Schaakrubrieken weekend 28 juli 2018
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Als de oude meesters
Sommige mensen die niet schaken vinden het vreemd dat er schakers zijn die bij alles wat er nu gebeurt, uitweiden over gebeurtenissen uit een ver verleden. Ik houd wel van die schakersgewoonte. Toen in het recente toernooi in Dortmund in de partij Kovalev-Kramnik in de opening het schijnoffer 7. Lxf7+ werd gebracht, was er meteen iemand die twitterde dat het al gespeeld was in 1837 in het Parijse Café de la Régence in een blindpartij van La Bourdonnais (toen de sterkste speler ter wereld) tegen de generaal Haxo. Je kunt die partij opzoeken in een databank, maar ik denk dat deze twitteraar, die zich uitgeeft voor Howard Staunton (1810-1874), de slimste mens is op het gebied van het schaakleven in de negentiende eeuw en alles uit zijn hoofd kent. Ik weet niet wat zijn echte naam is, maar door hem heb ik nu het een en ander over de Franse generaal Baron Haxo geleerd. ‘Bonifatius door de Friezen vermoord’ zeggen veel oudere mensen nog steeds automatisch als ze de plaatsnaam Dokkum horen. Zo juichten commentatoren bij de partij Carlsen-Svidler uit het toernooi in Biel eenstemmig ‘Göteborg 1955’ toen de stelling van ons eerste diagram was bereikt. Aan Göteborg 1955 is een dolkomisch verhaal verbonden over drie zielige Argentijnen en drie glunderende Russen, maar dat zou hier te ver voeren. Het gaat om de mooie zet Lf1-b5. Anish Giri, die wat jonger is dan de meeste commentatoren, voegde een actuelere referentie toe: Doebov-Artjomjev, Tbilisi 2017. Het toernooi in Biel is een dubbelrondige zeskamp die tot woensdag duurt. Na de eerste omgang stonden wereldkampioen Magnus Carlsen en Sjachriar Mamedjarov bovenaan. Carlsen speelde vijf zeer bezienswaardige partijen, maar de intrigerendste was zijn remise tegen Peter Svidler.
Magnus Carlsen-Peter Svidler, Biel 2018
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. Lg5 Pbd7 7. De2 h6 8. Lh4 g6 9. f4 Dc7 10. 0-0-0 Lg7 11. g4 e5 12. fxe5 Na 12. Pdb5 axb5 13. Pxb5 Dc6 (dat was Svidler van plan, maar 13…Da5 is goed) 14. Txd6 Dxe4 liet Carlsen het mooie 15. Te6+ Kf8 16. Te8+ met damewinst zien. 12…Pxe5 13. h3 Le6 14. Df2 Pfd7 15. Lb5
Partij in de viewer:
Schaken tijdens een hittegolf in Biel
Enig mededogen is op zijn plaats voor de schakers die zich hebben verzameld in het Kongresshaus in de Zwitserse stad Biel. Tijdens een hittegolf bereikt de temperatuur in het voornamelijk uit glas opgetrokken gebouw een hoogte die te machtig is voor de airconditioning en vooral voor de deelnemers aan het jaarlijkse zomertoernooi. Erg heet was het tijdens het toernooi in 1984, waarin Viktor Kortsjnoi het in de eerste ronde moest opnemen tegen de 21-jarige Zweedse Pia Cramling. Kortsjnoi besloot dat hij tegen zijn jonge tegenstander goed gekleed moest gaan en verscheen in pak met stropdas aan het bord. ‘Het was een fatale keuze’, zei hij later. ‘Ik kon amper ademhalen en verloor. Een paar dagen later zag ik hoe Robert Hübner in korte broek en T-shirt Cramling gemakkelijk versloeg.’
Ik weet niet hoe de omstandigheden in het Kongresshaus 34 jaar later zijn, al vrees ik het ergste. Volgens Zwitserse kranten is het gebouw zo slecht onderhouden dat het stadsbestuur sloop overweegt. Beter gesteld is het met de kwaliteit van het deelnemersveld. Vorig jaar kon het toernooi alleen doorgaan dankzij privédonaties. Ditmaal was de kas zo goed gevuld dat de organisatie vijf topspelers, onder wie Magnus Carlsen, heeft kunnen contracteren. In de invitatiezeskamp hebben Carlsen en de Azerbeidzjaan Mamedjarov halverwege de leiding met 3,5 uit 5. Beiden versloegen de Fransman Vachier-Lagrave, die het toernooi in Biel driemaal won.
Mamedjarov Vachier-Lagrave, Biel 2018
1. Pf3 c5 2. c4 Pc6 3. Pc3 e5 4. e3 Pf6 5. d4 e4 6. Pe5 g6 7. g4 h6 8. Lg2 Lg7 9. h3 De7 10. b3! Een diepzinnige zet met vele pointes. De pionwinst 10 … Pxe5 11. dxe5 Dxe5 12. Lb2 0-0 13. Tb1 De7 14. h4 pakt slecht uit voor zwart en na 10 … Pb4 geeft het stukoffer 11. a3 Pa6 12. 0-0 d6 13. f4 (13 … dxe5 14. fxe5) wit gevaarlijke aanvalskansen. Vachier-Lagrave kiest een derde mogelijkheid die ook bezwaren blijkt te hebben. 10 … cxd4 11. exd4 Pxe5 12. dxe5 Dxe5 13. Lb2 d5 14. De2! Deze zet had Vachier-Lagrave onderschat. Na 14 … d4 15. Pxe4 0-0 16. 0-0-0 heeft zwart grote problemen. 14 … De7 15. cxd5 0-0 16. 0-0 Te8 Volgens Vachier biedt 16 … b6 17. Pxe4 Pxe4 18. Lxg7 Kxg7 19. Dxe4 Dxe4 20. Lxe4 meer kans op verdediging. 17. Tfe1 Ld7 18. Pxe4 Pxe4 Na 18 … Pxd5 19. Lxg7 Kxg7 20. Dd2 Le6 21. Dd4+ Kg8 22. Pc5 staat wit geweldig. 19. Lxg7 Kxg7 20. Dxe4 Dxe4 21. Lxe4 h5 Een fout in slechte stand. Beter is 21 … b6.
Partij in de viewer:
Paarden van de Zwarte Cross
Het Zwarte Cross Festival begon in 1997 met een klein clubje motorliefhebbers die een feestje bouwden op een stuk wei van een boer en dat trok wel duizend bezoekers uit de omtrek. Inmiddels is dat feestje uitgegroeid tot een mega-event met 220.000 bezoekers maar dat karakter van jong tot oud bezoek is bewaard gebleven. En dat de bezoekers gekleed of bijna naakt zijn, geschminkt, getatoeëerd of naturel, verandert de gemoedelijke sfeer niet. ‘Alles komt goed’, is de officiële slogan van de organisatie. Boven het grootste podium hangt een spandoek LEVEN VÓÓR DE DOOD.
Het aanbod evenementen en evenementjes is overweldigend: letterlijk alle soorten muziek door nationale en internationale bands en alle dagen overal optredens. One-man shows, theatervoorstellingen, acrobatiek, workshop schermen, degenslikkers, lezingen van professoren in de universitent, bedenk het maar en het was er. En dit jaar voor het eerst ook een doorlopende schaaksimultaan.
Ik speelde drie dagen zeven uur achter elkaar simultaan want omdat de ene partij net begonnen was en een andere partij bijna klaar, kwam ik niet aan een pauze toe. De stukken waren gekleurd, om het nog een beetje overzichtelijk te houden speelde ik met de lichte kleuren, geel, oranje, groen en zwart was paars of bruin of donkerblauw. De tegenstand was divers, kinderen met adviserende ouders, schaars geklede dames, vrolijke groepen jongens, zware tegenstand van de verenigingen uit de omtrek en ouderen die vroeger hadden geschaakt en het wel weer eens wilden proberen. In de middag vloeide het bier rijkelijk, daalde het niveau op het bord en steeg de stemming eromheen. Het was zaak op de een of andere manier geconcentreerd te blijven want iedereen die van mij won kreeg gratis toegang voor 2019.
Ik wilde de organisatie niet op extra kosten jagen en ik houd niet van verliezen dus van de ongeveer 300 partijen over die drie dagen moest ik twee keer remise toestaan.
Er was een kunstzinnige dame die het niet zo nauw nam met materiaal. Ik kon vier pionnen tot dame laten promoveren maar speciaal voor haar koos ik voor vier paarden. Dat inspireerde haar want de volgende dag kreeg ik een prachtige tekening van schaakpaarden op een bloknootvelletje. Het was lekker weer dus ik schotelde haar wat paardencomposities voor.
Het lijkt alsof wit een paard op e7 mist maar dat heb je niet nodig. Ieder schaak betekent gelijk mat dus je moet zoeken voor de eerste zet naar een veld waar de koning niet schaak gezet kan worden. Niet moeilijk, wel leuk.
De zwarte koning zit al ernstig opgesloten in zijn eigen gevangenis. De eerste drie zetten liggen voor de hand: 1.Pg4+ Kd5 2.Pf6+ Ke5 3.Pd7+ Kd5. Maar nu? Er is meer dan eeuwig schaak. Na 4.Kf4 dreigt er mat op f6 dus 4…e5+ 5.Kf5 en het enige vluchtveld op c4 dat gemaakt kan worden met 5…c3 blijkt geen vluchtveld te zijn.
Speciaal voor mensen die de geest boven materie plaatsen. Dat ene pionnetje neemt het op tegen een heel leger! Na de eerste zet 1.Kxe1 Da1 is het zaak even rustig de tijd te nemen. Natuurlijk gaan we straks tot paard promoveren en dan volgt weer veel later Pxb3 mat. Maar dat kan alleen als de dame dan op a1 staat en niet op a2. Dus 2.h3 en 7.h8P en 11.Pxc5 en 14.Pxc4 Da2 15.Pa5 Da1 16.Pxb3 mat. Het is jammer dat ik mijn boek Het Paard, de bestormende kracht van het schaakspel niet bij me had als cadeau, want daarin staan veel meer composities met paarden.
Er schijnen nogal wat voetbaltrainers te zijn met interesse voor het schaakspel – als ik tenminste de interviews mag geloven. Helaas is deze interesse ook terug te vinden in de wijze waarop zij hun teams laten spelen, zodat de toeschouwers om niet in slaap te vallen maar de wave gaan inzetten en de camera’s zich op de tribune-babes gaan richten. Geen reclame dus voor het schaken, deze vergelijking en dat geldt ook voor de term schaakvoetbal. Desondanks was Where Chess and Football Meet thema van Chess Informant 136, verkrijgbaar via newinchess.com. Maar het was dan ook de tijd van het WK voetbal in Rusland, waar ook nogal wat wedstrijden het hierboven geschetste verloop hadden. Gelukkig was er gelijktijdig op het andere net een spannende detective. Chess Informant houdt zich met schaken bezig en speciale aandacht lijkt me geboden van de Nederlandse schaakliefhebber: Anish Giri is de grootmeester die in het zonnetje wordt gezet met een stel prachtige partijen, bijvoorbeeld zijn fraaie overwinning op Mamedyarov in het laatste Tata-toernooi, partijfragmenten en krachtzetten die een goed beeld geven van zijn opmars naar de wereldtop. We kunnen nog steeds hoop koesteren dat hij weer bij de kandidaten gaat behoren. Ook een aantal voortreffelijke eindspelen van Giri springen eruit, want tenslotte is Giri op dit moment niet voor niks de nummer 6 van de wereld. Maar de Chess Informant heeft voor 30 euro natuurlijk nog meer te bieden: naast de bekende rubrieken met de 200 partijen, de partijstellingen en de eindspelen, ook artikelen over het WK voor dames en de verbluffende titel van Samuel Shankland in de VS. Jochanan Afek tovert met zijn prachtige studies en er zijn ook belangwekkende artikelen over openingen, zoals 1.c4 c5, hoe kun je met wit de Petrov omzeilen (1.e4 e5 2.Pf3 Pf5, wapen van Caruana) en hetzelfde wordt uitgelegd voor de Marshall. Een goed gebruik is de keuze door een aantal deskundigen van de beste (en zeker de leukste) partij van het vorige nummer, vooral ook leuk vanwege de blunders:
Fedoseev-Tabatabaei
1.e4 c6 2.d4 d5 3.e5 Lf5 4.h4 h6 5.g4 Le4 6.f3 Lh7 7.e6 Dd6 8.exf+ Kxf7 9.Ld3 Lxd3 10.Dxd3 Pd7 11.h5 e5 12.f4? exd zwart staat beter 13.Df5+ Pgf6 14.g5 hxg 15.fxg Dg3+ De 17-jarige Iraniër, nu al een sterke grootmeester, staat straal gewonnen tegen de op papier sterkere grootmeester uit Rusland. 16.Kf1 Te8 17.Pf3 Te2?? na Pe5 is het uit maar zwart wil het leuk doen en nu is het 0,0. 18. Kxe2 Dg2+ 19.Kd3 Df2 20.Pxd4 Pc5+ 21.Kc3 Pce4+ 22.Kd3 Pc5+ 23.Kc3 Pce4+ zo win je wat tijd 24.Kb3 Dxd4 25.c3 Dd3 (het lijkt op remise uit te draaien bv g6+ Ke7 maar…) 26.Df1??
Partij in de viewer:
Probleem 2691 is een driezet van Howard:
Klein plusje is al genoeg voor Ikonnikov
Weer heeft Vyacheslav Ikonnikov het Leiden Chess Tournament niet gewonnen. De meeste andere grote Nederlandse toernooien heeft de Rus al op zijn naam staan, maar in Leiden slaagde hij tot nu toe niet. Vorige week leek het ervan te komen. Voor de laatste ronde stond hij een half punt voor op zijn naaste belagers en in die slotronde had hij wit tegen Roeland Pruijssers. Een remise zou hem in elk geval al de gedeelde toernooiwinst opleveren (achteraf bleek: ongedeeld) en Ikonnikov is niet makkelijk te verslaan. Het lukte Pruijssers toch en die ging zelf met de ongedeelde toernooizege aan de haal. Ikonnikov heeft zeven jaar bij En Passant gespeeld en gaat na deze zomer voor Het Witte Paard in Sas van Gent spelen. In Bunschoten weten ze: als hun Rus in het middenspel gelijk staat en relaxed is, wat hij eigenlijk altijd is, is de kans groot dat hij toch gaat winnen. In Leiden was zijn partij tegen Arthur Pijpers een voorbeeld van de kleine middelen die hij nodig heeft. Je stukken op een beter veld neerzetten dan die van je tegenstander en dan opeens toeslaan. Als een sluipmoordenaar.
Ikonnikov-Pijpers
1.d4 Pf6 2.Pf3 g6 3.c4 Lg7 4.Pc3 0-0 5.e4 d6 6.Le2 e5 7.d5 Pa6 8.Le3 Pg4 9.Lg5 f6 10.Lh4 h5 11.h3 Ph6 12.Pd2 c5 13.a3 Pf7 14.g4
Normaal in het Konings-Indisch is dat zwart aanvalt op de koningsvleugel en wit druk zet op de damevleugel. Nu wit nog niet heeft gerokeerd, zijn de plannen nog niet zo duidelijk.
14…g5 15.Lg3 h4 16.Lh2 Nu kan zwart misschien nooit meer aanvallen op de koningsvleugel en kan wit daar dadelijk rustig rokeren. Grote vraag voor wit is wel wat te doen met die loper. 16…Ph8 17.Pf1 Pg6 18.Pe3 Pf4 Een cadeautje voor wit, zo komt hij van zijn slechte loper af. Zwart krijgt daarmee wel veld e5 vrij, waar hij ooit zijn andere paard op hoopt te zetten. 19.Lxf4 exf4 20.Pf5 Te8 21.0-0 Lf8 22.Ld3 Pb8 23.Lc2
In de twaalf jaar dat het LCT bestaat is Pruijssers de eerste die het toernooi voor de derde keer wint, na 2008 en 2016. De grootmeester uit Apeldoorn won in 2017 het Limburg Open en het toernooi in Hoogeveen en dit jaar een toernooi in Oostenrijk en in het Midden-Oosten. Hij is de nummer negentien van Nederland. Nu hij zijn psychologiestudie heeft afgerond en heel veel schaakt, is het de vraag of hij nog verder kan reiken.
Partij in de viewer:
Het 7-jarig Israëlisch schaakwonderkind Liel Levitan heeft onlangs het open Europese meisjeskampioenschap schaken voor scholieren in de Poolse stad Krakow gewonnen. Als een van de jongste deelneemsters viel haar talent bijzonder op omdat ze van veel oudere meisjes won. Zij kwalificeerde zich met deze prestatie voor het wereldkampioenschap meisjes. Het talent uit Haifa wordt echter niet toegelaten in Tunesië, de organisator van dit wereldkampioenschap, omdat zij de Israëlische nationaliteit heeft. Het is helaas niet de eerste keer dat Israëlische schakers worden geweigerd voor deelname aan toernooien. Onlangs nog mochten diverse Israëlische schakers vanwege hun nationaliteit niet meedoen aan het WK schaken in Saudi-Arabië. Als reactie op het niet-toelaten van het talent door Tunesië heeft een Israëlische schaker Lior Eisenberg een alternatief WK georganiseerd, dat in Israël zal worden gehouden en waaraan alle gekwalificeerde talenten wel mee mogen doen. Liel Levitan heeft de uitnodiging intussen ontvangen. Uit het Europese meisjeskampioenschap voor scholieren een prachtige winstpartij van Liel Levitan.
Liel Levitan (Israel)–Kinga Lagdamik (Polen)
1. e4 c5 2. c3 De Alapin-variant van het Siciliaans. 2. … Pc6 3. Pf3 e6 4. Lc4 Le7 5. d4 d5 6. exd5 exd5 7. Lb5 a6 8. La4 b5 9. Lc2 Pf6 10. 0-0 0-0 11. Lg5 De computer vindt zwart iets beter staan. 11. … c4? Dit dichtschuiven is niet goed, beter is ruilen op d4. De stelling is nu in evenwicht. 12. Pbd2 h6 13. Lh4 a5 14. Tc1 Lb7 15. Lb1 Pd7? Geeft wit gelegenheid om werk te maken van de koningsaanval. 16. Dc2 f5 Er dreigde al mat op h7. 17. Lxe7 Dxe7 18. Tfe1 Dd6 19. Ph4 Wit staat inmiddels al beter. 19. … Pe7 20. Pdf3 Kh7 21. De2 Tfe8
Partij in de viewer:
Het verhaal van de drie Russen tegen de drie Argentijnen in het interzonaal toernooi van Göteborg van 1955 is na te lezen in Schaakpraat deel 2 van Mr. Evert Straat, die daar als verslaggever was. Geller had een manier gevonden om de Najdorf verdediging van de Argentijnen te kraken. Hij speelde tegen Panno 13.Lb5. Keres zag dat Geller daarmee succes had en speelde een half uur later ook 13. Lb5 tegen Najdorf zelf. Nog een kwartier later speelde ook Spasski, toen hij de vorderingen van Geller en Keres zag, de zet 13. Lb5 tegen Pilnik. Alle drie Russen wonnen in de aanval. Hier de partij Geller-Panno. www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1048762
[pgn eo=t pd=https://www.schaaksite.nl/wp-content/uploads/2018/08/geller_panno_1955.pgn][/pgn]
[pgn eo=t pd=https://www.schaaksite.nl/wp-content/uploads/2018/08/onk2017.pgn][/pgn]
Overigens zegt de Arnhem/Nijmeegse schaker Oscar Mercan Cano die pendelt tussen zijn huis in Biel dat de speelzaal daar prima is itt de kritiek op de zaal in de krant.
Ik heb het openingsboek van Boleslavski over het Siciliaans er op na geslagen. Het antwoord 13.Th7 van zwart op 13 Lb5 van wit, dat Fischer vond, ziet hij net als Krabbé leidend tot remise door eeuwig schaak van wit, omdat het te risicovol wordt met zijn materiaalachterstand op winst te spelen. Voor de Argentijnen was het echt een inktzwarte dag, want hun vierde deelnemer aan dit interzonale toernooi Guimard verloor van Petrosian, als was dat niet met het Siciliaans.