Schaakrubrieken weekend 21 juli 2018
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Bij de meervogels
Het FishPartners rapidtoernooi waar ik twee weken geleden aan meedeed, werd gespeeld in Spakenburg in het voetbalstadion van IJsselmeervogels. De naam bracht me naar een ver verleden waarin ik op de radio naar voetbaluitslagen luisterde. In mijn herinnering was er iedere week de wedstrijd NEC-NAC. Bij de IJsselmeervogels konden we uitkijken op het veld, al hadden we daar niet veel tijd voor tijdens de partijen. Ik had al geschaakt in voetbalstadions in Amsterdam, Rotterdam, Tilburg, Buenos Aires en nu dan in Spakenburg.
Misschien zijn er maar weinig mensen die vaker in voetbalstadions zijn geweest om te schaken, dan om naar voetbal te kijken. In het River Plate-stadion in Buenos Aires, waar de schaakolympiade van 1978 werd gespeeld, liep in de vierde ronde opeens Viktor Kortsjnoj naar het eerste bord van Zwitserland tegen China. Dat was sensationeel. Hij had net twee maanden lang in Baguio op de Filippijnen een dramatische match om het wereldkampioenschap gespeeld tegen Anatoli Karpov en na 32 partijen op het nippertje verloren. Een ander zou dodelijk vermoeid ziekteverlof nemen, maar Viktor wilde schaken.
Alle deelnemers aan de olympiade stonden op en applaudisseerden. Viktor maakte een buiginkje, ging zitten en versloeg de Chinese kampioen Qi Jingxuan. De eerste drie rondes van de olympiade had hij moeten missen, maar in de 11 partijen die hij nog kon spelen, tegen grootheden als Gligoric, Andersson, Miles en Kavalek, scoorde hij negen punten. Het was geweldig. Een duivelsuitdrijving door een bezetene. Al hoefden we in Spakenburg geen duivels uit te drijven, we streden dapper.
In de vierde ronde werden aan één tafel de partijen Timman-Van der Wiel en Ree-Nijboer gespeeld. Net een NK uit de jaren tachtig, zei iemand. Gedeeltelijk waar, zou een feitenchecker zeggen, omdat wij vieren nooit tegelijk in één NK speelden.
Jan Timman-John van der Wiel, Spakenburg 2018
1. Pf3 d5 2. g3 c6 3. Lg2 Lg4 4. c4 e6 5. 0-0 Pd7 6. cxd5 cxd5 7. Pc3 Pgf6 8. Da4 Ld6 9. Pb5 Le7 10. h3 Lh5 11. d3 a6 12. Pbd4 0-0 13. Lf4 Tc8 14. Tfc1 Db6 Welbewuste provocatie of een slordigheid? 15. g4 Wit gaat twee stukken tegen een toren winnen. 15…Pc5 Ook na 15…Lg6 16. g5 moet zwart 16…Pc5 doen. 16. Txc5 Lxc5 17. gxh5 Pxh5 18. Le3 Dxb2 Twee stukken tegen toren en twee pionnen, het staat ongeveer gelijk. 19. Dd1 Db6 20. Tb1 Da7 21. Tc1 Lb6 22. Tb1 Lc5 23. a4 f5 24. Pc2 Lxe3 25. fxe3 f4 26. d4 Tc3 27. Dd2 Tfc8 28. Pfe1 Db8 29. e4 f3 30. exf3 Dg3 31. exd5 exd5 32. Pe3 Pf4 33. Kf1 Dg6 34. Td1 Zwart staat prima, maar in de volgende zetten gaat het mis. 34…Dc6 35. Pf5 Dc4+ 36. Kf2
Partij in de viewer:
‘Nepo’ zit weer in een fase dat alles lijkt te lukken
Net als gewone stervelingen hebben grote spelers tegenstanders die hen opvallend vaak de baas zijn. Fischer had het lang moeilijk tegen Geller en Kasparov stond met 3-0 achter tegen Gulko voor hij hem in 1995 eindelijk versloeg. Geduld is het juiste medicijn om een negatieve reeks te beëindigen. Rafael Vaganian incasseerde zevenmaal een nederlaag tegen Jan Timman voor hij hem voor het eerst versloeg. Daarna was de ban gebroken en speelden ze gelijk op. Ook Magnus Carlsen heeft een kwelgeest. Tegen zijn Russische generatiegenoot Ian Nepomniachtsji, onder collega’s bekend als Nepo, leed hij vier nederlagen en won hij nooit. Twee van die verliespartijen stammen uit een ver verleden, toen ze elkaar troffen in EK- en WK-toernooien voor junioren. De andere twee zijn van recentere data. In 2011 bedierf Nepo Carlsens kansen op de eindzege in Wijk aan Zee. Eind vorig jaar won hij in Londen opnieuw.
Een 4-0-score tegen de wereldkampioen staat mooi op het cv, maar biedt geen garantie voor automatische toegang tot het elitecircuit. Nepo is een onvoorspelbare speler die uitstekende resultaten afwisselt met toernooien waarin hij nog geen schim van zichzelf is. In 2017 stelde hij in Wijk aan Zee ernstig teleur met als dieptepunt een ontluisterende nederlaag in de slotronde tegen toernooiwinnaar Wesley So, waarin hij met wit na tien zetten hopeloos verloren was.
Op dit moment zit Nepo in een goede fase. Begin juli won hij een sterk bezet rapidtoernooi in Jeruzalem en deze week speelt hij een hoofdrol in een achtkamp in Dortmund, waarin onder anderen Vladimir Kramnik en Anish Giri zijn tegenstanders zijn. Tegen Liviu Nisipeanu gebruikte hij nauwelijks bedenktijd voor een modelpartij:
Nepomniachtsji – Nisipeanu Dortmund 2018
1. c4 e6 2. Pc3 d5 3. d4 Pf6 4. cxd5 exd5 5. Lg5 c6 6. Dc2 Le7 7. e3 Pbd7 8. Ld3 h6 9. Lh4 Ph5 10. Lxe7 Dxe7 11. 0-0-0 Pb6 12. Pf3 Pf6 13. Kb1 Le6 14. Ka1 0-0-0 15. Pa4 Kb8 16. Tc1 The8 Zwart heeft het gemakkelijker na 16 … Pxa4 17. Dxa4 Pe4. 17. Pc5 Lc8 18. b4 Pe4 19. a4 Pd6 20. Pd2 Df6 21. Thf1 Lf5 22. Lxf5 Dxf5 23. Dxf5 Pxf5 24. a5 Pd7 Na deze voor de hand liggende zet wordt de verdediging problematisch. Sterker is 24 … Pa8 25. a6 b6 26. Pd3 Pe7 27. Pe5 Pc7 28. Pxc6+ Pxc6 29. Txc6 Pxa6. 25. a6 Pxc5 26. bxc5 Kc7 27. axb7 Tb8 28. Kb2 Txb7+ 29. Kc3 Tb5 30. Ta1 Kb7 De a-pion gaat verloren na 30 … a5 31. Ta2, gevolgd door Tf1-a1 en Pd2-b3. 31. Ta2 Pe7 32. Tfa1 Ta8 33. Pb1 Kb8 34. Ta6 Kb7 35. T6a4 Kb8 36. Pa3 Tb7 37. Ta6 Kc7 38. Pc2 Kd7 39. Pb4 f6 40. f3! f5 De zet 41. e4 mocht hij niet toelaten, maar nu neemt wit bezit van het vrijgekomen veld e5.
41. Pd3 Ke6 42. Pe5 Tc7
Zwart geeft op. Elke zet kost ¬materiaal.
Partij in de viewer:
Deloitte NK-vrouwen
Bij het NK-vrouwen ging de strijd van begin tot eind tussen de drie sterkste schaaksters die we al jaren hebben: Zaogin Peng, Anne Haast en Tea Lanchava. De beslissing viel in hun onderlinge ontmoetingen. Peng won beide partijen van haar concurrenten en met de imposante score van zes punten uit zeven partijen werd zij voor de veertiende keer kampioene. Dat staaltje zal nog lang als record in de geschiedenisboeken blijven staan. Ook Lanchava speelde een ijzersterk toernooi. Alleen door in het verre eindspel in een mooi gelijk opgaand gevecht met Peng de remise te verspelen, kwam ze aan de meet net iets te kort. In de laatste ronde probeerde Anne Haast in een alles-of-niets poging Peng beentje te lichten. Het werd niets en door dat verlies viel Haast, de kampioene van de voorgaande vier jaren, terug in de eindrangschikking en greep Rosa Ratsma het brons. Feitelijk werd Ratsma daarmee de verrassing van het toernooi.
Slotstand NK-vrouwen
1.Peng 6 2.Lanchava 5,5 3.Ratsma 5 4.Haast 4,5 5.Paulet 3,5 6.Keetman 1,5 7.Hortensius, De Mie 1
Peng heeft een klassieke stijl, waarbij de lange positionele lijnen gedurende de gehele partij goed worden bewaakt. Lanchava gaat simpelweg het gevecht aan, waarbij ze minder let op structurele zwaktes maar alert is op tactische mogelijkheden. Hun onderlinge partij werd een mooie strijd tussen die twee stijlen.
Z. Peng – T. Lanchava
1.d4 d6 2.c4 Pf6 3.Pc3 Pbd7 4.e4 c6 5.Pf3 e5 6.Le2 g6 7.0-0 Lg7 8.Le3 0-0 9.d5 c5 De karakteristieke pionnenstructuur van het Konings-Indisch. Meestal valt wit aan op de damevleugel en zwart op de koningsvleugel. Soms zie je dat heel fysiek, dan focussen beide spelers op hun kant waar de actie moet komen. 10.Pd2 h6 11.Dc2 Ph7 12.Kh1 Wit wil zich niet inlaten op de verdediging van zijn koning (12…f5 13.f3) en heeft een hele andere opzet voor ogen dan met a3 en b4 de aanval in te zetten aan de andere kant. 12…a6 13.a3 f5 14.exf5 gxf5 15.f4! Zo blokkeert wit de ontwikkeling van Lc8. Vermoedelijk zijn beide speelsters tevreden met de situatie: wit heeft positionele troeven en zwart krijgt vanzelf tactische kansen. 15…a6 16.Tae1 Df6?!
Partij in de viewer:
Sinds Steinitz als de eerste officiële wereldkampioen werd erkend, zijn er niet alleen veel wereldkampioenen geweest, maar ook veel spelers van wie wordt gezegd: de sterkste schaker die nooit het WK won. In de dagen van olim, bijvoorbeeld Rubinstein, en meer recent Ivanchuk, waren vaak psychische factoren de oorzaak. Maar bij Paul Keres gaat het verhaal dat hij door de hoogste machten in de USSR van de titel werd afgehouden. Of het waar is, valt te bezien, maar hij was zeker deze titel waardig geweest. Voor Estland was hij een held – er waren tienduizenden bij zijn begrafenis. En zijn hoofd staat daar op een bankbiljet, toch wel uniek voor een schaker. Ook als correspondentieschaker was hij één van de besten – en dat in een tijdperk zonder computers. Hij heeft niet alleen prachtige partijen nagelaten, maar ook een stel geschriften. Het is een goede greep van Batsford, reeds actief sinds de tijd van Keres, om een heruitgave te doen van zijn Practical Chess Endings (pavillionbooks.com, ISBN: 978-1-84994-495-3, € 17,95). Vergeleken met 1974 is de omslachtige Engelse notatie (soms gebruik ik hem om de concentratie vast te houden) verdwenen en zijn er een aantal nieuwe diagrammen aan toegevoegd. Vergeleken met toen worden er geen partijen meer afgebroken, integendeel, wat vroeger een lolletje was (snelschaken), levert nu officiële titels en ELO op.
Het is dus belangrijk om de elementaire eindspelen te beheersen. Dit niet alleen voor de routine tijdens het eindspel zelf, dat in dit tijdsgewricht meestal onder hoge tijdsdruk plaatsvindt, maar ook om, voordat het eindspel begint, te kunnen inschatten of men naar een theoretisch gewonnen stelling kan afwikkelen. Alle stukken krijgen de aandacht i.v.m. hun speciale eigenschappen, maar natuurlijk vooral de pionneneindspelen, de basis van het eindspel. En wie worstelt met het bekende kale koning tegen koning+loper+paard, kan het nu rustig bestuderen. Een uitstekend leerboek dat na veertig jaar nog steeds de moeite waard is. Zowel particulier dan wel door allen die schaakles geven. Meestal moet ik niet zoveel hebben van rapid- en blitzpartijen. En ook niet van machines gezien de vele rode zetten (twijfelachtig of slecht) die ze uitdelen. Maar een partij met een dameoffer is altijd leuk:
Giri-Aronian Leuven 2018 Grand Tour
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4.La4 Pf6 5.0-0 Le7 6.Te1 b5 7.Lb3 0-0 8.a4 Giri ontwijkt de Marshall (8..d5!) 8..b4 9.d4 d6 10.dxe5 Pxe5 11.Pxe5 dxe5 12.De2 a5 13.Lg5 iets beter eerst Td1 13..La6 een nieuwtje dat goed uitpakt 14.Df3 h6 15.Td1 beter was Le3 maar het is de vraag of Giri heeft gekeken naar 15..hxg5!! 16.Txd8 Taxd8 17.h3 Lc5 ondanks de kleine materiaal achterstand controleert zwart het bord. 18.Ld5 (18.c3 Td6 en als 19.cxb axb 20.a5 Tfd8) 18..Pxd5 19.exd5 e4 20. Dd1 e3 het speelt allemaal makkelijk voor Aronian 21.fxe Tfe8 22.Kh1 Txe3 23.Pd2 eindelijk mag hij meedoen maar het maakt niet meer uit 23..Txd5 24.Dc1 Tf5 25.Pb3 Lb6 26.Dd2 Lb7 27.Kh2 Td5 28.Dc1 Te2 29.Df1 Tde5 en Giri geloofde het wel gezien de vele dreigingen.
Partij in de viewer:
Probleem 2690 is een 2-zet van Touw Hian Bwee:
Van Brummelen doet recht aan Henk Pruijs
Een bijzonder evenement was twee weken geleden het Fish Partners Toernooi in Spakenburg. Voor dit eendaagse rapidtoernooi had organisator En Passant op verzoek van de sponsor de ‘oude helden’ Jan Timman, Hans Ree, John van der Wiel en Hans Böhm uitgenodigd, naast huidige toppers als Friso Nijboer, Hing Ting Lai en Manuel Bosboom. Timman was overigens de speler met de hoogste rating, dus hij is niet alleen een oude held. Ook speelden er twee computers mee, die eigendom waren van de sponsor. Computer Pewatronic haalde de hoogste score, hij stond in zeven partijen slechts een remise af aan Lai. Daarmee was het ding niet toernooiwinnaar, van tevoren was namelijk aangekondigd dat de hoofdprijs van 800 euro zou gaan naar de hoogst eindigende mens. Dat werd tot ieders verrassing Kevin van Brummelen uit Barneveld. Hij hoefde niet tegen Timman, Nijboer of een computer te spelen, wel tegen Lai, van wie hij verloor, maar dat deed niets af aan zijn prestatie. In de laatste drie ronden versloeg Van Brummelen de meesters Piet Peelen, Yochanan Afek en Manuel Bosboom.
Plaats van handeling was de businesslounge van voetbalclub IJsselmeervogels. De schakers hadden uitzicht over het veld. Op de digitale reclameborden langs het veld waren steeds terugkerende uitspraken geprogrammeerd van de grootste schakers uit de geschiedenis. Maar ook van local hero Henk Pruijs, die altijd zei: “Ik sta gewonnen, want ik heb paarden.” Als je dan opmerkte dat zijn tegenstander ook paarden had, zei hij: “Ja, maar niet iedereen kan met paarden omgaan.”
Henk Pruijs is niet meer onder ons en het was geweldig dat Van Brummelen in zijn slotpartij de gevreesde snelschaker Bosboom versloeg met een mataanval van twee zwarte paarden, bij wie de twee witte paarden verbleekten.
Bosboom-Van Brummelen
1.c4 c5 2.g3 Pc6 3.Lg2 Pf6 4.Pc3 g6 5.e3 Lg7 6.d4 cxd4 7.exd4 d6 8.Pge2 0-0 9.0-0 Ld7 10.b3 Dc8 11.Lb2 Lh3 Deze ruil is altijd een kleine verzwakking voor de koningsstelling, maar vooral als zwart een toren op h8 heeft en met de h-pion kan stormen. Bosboom trekt zich er dan ook niets van aan, anders had hij wel 11.Te1 gespeeld om nu Lh1 te kunnen spelen. 12.Dd2 Lxg2 13.Kxg2 e5 14.d5 Pe7 15.La3 Td8 De torens van zwart doen niet aan het spel mee, wit lijkt veel mooier te staan. 16.Tae1 Pf5 17.Dd1 h5 Daar moet zwart het misschien van hebben, dan maar zonder toren op h8. 18.f4
Partij in de viewer:
Er zijn van die stellingen die vragen om een offer. Een offer van een stuk die de koningsstelling van de tegenstander vernietigt. In de IJslandse hoofdstad Reykjavik speelde oud-wereldkampioen Boris Spasski mee in 1988 in het Wereldbekertoernooi. Spasski had geen succes in dit toernooi en stond op de laagste positie. Hij moest in de slotronde spelen tegen Alexander Beljavski, die een reële kans op de eerste prijs had. Samen met wereldkampioen Kasparov stond hij met 10,5 punt bovenaan. Kasparov had al remise gespeeld en als Beljavski zou winnen, zou hij toernooiwinnaar zijn. U raadt het al, Spasski (wit) wilde stunten en niet eerloos onderaan eindigen. Hij versloeg Beljavski in een briljante partij.
Partij in de viewer:
In de serie over de wittelijn-thematiek wordt tweezet 933 geplaatst om op te lossen.
Heel leuk dat onderonsje van oudgedienden in Spakenburg. Ree, Timman en van der Wiel hebben samen een aantal NK’s gespeeld, maar toen Nijboer daar bij kwam haakte Ree af.