Schaakrubrieken weekend 30 juni 2018
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Doorgeefschaak
Afgelopen maandag speelde Garry Kasparov voor het eerst in zijn leven een partijtje doorgeefschaak. Het was een dag van vrolijk schaak in het Château d’Asnière, dicht bij Parijs, als afsluiting van het Parijse toernooi van rapid- en blitzpartijen. Op die maandag mochten de deelnemers naar een kasteel om met Belangrijke Personen te schaken. Het toernooi in Parijs was de tweede etappe van de Grand Chess Tour, een jaarlijkse serie toernooien waarvan Kasparov de inspirator was. Af en toe speelt hij een partijtje mee. Fabiano Caruana legde hem de regels uit. Een koppel speelt aan twee borden, de een met wit en de ander met zwart, en de stukken die iemand slaat worden doorgegeven aan zijn partner, die ze op zijn eigen bord mag gebruiken. De partij is uit als aan een van de borden mat wordt gegeven. Overleg is belangrijk. „Ik heb een toren nodig om mat in één te geven, maar wel vlug graag.” Kasparov verloor zijn doorgeefschaakpartij, maar het lag misschien niet aan hem. Zijn partner was de elfjarige kandidaat meester Marc Andria Maurizzi, en zijn tegenstanders waren twee grootmeesters: Étienne Bacrot en Dana Reiznice-Ozola. Die laatste, de minister van financiën van Letland, was er als Belangrijk Persoon, maar ze is ook vrouwengrootmeester.
Het echte toernooi in Parijs werd gewonnen door de Amerikaan Hikaru Nakamura. Zijn landgenoot Caruana, die in november om het wereldkampioenschap gaat spelen, werd laatste. Ach, het waren maar vluggertjes. Dat toernooi werd niet in een kasteel gespeeld, maar in een televisiestudio, waar geen toeschouwers bij konden. De kijkers zaten voor hun computer of, in Frankrijk en in Franstalige Afrikaanse landen, voor de televisie. De Engelstalige, Franse en Russische commentatoren zaten in de Amerikaanse stad Saint Louis in de schaakclub van de miljardair Rex Sinquefield, waar ook een televisiestudio is. Was dat niet te ver weg om het bloed en het zweet te kunnen ruiken? Ze konden het gevoel hebben dat ze door welwillende aliens in een ruimteschip waren ontvoerd, net zoals FIDE-president Kirsan Iljoemzjinov in 1997.
Fabiano Caruana-Alexander Grisjtsjoek, Parijs rapid 2018
1. d4 Pf6 2. Lf4 d5 3. e3 c5 4. Pf3 Pc6 5. Pbd2 cxd4 6. exd4 Lf5 7. c3 e6 8. Db3 Ld6 9. Lg3 In het snelle spel is het initiatief belangrijker dan een pion. Na 9. Dxb7 Lxf4 heeft zwart goed spel voor de pion. 9…Lxg3 10. hxg3 Dd6 11. Dxb7 Nu neemt hij hem wel. 11…Tb8 12. Da6 0-0 13. Pb3 Lc2 14. Tc1 Lxb3 15. axb3 Pe4 16. Da4 e5 17. Le2 exd4 18. cxd4 Tb6 19. 0-0 Tfb8 20. Tfe1 g6 21. Ld3 Pb4 22. Lf1 Pc6 23. Te2 Wit wil geen zetherhaling. 23…Kg7 24. Tec2 Pd8 25. Tc7 Txb3 26. Td7 Df6 27. Txd5 Nu gaat het mis. Beter was 27. Tc2. Of ook 27. Da5 en dan na 27…Pxf2 niet 28. Kxf2 Txf3+ 29. gxf3 Txb2+ 30. Le2 De6 met voordeel voor zwart, maar 28. Dxd5 met gelijk spel.
Partij in de viewer:
12 jaar en 10 maanden en grootmeester
Niet Magnus Carlsen of Fabiano Caruana, maar een kleine Indiase jongen was deze week de schaker die alle aandacht trok. Praggnanandhaa Rameshbabu, kortweg Pragg, verzekerde zich van de grootmeestertitel op de leeftijd van 12 jaar en tien maanden. In een toernooi in het Italiaanse dorp Ortisei in Zuid-Tirol voldeed hij met een score van 7,5 uit 9 voor de derde maal aan de vereiste norm. Op de lijst van jongste grootmeesters aller tijden staat Pragg op de tweede plaats achter Sergey Karjakin, die 12 jaar en zeven maanden oud was toen hem in 2002 de titel werd toegekend.
Indertijd schreef ik dat het niet lang zou duren voor een 11 of 10 jaar jonge Chinees of Indiër Karjakins record zou breken. Blijkbaar staat het scherper dan ik dacht. Om duistere redenen spelen de tegenstanders van jonge titeljagers vaak ver beneden hun niveau. In het toernooi in Soedak in 2002 leken de andere deelnemers een erehaag te vormen tijdens Karjakins mars naar de beslissende grootmeesternorm. Alsof het ongepast was een zo talentvolle schaker dwars te zitten, boden sommigen bijzonder weinig verweer. In de voorlaatste ronde van het toernooi in Ortisei werd ook voor Pragg de rode loper uitgerold. De Italiaan Luca Moroni koos een inferieure openingsvariant en kwam er niet aan te pas. Zijn onvrijwillige assistentie is moeilijk te begrijpen. Moroni is een sterke speler die op koers lag het toernooi te winnen.
Praggnanandhaa- Moroni Ortisei 2018
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 Pge7 4. c3 g6 Een speelbare, zij het weinig dynamische zijvariant van de Spaanse opening. 5. d4 exd4 6. cxd4 Lg7 Maar deze zet, die wit de vrije hand geeft in het centrum, is misplaatst. Om uitzicht te houden op een speelbare stelling is 6 … d5 aangewezen. 7. d5 a6 8. Le2 Pe5 9. Pxe5 Lxe5 10. Pc3 d6 11. 0-0 c5 Het was de hoogste tijd om de koning in voorlopige veiligheid te brengen, al staat wit duidelijk beter na 11 … 0-0 12. Lh6 Te8 13. Dd2. 12. dxc6 bxc6 13. Lh6 d5 14. Dd3 Er zijn meer goede antwoorden op zwarts wanhopige vorige zet. Ook 14. exd5 cxd5 15. Te1 is sterk. 14 … Le6 15. f4 Db6+ 16. Kh1 dxe4 Een laatste fout in hopeloze stand. Met 16 … Lf6 (17. e5 Pf5) kan zwart langer standhouden. 17. Pxe4 Td8 18. Da3 Ld4 19. Lg5
Partij in de viewer:
HSG-Open
Het dertiende toernooi in successie, altijd sterk bezet en georganiseerd door het Hilversums Schaak Genootschap (HSG), kreeg uiteindelijk de verwachte winnaar waarop men hoopte maar kijk eens hoe bizar dat tot stand kwam. Jorden van Foreest was op papier favoriet en dit grote talent (Grootmeester met zestien jaar, Nederlands kampioen met zeventien) zou mooi aansluiten bij eerdere bijzondere winnaars zoals Anish Giri en Robin van Kampen en het wondermeisje Humpy Koneru uit India. In de eerste twee ronden had Jorden weinig moeite met zijn tegenstanders maar in de derde ronde gaf niemand meer een cent voor zijn stelling:
J. van Foreest–A. Petrisor, na 35.Ta4-c4
De Roemeense Internationaal Meester Adrian Petrisor zat zenuwachtig achter het bord, verblind door het licht van de overwinning. Hij zou een grootmeester met 250 Elo-punten meer gaan verslaan! Na een misrekening van Jorden kon hij nu de vruchten plukken. De komende catastrofe is alleen door psychologen uit te leggen. Hoe kan zwart niet winnen? Na iets voor-de-hand-liggends als 35…Txh3 36.Tc7 Tg3 37.Txf7 Txg4 geeft wit op. Het blijft nog heel lang gewonnen maar zwart doet vanaf hier alleen nog maar mindere zetten:
35…Kb6 36.b4 axb4 36…a4 is beter. 37.Txb4+ Kc6 38.h4 Th3 39.h5 Th4 40.b3 h6 40…g6 is beter waarna zwart twee verbonden vrijpionnen creëert. 41.Ta4 Th3 42.Ta7 Tf3 43.Kd2 Kd5 44.b4 Tf4 45.b5 Kc5 46.Te7 Kxb5 46…Txg4 is beter alhoewel wit al extra verdedigingsressources heeft gekregen: 47.Txe5+ Kb6 48.Tf5 f6 49.Ke3 Tg5 50.Kf4 en het pionneneindspel is niet gewonnen. 47.Txe5+ Kc6 48.g5 Kd6 49.Ta5 Ke7 50.Ta7+ Kf8 51.Ta8+ Ke7 52.Ta7+ en remise.
In de vierde ronde stond Jorden weer straal verloren:
J. van de Griendt–J. van Foreest, na 38…Lb2-d4
Jan Willem van de Griendt is een goede Meester en houdt doorgaans het hoofd koel. Na een interessant en gelijk opgaand gevecht nam zwart in de tijdnoodfase te grote risico’s. Wit kan hier winnend afwikkelen met 39.Dxh5 Txd7 40.Dh6+ Kg8 41.Tg6 mat, of 39.Dxh5 Dxf2+ 40.Kh3 Le3 41.Dxe5+ f6 42.De7+ en wint. Echter, wit blundert alles weg met 39.Le2? Txd7 40.Ta6 Dc2 41.Df1 Tb6 42.Txb6 Lxb6 en wit gaf op, zijn mooie aanvalsstelling is weg en de b-pion gaat een stuk kosten. In de twee slotronden liet Jorden zijn ware kracht zien. Eerst werd de jonge Meester Thomas Beerdsen verslagen en vervolgens Grootmeester Friso Nijboer.
F. Nijboer–J. van Foreest, na 26…Kf8-e7
Natuurlijk staat zwart beter maar het is wel een dubbelpion. Wit speelt actief. Een passieve strategie bood wellicht meer kans van slagen. Hoe meer de stelling open komt, hoe sterker de loper wordt. 27.Pf3 f6 28.g5 fxg5 29.Pxg5 h6 30.Te2+ Kf8 31.Pe6+ Kf7 32.Pd8+ Kf6 33.Pxb7 Ta4 34.Ke3 Tb4 35.Pd6 Lxh3 36.Tc2 Ke6 37.Pc4 Kd5 38.Pe5 Tb3+ 39.Tc3 Txc3+ 40.bxc3 Lf5 41.Kf3 b5 42.Ke3 h5 43.Pf3 Kc4 44.Kd2 Le4 45.Pg5 Nu kan de h-pion lopen. Met 45.Ph4 houdt wit langer stand. 45…Ld5 wit geeft op.
Morgen begint het NK in Amsterdam waar Jorden aan meedoet. HSG-Open was een goede opwarmer voor zijn creatieve spel.
Slotstand 94 deelnemers
1. J. van Foreest 5,5 2. M. Warmerdam, N. Zwirs, H. ten Hertog 5 5. F. Nijboer, T. Beerdsen, Y. de Rover, N. Guliyev, A. Petrisor, P. Arnoudov 4,5
Partijen in de viewer:
Je moet niet te snel zeggen dat alles over een opening nu wel bekend is: zeker in het computertijdperk zijn verrassingen niet uitgesloten, maar voorlopig is The Modern Caro Kann van Daniel Fernandez wel het definitieve standaardwerk over deze opening, die vaak ten onrechte wordt gezien als een remise-aanbod van zwart. De oorspronkelijk uit Singapore afkomstige auteur (hij speelde als 15-jarige voor dat land op de Schaak-Olympiade) heeft zich in Engeland opgewerkt tot grootmeester, en passant enige studies in Cambridge afwikkelend. Hij doet goed werk als coach voor de Engelse jeugd en beheerst daarbij meerdere talen, wat in de huidige samenleving nodig is. De Caro Kann is weer in de mode gekomen, mede door de Indische ex-wereldkampioen Anand (van wie dan ook verderop een partij), maar ook de WK-kandidaat Ding Liren uit China bedient zich ervan. En beiden tonen in hun partijen aan dat zwart wel degelijk vanuit deze opening op winst kan gaan spelen. Fernandez komt in het dikke boek met nieuwe creatieve ideeën – ook voor de witspeler, want voor een ieder die start met 1.e4 is dit boek ook een aanrader. Vooral de pionnenstructuren, die in de verschillende varianten van de Caro Kann kunnen voorkomen, krijgen veel aandacht. Dit omdat ze beslissend zijn voor de keuze van de volgende zetten. Volgens de titel biedt het boek een compleet repertoire tegen 1.e4 en hoewel er natuurlijk ook andere reacties op 1.e4 mogelijk zijn, is iedere speler met zwart met de kennis van dit boek wel onder de pannen. Het boek verscheen via De Beste Zet bij thinkerspublishing.com (ISBN 978-94-49251-025-9, € 30,95). Dan nu een grootmeesterlijke partij van een Caro Kann-specialist: Judit Polgar-Anand. De partij werd gespeeld in San Luis, waar acht wereldtoppers niet speelden om de titel ‘uitdager van de wereldkampioen’ zoals dat nu gaat, maar gewoon om de wereldtitel zelf. Dat werd toen terecht de Bulgaar Topalov. 1.e4 c6 tegen een aanvalster natuurlijk geen 1..c5 2.d4 d5 3.Pc3 dxe4.Pxe4 Pd7 5.Ld3 Pgf6 6.Pf3 Pxe4 7.Lxe4 Pf6 8.Ld3 deze variant uiteraard ook in het boek 8..Lg4 een toch wel lastige pin. 9.Le3 e6 10.c3 beter eerst de penning oplossen Ld6 actiever dan Le7 11.h3 Lh5 (nu komt na 12.g4 Lg6 13.Pe5 Lxe5 dankzij Ld6) 12.De2 Da5 13.a4 0-0 14.Dc2 twijfelachtig, na 14..Lxf3 staat zwart beter. 15.gxf3 Dh5 dekt ook h7 16.0-0-0 Pd5 17.Kb1 b5 direct aanval 18.Tdg1 f6 19.axb cxb 20.Lc1 Tab8 het speelt allemaal zo makkelijk voor zwart 21.De2 Tfe8 22.De4 Kh8 een profylactische zet 23.h4 f5 24.De2 Df7 25.Tg2 Lf4 nog sterker e5 26.Thg1 Tg8 dat moet even. 27.Le3 Dd7 28.Dd2 Ld6 (Anand neemt geen risico met 28..b4 29.c4 Da4 30.Lc2 b3 31.Lxb3 Txb3) 29.Lc2 Db7 nog steeds was b4 beter maar wit blijft bij zijn plan. 30.Lg5 b4 31.c4 b3 32.Ld3 Lb4 33 De2 Da6 34.Lh6 eigenlijk al wanhoop Pc3+! 35.bxc Lxc3 36.Kc1 Da3+ (de computer vond mat in 9 beginnend met b2+ en het is wellicht leuk om dat zelf even te controleren) 37.Kd1 Da1+ 38.Lc1 b2 39.De3 Lxd4 40.Dd2 bxc1D+ 41.Dxc1 Da2 de tijdnood is voorbij en Judit geeft op.
Partij in de viewer:
Probleem 2687 is een 3-zet van Ott:
Van Foreest krijgt wat hulp in Hilversum
Een klinkende toernooioverwinning van Jorden van Foreest, dat was alweer een tijdje geleden. Vorige week in hotel Lapershoek in Hilversum won hij het dertiende HSG Open met vijf zeges en een remise. Hij bleef Nico Zwirs, Max Warmerdam en Hugo ten Hertog een half punt voor. Dat zijn niet de grootste namen, maar na hen eindigden de grootmeesters Friso Nijboer, Namig Guliyev en Petar Arnaudov. Van Foreest had de beslissing gebracht door in de slotronde Nijboer op overtuigende wijze te verslaan.
De kille cijfertjes vertellen beslist niet het hele verhaal. In de derde ronde tegen de onbekende Roemeense meester Adrian-Marian Petrisor stond Van Foreest twee pionnen achter in een belabberde stelling en was het een wonder dat hij kon afwikkelen naar een eindspel dat hij remise kon houden. Wat in de vierde ronde gebeurde, was dramatischer. Zijn partij tegen de Hilversumse meester Jan-Willem van de Griendt, speler van En Passant uit Bunschoten-Spakenburg, deed de computers in de perskamer na 38 zetten bijna op tilt springen. Van de Griendt kon het in een paar zetten uitmaken, maar speelde een vreemde, verdedigende zet waarmee de stelling helemaal kantelde. Een fout in tijdnood, goed gebruik van je bedenktijd hoort er ook gewoon bij.
Van de Griendt-Van Foreest
1.d4 d6 2.Pf3 g6 3.g3 Lg7 4.Lg2 Pf6 5.c4 0-0 6.Pc3 Pc6 7.0-0 Lf5 8.d5 Pa5 9.Pd2 c6 10.h3 cxd5 11.cxd5 b5 Als wit deze pion neemt zal zwart genoeg spel op de damevleugel krijgen, maar concrete varianten zijn niet duidelijk aan te geven. 12.a3 Tc8 13.Pb3 Pxb3 14.Dxb3 Pd7 15.e4 Zwart het mooie loperpaar ontnemen lijkt inderdaad een beter plan dan de b-pion pakken. 15…Pc5 16.Dd1 Lxc3 17.exf5 Lf6 18.fxg6 hxg6 19.Tb1 a5 20.h4 Kg7 21.Le3 Tb8 22.De2 b4 23.axb4 axb4 24.Tfc1 Db6 25.Tc4 Db5 26.Dg4 b3 27.Lf1 Da5 28.Dd1 Da2 29.Lh3 Ta8 30.Lxc5 dxc5 31.Txc5
Van Foreest speelde in januari een goed Tata-toernooi, hij werd gedeeld derde bij de Challengers, de tweede grootmeestergroep. Verder speelde hij dit jaar alleen competitiewedstrijden voor zijn clubs in Nederland en Duitsland. Het behalen van zijn vwo-diploma had prioriteit. Het vervolg ligt niet in de universiteit, maar in de schaakwereld. Als nummer vier van Nederland gaat de Groninger nu eerst proberen de top honderd van de wereld te bereiken.
Partij in de viewer:
Enkele weken geleden werd in deze rubriek het thema E geïntroduceerd. Aan de hand van een tweezet van M. Barulin is dit thema uitgelegd.
Herbert Ahues maakte tweezet 932 met thema E.
