Boekrecensie: Chess Middlegames volume 2 van Ivan Sokolov
Inleiding
Deze recensie gaat over het boek Chess Middlegame Strategies: volume 2 van Thinkers Publishing, geschreven door Ivan Sokolov. Dit boek is het tweede deel uit Sokolovs nieuwe serie over middelspel, die de natuurlijke opvolger vormt van zijn boek Winning Chess Middlegames: An essential guide to Pawn Structures (2009, New in Chess).
Met strategieboeken voelt het soms alsof ik door de bomen het bos niet meer zie vanwege de inhoud en titels die op elkaar lijken, maar Sokolov lijkt een gat in de markt te hebben gevonden. Zijn eerste boek over strategie, Winning Chess Middlegames, was zeer instructief en bevatte veel voorbeelden over pionnenstructuren en waar de stukken aan de hand daarvan heen moeten. De vraag blijft dan – als we het meest instructieve al gezien hebben – hoe moet het vervolg eruit zien? Hoewel de nadruk in Chess Middlegame Strategies minder ligt op pionnenstructuren, legt Sokolov nog steeds haarfijn uit hoe beide kleuren zich het beste op dienen te stellen. Hij neigt hierbij steeds meer richting middenspel, waardoor het boek schommelt tussen opening en middenspel en hieraan zijn unieke structuur dankt.
Het boek bestaat uit zes hoofdstukken:
- Sicilian strategies
- Spanish piece sacrifice
- The Caro-Kann doubled f-pawn
- Benoni strategies
- Catalan strategies
- Knight tales
De namen lijken vrij algemeen, maar elk hoofdstuk is ook onderverdeeld in concretere onderwerpen, bijvoorbeeld Rauzer Ideas, Velimirovic Piece Sacrifice en Fortified Knight on e5 over het Siciliaans.
Inhoud
Ivan Sokolov geldt als een van de sterkste aanvalsspelers van deze generatie, wat geheel terecht is, gelet op de kleurrijke en diepzinnige voorbeelden die hij ons voorschotelt. Wie een kijkje bij hem in de keuken neemt, zal dit ook aanvoelen. Tegelijk is hij ook zo sportief om het boek met een eigen verliespartij af te sluiten.
Elk hoofdstuk begint met de auteur zijn eigen ervaringen met deze variant. Zo bekent Sokolov in hoofdstuk 3, de dubbele f-pion in de Caro-Kann (1. e4 c6 2. d4 d5 3. Pc3 dxe4 4. Pxe4 Pf6 5. Pxf6+ exf6) dat het onzinnig lijkt om vrijwillig de pionnenstructuur te verzwakken en dat dit oordeel 25 jaar hetzelfde bleef nadat hij getuige was van een snelle verliespartij van zwart. Toch bleken reuzen als Aljechin en Korchnoi deze variant ook op hun repertoire te hebben, waardoor hij zijn oordeel herzag.
Daarna volgt een opsomming met punten als ”White can aim at the position of the black king by setting up the Bd3 and Qc2 battery, in an attempt to provoke a weakness, or following Khalifman’s play” of ”Exchanging Black’s c6-pawn for White’s d4-pawn, when black pushes …c6-c5, is in general fine for Black as he gets extra counter-play options.” Dergelijke vuistregels zijn belangrijk omdat aan de hand van deze beide spelers hun plannen maken.
Vervolgens worden ze in de rest van het hoofdstuk met partijvoorbeelden geïllustreerd. De mooiste analyses zijn te vinden in het tweede hoofdstuk:
20… Pbxd5 21. exd5 Pxd5 22. b4
Onnauwkeurig is 22. Le4 Pc3 23. Lxb7 Pxe2+ 24. Pxe2.
24… d5!? met betere kansen voor zwart.
22… Pxb4
22… Pxe3!? 23. fxe3 Lxf3 24. gxf3 e4! met een scherpe stelling.
23. Lb3 Ld5 24. Ted1 Lc4 25. Dd2 Pd3
26. Lh6?!
Sterk was 26. Lc2 d5 27. Lxd3 Lxd3 28. Dxd3 e4 29. De2 Lxa1 30. Txa1 exf3 31. Dxf3 omdat de zwarte koningsstelling verzwakt is.
26… d5 27. Lc2 Pc5
28. Te1?
Noodzakelijk was 28. Lxg7 Kxg7 29. a4 en wit staat niet minder omdat niet zijn centrum in beweging kan zetten zonder belangrijke velden op te geven.
28… Lh8! 29. Tad1 Db6 30. Dg5 e4! 31. De3 Lxa2 32. Lb1 Lxb1 33. Txb1 Pa4 34. Dxb6 Pxb6 35. Le3 Pa4 36. Pd4 Pc3
De centrumpionnen zijn weliswaar geblokkeerd, maar de vrijpionnen op de damevleugel brachten de beslissing in Polgar – Spassky, Boedapest 1993. Nog een voorbeeld:
Opeens is het wit die een stuk offert!
20… Txe5
Sokolov schrijft nu ‘‘Now we get a nice strategic lecture of the central pawn chain, and its destruction!”
21. c4! Pf6 22. Lxe5 dxe5 23. c5 fxe4! 24. d6!
24. cxb6?! Lxb4 =/+
24… Pa4
Of 24… Lxd6 25. cxd6 Dxd6 met compensatie.
25. Pc4
Aanlokkelijk lijkt 25. Txa4!? bxa4 26. Pc4, maar het is niet duidelijk hoe wit hier verder komt.
25… Pxc5!
Wat is het belangrijkste stuk? De pionnenstructuur.
26. bxc5 Txc5
Met compensatie en uiteindelijk remise in Shirov – Carlsen, Bilbao 2010.
Conclusie
Naarmate we de bekende paden verlaten, komen er te veel vertakkingen om alle openingen te kunnen beslaan. De nadruk komt niet alleen op de populairdere openingen te liggen (Siciliaans, Spaans), maar er is ook aandacht voor specifiekere varianten, zoals in hoofdstuk drie. Er zit altijd wel een variant tussen die je zelf nooit zult spelen, maar dat risico blijft en kan met deze opzet niet anders. Dit hoeft ook helemaal geen bezwaar te zijn omdat de voorbeelden instructief blijven (misschien wel het meest) voor wie geen enkele voorkennis beschikt over een bepaalde variant. Het voordeel van Sokolovs opzet is ook dat het vrij gemakkelijk is om een vervolg te schrijven, dus wie de hele collectie heeft gespaard, zal weinig problemen meer krijgen met het vinden van het juiste plan.
Aangezien het boek meer richting middenspel dan openingen neigt, was een sectie met opgaven over de meest voorkomende strategische of tactische wendingen een welkome aanvulling geweest. Dit dwingt de lezer actiever met de inhoud om te gaan en zorgt ervoor dat de standaardstellingen meteen onthoudingen worden. Verder is het zo dat waar de inleiding van elk hoofdstuk zeer volledig is, er een samenvatting ontbreekt en elke laatste partij meteen overgaat in het volgende hoofdstuk. Nu is dit ook geen ramp als dit gecompenseerd wordt met een algemene samenvatting aan het einde van het boek, maar deze ontbreekt jammer genoeg evengoed. Het zou toch prettiger zijn geweest een algemeen oordeel of conclusie medegedeeld te krijgen.
Al met al een goed boek voor iedereen die zijn repertoire aardig op orde heeft, maar meer verdiepende kennis wil en meer wil weten over het kiezen en uitvoeren van het juiste plan.
Ivan Sokolov, Chess Middlegame Strategies: volume 2
Aantal pagina’s: 260
ISBN: 9789492510204
Uitgever: Thinkers Publishing,
Voor andere recensies klikt u op deze link naar het overzicht van onze recensenten.
