Schaakrubrieken weekend 12 mei 2018
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Eeuwige jeugd
Kirsan Iljoemzjinov, president van de FIDE, sprak op een Russische nieuwszender over het schaakspel als bron van eeuwige jeugd. Het paste goed in de campagne voor zijn herverkiezing op het FIDE-congres in oktober in Batumi. Zijn belangrijkste concurrent is zijn voormalige knecht, vice-president Georgios Makropoulos. Doordat zijn ondergeschikten zich tegen hem hebben gekeerd, heeft het verkiezingsteam van Iljoemzjinov veel onbekende namen. Er is gebleken dat een van de mensen op zijn lijst niet bestaat. Het leek een strijd tussen twee oudgedienden, maar kort geleden meldde zich een derde kandidaat, de Engelse grootmeester Nigel Short. In 1993 probeerde die de FIDE een kopje kleiner te maken door met Kasparov hun tweekamp om het wereldkampioenschap te privatiseren, nu heeft hij een andere benadering. Als de kandidaten voor een verkiezing de namen Felon, Burglar en Crook zouden dragen, zou de keus even moeilijk zijn als straks in Batumi. Een spookpersoon op de kieslijst is iets nieuws, maar het citeren van uit de duim gezogen wetenschappelijke onderzoeken is heel gewoon voor schaakbazen. Maar wonder boven wonder, het recente Australische onderzoek waarop Iljoemzjinov zich beriep, bestaat echt en betoogde met een stroom van statistisch materiaal dat schaakgrootmeesters, net als medaillewinnaars op de Olympische Spelen, langer leven dan de rest van de bevolking. Zou het waar zijn? Ik geloof het niet, maar hoor het graag. Bij het Russische teamkampioenschap in Sotsji was in de toernooizaal een sterk vergrote foto opgehangen waarop Michail Tal tijdens het interzonale toernooi in Moskou in 1982 aan het bord, zijn tegenstander, de Cubaanse grootmeester Guillermo Garcia, een vuurtje gaf voor zijn sigaret. Tal en Garcia stierven vroeg, tegenwoordig letten grootmeesters beter op hun gezondheid. Dat teamkampioenschap werd donderdag gewonnen door De Bronzen Ruiter uit Sint-Petersburg onder leiding van Peter Svidler. De volgende romantische partij werd in de iets lagere regionen gespeeld.
Grigory Paltsjoen-Ivan Botsjarov, Russisch teamkampioenschap, Sotsji 2018
1. e4 e5 2. Pf3 Pf6 3. d4 Pxe4 4. dxe5 Lc5 5. Dd5 Lxf2+ 6. Kd1 f5 7. Lc4 Tf8 Op goede gronden was steeds 7…De7 gespeeld. 8. Pc3 c6 9. Pxe4 Een sterk dameoffer. 9…cxd5 10. Pd6+ Met zwarts dame op e7 zou dit onzin zijn. 10…Ke7 11. Lg5+ Tf6 12. Lxd5 Wit heeft een paard voor zijn dame, maar er komt meer en zijn koningsaanval is sterk. 12…Da5 13. c4 Pc6 14. Pxf5+ Kf8 15. exf6 gxf6 16. Lxf6 Pb4 17. Lc3 Db6
Partij in de viewer:
Nigel Short wil bezem door schaakbond halen
Lang geleden had ik een correspondent die na elk vriendelijk woord in de Volkskrant over Nigel Short een boze brief schreef. Waarom besteedde de krant aandacht aan een vandaal, die gedreven door hebzucht de schaakwereld in diskrediet had gebracht door in 1993 de WKmatch tegen Kasparov te kapen? Een levenslange schorsing verdiende hij, niets anders. Nadat de tijd de scherpe kanten van deze indertijd breed gedeelde verontwaardiging heeft weggeslepen, wordt tegenwoordig minder hard over Short geoordeeld. Maar omstreden is hij nog steeds. Op Twitter en in zijn columns in het tijdschrift New in Chess hanteert hij een scherpe pen die regelmatig lezers in de gordijnen jaagt. Nietsontziend is zijn kruistocht tegen zijn gezworen vijanden, de bestuurders van de wereldschaakbond Fide. Deze week maakte Short bekend dat hij van plan is in oktober mee te doen aan de presidentsverkiezing van de Fide. Hij wil het opnemen tegen de omstreden president Iljoemzjinov en de Griek Makropoulos, de kandidaat van het bestuur. Shorts campagne werd gelanceerd door een welwillend artikel in The Times, dat zijn kandidatuur warm ondersteunde. Velen zijn het eens met Short dat een grote schoonmaak in het bestuur van de bond dringend gewenst is. Toch zal hij kansloos zijn tegen campagnevoerder Makropoulos, de regisseur van de door Iljoemzjinov in het verleden met overmacht gewonnen verkiezingen. Hij kent alle stemgerechtigde gedelegeerden bij naam en weet hoe hij hen moet inpalmen. Nadat hij de verkiezing heeft verloren, zal Short hopelijk zijn schaakcarrière voortzetten. Hij speelt niet meer op het allerhoogste niveau, maar iets daaronder zijn zijn resultaten nog altijd zeer behoorlijk. De volgende partij tegen een opponent van licht kaliber komt uit een teamtoernooi voor spelers ouder dan 50 jaar.
Becker-Short Chersonissos 2017
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. c3 Pf6 4. Ld3 g5 Een provocatie die wit zonder bezwaar kan negeren met 5. 0-0 g4 6. Pe1. 5. Pxg5 Tg8 6. Lb5+ Ld7 7. Lxd7+ Dxd7 8. d3 h6 9. Ph3 Txg2 10. Pf4 Tg8 11. Ph5 Pc6 12. Pxf6+ exf6 13. Lf4 f5 14. Pd2 0-0-0 15. Df3 fxe4 16. dxe4 De6 17. Lg3 Le7 18. 0-0 De witte koning zou een veiliger schuilplaats hebben gevonden op de damevleugel na 18. a3, gevolgd door 19. 0-0-0. 18 … Lg5 19. De2? Deze voor de hand liggende zet verliest geforceerd. Met 19. Tad1 (19 … Dxa2 20. Dh5) kan wit voorlopig standhouden. 19 … Lxd2! 20. Dxd2 h5 Nog sterker dan 20 … Dxe4. Nu wint zwart de e-pion met schaak. 21. Kh1 h4 22. Lf4 Dxe4+ 23. f3 Df5 24. Tg1 Pe5 25. Txg8 Txg8 26. Tf1 Pc4 27. Dc1 Pxb2 28. Lxd6 Dh3 29. Tf2 Pd3 30. Df1
Partij in de viewer:
WK-vrouwen
Het WK-vrouwen is al enige tijd gaande maar staat niet in het centrum van de belangstelling. Dat komt omdat twee Chinezen spelen in China. Dat mag dan om vele redenen een praktische oplossing zijn, het haalt op voorhand ook veel spanning weg. China heeft zich in de afgelopen veertig jaar ontwikkeld tot het sterkste schaakland bij de vrouwen. Max Euwe heeft als FIDE-president op zijn propagandistische schaakreizen over de hele wereld, rond 1977, ook China bezocht. Toen is het project Grote Draak ingezet en het resultaat daarvan is indrukwekkend. De absoluut beste schaakster is Yifan Hou, die zich ook kan meten met de herentop. Zij voelt zich, net zoals Judit Polgar, terecht te goed voor de aparte vrouwencategorie. De regerend wereldkampioene is Zhonqyi Tan. Zij verdedigt haar titel tegen de nummer twee op de Elo-ranglijst (achter Hou) Wenjun Ju. Tan en Ju spelen een tweekamp over tien partijen waarvan de eerste vijf in Sjanghai en vanaf vandaag de partijen 6-10 in Chongqing, zowel in oppervlakte als inwonertal (30 miljoen) de grootste stadsprovincie van China. De start van de tweekamp was volledig voor de uitdager: na drie partijen stond Ju al met 2,5-0,5 voor. De eerste partij was een mooi lang gelijkopgaand gevecht dat in remise eindigde. In de tweede partij ging Tan in een dubbeltoreneindspel door de knieën.
Zo dekt zwart zijn vrijpionnen die nu rustig kunnen oprukken. Wit is te langzaam met tegenspel op de koningsvleugel. 46.h3 c4 47.g4 hxg4+ 48.hxg4 Tc1 49.Ke2 c3 50.Tc7+ Kf6 51.Tc6+ Kg5 52.Kf3 Tg8 53.Ke2 Th8 54.Td6 Txd1 55.Kxe1 Th1+ wit geeft op.
In de derde partij bleek Tan de klap van het onnodige verlies nog niet goed verwerkt te hebben.
W. Ju–Z. Tan
1.d4 d5 2.c4 e6 3.Pf3 Pf6 4.g3 dxc4 5.Lg2 Pc6 De Catalaanse opening, waarin wit wil bewijzen dat de kracht van Lg2 sterker is die van Lc8. 6.0-0 Tb8 7.Pc3 b5 8.Pe5 Pxe5 9.dxe5 Pd7 Eerst dameruil is niet in het belang van zwart: 9…Dxd1 10.Txd1 Pd7 11.Lc6 en die penning is vervelend. 10.Dc2 Lb7 11.Lxb7 Txb7 12.Td1 Le7 13.De4 Dc8 14.Dg4
of het agressievere 14…g6 15.Lh6 Pxe5 16.Df4 Pd7 17.Lg7 Tg8 18.Dh6 Pf6 en de partij kan alle kanten op. Wat Tan doet is positionele zelfmoord.
14…g5?? 15.Dh5! Pc5 Ook 15…h6 helpt niet: 16.Pe4 Dd8 (g5 moet gedekt) 17.Le3 en zwart overleeft die algehele stellingsdruk niet. 16.Lxg5 c6 17.Td4 Td7 18.Lxe7 Kxe7 19.Dh4+ Ke8 20.Tad1 Dd8 21.Df4 Alles wint, ook simpel 21.Dxd8+ Kxd8 22.Pe4. 21…Txd4 22.Txd4 Db6 23.Td6 Tf8 24.Pe4! Scherp gezien, de zwarte toren staat voorgoed buitenspel en wit wint soepel in de aanval. 24…Pxe4 25.Dxe4 Db7 26.Txc6 Kd7 27.Dd4+! Een mooie slotzet, na 27…Kxc6 28.Dd6 is het mat en na 27…Ke8 28.Dc5 Kd7 29.Dd6+ Ke8 30.Tc7 is het uit.
Na dit desastreuze begin bracht Tan in de vierde partij de spanning weer terug met een verdiende overwinning.
Bij de Nederlandse jeugdkampioenschappen speelde een meisje zich in de kijker: de tienjarige Machteld van Foreest won in de leeftijdscategorie tot en met veertien jaar.
Op de foto (van Harrie Gielen) van de prijsuitreiking staan twee uit de kluiten gewassen jongens met daartussenin een klein meisje met een grote beker.
Partijen in de viewer:
Er zijn mij veel schakende medemensen bekend die wel pap lusten van boeken zoals dat van Emmanuel Bricard: Strategic Chess Exercises. Dat is een boek vol speciaal geselecteerde stellingen waarin de lezers de juiste voortzetting moeten vinden. Het gaat hier dus om strategie, want, zoals de auteur terecht opmerkt, stellingen hebben vaak geen tactische oplossing. En dergelijke boeken over tactiek zijn er genoeg (uiteraard zijn ze ook waardevol). Maar hoe kun je in het middenspel voordeeltjes ‘opstapelen’. Veel aandacht voor het eindspel, een trainingsboek, voor individueel gebruik en voor coaches en schaakleraren. Wie de inhoud goed heeft bestudeerd, zal hopelijk minder tijd verliezen tijdens de partij aan allerlei zinloze berekeningen. Het boek verscheen bij newinchess.com (ISBN 978-9-5691-1760-9 € 24,95). Nog leuker vond ik een ander boek van deze uitgever uit de kaasstad: Cyrus Lakdawala: How Ulf beats black. Ulf, voor schaakvriend en vijand Ulfje, is een nu haast vergeten Zweedse schaakgrootmeester Andersson die in de jaren zeventig en tachtig triomfen vierde als toptienspeler en het bovengenoemde boek van Bricard bepaald niet nodig gehad zou hebben. Want: Ulf was een strategisch genie die zelden verloor, hij suste zijn tegenstanders als het ware in slaap en sloeg dan soms toe. Niet door spectaculaire offers maar door langzame wurging. Dat lukte natuurlijk niet altijd, vandaar veel remises, maar zelden verlies. Zoals bij dit soort boeken gebruikelijk is gaat het niet om geforceerde varianten maar om de principes achter de zetten. Leuk zijn ook de diagrammen onder de titel What Did Ulf Play? Uiteraard ontbreken de oplossingen niet, goed uitgelegd. Een boek waar iedereen veel van kan leren, maar ook via foto’s en anekdotes is dit boek een monument voor deze sympathieke maar ook sterke grootmeester, die bijvoorbeeld wel in Wijk aan Zee en bij andere toernooien wist te winnen en Karpov zijn eerste nederlaag als wereldkampioen bezorgde in een fraaie partij. Hij won echter net te weinig voor de absolute top (ISBN 978-90-5691-771-5 € 29,95). Een voorbeeld van zijn stijl:
Andersson-Gruenfeld
1.Pf3 Pf6 2.c4 c5 3.g3 b6 4.Lg2 Lb7 5.0-0 e6 6.Pc3 Le7 7.d4 cxd 8.Dxd4 d6 9.Lg5 a6 10.Lxf6 Lxf6 11.Df4 0-0 zwart heeft zich voorzichtig opgesteld 12.Tad1 Le7 13.Pe4 Lxe4 14.Dxe4 Ta7 15.Pd4 Dc8 16.b3 Te8 17.Td2 Tc7 18.e3 Lf8 19.Db1 Pd7 20.Tfd1 Pf6 De vesting van zwart ziet er degelijk uit, het plan van wit wordt nu: spelen op de beheersing van de witte velden: 21.a4 Tc5 22.Tc2 e5 zwart heeft het kennelijk helemaal nog niet door, geeft te veel witte velden prijs 23.Pe2 b5 24.axb axb 25.Pc3! strategisch pionoffer bxc 26.b4! Tc7 27.Pd5 Pxd5 28.Lxd5 vergelijk deze loper eens met die op f8 28..Db8 29.b5 Tc5 30.b6 Tec8 31.e4 g6 32.Db4 T8c6 Probeert terug te offeren maar wit: 33.Tb1! Tc8 34.Da4 wit trapt niet in valletje 34.Txc4 Txc4 35.Lxc4 d5! en dus geeft zwart op. Er had kunnen volgen 34..Le7 35.b7 Td8 36.Txc4 Kf8 37.Db3 Txc4 38.Dxc4 f6 39.Ta1 en de zet van de toren naar het witte veld a8 beslist de strijd.
Partij in de viewer:
Probleem 2680 is een tweezet van Barnes:
Onverwachte jeugdtitel voor Wiggert Pols
Het Nederlands jeugdkampioenschap is allang niet meer zo sterk al vroeger, toen Timman, Piket en Van Wely het nog interessant vonden om kampioen te worden. De laatste kampioen die later grootmeester werd, was Robin van Kampen in 2009. De sterksten laten het tegenwoordig afweten. Dit jaar waren de kampioen van vorig jaar Robby Kevlishvili en de sterke broers Jorden en Lucas van Foreest afwezig. Een zwak toernooi is het gelukkig nog steeds niet. Met Max Warmerdam, Casper Schoppen en vooral Liam Vrolijk, een van de grootste tienertalenten van dit moment, was het zeker een kampioenschap om naar uit te kijken. De nieuwe kampioen Wiggert Pols zal vooraf door niemand als kanshebber zijn genoemd. Ten opzichte van de genoemde kanshebbers was hij een antiheld.
Vorige zomer had hij in Dieren een slecht open kampioenschap van Nederland gespeeld en daarna had hij op niveau alleen wedstrijden gespeeld voor Krimpen aan den IJssel in de tweede klasse van de KNSB-competitie. Zijn Elo-rating heeft nog nooit boven de 2100 gestaan, terwijl de drie favorieten rond de 2400 cirkelen. Het woord antiheld is ook van toepassing op zijn partijen in dit toernooi. Pols was vooral een verdediger. Herman Grooten omschreef het op Schaaksite als volgt: “Hij was taai in mindere stellingen en sleepte zijn halfjes op het tandvlees binnen.” Zijn belangrijke zege in de zesde (voorlaatste) ronde op Warmerdam kwam tot stand doordat zijn tegenstander zijn voordeel niet in winst kon omzetten en vervolgens zijn stelling forceerde. Natuurlijk was er ook voldoende aanleiding om het van de positieve kant te bekijken.
Pols had al in de eerste ronde remise gespeeld tegen Schoppen en boekte vier overwinningen en drie remises. Dat is gewoon een kampioensscore. En in zijn slotpartij was er van verdedigen geen sprake. Pols boekte een sprankelende aanvalsoverwinning op Bas de Boer.
Pols-De Boer
1.e4 c5 2.Pc3 Pc6 3.g3 g6 4.Lg2 Lg7 5.d3 d6 6.Pge2 Tb8 7.0-0 b5 8.a3 a5 9.f4 b4 10.axb4 axb4 11.Pd5 Pd4 12.Pe3 e6 13.g4 Zwart moet het witte spel op de koningsvleugel beantwoorden met tegenspel op de damevleugel. Aangezien wit de a-lijn heeft, komt daar niets van terecht. 13…Pe7 14.Pg3 0-0 15.f5 Pec6
18.f6 Toch. Na 18…Lh8 19.Pef5 of 18…Lxf6 19.Pe4 is het snel afgelopen en in de partij is het dat ook. 18…Lh6 19.Pef5 Dxc1 20.Txc1 gxf5 21.Lxc6 Pxc6 22.Pxf5 Lxf5 23.Txf5 Kh8 Zwart kan niet nog meer materiaal grabbelen, want na 23…Lxc1 24.Dg4+ wordt hij matgezet. 24.Ta1 Pd4 25.Tf1 Tbe8 26.Kh1 b3 27.Dh5 Le3 28.c3 Pc6 29.Tae1 Pd8 30.Txe3 Zwart geeft het op vanwege 30…Txe3 31.Dh6.
Een enorme sensatie was er in de groep tot en met veertien jaar. Dat de kampioen pas tien jaar is, is al een stunt. Dat het een meisje is, is bijna een unicum. Op de kampioensfoto is ze meer dan een hoofd kleiner dan de nummers twee en drie. De lezer raadt het misschien al, we hebben het over Machteld van Foreest. Het wonderkind uit Groningen mag nu kiezen aan wat voor EK of WK ze gaat meedoen. Gewoon tot veertien jaar? Of bij de tienjarigen of een meisjeskampioenschap? Wereldkampioen worden is ook wel een keer leuk.
Partij in de viewer:
Door het winnen van het kandidatentoernooi in Berlijn is Fabiano Caruana de uitdager geworden voor het wereldkampioenschap. In november zal de Amerikaan in een tweekamp strijden tegen de Noor Carlsen. Caruana won het toernooi in Berlijn met negen punten uit veertien partijen, één punt meer dan Mamedyarov en Karjakin. In de dertiende ronde speelde Caruana een mooie partij tegen Aronian.
Caruana – Aronian
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 a6 4. La4 Pf6 5. O-O Le7 6. Te1 b5 7. Lb3 O-O 8. d3 d6 9. Ld2 Lg4 (Aronian heeft voor het normale Spaans gekozen en Caruana wijkt wat af van de gangbare theorie.) 10. c3 d5 (Aronian neemt de ruimte.) 11. h3 Lh5 12. De2 Tb8 13. Lg5 dxe4 (Zwart wil wit voor zijn. Wit dreigt het initiatief te nemen met exd5, en kan een pion winnen.) 14. dxe4 h6 15. Lc1,(Dit is de derde zet van de loper en dan nog wel een zet naar zijn startpositie. Het lijkt wel of Caruana, de tweede van de wereld, het spel nog moet leren.) 15…Lg6 16. Pbd2 Ph5 17. Pf1 Lc5m(Fout is 17…Pf4?! want dan speelt wit: 18. Lxf4 exf4 19. Tad1 De8 20. P1h2 en de witte stukken staan allemaal goed.) 18. g3 (Wit wil geen Pf4.) 18…Kh7 19. Kg2 De7 20. Lc2 Tfd8 21. b4 Lb6 22. a4 Pf6 23. Ph4 (Noodgedwongen moest het zwarte paard terug, zonder iets te hebben bereikt. Wit daarentegen behaalt met zijn paard meer resultaat, omdat wit de keuze heeft uit twee versterkingen: of spelen naar f5 of de loper op g6 afruilen.) 23…De6 24. Ld3 (In plaats van de druk op te voeren was 24. Pxg6 fxg6 25. Pd2 ook een juiste voortgang.) 24…Lh5 (Aronian zoekt naar een mogelijkheid om zich uit de moeilijke positie te redden.) 25. g4 Lxg4?! (Een gedurfd offer voor de koningsaanval. De stelling van Caruana is echter degelijk genoeg om dit offer te weerleggen.) 26. hxg4 Pxg4 27. Pf5 (Caruana gaat door met zijn plan.) 27…Pxf2 (Op 27… Dg6 heeft wit 28. P1g3 Lxf2 29. Th1 met voordeel voor wit.) 28. Lc2 g6 29. P1e3?! (Uiteraard geen 29. Pxh6? wegens 29. … Dh3+! Computers geven in deze stand de voorkeur aan 29. P5e3.) 29…gxf5 (Zo op het oog heeft Aronian wat bereikt. Zijn stuk is terug en de g-lijn is open.) 30. exf5 Df6 31. Dxf2 e4? (De computer beveelt hier 31. . … Pxb4! aan. Na 32. cxb4 speelt zwart 32. … Td4 met een zware aanval. ) 32. Th1 Td6 33. Lxe4 Tg8+ 34. Kf1 (Hier staat de koning veilig.) 34. … Pe5 35. Df4 c6 (Zwarts aanval is gestopt en wits aanval gaat heel snel.) 36. axb5 Tg5 37. bxa6 Dd8 38. f6+ Pg6
Partij in de viewer:
