Schaakrubrieken weekend 7 juli 2018
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Tiviakov is terug
Op de pont van het Amsterdamse Centraal Station naar Noord dacht je vroeger dat je naar Siberië ging, maar nu niet meer. Links voor me aan de overkant ligt het filmmuseum Eye, dat sprekend lijkt op de sympathieke stripfiguur Fatima uit Het Parool. Er is daar een retrospectief van de prachtfilms van Billy Wilder en ik bedenk wat Wilder, een uit Duitsland voor de nazi’s gevluchte Jood, zei over het dagboek van Anne Frank: „Een mooi boek, ontroerend ook. Maar ik miste toch het standpunt van de tegenpartij.” Zo’n opmerking zou tegenwoordig riskant zijn in Hollywood, maar van Wilder kon het. Recht vooruit ligt de Tolhuistuin, het zalencomplex waar het kampioenschap van Nederland wordt gespeeld. Het terras is feestelijk, met een prachtig uitzicht over het IJ. Binnen zijn de tafeltjes pront gedekt voor de avondmaaltijd. Dan dalen we af naar de ingewanden, waar de speelzaal, de commentaarzaal en de perskamer zijn. Ik geloof dat het Hein Donner was die schreef over een internationaal toernooi van lang geleden waar in een Spaans hotel de schakers bij de maaltijden achter een kamerscherm werden verstopt, zodat de andere gasten hen niet hoefden te zien. Onze wijze bondscoach Hans Bouwmeester, die door jarenlange ervaring niet vrolijker was geworden, zei in zo’n geval altijd: „Ach, we zitten hier natuurlijk op gereduceerd tarief.” Maar wat zou het. Waar twee of drie schakers in de naam van het spel bijeen zijn, daar ben ik, al is het in het souterrain.
Loek van Wely, de kampioen van vorig jaar en van zeven andere jaren, speelde een paar keer heel goed, maar op beslissende momenten had hij last van wat de Amerikanen tactvol een ‘senior moment’ noemen. Na de vierde ronde van donderdag stond invaller Sergey Tiviakov, de kampioen van 2006 en 2007, bovenaan met 3½ uit 4.
Erik van den Doel-Loek van Wely, Amsterdam NK 2018
1. e4 c5 2. Pf3 e6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pc6 5. Pc3 a6 6. Pxc6 bxc6 7. Ld3 Dc7 8. 0-0 Pf6 9. Lg5 h6 10. Lxf6 gxf6 Zwart heeft een sterke zwartveldige loper, maar een kwetsbare koning. 11. Kh1 h5 12. f4 Lb7 13. De2 h4 14. h3 Lc5 15. Pd1 d5 16. Pf2 Kf8 17. Pg4 Kg7 18. f5 e5 19. De1 Tad8 20. Td1 Db6 21. Tb1 a5 22. De2 Td6 23. b3 Db4 24. Tbd1 Thd8 25. c4 Beter lijkt 25. Ph2 dxe4 26. Lc4. 25…dxe4 26. Lxe4 Dc3 27. Txd6 Txd6 28. Ph2 Dg3 29. Pf3 Kf8 30. Pe1 De3 31. Df3 Td2 Zwart is in het voordeel gekomen. 32. Lxc6 En dit had fataal moeten zijn. 32… Lxc6 33. Dxc6 Tf2 34. Tg1
Partij in de viewer:
Grove onnauwkeurigheden ontsieren het NK schaken in Amsterdam
Graag zou ik schrijven dat alle deelnemers aan het NK -toernooi in Amsterdam zich van hun beste zijde laten zien. Dat ze nauwelijks fouten maken, diepzinnige combinaties componeren en eindspelen met fluwelen techniek behandelen. Helaas is de werkelijkheid anders. Te veel partijen worden ontsierd door grove onnauwkeurigheden. Spelers van wie veel werd verwacht stellen teleur. Jorden van Foreest, in 2016 glorieus winnaar, bleef in de eerste ronde steken op een nederlaag en drie remises, waaronder een zeer fortuinlijke. Toch doet hij het beter dan de kampioen van vorig jaar. Er is Loek van Wely veel aan gelegen Jan Timmans collectie van negen nationale titels te evenaren. Met één punt uit vier partijen zal het hem in dit toernooi niet lukken.
Het is vreselijk wat Van Wely overkomt. Twee blunders op rij in riante stand kostten hem de kop tegen Erik van den Doel in de openingsronde. Minstens zo ernstig was de fout die hij twee dagen later maakte tegen Erwin L’Ami in een elementair gewonnen eindspel. Om de malaise te completeren ging hij in de vierde ronde ten onder in een woeste partij tegen debutant Koen Leenhouts. Nu de favorieten het laten afweten, staan anderen op. Sergei Tiviakov, invaller voor de zieke Benjamin Bok, profiteerde optimaal van een gunstige loting. Hij won driemaal met wit en in zijn enige zwartpartij bleef hij overeind, zij het met moeite. Een score van 3,5 uit 4 is een mooi uitgangspunt, maar biedt geen garanties voor de toekomst. Tiviakov heeft een zwaar slotprogramma en zijn voorsprong op Van den Doel en L’Ami is gering.
Tiviakov–Sokolov Amsterdam NK 2018
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 a6 4. La4 b5 5. Lb3 g6 Sokolov weet wat hij doet. Hij schreef een boek over de zijvarianten van de Spaanse opening.
6. a4 b4 7. d4 exd4 8. Lg5 Le7 9. Lf4 Sterker dan 9. Lxe7, een zet die in enkele partijen (zonder de zetten 6. a4 b4) is getest.
9 …Lb7 10. 0-0 d6 11. Pxd4 Pa5 12. Ld5 c6 13. La2 Pf6 14. Pd2 0-0 15. P4b3 Pxb3 16. Lxb3 Te8 17. Te1 Lf8 Deze terugtocht van de loper geeft wit een aanknopingspunt. In aanmerking komt 17 … d5 18. exd5 (18. e5 Ph5 19. Lh6 Lc5) 18 … cxd5, waarna zwart acceptabel spel heeft.
18. Df3! d5 Onaantrekkelijk is 18 … Lg7 19. Pc4 d5 20. Pd6. 19. Lg5 Le7 20. exd5 Pxd5
23. Pf6+ Kh8 24. Pxd5 cxd5 25. Lf6+ Met winst van groot materiaal na 25 … Kg8 26. Lxe7 Dxe7 27. Lxd5+. Zwart geeft op.
Partij in de viewer:
Deloitte NK 2018
Zondag was de opening van het Deloitte NK in de Tolhuistuin in Amsterdam, feitelijk zijn er twee NK’s want er is een algemeen NK en een NK voor vrouwen. Bij die besloten feestelijkheid spraken enkele prominenten. De nieuwe toernooidirecteur Bart Stam gaf aan trots te zijn op het deelnemersveld (zeven Grootmeesters), sponsor Deloitte (tekende voor drie jaar) en de speellocatie (ruime en gekoelde zalen). Volgend jaar wordt het officiële NK voor de 75e keer gehouden en het zou mooi zijn als dat rodium-jubileum extra glans krijgt. Marleen van Amerongen, voorzitter KNSB, dankte alle spelers in het algemeen voor hun bewuste of onbewuste ambassadeursrol. Iedere sport heeft boegbeelden nodig, die inspireren de jeugd. Er werd een nieuw Fonds opgericht, het Jong Oranje aan zet-Fonds, om grote talenten te helpen bij trainingen en toernooien in het buitenland. Mecenas Bessel Kok had spontaan een eerste gulle gift gedaan en hij vertelde geïnspireerd te zijn door Machteld van Foreest, ons 10-jarig grootste talent, de nummer één op de wereldranglijst tot twaalf jaar. Machteld zelf hielp bij de loting en alle schakers gingen even terug in de tijd: wat was hun droom toen zij klein waren? De meest uiteenlopende beroepen passeerden de revue: hartchirurg (dan mag je geen fouten maken), minister-president (kun je de wereld verbeteren), postbode (was mijn moeder en die was altijd blij).
Beide NK’s hebben acht deelnemers en met slechts zeven ronden moet het een beetje meezitten. Gelijk al in de eerste ronde werden de messen geslepen.
E. van den Doel–L. van Wely
1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pc6 5.Pc3 a6 6.Pxc6 bxc6 7.Ld3 Dc7 8.0-0 Pf6 9.Lg5 h6!? Gebruikelijk is natuurlijk 9…Le7 maar zwart is niet bang voor de dubbelpion: hij krijgt het loperpaar en aanvalskansen over de g-lijn. 10.Lxf6 gxf6 11.Kh1 h5 12.f4 Lb7 13.De2 h4 14.h3 Lc5 15.Pd1 d5 16.Pf2 Kf8 Een boeiende stelling in dynamisch evenwicht. Zwart houdt alle opties open, hij had ook met 16…Lxf2 17.Txf2 Db6 18.c3 0-0-0 kunnen overgaan naar rustiger vaarwater.
17.Pg4 Kg7?!
25…dxe4! 26.Lxe4 Dc3 27.Txd6 Txd6 28.Ph2 Dg3 29.Pf3 Kf8 30.Pe1 De3 31.Df3 Wit stelt dameruil uit maar na 31.Dxe3 Lxe3 32.Pf3 kan de toren niet binnen komen. Nu wel 31…Td2! 32.Lxc6?! In tijdnood compliceert wit, hij grijpt zijn laatste kans want als hij behoudend speelt (32.Pc2) zal hij op den duur positioneel ten onder gaan. 32…Lxc6 33.Dxc6 Tf2 34.Tg1
Partij in de viewer:
Op de fraaie omslag van het boek Under the Surface van Jan Markos zien we een afbeelding van de beroemdste scheepsramp uit de geschiedenis: die van de Titanic. Het verband van die ramp met een schaakpartij is dat volgens de auteur het verschil tussen een grootmeester en een clubspeler niet in eerste instantie zit in wie de eerste varianten beter kan doorrekenen, maar dat een grootmeester de ‘ijsbergen’ die onder de oppervlakte (surface) van de stelling zitten, de diepere kenmerken, herkent en aanvoelt. Dat begint al bij de opening waar de clubspeler soms lange varianten zonder moeite op het bord deponeert zonder de achterliggende gedachten te beseffen. Dan komt de vraag: Moet de clubspeler zich nu bij deze situatie neerleggen? Neen, geenszins, anders had Hertan dit boek niet geschreven. Hij laat ons in een duidelijke stijl zien wat men eraan kan doen om niet een Titanic te worden. Vooral ook met eigen partijen laat hij zien wat de sterkere schakers tijdens de partij overwegen en dat kan men dus wel degelijk gebruiken om zelf ook tot dat soort overwegingen te komen.
De schrijver is hierbij niet zo enthousiast over de computer, want dan wordt het toch weer rekenen. Voor de goede orde: natuurlijk beweert de auteur niet dat iedere vorm van berekenen achterwege kan blijven. Maar het zo broodnodige plan moet dus niet via doorrekenen tot stand komen, maar door een grondige kennis van de kenmerken van de stukken – in de opening bijvoorbeeld. In een aantal hoofdstukken wordt het een en ander uitgewerkt, een boeiend boek met vaak originele aanwijzingen. Zelfs de schoonheid van bepaalde zetten komt aan de orde. Uitgegeven door Quality Chess, zeer bekend van het ND-schaaktoernooi (ISBN 978-1-78483-048 -9, € 25). Natuurlijk volgt de schaakwereld (en zeker wereldkampioen Carlsen) met argusogen hoe het met de vorm van uitdager Caruana is gesteld, al is de tweekamp nog een eind weg. Voorlopig wel goed, gezien de overwinning in Baden Baden, een vol punt voor Carlsen. Hier een partij uit dat toernooi:
Vitiugov-Caruana
1.e4 e5 2.Pf3 Pf6 wordt het Russisch een wapen tegen Carlsen? 3.d4 Pxe4 4.dxe d5 5.Pbd2 Dd7! voorbereid in de studeerkamer en dus schroomt Caruana niet Carlsen in de kaart te laten kijken 6.Ld3 Pc5 7.Le2 g6 8.Pb3 Pe6 9.Le3 (beter Pbd4) c5 10.Pg5 wit wil het zwarte paard weg b6 11.Pxe6 fxe6 12.a4 Lb7 13.0-0 Pc6 14.f4 Lh6! beter dan Lg7 15.a5 Pe7 16.Lg4 d4 17.Lc1 0-0 18.Dd3 Ld5 19.Dh3 Lg7 20. Pd2 Pf5 21.c4 dxce.p. 22.bxc Tad8 23.axb axb 24.Te1 b5 25.Pe4 De7 latere analyses toonden aan dat het onlogische Lxe4 nog sterker was. 26.Pg5 h6 27.Pf3 Lc6 28.Lxf5 gxf zwart heeft het betere eindspel weten te bereiken 29.Le3 Td3 30.Tac1 Ta8 31.Dh4 Dxh4 32.Pxh4 c4 33.Kf2 Lf8 zwart’s lopers en torens domineren het bord 34.Pf3 Ld5 35.Pd4 Lc5 36.Pxf5 verleidelijk maar niet goed La3! Caruana durft! heeft de ijsberg gezien (zie boven) 37.Pxh6+ Kg7 38.f5 Lxc1 geen risico met het ingewikkelde 38..Txe3 39.Lxc1 Txc3 40.f6+ Kg6 en wit geeft op.
Partij in de viewer:
Probleem 2688 is een tweezet van Touw Hian Bwee:
Kampioen van morgen is niet te voorspellen
Het is amper begonnen, of het is alweer bijna voorbij. Morgen wordt de laatste ronde gespeeld van het Nederlands kampioenschap in Amsterdam. Dat bestond vroeger uit twaalf deelnemers en zelfs een tijd uit veertien, maar sinds 2012 spelen acht spelers zeven ronden. Een bezuinigingskwestie, er zijn moeilijk sponsors te vinden voor een toernooi dat gewoon NK heet in plaats van dat een sponsor zich goed kan profileren. Niet dat hoofdsponsor Deloitte onzichtbaar is, maar er zullen weinig volgers zijn die die naam onthouden. Met acht spelers is de kans op verrassingen groot. Een nederlaag en de kansen op de titel zijn al bijna verkeken. Al wijst de praktijk uit dat het toch kan. In 2013 was Dimitri Reinderman de verrassende kampioen, ondanks een nederlaag tegen Wouter Spoelman. Drie jaar later werd Jorden van Foreest een onverwachte kampioen, ondanks een nederlaag tegen Reinderman. Hij speelde verder slechts één remise en liet favoriet Loek van Wely achter zich, die vier remises speelde.
Er ontbreken nogal wat spelers uit de Nederlandse top. Voor Anish Giri is het toernooi niet interessant. Robin van Kampen is aan de universiteit zijn BSc-fase international business aan het afronden en denkt voorlopig niet aan toernooien, hij speelt alleen clubcompetities. Jan Smeets werkt en speelt ook alleen competities. Benjamin Bok mist dit NK omdat hij opeens geopereerd moest worden. Daarna gaat hij overigens vier jaar in Amerika studeren. Het zou boeiend zijn als Erik van den Doel, Erwin l’Ami of Sipke Ernst voor het eerst kampioen zou worden. Van den Doel begon met een overwinning op Van Wely. Eigenlijk werd hij zelf overspeeld, maar toen Van Wely op de 34e zet zijn toren één veld te ver terugtrok, kantelde de partij helemaal.
Van den Doel-Van Wely
1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pc6 5.Pc3 a6 6.Pxc6 bxc6 7.Ld3 Dc7 8.0-0 Pf6 9.Lg5 h6
Een nieuwtje, normaal is Le7. Van Wely kijkt nu al naar aanval op de koningsvleugel. 10.Lxf6 gxf6 11.Kh1 h5 12.f4 Lb7 13.De2 h4 14.h3 Lc5 15.Pd1 d5 16.Pf2 Kf8 17.Pg4 Kg7 Na 17…dxe4 18.Dxe4 f5 19.Dc4 wint zwart geen stuk, maar na het vervolg 19…Le7 20.Pe5 c5 staat hij wel goed. 18.f5 e5 19.De1 Tad8 20.Td1 Db6 21.Tb1 a5 22.De2 Wit schiet niets op. 22…Td6 23.b3 Db4 24.Tbd1 Thd8 25.c4 Wit wil meer spel kregen, maar dit pakt niet goed uit. 25…dxe4 26.Lxe4 Dc3 27.Txd6 Txd6 28.Ph2 Dg3 29.Pf3 Kf8 30.Pe1 De3 31.Df3 Td2
35.Pf3 Txf3 36.Dc8+ Ke7 et verschil: nu pion f5 weg is, staat wit na 36…Kg7 37.Dg4+ Kf8 38.gxf3 gewonnen. Wat zwart doet is nog erger. 37.Td1 En weer: met de pion op f5 had zwart nu Txh3 kunnen doen. 37…Ld4 38.Db7+ Ke6 39.Dxf3 De rest blijkt niet moeilijk meer.
39…f5 40.Dc6+ Ke7 41.Dc7+ Kf6 42.Dxa5 Kg6 43.Dd2 Dg3 44.b4 Le3 45.Dd3 e4 46.Dd6+ Dxd6 47.Txd6+ Kg5 48.c5 Lf2 49.Td2 e3 50.Tc2 Zwart geeft het op.
Partij in de viewer:
In China werd onlangs een tweekamp gespeeld voor het wereldkampioenschap vrouwen. De regerende wereldkampioene, Z. Tan, werd met 5,5 – 4,5 verslagen door W. Ju.
Een korte aanvalspartij in de derde ronde van de nieuwe wereldkampioen.
W. Ju – Z. Tan
1. d4 d5 2. c4 e6 3. Pf3 Pf6 4. g3 dxc4 5. Lg2 Pc6 6. 0-0 Tb8 7. Pc3 b5 Een andere speelwijze is 7. … a6 8. e4 Le7 9. d5 exd5 10. exd5 Pb4 11. Pe5 Lf5 12. a3 Pd3 13. Pxc4 Pxc1 14. Txc1 0-0 en de stelling is in evenwicht. 8. Pe5 Pxe5 De opening heet “open Catalaans”. 9. dxe5 Pd7 10.Dc2 Lb7 11.Lxb7 Txb7 12.Td1 Le7 Dit blijkt een nieuwe zet te zijn. In 2013 speelde Tan 12… Dc8 13. a4 b4 14. Pb5 a6 15. Pd4 c5 16. Pf3 en zwart won deze partij in 36 zetten. 13. De4 Dc8 14. Dg4 g5? Dit is een onnodig risicovolle zet. Zwart maakt zwakke punten en wit grijpt gemakkelijk in op de koningsvleugel. Zwart had hier 14. … Lf8 moeten spelen om de stelling gelijk te houden. 15. Dh5!
Twee weken geleden werd de oplossing geplaatst van het letterprobleem 931 ter ere van het huwelijk van Jonathan Wolvers en Tanja Roos. Deze oplossing was niet compleet.
Partij in de viewer:
Prachtige rubriek van Hans Ree. De eerste zin roept bij mij wel de vraag op wat hij zaterdag dacht toen hij vanaf het station van Amersfoort met de auto via lange polderwegen naar het uiterste puntje van Spakenburg werd gebracht.
Hans Ree zal in de geest van die oude films in EYE gedacht hebben aan de film Nooit op Zondag, waarin een christelijke Amerikaan een Griekse dame van lichte zeden op het rechte pad brengt.