Schaakrubrieken weekend 14 juli 2018
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Eigenzinnig kampioen
Sergey Tiviakov, die vorige week voor de derde keer kampioen van Nederland werd, is een eigenzinnig man. In het schaken, waarin hij vasthoudt aan zijn eigen openingsvarianten waarin hij voortdurend nieuwe verfijningen aanbrengt, maar ook in het gewone leven. Aan het begin van deze eeuw maakte hij op zijn vele verre reizen foto’s van ufo’s, aura’s en wezens uit een parallelle wereld, en hij was teleurgesteld dat de Nederlandse schakers daar niet voor openstonden. Niet uit het veld geslagen twitterde hij vorig jaar nog een foto rond van een ufo die in Spanje was gespot, en ook verspreidde hij een Russisch artikel dat het Nederlandse onderzoek naar het neerhalen van de MH17-vlucht bestreed. Russen geloven de vreemdste dingen, Nederlanders noemen alles een samenzweringstheorie. Tiviakov gaat kalm zijn eigen weg. Hij is geboren in 1973 en toen hij in 1998 uit Rusland naar Nederland kwam, had hij al een mooie carrière achter de rug, onder meer als lid van het Russische team dat in 1994 de olympiade in Moskou won.
In Nederland werd hij twee keer eerder landskampioen en in 2008 was hij kampioen van Europa. Daarnaast is hij de meest onvermoeibare reiziger die het Nederlandse schaak gekend heeft. Hij won tientallen open toernooien, in alle werelddelen. Ik heb het niet nageteld, maar ik geloof hem als hij zegt dat hij in 2004 en 2005 een wereldrecord heeft gevestigd dat nog steeds staat: 110 opeenvolgende serieuze toernooipartijen zonder nederlaag, vaak tegen topspelers. Hij is trainer van Machteld van Foreest, die 10 jaar oud is, maar al Nederlands kampioen bij de jonge mensen tot en met 14 jaar. Ze wil wereldkampioen worden. Er valt veel van Tiviakov te leren, onder meer geduld, geduld en nog eens geduld. Voor een jong schaakstertje is ongeduld misschien ook een deugd.
Sergey Tiviakov – Loek van Wely, NK Amsterdam 2018
1. e4 c5 2. c3 Pf6 3. e5 Pd5 4. Pf3 e6 5. Lc4 d6 6. d4 cxd4 7. cxd4 Pb6 Dit is vaak gespeeld, maar mij lijkt het vreemd om het paard naar een slecht veld te verplaatsen. 8. Ld3 dxe5 9. dxe5 Pa6 10. 0-0 Pc5 Een stelling die Van Wely al vier keer eerder had en dus op zijn duimpje kende. Toch toont Tiviakov aan dat zwart problemen heeft. 11. Le2 Dxd1 12. Txd1 Pd5 13. Lc4 Pb6 14. Lb5+ Ld7 15. Pc3 a6 16. Le2 Pba4 17. Pxa4 Lxa4 18. b3 Lc6 19. Lb2 Le7 20. Pd4 Le4 21. f3 Lg6 22. a4 Td8 Zwart zou graag 22…0-0 doen, maar wegens 23. b4 Pd7 24. Pxe6 gaat dat niet. 23. b4 Pd7 24. b5 a5 25. Lc3 Hoe moet zwart zijn a-pion dekken? 25…b6 is slecht wegens 26. Pc6 en 25…Ta8 is droevig. Misschien ging 25…Lc5 met het idee 26. Lxa5 Ta8 gevolgd door 27…Lc2. 25…Lb4 26. Lxb4 axb4 27. a5 Nu zijn wits pionnen te sterk. 27…b3 Dit lijkt een tegenkans, maar het helpt niet. 28. Pxb3 Lc2 29. Txd7 Txd7 30. Pc5
Zwart verliest zijn b-pion, want na 30…Tc7 komt 31. Pxb7 Txb7 32. a6, waarna wit een toren terugwint en een beslissende pion voor blijft. 30…Td5 31. Pxb7 Txe5 32. Kf2 Wit staat gewonnen. 32…Lb3 33. Tc1 Ke7 34. a6 Ta8 35. Tc7+ Kf6 36. Pd6 Td5 37. Pe4+ Kg6 38. b6 Zwart gaf op.
Partij in de viewer:
Van Foreest geeft NK nog enig jeugdig elan
Vaak is gezegd en geschreven dat schaken op hoog niveau een spel voor jongeren is geworden. Het klinkt aannemelijk en in sommige landen deelt de jongste generatie inderdaad de lakens uit, maar niet in Nederland. Bij ons werd de 45-jarige Sergei Tiviakov kampioen bij de mannen en de 50-jarige Zhaoqin Peng bij de vrouwen. De kampioen bij de mannen is niet de enige die zijn juniorentijd ver achter zich heeft gelaten. De gemiddelde leeftijd van de NK-deelnemers bleef steken op 38 jaar dankzij Jorden van Foreest (19), veruit de jongste van de acht. De getalenteerde spelers tussen de 20 en 30 jaar hebben gekozen voor een maatschappelijke carrière. De rating van jongeren als Robby Kevlishvili, Thomas Beerdsen en Jordens broer Lucas is nog niet hoog genoeg voor toelating tot het NK. Een extra kans in een kwalificatietoernooi, zoals dat vroeger altijd plaatsvond, kregen zij ditmaal niet. De samenstelling van het NK-veld verandert de laatste jaren nauwelijks. Zes van de acht spelers deden in 2017 ook mee. Het zouden er zeven zijn geweest als de zieke Benjamin Bok niet was vervangen door Tiviakov. De enige debutant was Koen Leenhouts, die zijn entreebewijs verdiende in het open NK in Dieren. Naast Tiviakov, die de hoofdprijs én 20 kostbare ratingpunten veroverde, kon alleen Van Foreest met enige tevredenheid afscheid nemen van het toernooi. Met winstpartijen in de laatste twee ronden eindigde hij na een matig begin op de gedeelde tweede plaats en hield hij zijn rating ongeveer intact.
Leenhouts – Van Foreest Amsterdam, NK 2018
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 Lg7 4. e4 d6 5. f3 0-0 6. Lg5 c5 7. d5 e6 8. Dd2 exd5 9. cxd5 a6 10. a4 Da5 11. Ta3 Pbd7 12. Ph3 Pe5 13. Pf2 Ph5 Een niet eerder in de toernooipraktijk getest pionoffer. Na 14. Le7 Te8 15. Lxd6 f5 16. Le2 Pf7 17. Lg3 Pxg3 18. hxg3 Ld4 heeft zwart ruime compensatie. 14. Le2 f5 15. exf5 gxf5 16. 0-0 Pg6 17. Lh6 Ld7 18. Lxg7 Kxg7 19. g3 Tae8 20. f4 Pf6 21. Lf3 Tf7 22. Taa1 Tfe7 23. Pce4 De ruil van de dames komt alleen zwart ten goede. 23 … Dxd2 24. Pxd2 b5 25. axb5 Lxb5 26. Tfc1 Te3 27. Kg2
Partij in de viewer:
Deloitte NK schaken
De nieuwe kampioen van Nederland heet Sergej Tiviakov. Hij won dit keer met overmacht, een ronde voor het einde was hij al niet meer in te halen. Ook in 2006 en 2007 werd hij nationaal kampioen maar dat was toen niet zo overtuigend. Sergej, geboren in 1973, is van de Russische schaakschool, zijn spel is positioneel, hij houdt van kleine middelen. In 1989 werd hij wereldkampioen tot achttien jaar maar ‘ik heb als jeugdspeler nooit gedroomd dat ik wereldkampioen was, ik vond mijn schoolstudie net zo belangrijk’. Opmerkelijke uitspraken van zo’n groot talent, die hij desgevraagd deed tijdens de opening van dit NK 2018. In 1994 won hij met het Russische team de gouden medaille op de Olympiade. In 1997 vestigde Sergej zich in Groningen, hij leerde zichzelf vloeiend Nederlands door het woordenboek uit het hoofd te leren. Alleen met de zinsconstructie maakt hij fouten, vermoedelijk houdt hij de Russische zinsbouw aan. Hij won met het Nederlandse team het EK-landenteams in 2001 en 2005. In 2008 werd hijzelf Europees kampioen. Naast veel spelen traint Sergej anderen, zoals ons grootste talent de 10-jarige Machteld van Foreest.
S. Tiviakov – L. van Wely
In de voorlaatste ronde kon achtvoudig en regerend kampioen Loek van Wely zijn dramatische optreden nog een heel klein beetje opkrikken door van de koploper te winnen en zo de spanning aan kop terug te brengen. Het werd een eenzijdig gevecht dat Tiviakov in zijn eigen stijl dicteerde.
1.e4 c5 2.c3
Kleine middelen.
2…Pf6 3.e5 Pd5 4.Pf3 e6 5.Lc4 d6 6.d4 cxd4 7.cxd4 Pb6 8.Ld3 dxe5 9.dxe5 Pa6 10.0-0 Pc5 11.Le2 Dxd1 12.Txd1 Pd5
Wit heeft meer ruimte, dat is alles maar het is niet niks.
13.Lc4 Pb6 14.Lb5+ Ld7 15.Pc3 a6 16.Le2 Pba4 17.Pxa4 Lxa4 18.b3 Lc6 19.Lb2 Le7 20.Pd4 Le4 21.f3 Lg6 22.a4 Td8 23.b4 Pd7 24.b5 a5 25.Lc3
25…Lb4? 26.Lxb4 axb4 27.a5 b3 28.Pxb3! Dat is de weerlegging. 28…Lc2 29.Txd7 Txd7 30.Pc5 Td5 31.Pxb7 Txe5 32.Kf2 Lb3 33.Tc1 Ke7 34.a6 Ta8 35.Tc7+ Kf6 36.Pd6 Td5 37.Pe4+ Kg6 38.b6 en zwart gaf op, er gaat sowieso een toren verloren en dan heeft wit nog een vrijpion.
De tweede plaats werd uiteindelijk gedeeld door vier man: Erwin l’Ami, Erik van den Doel, Jorden van Foreest en Ivan Sokolov. De twee eerstgenoemden vielen op het eind wat terug, de twee laatstgenoemden maakten een zwakke start aan het eind weer goed. Onderling maakten ze alle vier 1,5 uit 3.
Dit was de enige keer tijdens het NK dat Tiviakov in de problemen kwam. Wit kan winnend afwikkelen met 36.Txh7 Le5 37.Thf7+ Kg8 38.Tfe7 Kf8 39.Lxe6 Lxe6 40.Txe6 en als b6 valt duurt het niet lang meer. Waarom Jorden zijn torens van de zevende rij haalt blijft de prangende vraag. 36.Tdf7+ Ke8 37.Tf2? Lg3 38.Tg2 Tc3 39.Txh7 Lf5 40.Te2 Lg4 41.Td2 Tc7! Zo wordt het matbeeld op de onderste rij eruit gehaald. 42.Th8+ Ke7 43.Tb8 Le5 44.Txb6 Tc145.Ka3 Lf5 46.Te2 Direct 46.Ta6 is beter, met pion a5 zit de witte koning opgesloten. 46…Ta1+ 47.La2 Ld4 48.Tc6 Kd7 49.Td2 e5 50.Tf6 Le4 51.Tf7+ Kc8 52.Th2 Lc5+ 53.Kb2 Ld4+ 54.Ka3 Lc5+ remise.
Slotstand NK 2018
1.Tiviakov 5,5 2.L’Ami, Van Foreest, Van den Doel, Sokolov 4 6.Ernst 3 7.Van Wely 2 8.Leenhouts 1,5
Partijen in de viewer:
Hoewel ze niet meer op de voorgrond treden, zijn de Polgar-zusters natuurlijk nog altijd bekend, al lijkt het erop dat bij de schaaklessen die op clubs en scholen aan de lieve jeugd worden gegeven, de schaakgeschiedenis een verwaarloosd onderdeel is, zodat zelfs de naam Euwe geen belletje meer doet rinkelen. Susan, Sofia en Judit werden in het Joods-Hongaarse gezin van de Polgars thuis onderwezen en niet op school, waarbij vader Polgar wilde aantonen dat training op zeer jeugdige leeftijd op een bepaald onderdeel belangrijker was dan talent. Een omstreden stelling, maar het is een feit dat ze alle drie zeer sterke schaaksters werden, tot grote vreugde van de schaakwereld, die de vader dankbaar was dat hij niet polsstok-hoogspringen had gekozen. Over de talentrijkste (dus toch!) van de drie, Judit, is nu bij New In Chess een boek verschenen: The winning tactics of chess legend Judit Polgar (ISBN 978-90-569-1770-8, € 23). Onlangs kwamen we haar naam al tegen in de strijd om de wereldtitel. Judit Polgar — die niet meedeed aan vrouwentoernooien — is de enige vrouw die de wereldtitel ooit heeft bereikt. Zoals de titel van het boek al aangeeft, was Judit Polgar vooral een aanvallende speelster die geboren was voor 1.e4 en als de tegenstander dan 1..c5 speelde ging zij er even goed voor zitten en was het vaak offeren geblazen. In ieder geval wilde zij altijd het initiatief grijpen, zoals ook te zien is in de partij van deze rubriek. De auteur heeft heel wat materiaal verzameld waaruit het tactische talent van Judit (1976) naar voren kwam. Susan (1969) werd wereldkampioen bij de dames en Sofia (1974) behaalde in een gemengd toernooi een van de hoogste prestaties ooit, dus vader Polgar heeft achteraf niet aan zijn opzet hoeven twijfelen. Inmiddels zijn de dames getrouwd en bekinderd en nog matig actief op het net of met cursussen.
Partijen tussen Judit en wereldkampioen Anand waren meestal spectaculair, doordat beiden wel hielden van een tactische strijd. Zoals in deze partij, Polgar-Anand, ik zou haast zeggen: uiteraard een Siciliaan.
1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 Najdorf riep dan enthousiast naar zijn vrouw: ‘Ze spelen mijn variant!’ 6.Le3 ook Lg5 kan e6 7.g4 e5 8.Pf5 g6 9.g5. Daar begint het al en Anand doet vrolijk mee. 9.gxf5 10.exf d5 11. Df3 d4 12.0-0-0 Pbd7 Dit alles zal men tegenwoordig niet zo snel meer in een grootmeesterpartij tegenkomen, maar het verhoogt wel de lol van het naspelen. Het is leuk na te gaan wat de computer ervan vindt. 13.Ld2 dxc 14.Lxc3 Lg7 15.Tg1 0-0 16.gxf Dxf6 17.De3 Het is opmerkelijk om te zien dat wit ondanks het stuk minder naar hartelust kan aanvallen en dreigen (bijvoorbeeld Txd7 en dan Lxe5). 17.Kh8 18.f4 Db6 19.Dg3 Dh6 20.Td6 f6 Gedwongen. Anand is aan het keepen en inmiddels leven de zwarte stukken in de verstrooiing. 21.Ld2 e4 22.Lc4 b5 23.Le6 Ta7 24.Tc6 a5 25.Le3 Tb7 26.Ld5 Dreigt Txc8. Tb8 27.Tc7 b4 De zetten van Anand op de damevleugel helpen niet veel, ze lijken op het laatste sigaretje van een terdoodveroordeelde. 28.b3 Tb5 29.Lc6 Txf5. Nu wint wit het stuk terug via 30.Txc8 Txc8 31.Lxd7 Tcc5 32.Lxf5 Txf5 33.Td1 Kg8 34.Dg2 1-0
Partij in de viewer:
Probleem 2689 is een driezet van Rice:
Sergei Tiviakov is gewoon nog een grootheid
Dat Sergei Tiviakov Nederlands kampioen zou worden, zou drie weken geleden niemand hebben voorspeld. Hij stond toen namelijk nog niet op de deelnemerslijst. Benjamin Bok moest zich echter terugtrekken vanwege een ziekenhuisopname, waarna Tiviakov de eerstvolgende kandidaat was. Hij was op familiebezoek in Rusland, maar vond de uitnodiging zo fijn dat hij voortijdig terugkeerde. Onvoorbereid won hij het toernooi, maar het is overdreven om nu van een grote sensatie te spreken. De 45-jarige Groninger is wat gezakt op de Nederlandse ranglijst, maar is natuurlijk nog steeds een grootheid.
Toen Tiviakov in 1997 in Nederland kwam, was hij al wereldkampioen geweest tot zestien en tot achttien jaar. In 1994 bereikte hij de WK-kandidatenmatches van de alternatieve bond van Kasparov en in datzelfde jaar won hij met het Russische team de Olympiade. In 1995 bereikte hij de veertiende plaats op de wereldranglijst.
Na drie tweede plaatsen op het Nederlands kampioenschap achter Loek van Wely, werd hij in 2006 en 2007 kampioen. In 2008 behaalde hij zijn grootste succes, Tiviakov werd Europees kampioen. Dat was hij ook al met het Nederlandse team, in 2001 en 2005.
Tiviakov won talloze toernooien over de hele wereld, meestal open toernooien. In Nederland won hij bijna alle grote toernooien: Groningen, Dieren, Vlissingen, Amsterdam, Leiden en Hoogeveen. Tiviakov is dus een grootheid en op routine won hij vorige week zomaar weer eens het Nederlands kampioenschap. Hij won zijn vier partijen met wit, speelde zijn drie zwartpartijen remise en eindigde maar liefst anderhalf punt voor zijn naaste belagers. Titelverdediger Loek van Wely, achtvoudig kampioen, was na vier ronden al uitgeschakeld en eindigde als zevende van de acht. In de voorlaatste ronde schoof Tiviakov hem langzaam van het bord, waarmee hij zijn titel een ronde voor het einde al veiligstelde.
Tiviakov-Van Wely
1.e4 c5 2.c3 Pf6 3.e5 Pd5 4.Pf3 e6 5.Lc4 d6 6.d4 cxd4 7.cxd4 Pb6 8.Ld3 dxe5 9.dxe5 Pa6 10.0-0 Pc5 11.Le2 Dxd1 12.Txd1 Tiviakov is altijd de man van de kleine middelen en ziet dameruil dus niet als een stap op weg naar remise. Wat die kleine middelen hier zijn, is nog niet duidelijk. 12…Pd5 13.Lc4 Pb6 14.Lb5+ Of toch niet? Met Le2 had hij kunnen vragen of zwart met Pd5 de zetten zou willen herhalen. 14…Ld7 15.Pc3 a6 16.Le2 Pba4 17.Pxa4 Lxa4 18.b3 Lc6 19.Lb2 Le7 20.Pd4 Le4 21.f3 Lg6 22.a4 Td8 23.h4 Pd7 24.b5 a5 25.Lc3 Bijna geruisloos, op z’n Tiviakovs, heeft hij toch een voordeeltje gekregen. Het is logisch dat zwart niet op 25….b6 26.Pc6 wil ingaan. Maar zijn tegenactie klopt niet. 25…Lb4 26.Lxb4 axb4 27.a5 b3
Partij in de viewer:
Grootmeester Zhaoqin Peng is Nederlands kampioen geworden bij de vrouwen. In de laatste ronde van het NK in Amsterdam versloeg ze de kampioen van vorige jaren, Anne Haast. Peng behaalde de titel voor de veertiende maal.
1. Pf3 a6 Een zet waarmee vroeger Miles won van Karpov. 2. d4 b5 3. c3 Lb7 4. a4 e6 5. Lg5 Pf6 6. Pbd2 De ongebruikelijke opening komt bekend voor. Met zetverwisseling is de Torre-aanval op het bord gekomen. 6. … h6 7. Lxf6 Dxf6 8. e4 Mij lijkt beter eerst op b5 te slaan en de torens te ruilen. 8. … b4 9. Ld3 c5 Duidelijk een zetje van Haast dat verraadt dat ze moest winnen om haar titel te behouden. Veiliger was Dd8, Le7 en de korte rokade te spelen. 10. 0-0 d6 11. e5 Een interessant idee is ook 11. a5! om veld a4 beschikbaar te hebben voor de dame. 11 … dxe5 12. dxe5 Dd8 13. De2 Pd7 14. Tfd1 Le7 15. Le4 Lxe4 16. Dxe4 0-0 En eindelijk heeft Haast nu pas tijd voor de veiligheid. 17. Pc4 Dc7 18. h4 Peng heeft aanvalsplannen op de koningsvleugel op het oog. 18. … Tfd8 19. Td3 Pb6 20. Pxb6 Dxb6 De oud-kampioene heeft het voor elkaar om een gelijkwaardige stelling te krijgen uit de risicovolle opening, maar ja ze moet wel winnen. 21. Tad1 Da5 22. Db7 Kf8 22. … Te8 was wellicht beter geweest, omdat op 23. Td7 zwart 23. … Dxa4 achter de hand heeft. 23. cxb4 cxb4? Met de dame slaan betekent remise. 24. b3? Peng had een veel sterkere voortzetting: 24. Pd4! 24. … g6 25. g3 Tab8 26. De4 Dc7? Haast moet hier de torens ruilen met 26. … Txd3 27. Txd3 Td8. 27. h5!
In de eindstand van het Nederlands kampioenschap voor vrouwen, waaraan acht vrouwen meededen, behaalde Zhaogin Peng 6 punten, Tea Lanchava bleef een half punt achter en eindigde met 5,5 punt. Rosa Ratsma veroverde de derde plaats met 5 punten en de ontkroonde kampioen Anne Haast moest genoegen nemen met de vierde plaats met 4,5 punt.
Partij in de viewer:
Miles moest wel iets ongewoons verzinnen tegen Karpov, want hij had tot dan toe 5 van de 7 partijen verloren en nog niet gewonnen. De stand werd uiteindelijk 12-2 voor Karpov bij 14 remises. Hierbij die partij met aantekeningen van Miles, bewerkt door Keene. www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1068157