FritzSSS* en het Broekhuis NK Schaken 2000 in Rotterdam
Schaakhistorie
Johan Hut schrijft een serie over onze schaakhistorie en zijn eerste aflevering gaat over Fritz$$$ op het NK. Omdat de commentaarbox zich minder leent voor een uitgebreide reactie in de plaats hiervan dit artikel.
Bijzonder was dat vijf van de deelnemers aan het NK 2000 ook actief waren bij het NK 2018. In 2000 deden Van Wely, Van den Doel, Grooten, Reinderman en Tiviakov mee. Grooten toen in een dubbelrol want hij schreef ook een wekelijkse schaakcolumn voor dagblad Trouw.
In 2018 deden Van Wely, Van den Doel en Tiviakov mee aan het NK en verzorgden Grooten en Reinderman uitgebreide NK-verslagen op onze site.
Teleurgestelde sponsor
Ik begin met het slot van het artikel van Johan Hut:
Sponsor Siem Broekhuis: “Voor het schaken heeft het veel publiciteit opgeleverd. Ik heb nog nooit zo veel televisieploegen gezien, maar de naam Broekhuis is nauwelijks gevallen. Ik kijk er met gemengde gevoelens op terug. Ik denk dat ChessBase de grote winnaar is.”
Siem Broekhuis was na dit vierde NK dat hij sponsorde inderdaad een teleurgesteld man. Die indruk kreeg ik toen ik hem na het NK sprak. Samen met zijn vrouw Jeanette en medewerkers van zijn bedrijf hadden zij zich ingespannen om de NK’s tot een groot succes te maken. De editie in 1997 in het Maasgebouw naast de Kuip van Feyenoord, de tweede editie in 1998 in zijn kantoor aan de Rotterdamse Marten Meesweg, dit NK werd geopend door de Feyenoorder Willem van Hanegem. De derde (met een wildcard voor Zhaoqin Peng!) en vierde editie in het Rotterdamse Bibliotheektheater.
Siem begreep niet dat de media nauwelijks de officiële naam van het toernooi wilden gebruiken en het hielden bij het NK Schaken 2000, de sponsornaam deed er helemaal niet toe, daar hadden zij geen boodschap aan. Journalisten waren Oost-Indisch doof als hij hierover opmerkingen maakte. Door de deelname van de computer kreeg het NK in 2000 erg veel aandacht mede doordat onderlinge ruzies niet ontbraken. Feest voor de media.
Er waren meer dan 15 Nederlandse journalisten die ruim 70 artikelen schreven over dit NK. Daarnaast was er ook veel internationale belangstelling. De naam Broekhuis moest je met een lantaarntje zoeken in de Nederlandse schrijfsels. Alleen de Rotterdamse journalisten waren consequent met het noemen van de officiële naam van het NK. Zij wisten op waarde te schatten hoe belangrijk dit was voor de kleine Rotterdamse ondernemer. Ook in de dagelijkse radiopraatjes met een vooruitblik op de nieuwe ronde en op tv werd de officiële naam zoveel mogelijk vermeden. De meest in het oog springende schaakcolumn was die van Lex Jongsma in dagblad De Telegraaf waarin hij ongemeen fel uithaalde naar collega Hans Ree. Wat schrijft men vandaag de dag toch lieve stukjes!
En inderdaad met een sponsorbedrag van slechts 12.000 gulden, een koopje, was Chessbase de grote winnaar. Frederic Friedel, een van de oprichters van het Duitse bedrijf Chessbase, die ook enkele dagen in Rotterdam aanwezig was kon meer dan tevreden zijn. Wat een exposure! Hans Böhm maakte nog de opmerking bij het prijzengeld van 165.000 gulden of er niet een nul te weinig stond nu Chessbase met ‘Het Beest’ had meegedaan en zoveel publiciteit had gekregen.
Siem Broekhuis had met zijn bedrijf Broekhuis Training meer dan een half miljoen gulden in de vier edities geïnvesteerd nog afgezien van de inzet van hemzelf, zijn vrouw en de staf van zijn bedrijf. Een flink bedrag voor een bedrijf dat door keihard werken was opgebouwd. Zijn vrouw Jeanette verzorgde de dagbulletins met veel aandacht voor kleine persoonlijke dingen. Randzaken zijn minstens net zo belangrijk! Na dit NK zag je bij hem de grote twijfel of hij nog wel een vijfde keer wilde meedoen. Daar kwam nog bij dat hij intern stevige kritiek kreeg van zijn managementteam. Het team was van mening dat veel geld stoppen in het schaken nauwelijks iets opleverde voor het bedrijf en dat het geld beter anders geïnvesteerd kon worden. Binnen twee weken na het NK 2000 hakte Siem intern de knoop door. Hij zou stoppen met het NK Schaken in Rotterdam.
In 1999 was er de schaakpartij tussen Jan Timman en oud-wereldkampioen Gary Kasparov die speelden met echte containers als schaakstukken op een van de grote Rotterdamse containerterminals. Ook het jaarlijkse fameuze EBB-toernooi liep op zijn einde. De (deel)gemeentes in het havengebied kregen elk een grootmeester toegewezen. De grootmeesters gaven ’s morgens een lezing of een simultaan in de (deel)gemeente en ’s middags waren zij aanvoerder van een snelschaakteam van 20 schakers uit de (deel)gemeente die met elkaar streden om prachtige geldprijzen. De winnende teams mochten in de regio goede doelen uitzoeken waaraan zij de geldprijs wilden schenken. Kosten noch moeite werden gespaard. De kersverse burgemeester Ivo Opstelten reikte op het NK van 1999 de prijzen uit en deed dit in 2000 bij het EBB-toernooi.
Het stoppen met het NK luidde het voorlopige einde in van sponsoring van grote schaakevenementen in Rotterdam. Bij de gemeente Rotterdam kwam, door alle ontwikkelingen, schaken helaas op een lager pitje te staan.
In de regio hadden we gelukkig nog de Schaakmarathon in Dordrecht waar gestreden kon worden om het NK Snelschaak. Sinds 1996 zijn er veertien edities gehouden waaraan per keer 200 schakers deelnamen. Het was erg populair bij de schakers en bij de Nederlandse schaaktop.
Van 2001-2005 organiseerde en financierde Adviesbureau Schrijvers het NK Rapidschaak in Hellevoetsluis. Hieraan deden jaarlijks 400 schakers mee waaronder een belangrijk deel van de Nederlandse schaaktop. En de condities voor de top waren niet mis.
Hans Zoethoutmaar (Rotterdam Topsport) was lid van het Organisatiecomité van de NK’s in Rotterdam. Hij heeft zich ingezet om het Tata Steel Chess Tournament in 2015 en 2017 naar Rotterdam te halen. En met groot succes!
Siem Broekhuis (1943-2013)
Siem was een rasechte Rotterdammer. Geboren in een arbeiderswijk niet ver van de Unileverfabriek waar zijn ouders elkaar hebben leren kennen. Tijdens vakantiewerk op het ss Nieuw Amsterdam had hij zijn vrouw leren kennen, de Amerikaanse Jeanette Nehls, die op doorreis was naar Duitsland waar zij een jaar zou gaan studeren. In 1965 zijn zij in Ohio, in het geboortedorpje van Jeanette, getrouwd en kregen twee zonen Rob en Frits. In 1970 studeerde Siem af als scheikundig ingenieur en ging werken bij Esso in Rotterdam in verschillende managementfuncties. Jeanette was docente Engels aan de lerarenopleiding van de Rotterdamse Nutsacademie.
Beiden hadden het verlangen een eigen bedrijf te beginnen. In 1985 gaf Siem zijn goed betaalde baan bij Esso op en begon Broekhuis Training. Met een klein leslokaal in Rotterdam verzorgde hij computeropleidingen waaraan een grote behoefte was. Het bedrijfje groeide in 15 jaar uit met vestigingen in twaalf plaatsen in Nederland (op basis van franchiseformules). Siem zag de sponsoring van de NK’s ook als een bekroning van het werk van hem en zijn vrouw. In 2002 gingen Siem en Jeanette van een welverdiend pensioen genieten. Het bedrijf ging helaas enkele jaren later failliet. Bij Siem werd de ziekte van Alzheimer vastgesteld, een lange slepende ziekte. Zijn laatste jaren bracht hij door in de Meeuwenhof te Rotterdam-Hoogvliet waar hij liefdevol werd verzorgd. Bron: Jeanette Broekhuis
Deelname van ‘Het Beest’
Toen Siem Broekhuis de beslissing nam om voor de vierde keer het NK in Rotterdam te faciliteren was er nog geen sprake van het meedoen van ‘Het Beest’. Dat kwam pas later. Hij vond de ruzie rond het meedoen van ‘Het Beest’ maar niets. Voordat het toernooi begon was de sfeer al flink bedorven. En het had weinig gescheeld of het NK was een grote mislukking geworden. Het risico was groter geworden doordat Bosboom na een paar zetten opgaf en ‘Het Beest’ hiermee het tweede gratis punt in de schoot geworpen had gekregen. Er was niet alleen verdeeldheid onder de spelers en de journalisten maar ook paniek en ergernis bij de sponsors en bij de organisatoren.
Bij Geurt Gijssen, de toernooidirecteur, kon je toen beter uit de buurt blijven en Siem Broekhuis publiceerde een brief waarin hij liet merken dat hij het onsportief vond dat deelnemers niet tegen ‘Het Beest’ wilden spelen. Met name verweet hij Bosboom onsportief gedrag. Hij vond ook dat de waarde van het NK ernstig werd aangetast. Hij deed een beroep op de deelnemers om gewoon tegen ‘Het Beest’ mee te doen en hun bezwaren tot de evaluatie na het NK uit stellen. Deze oproep werd niet door alle deelnemers met evenveel enthousiasme ontvangen. Volgens sommigen moest deze brief aan de KNSB worden gericht en niet aan de spelers.
Maar Loek van Wely vond het een terechte actie van de sponsor omdat het volgens hem nu pijnlijke ontwikkelingen waren voor het schaken. Van Wely moest er niet aan denken dat ‘Het Beest’ kampioen zou worden, dan was de ellende niet te overzien. En met twee gratis punten zou het zomaar kunnen.
Frans Morsch, de programmeur van Fritz, had tegen een journalist van dagblad Trouw gezegd dat als hij vooraf had geweten dat Bosboom ook niet zou spelen tegen ‘Het Beest’ hij (en Chessbase) zich met FritzSSS* hadden teruggetrokken uit het NK. Frans Morsch vertelde ook dat hij een officieel verzoek kreeg van een van de deelnemers om zich alsnog terug te trekken nu het aantal weigeraars op twee was gekomen.
Morsch kreeg veel ongevraagde adviezen wanneer een computer wel of niet gewenst was bij toernooien. Volgens de journalist van dagblad Trouw opperde Dimitri Reinderman de idee om de Nederlandse kampioen computerschaak te laten spelen tegen de kampioen mensenschaak. Maar ook dit idee viel niet in goede aarde. ‘Dissident’ Reinderman was lid van het aanbevelingscomité Schaakprotest.nl , een website waar actie werd gevoerd tegen deelname van ‘Het Beest’. Tegen de verwachting in van sommigen speelde Reinderman gewoon zijn partij tegen ‘Het Beest’, dit hadden ze kunnen weten want dat had hij eerder al aangekondigd. Nadat ook Van den Doel tegen ‘Het Beest’ had gespeeld was de kou definitief uit de lucht.
Toen bekend werd dat ‘Het Beest’ ging meedoen aan het NK en er meer prijzengeld beschikbaar was werd er ook een speciale prijs van 2000 gulden ingesteld voor de beste partij tegen ‘Het Beest’. Bij de prijsuitreiking kreeg Siem Broekhuis kritiek omdat de beste partij van mens tegen mens maar 1500 gulden opleverde en die tegen ‘Het Beest’ 2000 gulden. Siem was het hiermee helemaal eens want zijn prijs voor de beste partij was al eerder vastgesteld en de prijs van de beste partij tegen ‘Het Beest’ werd later bepaald toen er meer prijzengeld van andere sponsors beschikbaar kwam. Hij verhoogde zijn prijs ook tot 2000 gulden met de mededeling dat er voor een spectaculaire partij twee spelers nodig zijn. Daarom kreeg Dennis de Vreugt 1500 gulden en de verliezer Manuel Bosboom 500 gulden. Sportieve oplossing. Anti-computerschaakspecialist John van der Wiel kreeg de speciale prijs voor zijn partij tegen ‘Het Beest’.
De 19-jarige Europees Kampioen De Vreugt behaalde als debutant op dit NK zijn derde grootmeesternorm en hiermee had Nederland er weer een grootmeester bij.
Het Journaille
De schaakjournalisten trokken fel van leer tegen het meedoen van ‘Het Beest’. Geen van de voorstanders bleef gespaard. Hans Ree over Prof. dr. Jaap v.d. Herik, adviseur van de KNSB: ‘De Emile Ratelband van de computerwereld.’ Robert Misset : ‘De schaakbond heeft zijn ziel aan de duivel verkocht’. Hans Ree over het KNSB-bestuur: ”Het bestuur heeft het schaken grote schade berokkent door het te doen voorkomen alsof het nationale kampioenschap alleen met publicitaire geintjes levensvatbaar is. Het bestuur zou in schaamte moeten aftreden.’ Gert Ligterink:’Iedereen is gek. Onder het motto vorig jaar een vrouw, nu een computer en volgend jaar iets anders hoopt het bondsbestuur de publiciteit rond het NK tot ongekende hoogte te laten stijgen.’
Er werd zelfs voorgesteld om een standbeeld op te richten voor Paul van der Sterren. Paul was de enige die principieel was en bleef. Hij vond ook dat hij op de achtergrond moest blijven want het zou alleen maar meer publiciteit opleveren voor ‘Het Beest’ en dit wilde hij nu juist niet. Maar hij was en bleef de enige. Nu zou je denken dat de zeer kritische schaakjournalisten de partijen van ‘Het Beest’ links zouden laten liggen in hun verslagen. Maar niets was minder waar. Of ‘Het Beest’ nu won of verloor het kwam in hun verslagen voor incl. de partijen. Was dit toch niet een beetje hypocriet om aan de ene kant voor te stellen om een standbeeld voor Paul van der Sterren op te richten? Er waren zelfs deelnemers die hiervoor een deel van hun extra prijzengeld wilden afstaan. En aan de andere kant vol op het orgel gaan in hun verslagen bij de partijen van ‘Het Beest’. Men stookte liever het vuurtje nog een beetje op in plaats van het te doven! Wat een leedvermaak als een grootmeester van ‘Het Beest’ verloor.
Robert Misset (die Paul van der Sterren citeerde): ‘Gênant om te zien, hoe een goede grootmeester in een uur veranderde in een hopeloze amateur.’
Een zucht van verlichting ging door het Bibliotheektheater toen Loek van Wely Nederlands kampioen werd waarmee hij 40.000 gulden verdiende en een fraai Swarovski schaakspel. De mens Loek had het NK 2000 gered. Van Loek mocht de computer ieder jaar wel meedoen als hij ieder jaar maar meer geld meebracht. Paul v.d. Sterren was de enige die niet meedeelde in het extra prijzengeld. Alle andere deelnemers, ook de zgn. dissidenten, zeiden geen nee tegen het extra geld.
Gert Ligterink had voor aanvang van toernooi het volgende geschreven:
‘De schakersziel is goedkoop. De belofte van het KNSB-bestuur om het prijzengeld met ongeveer 70.000 te verhogen was voldoende om de wankelmoedigen, met uitzondering van Paul van der Sterren, over de streep te trekken.’
Schoolkinderen op bezoek bij het NK
Een grote groep basisschoolkinderen mocht het NK bezoeken en Frans Morsch vragen stellen. Zij konden nergens ‘Het Beest’ vinden. Frans liet zien dat ‘Het Beest’ onder het podium van het theater was verstopt omdat het anders teveel lawaai maakte en daar kunnen schakers niet tegen. Het paste net want ‘Het Beest’ was ca. 75 cm hoog. En waarom ‘Het Beest’ zo’n rare naam had?. Frans legde uit dat Chessbase een Duits bedrijf was en dat Amerikanen de Duitsers vaak Fritz noemen. SSS, legde Frans uit, was de naam van een speciaal zoekprogramma naar schaakzetten met de moeilijke naam State Space Search en het * betekende dat het een gewijzigde versie van het programma was. De kinderen wilden ook weten wat er gebeurde als ‘Het Beest’ kapot ging. Frans vertelde dat hij voor de zekerheid nog een ander Beest bij zich had. (Frans vertelde er niet bij dat hij niet uitsloot dat er met ‘Het Beest’ geknoeid zou worden.) En beide Beesten hadden vier processors, dat kon je vergelijken met een schaakgrootmeester met vier hoofden. Nieuwsgierig die kinderen, nu wisten ze meer dan de meeste schakers!
Een unicum voor Rotterdam!
Onze verwachting in Rotterdam was uitgekomen, het zou een uniek NK worden. De FIDE-regels voorzagen niet in uitsluiting van een computer en het NK-reglement werd voor dit doel speciaal aangepast. De commotie in Rotterdam was het buitenland niet ontgaan en ook de FIDE niet.
Bij de prijsuitreiking las Hans Böhm een beslissing van de FIDE voor. Deze luidde dat in officiële NK’s EK’s en WK’s het verboden wordt dat computers hieraan meedoen. De Bondsraad van de KNSB was het met het bestuur eens om geen computer meer toe te laten op officiële kampioenschappen en men gaf het KNSB-bestuur opdracht om Paul v.d. Sterren te compenseren voor het misgelopen extra prijzengeld.
De droom van Sytze Faber was uit elkaar gespat. Tegen een journalist van het AD had hij eerder gezegd: ‘De FIDE zou dit initiatief zelfs dolgraag in een eigen kampioenschap toepassen. Volgens insiders zijn wij echter de eerste: waarin een klein land groot kan zijn.’ Faber werd wel op zijn wenken bediend als het om publiciteit ging. Hij zal hierover meer dan tevreden zijn geweest.
In zijn boek Zwart op Wit schrijft v.d. Sterren:
‘Weer een telefoongesprek waarin hij (KNSB-bestuurslid Sytze Faber) een plan oppert om mij in een apart evenement voor veel geld tegen een computer te laten spelen, maar ik heb inmiddels mijn buik vol van de zaak en antwoord dat hij mij er niet meer mee moet lastig vallen maar als hij denkt iets goed te moeten maken mijn bankrekening altijd voor hem open staat. En daar tref ik inderdaad enkele weken later een leuk bedragje aan.’
Het standbeeld voor Paul van der Sterren is er (nog) niet gekomen.
Het was geen novum dat een computer aan een toernooi of match meedeed. Maar Rotterdam had wel het eerste en laatste officiële schaakkampioenschap waaraan een computer had deelgenomen en ging met deze primeur de geschiedenisboeken in.
Hoofdrolspelers
Het is altijd leuk weer eens terug te kijken in het verleden. Maar hoe kijken de hoofdrolspelers uit die tijd nu terug op dit bijzondere NK? Zou dit niet mooie portretten kunnen opleveren voor Johan Hut?
Heel leuk om te lezen. Mocht je nog tijd en zin hebben dan hoop ik dat je nog terug blikt op het EBB-toernooi.
Journalisten waren niet oost-indisch doof, journalisten wilden gewoon die naam niet noemen. Er is een NK-algemeen, een NK-vrouwen, een NK-jeugd enzovoort, maar er bestaat niet zoiets raars als een Broekhuis-NK.
Kan het NK door die houding moeilijk sponsors vinden? Ja vast, maar geef daarvan niet de schuld aan realistische journalisten die niet iets willen opschrijven wat niet bestaat.
Overigens waren meneer en mevrouw Broekhuis heel blij met mijn oplossing. Ik schreef in mijn rubriek dat zij blij waren met de deelname van Peng (in 1999), omdat bij het bedrijf Broekhuis meer dan de helft van de werknemers, ook van de directie, uit vrouwen bestond. Zo kon ik reclame maken zonder de bizarre term Broekhuis-NK te gebruiken.
Dat de media het een feest vonden dat er onderlinge ruzies waren, spreek ik tegen. Ik heb het NK nauwlettend gevolgd, heb er nu dus weer over gelezen maar ik herinner me niets en ik lees ook niets over onderlinge ruzies. Als de media dat een feest vonden, zou ik er toch ergens over moeten kunnen lezen. Of je moet over ruzies verstaan dat ze verschillend dachten over de deelname van Fritz. Dat versta ik niet onder ruzies.
Wat was er dan precies raar aan “Broekhuis NK”? We hebben nu toch ook “Condigne Dutch Open”? Of is dat ook raar?
Het NK is van de KNSB. Broekhuis-NK suggereert dat Broekhuis er iets mee te maken heeft. De sponsor heeft helemaal niets over het NK te zeggen. Het zou een slechte zaak zijn als dat zo was. Bij Tata mag de sponsor meepraten over het uitnodigingsbeleid, bij het NK niet. Het Open NK zit daar tussenin, maar is volgens mij ook van de KNSB.
Nogal wiedes dat er geen Broekhuis-NK bestaat, maar om geldschieters te bedanken met een term als het Broekhuis-NK-schaken maakt voor iedereen duidelijk dat het gaat om het NK schaken en dat Broekhuis de sponsor is.
Over ‘realistisch’ gesproken: we leven in een commerciële samenleving en in tegen stelling tot voetbal is er bij schaken geen commercie in overvloed. Dus als meneer Broekhuis een verzoek doet, waarom dan die man niet wat terug gunnen?
“Als de media dat een feest vonden, zou ik er toch ergens over moeten kunnen lezen.” Ik vind dit een matig argument, want het is duidelijk dat het over een beeldspraak gaat en dat het om een kritische noot gaat. Mijn ervaring met media en journalistiek is dat de branche enorm zelfbeschermend te werk gaat. Het zou me verbazen een artikel terug te vinden dat beschouwend kijkt naar het ‘media feest’ of ‘de ruzies’ of ‘onderlinge verschillen’. Wat mij betreft is het prima dat Koorevaar daar een (persoonlijke) uitspraak overdoet en verwachten dat Koorevaar daar hard bewijs voor levert is voor mij niet nodig.
Als ik nergens iets lees over ruzies, wat betekent dan de opmerking dat de media de ruzies een feest vonden?
Dat is aan Koorevaar om de beeldspraak uit te leggen. Net zoals ik niet meteen voor ogen had hoe jouw ‘maaien’ bedoeld was in je Hartoch stukje. Niet grasmaaien en niet een verkleedfeestje kan ik je vertellen. 😉
Bedankt voor je uitgebreide reactie. Een belangrijk deel gaat over kritiek op woordkeuzes als ‘ruzie en feest van de media.’ Een kwestie van persoonlijke smaak en is altijd subjectief. Wat zegt Van Dale over ruzie: luidruchtige woordenwisseling, hoogoplopend verschil. In overdrachtelijke zin ‘luidruchtig’ (kijk maar naar sommige koppen en inhoud van artikelen) en hoogoplopend waren de conflicten zondermeer soms met beledigingen van instituties en zelfs personen. Maar een columnist mag erg veel, alhoewel het niet allemaal columns waren. Voor de rest spreken de vele artikelen voor zich. Kijk naar het ingezonden stuk van Hartmann, de bejegening van Morsch door sommigen, het eerder genoemde stuk van Jongsma en zo is er meer. Alle hoofdrolspelers hadden zo hun eigen mening en de meningsverschillen liepen vaak hoog op. Was natuurlijk erg braaf van je om de heer en mevrouw Broekhuis uit te leggen hoe je met de deelname van mevrouw Peng omging en dit in verband bracht met het bedrijf. Natuurlijk waren ze erg blij met alle positieve uitingen. Maar daar ging het in essentie niet om, ze hadden liever gezien dat je de officiële naam had gebruikt in al je bijdragen. Dit NK had een naam die echt bestond en officieel door de schaakbond was vastgesteld. (Een van jouw collega’s, die jij ook citeerde, stelde zelfs de deelname van Zhaoqin Peng in 1999 gelijk aan de deelname van ‘Het Beest’ in 2000. Peng is veertien maal Nederlands kampioen geworden bij de dames!)
De KNSB, waar jij ook voor werkt, stelt jaarlijks de officiële naam van het NK vast en wil graag dat dit extern ook zo wordt gebruikt. Dus die naam bestaat dan echt! En zoals bij alle sporten zijn ook wij erg afhankelijk van sponsors en subsidies. Het is helaas niet anders. Petje af voor onze onbezoldigde bestuurders en vrijwilligers die zich inzetten voor onze sport en sponsors trachten te interesseren. Dit is in ons aller belang. We zijn maar een relatief kleine sport en laten we elkaar dan ook een beetje helpen, we leven in de 21ste eeuw! Jij gebruikt in jouw verslagen toch ook Tata Steel Chess Tournament i.p.v. Hoogovenstoernooi, de oorspronkelijke naam van dit wereldvermaarde toernooi! Vraag Hans Bouwmeester(88), de oudste nog levende winnaar van zo’n toernooi, er maar eens naar. En onze topjeugd moet tegenwoordig zelf middels crowdfunding of sponsors aan fondsen komen om aan een EK of WK te kunnen deelnemen of zich hiervoor goed te kunnen voorbereiden. Mooie geste van Bessel Kok om hiervoor een fonds in het leven te roepen! In het Rotterdamse zijn verschillende stichtingen actief om het schaken onder de jeugd te bevorderen. Kijk bijvoorbeeld eens naar de stichting Pathena. Het Pathena NK Jeugd in Rotterdam (3 edities met deze officiële naam!) en deelname met een Team.nl aan ‘Glorney’’. En dan is het fijn als ze ook genoemd worden, niks commercieels. Promotie voor de sport.
In de verslaggeving over het Deloitte NK Schaken 2018 was je ook erg zuinig en danste je lichtvoetig om deze brij heen. Dat is je goed recht natuurlijk, het is jouw column. De columnist van De Telegraaf denkt er anders over, volgens hem bestaat de naam wel! Kijk maar op onze site. En zo was het ook in de NK-verslaggeving op onze site. Laten we dankbaar zijn als sponsors ons willen helpen. Tienduizenden trokken die week het IJ over om verpozing te zoeken op de terrasjes. En ze konden allemaal zien dat het echt bestond: Deloitte NK Schaken! Alleen jij ontkent dit?
Als het alleen om exposure en commercie zou gaan dan zijn er wel betere mogelijkheden voor sponsors. Gelukkig heeft bij voorbeeld Tata Steel een veel bredere maatschappelijke visie. Iedereen mag artikelen plaatsen en zijn mening geven op deze site en iedereen kan hierop reageren. Dat is een groot goed. De verslaggeving in de media leent zich moeilijk voor tweerichtingsverkeer. Schaaksite.nl voorziet in een grote behoefte gelet op het aantal bezoekers en een veelheid van artikelen waarop men kan reageren. Zonder de sponsoring van Adviesbureau Schrijvers zou ook dit niet mogelijk zijn, tenzij iedereen bereid zou zijn om te doneren. Maar dit is, voor zover ik weet, (nog) lang niet het geval. Paradoxaal, want men zou deze site niet willen missen.We agree to disagree, ik zie met veel belangstelling uit naar jouw komende afleveringen over onze schaakhistorie. Groet, Teun
Ik dans helemaal niet om de brij heen, daar is geen reden voor. Ik noem het NK het NK en geen Deloitte NK. Daar ben ik volkomen duidelijk over. Om de brij heen dansen betekent dat je niet duidelijk bent. Dat ben ik wel.
Het NK is van de KNSB – dat klopt. Daarom is de KNSB bevoegd te onderhandelen met mogelijke sponsors. Eén van de tegenprestaties die de KNSB kan bieden aan de sponsor is het verbinden van de naam van die sponsor aan het NK. Op die manier is er een overeenkomst tot stand gekomen over het Deloitte NK Schaken.
Wanneer een verslaggever deze rechtmatige naam opzettelijk niet gebruikt in de verslaggeving van het toernooi, dan wordt daarmee de onderhandelingspositie van de schaakbond bij toekomstige onderhandelingen ondermijnd.
Dus de KNSB mag eisen dat een journalist het Nederlands kampioenschap geen Nederlands kampioenschap noemt. En als de journalist het Nederlands kampioenschap toch Nederlands kampioenschap noemt, is die journalist schuldig aan problemen bij de sponsorwerving.
Journalisten zijn onafhankelijk van autoriteiten en hoeven zich niet voor karretjes te laten spannen.
De onafhankelijkheid van journalisten is een groot goed waaraan niet getornd mag worden. De KNSB mag dan ook niets eisen van journalisten, maar dat heb ik ook niet beweerd. Ik beschreef slechts het effect van het verbergen van de sponsornaam op toekomstige NKs.
Uit jouw reactie maak ik op dat je niet voor het sponsorkarretje gespannen wil worden. Daar kan ik me iets bij voorstellen. Als de naam van de sponsor in de krant komt, verpakt in de naam van een toernooi, dan is dat een min of meer gratis reclame voor die sponsor, zonder dat de krant of de journalist er iets aan verdiend.
Dat begrijp ik dus wel een beetje, maar wat ik nog niet begrijp is waarin precies het verschil zit tussen bijvoorbeeld het Deloitte NK Schaken en het Tata Steel Chess Tournament.
Ik heb geen idee of het gebruikelijk is, en ethisch, maar logischerwijs zou de sponsor ook de krant kunnen betalen voor het vermelden van zijn naam bij de verslaggeving van gesponsorde schaaktoernooien.
Het is een heel groot misverstand dat kranten betaald willen worden voor het vermelden van die naam. Daar vraagt geen krant om. Het gaat erom dat het Nederlands kampioenschap het Nederlands kampioenschap is en dat het Tata Steel Chess Tournament het Tata Steel Chess Tournament is. Tata organiseert het toernooi en mag ook bepalen wie er wordt uitgenodigd. Deloitte mag dat niet bij het Nederlands kampioenschap. Deloitte levert een belangrijke financiële bijdrage aan het toernooi, maar Deloitte organiseert het toernooi niet. Daarom is het geen Deloitte-toernooi maar een KNSB-toernooi.
Voor de krant hangt het er ook een beetje van af hoe het bekt en of het herkenbaar is voor publiek. De ‘Festina’ Tour de France of de ‘Van Voorst tot Voorst’ Fanny Blankers Koen Games gaan het denk ik ook niet halen in welke krant dan ook. FishPartners Open 🙂 daarentegen. Want waarom zou je er een andere naam voor bedenken dan de naam die overal genoemd wordt.
@Hendrikom
Ja, Hans Bouwmeester vindt ook dat we het gewoon het Hoogovenstoernooi moeten noemen, zo heette het toch? Lachen met het Fish Partners toernooi. Je nodigt twee schaakjournalisten uit en die willen hun column wel wijden aan zo’n ludiek toernooi en de naam even noemen. Ze geven er een leuke draai aan en iedereen tevreden. Leuke hobby van de sponsor overigens, en niemand was tegen het meedoen van ‘Het Beest’. Prachtig toch. Geeft aan dat alles relatief is.
Blijft toch lastig. De eerste en eredivisie worden ook vaak gesponsord. Hier zie je soms wel en soms niet de sponsornaam in de media. PTT telecompetitie, of welke namen we ook hebben gehad. Maar eredivisie blijft toch altijd en als een krant eredivisie schrijft, is dat vaak niet in combinatie met een sponsornaam. Ook zal de voetbalbond in dit geval wel afspraken hebben met de NOS. Soms schrijf ik voor de lokale krant, partijdig dus, dan wil ik best ergens tussendoor een rij sponsoren opsommen 🙂
Volgens mij hebben alleen Hans Ree en ik onze schaakrubriek aan Fish Partners gewijd en ik was niet uitgenodigd. Zo zie je maar hoe makkelijk je iets opschrijft waarvan je niet weet of het waar is.
@Johan
Dan ging ik er ten onrechte vanuit dat voor de schaakjournalist(en) van De Gooi- en Eemlander een standaarduitnodiging geldt voor alle schaakevenementen, toernooien en wedstrijden in de regio van deze krant. M.a.w. ze zijn altijd meer dan welkom en hoeven niet apart te worden uitgenodigd. Maar dit is blijkbaar niet zo.
Sorry, maar dit vind ik een wel heel erg kinderachtige kronkel. Waarom schrijf je dan “twee”? Alle schaakjournalisten in heel Nederland waren op de hoogte van dit toernooi, ze waren allemaal meer dan welkom en jij schrijft over twee uitnodigingen. Geeft niet, iedereen kan zich vergissen, maar begin dan niet te draaien.
Er waren trouwens drie schaakjournalisten uitgenodigd, een van hen (Ree) heeft erover geschreven, een heeft er niet over geschreven en een is niet gekomen. En een was niet uitgenodigd en heeft er wel over geschreven, dat was ik. Jij schrijft zomaar wat.
*Note to self* 🙂
Hoe dan ook – binnenkort dienen we waarschijnlijk te spreken over het ThyssenKrupp Tata Steel Chess Tournament, als ik de stukken van Koorevaar goed heb begrepen.
“Het NK is van de KNSB – dat klopt. Daarom is de KNSB bevoegd te onderhandelen met mogelijke sponsors.”
Volgens mij is hier geen juridische onderbouwing voor. Wanneer Jantje los van de bond met sponsors wil onderhandelen om zijn eigen versie van het NK Schaken te organiseren, dan kan niemand Jantje stoppen.
Iets anders. Mooie utopiaanse visie van Johan over journalisten die onafhankelijk staan van autoriteit. Ten eerste is mijn ervaring met journalisten dat deze visie vaker wel dan niet geschonden wordt. Ten tweede is die visie in een branche met weinig sponsorgeld wel praktisch om te hebben. Dit lijkt zich tegen te spreken. Compleet leugen en bedrog bedoel ik niet. Ik heb het meer over in grote lijnen je verhaal mogen en kunnen schrijven, maar zie het als wat terug gunnen aan de sponsor.