Schaakrubrieken weekend 26 mei 2018
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Chinees onderonsje
Ruim een maand geleden zei Tan Zhongyi, die toen nog wereldkampioene was, dat ze niet in staat was geweest om zenuwachtig te worden voor de tweekamp die ze in de eerste helft van mei om het wereldkampioenschap moest spelen tegen Ju Wenjun. Dat was natuurlijk verkeerd. Je moet zenuwachtig zijn en dan de zenuwen de baas worden. Wie droomt om na een cursus mindfullness zonder stress te kunnen winnen, jaagt een illusie na. Het is competitie of zen, een harmonische combinatie is te hoog gegrepen. Tan Zhongyi en Ju Wenjun zijn goede vriendinnen. Ze zijn beiden 27 jaar oud, geboren in 1991, het jaar dat Xie Yun de eerste Chinese wereldkampioen bij de vrouwen werd. Vanaf hun kindertijd speelden ze in jeugdtoernooien tegen elkaar. De Chinese bondscoach Yu Shaoteng zei dat ze meer dan vriendinnen waren, bijna zusjes.In goede harmonie werd de eerste helft van hun tweekamp gespeeld in Shanghai, de stad van Ju, en de tweede helft in Chongqing, de stad van Tan. Dat is een stad in het midden van China waar met de voorsteden inbegrepen 32 miljoen mensen wonen. Zo leer je nog eens wat door het schaken. In de eerste zes partijen gingen de vriendinnen elkaar als woestelingen te lijf, met vijf besliste partijen. Toen stond Ju een punt voor. De match kwam tot rust; er volgden nog vier remises, waardoor Ju de nieuwe wereldkampioen werd.
Sinds 1927 waren er 17 wereldkampioenen bij de schakende vrouwen en na 1991 waren er zes Chinese wereldkampioenen en vijf kortstondige wereldkampioenen uit andere landen. Hoe komt dat Chinese overwicht? Het helpt dat er veel Chinezen zijn, en ook dat de staat al lang geleden een ambitieus trainingsprogramma heeft opgezet. Bij de mannen is dat er ook, maar daar zijn de Chinese successen nog niet zo spectaculair. Hoe hoger het niveau, hoe langer het duurt voor de omwenteling komt. Dat niveauverschil tussen mannen en vrouwen is nog flink groot. Op de algemene ranglijst van mannen en vrouwen staat de nieuwe wereldkampioene Ju Wenjun op de 350ste plaats.
Tan Zhongyi-Ju Wenjun, WK vrouwen 2018
1. e4 e5 2. Lc4 Pf6 3. d3 c6 4. Pf3 d5 5. Lb3 a5 6. a4 Lb4+ 7. c3 Ld6 8. 0-0 0-0 9. exd5 Wit ziet een mooi plekje op b5, maar dat was niet genoeg reden om het centrum op te geven. 9…cxd5 10. Pa3 Pbd7 11. Te1 h6 12. Pb5 Lb8 13. d4 Een bescheiden zet als 13. Le3 was beter. 13…e4 14. Pd2 Pb6 15. f3 Te8 16. Lc2 Ld7 17. Tb1 Na 17. fxe4 zou 17…Lg4 komen. 17…exf3 18. Pxf3 Pe4 19. Pe5 Een uit nood geboren pionoffer dat wits problemen niet oplost. 19…Lxe5 20. dxe5 Lxb5 21. axb5 Txe5 22. Le3 Te6 23. Ld4 Pc4 24. Ld3 Dg5 25. b3 Pcd6 26. Tb2 Tae8 27.Tbe2 Pf5 28. Lc2 Ph4 29. Dd3 Pg6 30. Le3 Dh5 Zwart heeft niet alleen een pion meer, maar ook uitstekend werkende stukken. Met 31. Ld1, om straks veld f3 te beschermen, zou wit zich nog enigszins kunnen verdedigen. 31. c4 Maar hierna wordt wit onder de voet gelopen. 31…Pe5
Partij in de viewer:
Wereldsterren maken dienst uit in Duitsland
Vroeger, toen eerst Volmac/Rotterdam en later De Variant uit Breda de Nederlandse teamcompetitie domineerden, werd vaak geklaagd over de vele buitenlandse huurlingen die deze clubs opstelden als de nationale titel op het spel stond. Nu is het inderdaad wel eens voorgekomen dat voor en na een Nederlandse clubwedstrijd Russisch de voertaal leek, maar vergeleken met wat afgelopen donderdag gebeurde in de finale van de Duitse competitie viel het best mee. In de beslissingswedstrijd om de Bundesligatitel tussen BadenBaden en Solingen deed geen enkele Duitse speler mee. ’s Werelds sterkste schaakclub OSC Baden-Baden trad aan met Caruana, Vachier, Anand en Svidler aan de eerste vier borden. Solingen stelde er een team tegenover met een Deen, een Bosniër, een Oostenrijker en de Nederlanders Giri, Van Wely, L’Ami, Smeets en Nikolic. Het gemopper van de Duitse (internet)toeschouwers duurt nog steeds voort. Zoals verwacht won Baden-Baden, zij het met het kleinst mogelijke verschil. Svidler en Kasimdzjanov wonnen overtuigend van respectievelijk Smeets en Nikolic. De eer van Solingen werd gered door Anish Giri, die aan het eerste bord Fabiano Caruana versloeg. Tot genoegen van de liefhebbers van de openingszet 1. e2-e4 toonde Giri aan dat ook de betonnen Russische verdediging van de WK-uitdager zwart geen moeiteloze remise garandeert.
Giri-Caruana Baden-Baden 2018
1. e4 e5 2. Pf3 Pf6 3. Pxe5 d6 4. Pf3 Pxe4 5. d4 d5 6. Ld3 Ld6 7. 0-0 0-0 8. c4 c6 9. Pc3 Pxc3 10. bxc3 dxc4 11. Lxc4 Lf5 12. Lg5 Da5 13. Ph4! Le6 Misschien komt het alternatief 13 … Lc8 14. Ld2 Pd7 meer in aanmerking. Na de volgende stukkenruil houdt zwart blijvend last van de machtige witte koningsloper. 14. Lxe6 Dxg5 15. Pf3 Dd8 16. Lb3 Pd7 17. Te1 g6 18. g3 Kg7 19. Dd3 Pf6 20. Tad1 Tc8 Een omslachtige manier om een stel torens te ruilen. Meer voor de hand ligt 20 …Da5, gevolgd door …Tae8.
21. h4 Tc7 22. Kg2 Te7 23. Txe7 Dxe7 24. Te1 Dd7 25. Pe5 Lxe5 26. Txe5 Te8 27. De2 h5 28. f3 Kf8 29. Txe8+ Pxe8Eenvoudiger is 29 … Dxe8 30. Dd2 Kg7. 30. De5 Pd6 31. Kf2 Kg8? Nu komt zwart in onoverkomelijke problemen. Na 31 …Dd8 is wits volgende zet voorlopig verhinderd. 32. g4 hxg4 33. fxg4 Dd8 34. Kf3 Kh7 35. h5 f6 36. De6 Kg7 37. Kf4 a5 38. a3 gxh5 39. gxh5 Kh6 40. Lc2 Df8 41. Kf3 Pe8 42. Kg2 Pd6 43. Kf2! Zwart zit in zetdwang. Nu wits koning op het juiste veld staat, zijn verdere verzwakkingen onvermijdelijk. Na 43 … Pe8 wint 44. De3+ Kg7 45. Dg3+ Kh8 46. Dg6. 43…b6 44. Kf3!
Partij in de viewer:
Wereldkampioene Ju
Wenjun Ju uit China heeft de tweekamp om de wereldtitel voor vrouwen verdiend gewonnen. De uitdaagster had haar zege meer glans kunnen geven in de slotfase want titelhoudster Zonghui Tan stond in de laatste drie partijen aanwijsbaar verloren. Uiteindelijk werd de slotstand door die ontsnappingsremises 5,5 – 4,5 maar dat gaf de krachtsverhouding niet goed weer. Terugkijkend was het geen hoogstaand gevecht en ook geen goede propaganda voor die aparte categorie. Zolang vrouwenschaak (net zoals jeugdschaak) wordt gezien als een interessante springplank naar het echte werk, heeft het alle reden van bestaan.
Wit had vanaf de opening in deze achtste partij het initiatief en na de normale voortzetting 26…Pxe5 27.f4 Pg4 28.Txe8+ wordt dat stellingsvoordeel vastgehouden maar zwart kan vechten. Ze overziet echter een tactische wending 26…Txe5?? 27.Lc2?? Beide speelsters zien het niet! Wit krijgt geforceerd een winststelling na 27.Txe5 Pxe5 28.f4 Pg4 29.Dxf6 Pxf6 30.Lc4+ Pd5 (de enige zet want Td8 hangt met schaak). 31.Lxd5 cxd5 32.Pd4 a6 33.Te1 en met zo’n verschil in activiteit van alle stukken is dit niet te verdedigen voor zwart. Na de tekstzet vloeit alle spanning weg en redt zwart het vege lijf.
27…f4! 28.Txd8+ Dxd8 29.Lxg6 Txe1+ 30.Dxe1 hxg6 31.De4 Df6 32.Pd4 Pe5 en remise.
Hiermee kwam de tussenstand op 4,5 – 3,5 en wilde Tan in haar laatste wit-partij natuurlijk winnen. Wellicht waren het de zenuwen maar al na 13 zetten had Ju een goede stelling waarin wit (en dat is belangrijker) geen acties kon maken. Na 43 zetten stond het zo
Dat ook deze partij op de tachtigste zet in remise eindigde gaf nog enige hoop voor Tan in de slotpartij waarin ze voor alles-of-niets kon gaan.
W.Ju–Z.Tan, partij 10
1.d4 g6 2.Pf3 Lg7 3.e4 d6 4.Lc4 e6 Een goede keus van Tan, dit konings-fianchetto, omdat wit weliswaar het centrum krijgt maar zwart altijd spel heeft via de vleugels. 5.0-0 Pe7 6.a4 Pd7 7.c3 a5 8.Te1 b6 9.Pa3 h6 10.Ld3 Lb7 11.Pc4 0-0 12.De2 e5 De andere opstoot is ook speelbaar: 12…d5 13.exd5 Pxd5 en zwart heeft ook twee goede lopers. 13.dxe5 dxe5 14.b3 Db8 15.La3 c5 16.Tad1 Tfd8 17.Lc1 Lc6 18.Lc2 Dc7 Wit heeft zich, met het oog op niet-verliezen, verstandig en flexibel ontwikkeld: geen zwaktes en geen aanvalspunten. Wit kan acties op de koningsvleugel voorkomen met 19.h4 maar Ju voorkomt liever de opstoot b6-b5. 19.Pa3 g5!? 20.h4 g4 21.Ph2 h5 22.f3! De aangewezen manier om de pionnenformatie h5+g4 aan te vallen. Zwart staat ook minder na 22…g3 23.Pf1 Lf6 24.Pxg3 Lxh4 25.De3! daarom 22…gxf3 23.Dxf3 Pg6?! Dit biedt te weinig problemen. Met 23…f5!? had zwart meer chaos kunnen creëren (24.Dxh5 Pf6) ook al staat wit inmiddels beter door de aanvalskansen op Kg8. 24.Lg5 f6 25.Dxh5 Wit heeft keuzes, ook 25.Ld3 is mogelijk en natuurlijk ook het terugtrekken van Lg5. 25…Pdf8 26.Le3 Le8 27.Dg4 Ld7 28.Dh5 Le6 Zwart heeft niets aan remise. 29.Pb5 De7 30.Pg4 Txd1 31.Txd1 Td8 32.Txd8 Dxd8 33.Ph6+ Lxh6 34.Lxh6 Lf7 35.Dg4 Le6 36.Dg3 Kh7 37.Le3 Dd7 38.Df2 De7 39.g3 Lg4 40.Dd2 Pe6de eerste tijdcontrole is gehaald en Tan weet ‘ik ben mijn titel kwijt’. Ze staat verloren maar Ju is alleen maar uit op remise. 41.Kh2 Pg7 42.Pd6 Dd7 43.Pc4 Df7 44.Pd6 Dg8 45.Df2 Dd8 46.Dd2 Ph5 47.Pf5 Dg8 48.Dd5 Df8 49.Lh6 De8 50.Db7+ Kg8 51.Pg7 De7 52.Dxe7 Pxe7 53.Pxh5 Lxh5 54.Kg2 Kf7 55.Kf2 Pc8 56.Ld2 Pd6 57.b4 Ke7 58.bxa5 bxa5 59.Le3 Pb7 60.Lb3 Kd6 61.Lc4 Pd8 62.Le2 Le8 63.Ld1 Lg6 64.Kf3 Pe6 65.g4 Lf7 66.Lc2 Kc6 67.Kg3 c4 68.h5 Pg5 69.Lxg5 fxg5 70.Kf3 en zwart kon het remiseaanbod niet meer afslaan. Ju is ook regerend rapid-kampioen bij de vrouwen.
Partijen in de viewer:
Ronde #8
Ronde #9
Ronde #10
Met trots plaatst Chess Informant nog altijd het jaartal 1966 op de omslag, want al zo lang worden we verwend vanuit Belgrado. Nu is er nummer 135; en dat in meer dan vijftig jaar waarin de uitgeverij ook de nodige last heeft ondervonden van de Balkanoorlog. Interessante artikelen weer in deze aflevering, bv. over het jaarlijkse supertoernooi op de rots van Gibraltar, helaas samenvallend met TATA. Perunovic behandelt de overgang naar een pionneneindspel, zie ook het verderop besproken boek. Grootmeester van dit nummer is Vachier-Lagrave, die helaas ontbrak in het Kandidatentoernooi. En: de honderden partijen, eindspelen waarin we dezelfde briljante zet moeten vinden als de speler, studies en de partijstellingen. We hebben nog niet eens alles genoemd. Een mooi artikel over de verrichtingen van de dames in Gibraltar en dat brengt ons op een tussendoortje:
Tan-Yu
1.d4 Pf6 2.Lg5 d5 3.Pd2 Pbd7 4.Pgf3 h6 5.Lh4 c5 6.e3 e6 7.c3 Le7 8.Ld3 Dc7 9.De2 0-0 10.0-0 b6 11.Lxf6 Pxf6 door deze ruil staat zwart beter 12.Pe5 Lb7 13.f4 Pe4 beter Tfd8 14.Tad1 Ld6 15.Dg4? (g4) f5 16.Dh3 Lxe5 ook zonde van de loper 17.fxe beter dxe De7 18.Dh5 Kh7 19.De2 Tac8 het staat gelijk maar zwart heeft moeite een plan te vinden 20.Tf4 Tf7 (g6) 21.g4 Tcf8 22.Dg2 cxd 23.cxd Pxd2 een onnodige paard-ruil 24.Txd2 g6 25.Dh3 Lc8 26.Tg2 g5 (nodig was was Tg8, nu staat wit gewonnen volgens de machine) 27.Tf3 Kg7 28.Dh5 Ld7 deze zet was 1 zet eerder nog goed,nu betekent het de definitieve ondergang van zwart. 29.g4 fxg4 30.Dg6+ Kh8 31.Dxh6+ Kg8 opgeven kan ook best 32.Txg4 Tg7 33.Tf6 Db4 zinlozer dan zinloos 34.Dxg7+ Kxg7 35.Txg5+ 1-0.
Opnieuw een geslaagd nummer van Chess Informant (ISBN 97886-7297-093-7, € 29,95) dat weer kwam via New In Chess waar Jesus de la Ville een nieuwe editie mocht uitgeven van het zeer leerzame boek 100 Endgames you must know, vital lessons for every player en hierbij mogen we opmerken, dat inderdaad ook grootmeesters best eens dit boek mogen inzien. De Spaanse grootmeester wijt dit trouwens ook zelf aan de nieuwe vorm van de tijdcontroles waardoor volgens hem de kwaliteit van veel eindspelen bedroevend is (en dan hebben we het nog niet eens gehad over rapid- en blitzschaak). Tegelijk richt de auteur zich natuurlijk vooral op de clubspelers via veel voorkomende eindspelen waarvan de theorie niet uitzonderlijk moeilijk te leren is. Belangrijk in het eindspel is natuurlijk het afwikkelen via een afruil en daarbij is het soms moeilijk voor de amateur de nieuw ontstane situatie in het hoofd te visualiseren. Echter, zelfs wereldkampioen Tal wilde eens een combinatie besluiten met een fraaie zet met een stuk wat hij zojuist geofferd had … Toreneindspelen blijven moeilijk, maar de Villa geeft waardevolle richtlijnen evenals voor de zgn. verkeerde loper dan wel het goede paard. En ongelijke lopers hoeven dus lang niet altijd te betekenen dat het dus remise is (ISBN 978-90-5691-617-6, € 22,95).
Partij in de viewer:
Probleem 2682 is een 2-zet van Kozdon:Wit:
Stormachtige entree van Hein Donner
Een grotere donderslag in de Nederlandse schaaktop dan de overwinning van Hein Donner in het Hoogovenstoernooi van 1950 is er nooit geweest. Ik wist dat die overwinning vroeg kwam in zijn carrière, maar recent onderzoek leerde me hoe onwaarschijnlijk die was. Donner, geboren in 1927, had in Nederland nog nooit een wedstrijd op het hoogste podium gespeeld. Jeugdkampioenschappen waren er nog niet. Bij zijn club DD (Den Haag) wilden ze hem nog niet in het eerste team laten spelen. Dat was vooral omdat de jonge student nog niet rijp geacht werd om tussen de deftige heren te spelen. De familie Donner was wel deftig, vader was president van de Hoge Raad en eerder minister van justitie. In het boek ’60 jaar Hoogovens Schaaktoernooi’ (1998) omschrijft Alexander Münninghoff, tevens biograaf van Hein Donner, hem als ‘lang en slank, luidruchtig eigenwijs en oneindig recalcitrant, zeer veel rokend en drinkend en met een irritante haarlok, provocatief tot het uiterste, een om zich heen maaiende Haagse belhamel, slecht begrepen en slechts door weinigen bemind’. Samengevat: nog niet klaar voor het eerste team van DD.
In 1948 en 1949 won Donner de hoogste tienkamp van Hoogovens in Beverwijk en stond in achttien partijen slechts een half punt af. Het toernooicomité moest hem toen wel tot de grootmeestergroep toelaten, maar hij was de grote favoriet voor de laagste plaats. Bij de opening sprak menig bestuurder hem vaderlijk toe dat hij zich mentaal moest wapenen tegen teleurstellingen. Donner zelf had intussen in het Amsterdamse schaakcafé een weddenschap afgesloten dat hij het toernooi zou winnen. Toen Donner de eerste partijen had gewonnen, schreef Euwe (zelf deelnemer) nog in het Vrije Volk dat de jongeling de sterkste spelers nog zou krijgen, onder wie hij zelf. Donner doorstond die proef en won het toernooi een punt voor Euwe en de Russische grootmeester Rossolimo. Wat een entree voor iemand die nog nooit tegen een grootmeester had gespeeld! Volgens Münninghoff verschenen er vervolgens krantenkoppen als ‘Succesvolle laatste dag van schaakfestijn’ en ‘Hoogovenstoernooi betekende ook ditmaal een evenement’. Je moest naar Franse en Engelse kranten grijpen om te lezen wat voor sensatie zich hier had voltrokken. Het is wel typisch Donner dat een van zijn partijen beroemd werd door een opmerkelijke kanttekening van ene meneer De Bruyn uit Wieringerwerf.
Cortlever-Donner
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Pf6 4.Lg5 Lb4 5.e5 h6 6.Ld2 Lxc3 7.bxc3 Pe4 8.Dg4 g6 9.Lc1 Pxc3 10.Ld3 c5 11.dxc5 Pc6 12.Pf3 Pe4 13.Lxe4 dxe4 14.Dxe4 Da5+ 15.Ld2 Dxc5 16.0-0 b6 17.Le3 Dd5 18.Df4 Dd8 19.Pd2 Kf8 20.Tfd1 Dc7 21.Pe4 Lb7 22.Td6 Pe7
23.Df6 Kg8 24.Tad1 Pd5 25.Dh4 Kg7 26.c4 Dxc4 27.Td7 De2
Partij in de viewer:
Ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van de SGP werd tweezet 930 gecomponeerd.
Vorig jaar ging het in diverse schaakrubrieken over de wittelijn-thematiek. Het laatste thema dat aan de orde kwam, was D. De draad wordt weer opgepakt. Thema D schrijft voor: twee velden naast de zwarte koning zijn door wit dubbel gedekt. Zwart sluit af, zodat die velden om beurten nu slechts eenmaal gedekt zijn. In de matzet volgt een zet waarbij het veld door een ander stuk gedekt is.
Een prachtige dualvermijding.
Ik herinner mij Rossolimo als een Franse schaker, maar zie dat hij in 1910 in Kiev werd geboren en eerst Rus was. Maar in 1929 emigreerde hij naar Frankrijk, verwierf de Franse nationaliteit en werd schaakkampioen van Frankrijk. In 1953 won hij onder Franse vlag het Hoogovenstoernooi en versloeg toen Donner met wit in een Italiaanse partij. Later verhuisde hij naar New York en verkreeg ook nog de Amerikaanse nationaliteit. Hij speelde zowel Olympiades voor Frankrijk als de Verenigde Staten.