelijk geprijsd. Informatie: www.newinchess.com.
Het bevat partijen waarin een van beiden het meteen heel bont maakt.
Keres-Verbac Berlijn 1939
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Le3 dxe4 4.Pd2 f5 5.f3 exf3 6.Pgxf3 Pf6 7.Ld3 c5 8.0-0 cxd4 9.Pxd4 f4 10.Txf4 e5 Dit is zwarts truc. Zijn koning staat echter veel te bloot voor dit soort grappen. 11.Lb5+ Kf7 Na 11…Ld7 12.Pe6 exf4 13.Pxd8 Kxd8 krijgt zwart veel materiaal voor de dame, maar nog niet meteen een mooie stelling. Dat zou wel beter zijn dan de partijzet. 12.Dh5+ g6 13.Lc4+ Kg7 14.Dh6+ Een fraaie slotzet. Zwart geeft het op vanwege 14…Kxh6 15.Th4+ Kg7 16.Lh6 mat.
Ook zijn er partijen waarin je wel degelijk iets over de opening leert.
Steinitz-Pilhal, Wenen 1862
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Lc5 4.b4 Lxb4 5.c3 La5 6.0-0 Pf6 7.d4 exd4 8.La3 d6 9.e5 dxe5 Les in het Evansgambiet: als La3 de diagonaal naar f8 vrij krijgt, kan zwart het vergeten. Met Pe4 en d5 had hij hier wel het centrum kunnen dichthouden, wat de schade beperkt houdt. 10.Db3 Dd7 11.Te1 Df5 12.Lb5 Pd7 13.Dd5 Lxc3 14.Pxc3 dxc3 15.Pxe5 Pe7
Partijen tussen wereldtoppers zijn er weinig. Hier een snelschaakpotje, wat de blunder aan het eind verklaart.
Karpov-Topalov, Wijk aan Zee 1998
1.Pf3 f5 2.d4 Pf6 3.Lg5 e6 4.Pbd2 Le7 5.Lxf6 Lxf6 6.e4 0-0 7.Ld3 g6 8.De2 Lg7 9.c3 Pc6 10.0-0-0 d5 Hiermee geeft zwart wit te veel ruimte.11.e5 b6 12.h4 h6 13.Tdg1 Pe7 14.g4 f4 15.h5 g5
Partijen in de viewer:
In Amsterdam overleed op 22 maart prof. Johann van Hulst op 107-jarige leeftijd. Van Hulst was (hoog)leraar, parlementariër, auteur en actief schaker.
Hij is bekend geworden als verzetsheld, vanwege het redden van meer dan 600 Joodse kinderen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hiervoor ontving hij de Israëlische Yad Vashem-onderscheiding “rechtvaardige onder de volkeren” (genoemd naar het wereldherdenkingscentrum voor de Holocaust in Jeruzalem). In 2012 vereerde Israëlische premier Netanyahu Van Hulst met een bezoek.
Van Hulst was eveneens een prominent schaker, die lang actief bleef als lid van Caissa Amsterdam, de grootste club van het land. Ook speelde hij jaarlijks mee in het Tata Steeltoernooi in Wijk aan Zee.
Ter nagedachtenis aan Van Hulst een simultaanpartij van hem tegen oud-wereldkampioen Karpov, gespeeld in de Russische ambassade in 1979.
1. f4 d5 2. Pf3 c5 3. g3 Pc6 4. Lg2 e6 5. 0-0 Ld6 6. d3 Pf6 7. c3 0-0 8. De1 Karpov speelt de Leningrader met wit. 8. … Lc7 9. e4 dxe4 10. dxe4 b6 11. e5 Pd5 12. Pbd2 Lb7 13. Pe4 De7 14. Tf2 Tad8 15. De2 Lb8 16. Ld2 Td7 17. Te1 De stelling is hier in evenwicht. 17. … h6 18. h3 a6 19. Ph2 b5 20. Kh1 Kh7 21. g4 g6 22. Df3 c4 23. Dg3 f5?
Partij in de viewer:
