Schaken zonder Koning
Schaken op het Europese Schaakbord, deel 34
Niet alleen op het schaakbord doen zich onverwachte ontwikkelingen voor. Meesterzetten, blunders, onzorgvuldigheden en wendingen die niemand zag aankomen. Op het schaakbord van de Europese Staalmarkt is het niet anders. Dat bleek recent maar weer.
Maandag 2 juli was een gedenkwaardige dag. In Amsterdam begon het NK Schaken voor heren en dames. Wie zou dit jaar de nieuwe koning en koningin schaken van Nederland worden?
In Brussel werd door twee ‘koningen’ een nieuwe Europese Kampioen gepresenteerd.
Amsterdam
Twee oudgedienden kampioen
Over het NK 2018 kunnen we kort zijn want hierover is al veel geschreven op onze site. Bij de heren werd het meer een reünie voor oudere heren (gemeten aan leeftijd en aantal deelnames aan NK’s). Zeg maar een soort gesloten NK-veteranenkampioenschap. Zes van de acht heren hadden al vele malen meegedaan aan een NK, vijf van hen waren al eens kampioen of bijna kampioen. Verrassende winnaar werd, voor de derde keer, Sergey Tiviakov, die te elfder ure was opgeroepen wegens ziekte van een van de deelnemers. En hij is de terechte kampioen van 2018 met een prima prestatie! Zijn belangrijkste tegenstanders deden zichzelf de das om door blunders en onzorgvuldigheden.
Bij de dames won, veteraan en Chessqueen, Zhaoqin Peng. Na een afwezigheid van zeven jaar deed zij weer eens mee en werd voor de veertiende keer Nederlands Kampioen bij de dames. Tot de laatste ronde was het spannend en in deze ronde versloeg zij haar rivaal en viervoudig Nederlands Kampioene Anne Haast. Hiermee verbeterde Peng haar record. Een geweldige prestatie! Max Euwe die 12 maal Nederlands Kampioen was bezit nog steeds het record bij de heren!
NK-pupillen wint het van Peng en Tiviakov
Nog even in de kranten van maandag 9 juli gezocht naar verslagen over de partijen van het weekend en over de nieuwe kampioenen. Ik was aangenaam verrast dat de NRC in het sportkatern een volle pagina had gewijd aan het NK met vier prachtige kleurenfoto’s van David van Dam. Maar het bleek over een ander NK te gaan, over het NK-pupillen dat in Meppel werd gehouden op 23 juni 2018? ‘Want als je het tot grootmeester wil schoppen moet je eigenlijk al op je zesde beginnen’, was de boodschap. Was dit een statement van de sportredactie van de NRC? Klik hier.
Schaakrubrieken van 7 juli
Op onze site zijn de wekelijkse rubrieken te lezen van afgelopen zaterdag die over het NK gaan. Lees maar eens wat Hans Ree en Gert Ligterink over het NK te melden hebben. Komende zaterdag de ontknoping in hun nieuwe rubrieken. Klik hier.
Kunst & Cultuur bij het NK
Jammer dat Kunst & Cultuur het bij het NK niet heeft overleefd. Het enige dat nog herinnerde aan de afgelopen jaren was een van de prachtige werken van Frans Fritschy (1920-2010), een Rotterdamse beeldhouwer, leraar en schaakbestuurder. Zijn topstuk is de schaaksimultaan.
Brussel
Met spanning werd uitgekeken naar de persconferentie van Heinrich Hiesinger (bestuursvoorzitter van ThyssenKrupp) en Natarajan Chandrasekaran (bestuursvoorzitter van de Tata-groep waarvan Tata Steel een belangrijk onderdeel is.) Chandrasekaran zullen we hierna bij zijn informele naam ‘Chandra’ noemen. Zij hadden voor deze bijeenkomst bewust Brussel uitgekozen als centrum van de Europese Unie en zij wilden hiermee tot uitdrukking brengen dat zij nog steeds de idealen van de EU een warm hart toedragen. (De Europese Gemeenschap van Kolen en Staal (EGKS) was de eerste aanzet tot Europese Unie!)
De persconferentie, die wereldwijd live te volgen was, werd een gelikte show onder de vakkundige leiding van Alexander Wilke, hoofd communicatie van ThyssenKrupp. De heren waren goed voorbereid op wat zij wel en met name op wat zij niet wilden zeggen. Hiesinger werd geflankeerd door Kerkhoff (financiële man van ThyssenKrupp) en Chandrasekaran werd geflankeerd door Narendran (directeur Tata Steel) en Chatterjee (o.m. Tata Steel en Tata Steel Europe).
Zoals bij zoveel fusies waren er superlatieven te over waarom deze fusie juist goed was. Keer op keer werden de hoofdpunten benadrukt, de ene keer door Hiesinger en de andere keer door Chandrasekaran. Perfect fit in alles: culturele fit, strategische fit, industriële fit, marketing fit, financiële fit en ga zo door.
‘Our way forward for steel, we present you our new European Champion.’
Hieronder de nieuwe zaken die mij op vielen bij de persconferentie. In het vorige artikel (met update) zijn al een aantal details vermeld over de fusie die ik hier niet zal herhalen.
Vertrouwen
Wat mij opviel dat er sprake was van zorgvuldig opgebouwd vertrouwen tussen de twee topmannen. Dat kon je aan alles merken, ook na de persconferentie. Beiden hadden een groot belang bij het welslagen van deze fusie. ThyssenKrupp Steel had de afgelopen jaren grote problemen in Brazilië en Amerika dat miljarden heeft gekost. En bij Tata Steel had men, na de overname van Corus, de afgelopen tien jaar grote problemen in Groot-Brittannië dat ook miljarden heeft gekost. Nu konden beide partijen melden dat deze problemen zijn opgelost en de zaken weer onder controle zijn. Voor Hiesinger was het slagen van de fusie nodig om te kunnen overleven als topman.
Vermeld moet worden dat beide partijen 100 jaar of meer ervaring hebben met de productie van staal en beide ook met een goede staat van dienst. En met deze fusie wordt een nieuw hoofdstuk geschreven in de geschiedenis van beide bedrijven. Een mijlpaal die er mag zijn. In september vieren wij 100 jaar Hoogovens, ThyssenKrupp bestaat ook meer dan 100 jaar (Friedrich Krupp begon al in 1811 met staalproducten) en Tata vierde dit jaar haar 150 jarig bestaan in India, Tata Steel is een van de oudste activiteiten van de Tata-groep.
Lange termijn verplichting
De topmannen benadrukten dat beide bedrijven voor langere termijn verbonden willen blijven aan de joint venture en dat zij de komende zes jaar gezamenlijk meer dan een 50%- belang in de joint venture willen houden. In welke onderlinge verhouding werd niet aangegeven. In de naamgeving thyssenkrupp Tata Steel B.V. wordt dit ook nog eens benadrukt. Sommige media melden dat dit nog niet de nieuwe (commerciële) naam van de joint venture is, alhoewel de topmannen hiertoe geen aanleiding gaven in de persconferentie.
Scheve verhouding
Door het achterblijven van de resultaten van Tata Steel Europe, vergeleken met die van ThyssenKrupp Steel, kwam de fusie in de eindfase onder druk en hierdoor ook de positie van de bestuursvoorzitter van ThyssenKrupp. Mede doordat twee activistische aandeelhouders zich nogal roerden. Er moest een oplossing komen zonder dat belangrijke delen van het werk weer opnieuw gedaan moest worden. Want dat zou veel tijd kosten. Met enige financiële lenigheid kwam men tot de volgende oplossing. In de eerste plaats moeten de synergetische voordelen die op termijn kunnen oplopen tot 5 miljard euro worden gerealiseerd, ieder krijgt hiervan dan 50 %. Rekening houdend met deze voordelen is een ruilverhouding van 55 – 45 vastgesteld, niet nu maar in de toekomst. Als in de toekomst de joint venture naar de beurs wordt gebracht krijgt ThyssenKrupp 55% van de aandelen en Tata Steel 45%. ThyssenKrupp mag het initiatief tot een beursgang nemen. Daarnaast is aangegeven dat de joint venture een ruimhartig dividendbeleid zal voeren.
Sommige kranten kopten al: ‘Tata Steel Europe definitief in Duitse handen’, terwijl de bedoeling van de joint venture op termijn juist het tegenovergestelde is? Maar er moest nu eenmaal op korte termijn een bezweringsformule worden bedacht.
Nieuwe directie en Raad van Commissarissen
Er komt een nieuwe directie en een nieuwe Raad van Commissarissen van de joint venture. Ieder levert drie kandidaten voor beide gremia. Narendran, directeur van Tata Steel gaf min of meer aan dat zij hun handen vol hebben aan de ambitieuze groeiplannen in India. Twee overnames en uitbreiding van bestaande productiecapaciteit. Hij gaf aan dat Tata Steel de leiding van de nieuwe joint venture graag overlaat aan ‘lokale talenten’ en dat Tata Steel pas na vraag uit Europa zal overwegen talenten uit India over te vliegen. ‘Chandra’ gaf aan dat de namen van de directieleden en van de leden van Raad van Commissarissen over enkele weken bekend worden gemaakt.
Ruim twee jaar onderhandeld
Op de vraag waarom de onderhandelingen zolang hebben geduurd werd geantwoord dat er eerst veel huiswerk gedaan moest worden door beide partijen (oplossen van grote interne problemen) en dat niemand een Brexit kon voorzien. Hiesinger merkte nog fijntjes op dat twee jaar geleden er nog een ander gezicht naast hem zat, doelend op Cyrus Mistri, de voorganger van Chandra. Over dit koningsdrama in India is uitvoerig geschreven in deze serie.
Garanties voor Tata Steel Nederland
Dit blijft een gevoelig onderwerp omdat het volgende sterk benadrukt werd door beide topmannen.
One company, one balance sheet and one cashflow
Dit houdt in dat op joint venture niveau beslist zal worden over investeringen en aanwending van de beschikbare cash flow en dat alle bedrijven gelijke rechten en gelijke plichten krijgen. Men haastte zich hieraan toe te voegen dat dit goed kan samengaan met de afspraken gemaakt met Tata Steel Nederland.
4000 arbeidsplaatsen vervallen
Pas als de EU haar goedkeuring heeft gegeven kunnen functionarissen van beide bedrijven gezamenlijk in detail bepalen welke arbeidsplaatsen overbodig worden. Tot dat moment blijven de bedrijven volgens de regels van Brussel elkaars concurrenten. Op hoofdlijnen heeft men intern het plaatje rond.
Brexit, invoerheffingen, overproductie, handelsoorlog en andere zorgen
Chandra verwacht dat de EU en UK verstandige handelsafspraken zullen maken en dit de in- en uitvoer van staal niet hoeft te raken. ‘We moeten dit rustig afwachten’, zei hij. M.b.t. de invoerheffingen was op dit moment belangrijk dat de EU haar staalbedrijven gaat beschermen tegen het dumpen van staal door andere landen op de Europese markt. Aan overcapaciteit is al gewerkt doch dit blijft hoog op de agenda van de joint venture.
De baas van Jaguar Land Rover, een paradepaardje van Tata Motors, kwam alvast met een waarschuwing. Het FD meldde:
‘Een harde brexit brengt £80 mrd aan investeringen in het Verenigd Koninkrijk door automaker Jaguar Land Rover (JLR) in gevaar. De fabrikant vreest in een dergelijk scenario jaarlijks £1,2 mrd aan extra kosten te moeten maken door onder meer tragere leverantie van onderdelen; 40% daarvan importeert JLR nu uit EU-lidstaten.’
(ThyssenKrupp Steel is een belangrijke leverancier voor Jaguar Land Rover in Engeland.)
Goedkeuring mededingingsautoriteit EU
Gevraagd werd of men problemen verwacht met de Deense Margarethe Vestager, de Eurocommissaris voor Mededinging. Hierop was het antwoord dat er al vooraf overleg is geweest met Vestager en dat deze fusie niet het eerste staaldossier voor haar is. Ze is al goed ingevoerd in de staalmaterie. Of wel of geen bedrijfsonderdelen moeten worden verkocht wordt afgewacht. Wanneer de fusie definitief kan worden afgerond is aan de Eurocommissaris en haar tempo kan niet worden beïnvloed. Daarom worden hierover geen nadere uitspraken gedaan. (Men hoopt eind 2018, anders begin 2019.)
Schaken zonder koning, crisis bij ThyssenKrupp
Vriend en vijand werden enkele dagen na de persconferentie verrast door de mededeling van Heinrich Hiesinger dat hij het bijltje er bij neergooit en zijn ontslag heeft aangeboden aan zijn Aufsichtsrat. Een tweede koningsdrama tijdens de fusieonderhandelingen. In de Duitse weekendkranten veel aandacht voor dit drama dat niemand had zien aankomen. Ook binnen Tata was men stom verbaasd en onaangenaam verrast.
Hiesinger voelde zich onvoldoende gesteund en de kritiek van activistische aandeelhouders, zoals Elliott, nam ongekende proporties aan. Afgelopen vrijdag heeft de Aufsichtsrat zijn ontslag geaccepteerd en zij hebben geen interim-voorzitter aangewezen omdat zij, naar eigen zeggen, een zorgvuldige procedure wil volgen. Voor het Duitse bedrijfsleven een bijzondere beslissing. De driekoppige Raad van Bestuur moet voorlopig gezamenlijk de honneurs waarnemen. Dit betekent ook uitstel van de beslissing over de nieuwe strategische koers van ThyssenKrupp. De Aufsichtsrat is hierover zeer verdeeld.
In Duitsland is de onzekerheid onder het personeel toegenomen omdat men vreest dat het concern in delen wordt opgesplitst en verkocht met alle gevolgen van dien voor de werkgelegenheid. Daarom hebben de werknemers hun vertrouwen opgezegd in Ursula Gather van de Alfried Krupp Stichting omdat zij Hiesinger onvoldoende heeft gesteund in zijn strijd tegen de activisten en zich niet eerder duidelijker had uitgesproken voor de joint venture. Deze stichting is de grootste aandeelhouder van ThyssenKrupp. Niet duidelijk is of dit consequenties heeft voor de joint venture. De fusieovereenkomst is goedgekeurd door een verdeelde Aufsichtsrat en zij zullen de overeenkomst niet openbreken. In detail moet het fusieplan nog uitgewerkt worden en er zijn wel enkele serieuze hobbels te nemen. Enige vertraging in de uitvoering is niet uitgesloten omdat de nieuwe topman zich moet inwerken en een band moet opbouwen met zijn tegenspeler bij Tata. Immers werkende weg moeten er nog belangrijke beslissingen worden genomen. Denk bijvoorbeeld maar eens aan het gedetailleerd invullen van de 4000 arbeidsplaatsen die gaan vervallen en het invullen van alle managementposities. Verschillende culturen zijn vaak bottlenecks bij fusies dat is al zo vaak in de fusiepraktijk gebleken. Bij de joint-venture moet er maar liefst rekening worden gehouden met vier culturen: Duitse, Engelse, Nederlandse en Indiase verdeeld over de twee fusiebedrijven.
Chess Tournament 2019
Het toernooi wordt in die zin bijzonder dat het of de laatste versie wordt onder de naam van Tata Steel of de eerste versie onder de naam van thyssenkrupp Tata Steel. In de historie van het toernooi een belangrijke mijlpaal.
In het vierde kwartaal zal er meer over bekend zijn en weten we ook welke Masters en Challengers uitgenodigd zijn. Het wordt spannend wie er naar Wijk aan Zee komen met voorafgaand een wereldkampioenschap dit jaar, daarna een London Chess Tournament en de sterke opkomst van het toernooi in Gibraltar dat met Tata Chess overlapt. (Tata Steel Chess van 11-27 januari en Gibraltar van 21-31 januari.)
Maar belangrijker en net zo spannend is misschien wel over enkele weken te horen wie toetreden tot de nieuwe directie en tot de nieuwe Raad van Commissarissen van de joint venture. En ook welke veranderingen er bij Tata Steel Nederland worden verwacht. Het is belangrijk dat deze nieuwe gremia het schaaktoernooi een warm hart blijven toedragen en het ook blijven ondersteunen.
In Nederland heeft men bij Tata Steel aangegeven hoe men de komende 100 jaar staal maken al voor zich ziet. De wereld kan niet zonder staal en in IJmuiden droomt men al van nieuwe technologieën waarbij er geen uitstoot van CO2 en andere stoffen meer is, er energieneutraal gewerkt kan worden, er nog betere materialen ontwikkeld kunnen worden en alle staal 100% gerecycled zal worden.
Mogen wij dan ook dromen over nog 100 jaar een fantastisch schaaktoernooi in welke vorm dan ook?
Koninklijke Hoogovens 100 jaar!
Eerst is van belang dat over twee maanden het 100-jarig bestaan wordt gevierd van onze Koninklijke Hoogovens! Ga vooral de mooie verhalen eens lezen op de jubileumsite!
Website: www.100jaarstaal.nl
(Lees ook deel 1, deel 2, deel 3, deel 4, deel 5, deel 6, deel 7, deel 8, deel 9, deel 10, deel 11, deel 12, deel 13, deel 14, deel 15, deel 16, deel 17, deel 18, deel 19, deel 20, deel 21, deel 22, deel 23, deel 24, deel 25, deel 26, deel 27, deel 28 deel 29, deel 30, deel 31 deel 32, en deel 33)
