Schaakrubrieken weekend 19 mei 2018
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Speelse vijfkamp
Vorige maand werd op verschillende locaties in Hilversum door Hans Böhm (68) en Loek van Wely (45) gestreden om de Homo Ludens Trofee. Het was een vijfkamp met de onderdelen tafeltennis, biljarten, tennis, tafelvoetbal en backgammon. Waarom geen schaken in een vijfkamp tussen twee schakers? Omdat het bij alle onderdelen van tevoren onduidelijk moest zijn wie zou winnen. Het moest een keer gebeuren, zei Böhm. Wie is de grootste? Het zijn twee brutaaltjes en waarom ook niet? Van Wely was acht keer kampioen van Nederland. Böhm is de koninklijk onderscheiden ‘Mr. Chess’, die ons spel onder het Nederlandse volk propageerde. Ze zijn ook beiden fanatieke en begaafde spelers op andere gebieden. Ze hebben nog iets gemeen. Misschien doordat het spelletjesmensen zijn, waren ze kwetsbaar voor eloquente deugnieten voor wie het leven een avontuurlijk geintje is. Böhm heeft veel geld verloren door misplaatst vertrouwen in investeringsgoeroes en Van Wely liet zich vorig jaar overhalen om als lijstduwer voor Thierry Baudet bij de Kamerverkiezing op te treden. Ze hadden nog andere onderdelen aan hun vijfkamp kunnen toevoegen. Pokeren, maar dan zou Van Wely winnen. Of goochelen, dan wint Böhm. In de vijf uitgekozen takken van sport won Van Wely tennis en tafelvoetbal en Böhm de andere drie onderdelen, waardoor hij de Homo Ludens van 2018 werd. In het schaken is er wel een groot verschil tussen Böhm en Van Wely. Böhm was altijd een pragmaticus die het motto volgde van Groucho Marx: „Dit zijn mijn principes. En als ze je niet bevallen, dan heb ik andere.” Van Wely staat voor zijn principes, zelfs als hij met zijn kop tegen de muur moet lopen. In deze partij uit de Nederlandse clubcompetitie grijpt hij terug op een oude liefde die hem al vaak bedrogen had, maar waar hij nog in gelooft.
Lucas van Foreest (SISSA) – Loek van Wely (Kennemer Combinatie), clubcompetitie 2018
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. Le3 e6 7. g4 e5 8. Pf5 g6 9. g5 gxf5 10. exf5 d5 Van Wely keert koppig terug tot een ongelukkige liefde. In het begin van de eeuw verdedigde hij deze stelling tegen grote aanvalsspelers als Shirov, Topalov en Ivantsjoek en hij kreeg steeds de kous op de kop. 11. Df3 d4 12. 0-0-0 Pbd7 13. Lxd4 exd4 14. Txd4 Lg7 Een nieuwe zet. 15. Tg1 Wit heeft twee stukken geofferd, maar kan er op ieder moment een terugwinnen. 15…Kf8 16. Lc4 De7 17. gxf6 Dxf6 18. Dd5 Tg8 Ook nu ziet het er slecht uit voor Van Wely.
Noot Redactie: In het NRC stond “Zwart gaf op”. Volgens de uitslagen van de Meesterklasse heeft Van Wely echter gewonnen.
Partij in de viewer:
Vasjoekov leerde de 15-jarige Fischer een lesje, of toch niet
De vorige week overleden Rus Jevgeni Vasjoekov was 15 jaar oud toen hij leerde schaken. Geïnspireerd door de overwinning van Michail Botwinnik in het WK- toernooi meldde hij zich in 1948 bij de coaches van het pionierspaleis in Moskou, die hem streng meedeelden dat hij te oud was om een behoorlijke speler te worden. Vasjoekov liet zich niet ontmoedigen en bewees het tegendeel. Vasjoekov kon wijzen op een mooie erelijst, al speelde hij in de WK-cyclus alleen een rol als secondant, niet als deelnemer. In de loodzware kampioenschappen van de Sovjet-Unie liep hij de kwalificatie voor de interzonale toernooien telkens mis. Een kleine troost was de wereldtitel bij de senioren die hij in 1995 veroverde.
In interviews op latere leeftijd sprak Vasjoekov graag en vaak over het bezoek van Bobby Fischer aan Moskou in 1958. In snelschaakmarathons in de Centrale Schaakclub versloeg Fischer al zijn tegenstanders zo vernietigend dat de leiding van de club ingreep. Bronstein, Petrosian en Vasjoekov werden opgeroepen om de 15-jarige Amerikaan een lesje te leren. Bronstein weigerde − ‘Waarom moet ik tegen een kind spelen?’ − maar Petrosian en Vasjoekov stemden toe. Volgens Vasjoekov wist Petrosjan de strijd ongeveer in evenwicht te houden en was hij zelf de enige die Fischer alle hoeken van het bord liet zien. Het is mogelijk dat Vasjoekovs versie van de gebeurtenissen licht gekleurd is. Volgens andere bronnen was Fischer al zijn tegenstanders ruimschoots de baas met uitzondering van Petrosjan.
Vasjoekov behaalde zijn grootste succes in 1974 in een sterk bezet toernooi in Manilla. Hij won de eerste prijs met de fraaie score van 10,5 uit 14 vóór onder anderen Petrosjan, Larsen, Gligoric en Portisch. Dit was de beslissende partij van het toernooi:
Vasjoekov-Larsen Manila 1974
1. e4 c5 2. Pf3 e6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 d6 6. g4 h6 7. h4 Pc6 8. Tg1 h5 9. gxh5 Pxh5 10.Lg5 Dc7 11. Dd2 a6 12. 0-0-0 Pxd4 13. Dxd4 Ld7 14. Kb1 Tc8 15. Le2 b5 16. Tge1 Dc5 17. Dd2 Pf6 18. a3 Dc7 Sterker is 18 … Le7. 19. f4 Db7 20. e5 dxe5 21. Lf3 Minder mooi, maar minstens even sterk is 21. fxe5, waarna Vasjoekovs suggestie 21 … b4 kan worden beantwoord met 22. exf6 Lxc3 23. Dxd7+ Dxd7 24. Txd7 (24… Lxe1 25. Td1 Lb4 26. Lxa6). 21 … Dxf3 22. Lxf6 Dc6 23. Pe4! b4 24. fxe5 bxa3 25. Te3 Dxc2+ 26. Dxc2 a2+ 27. Kxa2 Txc2 28. Tb3 Tc8 Zwart loopt mat na 28 … gxf6 29. Tb8+ Lc8 30. Txc8+ Txc8 31. Pxf6+ Ke7 32. Td7. 29. Tb7 Lb5
Partij in de viewer:
WK-vrouwen (2)
Het doet denken aan zo’n gevecht tussen twee automobilisten die heel erg kwaad zijn op elkaar om wat voor reden dan ook. Ze stoppen de auto midden op de weg, springen eruit en beginnen te meppen. Geen enkele verdediging, geen plan, gewoon meppen. Iedere prijs wordt betaald, als de ander maar klappen krijgt. Ik zag eens iemand zijn eigen auto grote schade toebrengen voor alleen maar een deuk in de andere auto die de parkeerplaats wilde inpikken. In de tweekamp om de wereldtitel bij de vrouwen, tussen de Chinezen Zonghyi Tan en Wenjun Ju, vallen alleen maar klappen. Vorige week waren we maar net bekomen van de eerste vier partijen. Na de remise in de openingspartij won uitdaagster Ju partijen 2 en 3 en leek de strijd over slechts tien partijen voortijdig beslist. Maar titelverdedigster Tan kwam in partij vier met een onverwacht harde rechtse directe.
Z. Tan–W. Ju
1.e4 e5 2.Lc4 Staat bekend als ‘het loperspel’. Het wordt behandeld in het standaardwerk Verhandelingen over de liefde en de kunst van schaken uit 1497 door de Spanjaard Lucena. Zoals de titel doet vermoeden bestaat het boek inderdaad uit twee op zichzelf staande gedeelten. De dichter Luis Ramirez de Lucena (1475-1530) had voor beide zaken een passie. 2…Pf6 3.d3 c6 4.Pf3 d5 5.Lb3 a5 6.a4 Lb4+ 7.c3 Ld6 8.0-0 0-0 9.exd5 cxd5 10.Pa3 Pbd7 11.Te1 h6 12.Pb5 Lb8 Wit heeft niets bereikt uit de opening. Verder ontwikkelen met 13.Le3 of eerst 13.h3 lijkt de aangewezen weg maar Tan forceert onnodig 13.d4 e4 14.Pd2 Pb6 15.f3 Te8 16.Lc2 Ld7 17.Tb1 exf3 18.Pxf3 Pe4 19.Pe5 Wit wil die vervelende penning Lg4 voorkomen en offert een pion. Zwart heeft inmiddels het initiatief. 19…Lxe5 20.dxe5 Lxb5 21.axb5 Txe5 22.Le3 Te6 23.Ld4 Pc4! De zwarte paarden zijn niet minder dan de lopers, ook al is de stelling open. 24.Ld3 Dg5 25.b3 Pcd6 26.Tb2 Tae8 27.Tbe2 Pf5! Dat beslist de strijd. Als er eenmaal een loper weg is, geven de pluspion en de betere stelling de doorslag. 28.Lc2 Ph4! 29.Dd3 Pg6 30.Le3 Dh5 31.c4 Pe5 32.Dd4 Tg6 33.Lxe4 Om de aanval af te zwakken maar het is al te laat. 33…dxe4 34.Kf1 Pf3 35.Dd7 Pxh2+ wit geeft op, ze loopt mat.
In de zesde partij ging het weer hard tegen hard, zwart kwam in het vroege middenspel iets prettiger te staan en bouwde dat langzaam uit. Het werd het langste gevecht in deze tweekamp.
Op zet 64 was dit eindspel ontstaan en met alleen dames is de remisemarge altijd groot. De koning was na vele omzwervingen via g8-c7-d1 uiteindelijk in de buurt van Kh2 gekomen en dat gaf de doorslag.
122.Dc6 Kf1+ 123.Kh3 Kg1 124.Dc5+ Df2 125.Dc1+ Df1+ en wit gaf op. Pas in de zevende partij haalden de spelers het gas er even af met een gelijkwaardige remise in 33 zetten. De tussenstand is derhalve 4-3 voor uitdaagster Ju maar alles is nog mogelijk in de resterende drie partijen.
Partijen in de viewer:
Partij #4
Partij #5
Partij #6
Het is nog meer dan een half jaar naar de WK-match tussen Caruana en Carlsen, maar nu al volgen de schaakliefhebbers met argusogen de prestaties van beide matadoren. Carlsen, die de laatste tijd nogal wankel leek, sloeg vernietigend toe in Shamkir door onder anderen Giri te verslaan. En wat deed Caruana in St. Louis, waar hij als favoriet startte? Door de lekke band tegen Izoria raakte hij een half punt achter op de verrassende Shankland die al opviel door remises tegen de wereldtop So, Nakamura en … Caruana. Dat bleef zo tot de laatste ronde want Shankland bleef maar winnen. In de laatste ronde moest hij tegen diezelfde Izoria die wit had. 1.c4 e6 2.Pc3 d5 3.d4 Pf6 4.cxd Pxd5 5.Pf3 c5 6.e3 cxd 7.exd Pxc3 8.bxc Dc7 9.Lb2 Pd7 10.Ld3 Le7 11.0-0 b6 12.d5 0-0 13.dxe fxe 14. Dc2 h6 Het gaat gelijk op. 15.Lh7+ (beter 15.Tae1 Txf3 16.gxf Pc5 17.c4) 15..Kh8 16.Le4 Tb8 (La6!) 17.c4 Lf6 18.La3 Pc5 19.Tad1 Ld7 ook hier beter naar a6 20.Lxc5 bxc 21.Tb1 Tb4 22.De2 Tfb8 23.Lc2 Txb1 24.Lxb1 Kg8 De computer geeft een gelijke stand aan en Caruana staat gewonnen, dus zwart moet ook winnen: 25.h4 Kf8 eerst de koning veilig 26.De3 Tb2 27.g4 Dd6 29.g5 hxg 30.hxg Ld4 31.Pxd4 Dxd4 nog geen winst te zien maar nu begint wit te knoeien: 31.Le4? (Df3+ Ke7 32.Lg6 De5 33.Df7+) Txa2 32.Df3+ dameruil was verstandiger Ke7 33.Td1? Ta1! 34.Lb1 Lc6!! een fraaie slotzet (35.De2 Dh4; 35.Txd4 Lxf3; 35.Dd3 Dxd3 36.Txd3 Txb1+) en Shankland kan de vuist ballen, wit geeft op en zwart is kampioen van de VS. Maar Caruana liet ook zien in dit toernooi dat hij een geduchte uitdager is voor Carlsen.
Bij uitgeverij Chess-Evolution.com verschijnt al enige tijd onder auspiciën van de wereldschaakbond de serie The Modern Endgame Manual, onder leiding van drie auteurs van goeden huize: Mikhalchishin, Grivas en Csaba Balogh. De eerste vijf delen waren al een doorslaand succes bij clubspelers die hun kennis willen opvijzelen en nu heeft Mikhalchishin, voorzitter van de trainers van de FIDE, deel 6 geproduceerd:
Mastering Basic Rook Endgames. In alle delen valt te genieten van de stille schoonheid van het eindspel, zeker ook van de theoretische, die ook bij het toreneindspel vaak voorkomen, maar dan moet je die theorie natuurlijk kennen en vooral de principes erachter. Belangrijk is natuurlijk ook wanneer het gunstig is door afruil van de toren(s) naar een pionneneindspel over te gaan. Vooral het toreneindspel, dat vaak voorkomt, is het onderwerp van veel onderzoek door grootmeesters en tegenwoordig hebben ook de computers zich erop gestort. Maar in de praktijk blijkt, ook bij partijen tussen wereldtoppers, dat door de verkorting van de speeltijd nog maar zelden adembenemende eindspelen op het bord komen, zoals wel bij correspondentieschaken gebeurt. Integendeel, veel foutjes in de afwerking. Dat is niet het onderwerp van dit boek, daarin gaat het om zetdwang en tactische zetten en pat mogelijkheden enz.. Zoals de eerdere delen van deze serie een uitstekend leerboek voor trainers (€ 24,95, ISBN 978-615-80713-5-2).
Partij in de viewer:
Probleem 2681 is een driezet van Haring:
Dit weekend geen rubriek.
Israël vierde deze week dat het zeventig jaar bestaat. Voor de Israëlische schaakvrienden werd tweezet 929 gecomponeerd. De stukken vormen “70” op het bord.
De Israëlische grootmeester in compositie Yochanan Afek woont in Amsterdam. Hij is tevens internationaal meester in het partijschaak. Speciaal in deze rubriek, waarin wat te vieren valt, aandacht voor zijn bijzondere kwaliteiten op het gebied van de eindspelstudie.
