Schaakrubrieken 11 augustus 2018
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Vrolijke kinderen
Op de binnenplaats bij het café van de Hogeschool Vlissingen is een groep Chinese kinderen bijeen. De meesten zijn meisjes. Ik schat ze op een jaar of tien. Ze kwetteren er vrolijk op los en ondertussen spelen ze bliksemsnel vluggertjes. Het ziet er goed uit. Hup, een paardoffertje op g6, dat achteloos en terecht geweigerd wordt. Ze zijn als een grote groep naar dit jaarlijkse internationale toernooi gekomen, met spelertjes, coaches, ouders en twee Chinese grootmeesters die zelf meespelen, maar zich ook met de kleintjes bemoeien. Ik denk aan mijn geschiedenisleraar van de middelbare school die ons waarschuwde voor het Gele Gevaar en soms zei: „Als die honderden miljoenen Chinezen allemaal hierheen komen rennen…” Hier zijn ze dan, in Vlissingen.
Indiërs zijn er hier ook veel, zoals steeds de afgelopen jaren. Vorig jaar deed de fameuze Praggnanandhaa mee, die toen probeerde om de jongste grootmeester uit de geschiedenis te worden. Dat lukte net niet. Hij werd dit jaar wel grootmeester, na een toernooi in Italië, maar op de leeftijd van twaalf jaar en tien maanden, net drie maanden ouder dan de Russische recordhouder Sergej Karjakin. Ik schrijf dit drie rondes voor het eind. Er wordt volgens Zwitsers systeem gespeeld, wat altijd betekent dat het dringen is aan de top, dus ik doe geen voorspellingen. Een van de Chinese grootmeesters staat bovenaan, samen met een Argentijn. Voor mij was het zeven jaar geleden dat ik een serieus toernooi speelde. Het was een opwelling om me hier in te schrijven, maar verder zeg ik niets, want het brengt ongeluk om over jezelf te schrijven als je toernooi nog aan de gang is.
Het zijn niet alleen Aziatische kinderen die dol zijn op schaken. De witspeler uit de volgende partij is hier vooral als begeleider van zijn achtjarige zoontje Tommy. Onderstaande slapstick wekt misschien de indruk dat vader Herman zijn eigen toernooi minder serieus neemt, maar dat klopt niet, want hij stond na zes ronden maar een half punt achter op de leiders.
Edwyn Mesman – Herman Grooten, Vlissingen 2018
1. d4 c5 2. d5 e5 3. e4 d6 4. c4 Le7 5. Pf3 Lg4 6. Le2 Pa6 Een ernstige onachtzaamheid. 7. Pxe5 Niet gezien. 7…Lxe2 8. Da4+ Kf8 9. Pd7+ Dxd7 Dit is te dol, maar wat moest zwart? Toch zou hij na 9…Ke8 10. Pxc5+ Kf8 11. Pd7+ (of 11. Pxa6 Lxc4) Ke8 12.Pb6+ Kf8 13. Pxa8 Lg4 betere tegenstand kunnen bieden. 10.Dxd7 Lxc4 11. Pa3 Ld3 12. Dxb7 Te8 13. f3 f5 14. e5 dxe5 15. d6 Ld8 Wit staat huizenhoog gewonnen en kon met 16. d7 nog meer materiaal winnen. 16. Le3 La5+ 17. Ld2 Lb6 18. Dd5 e4 19.d7 Td8 20. Dxf5+ Pf6 21. Lc3 Ke7 22. 0-0-0 Pb4 23. Lxb4 cxb4 24. Txd3 exd3 25. Te1+ Kf7 26. De6+ Kg6 27. Kd2 Nu wordt het weer spannend. Wit geeft een stuk omdat hij denkt een mataanval te hebben. 27…bxa3 28. Te4 h5 29. g4 Kh6 Na koelbloedig 29…axb2 zou wit alleen eeuwig schaak hebben. 30.Te5 hxg4 31. fxg4 Lc7 32. g5+ Kh7 33. Df5+ Kg8 34. De6+ Kh7 35.Df5+ Kg8
Partij in de viewer (met notities Dimitri Reinderman):
Brits schaken vecht om behoud 9-jarige Royal Shreyas Royal moet waarschijnlijk Groot-Brittannië verlaten omdat het visum van zijn vader niet wordt verlengd. Ook de ijverigste volgers van het schaaknieuws zullen de naam van de 9 jaar oude Shreyas Royal misschien niet kennen. Hij werd geboren in India, woont sinds 2012 in de Engelse stad Woolwich en is onmiskenbaar een veelbelovende schaker. Zo veelbelovend zelfs dat zijn enthousiaste coaches hem aanprijzen als een mogelijk toekomstige wereldkampioen. Goed nieuws dus voor het schaken in Groot-Brittannië, ware het niet dat Royal binnenkort het land moet verlaten. Het visum van zijn vader loopt af en wordt niet verlengd omdat de ict-specialist jaarlijks minder dan 120 duizend pond (133 duizend euro) verdient.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken is soms coulant voor ouders van talentvolle sporters, maar schakers worden niet als sporters beschouwd. De affaire houdt de gemoederen bezig. Artikelen in de Britse pers leidden tot verontwaardigde klachten dat het ministerie kennelijk bereid is de toekomst van een uitzonderlijk begaafd kind in gevaar te brengen. Acteur John Cleese twitterde dat ‘het karakteristiek is voor deze vreselijke regering dat zij geld belangrijker vindt dan talent’. De teleurstelling van Royal, zijn ouders en de Britse schakers is groot, al vermoed ik dat de carrière van het wonderkind zich ook na terugkeer in zijn geboorteland voorspoedig zal ontwikkelen. Dankzij Vishy Anand is India zeker geen schaakwoestijn.
Het land heeft goede coaches, de toernooien volgen elkaar op en de heilzame concurrentie van sterke generatiegenoten is er aanzienlijk groter dan in Groot-Brittannië. Tijdens het recente Brits kampioenschap in Hull speelde Royal in de tweede groep, het Major Open. Na een voortvarende start van 4 uit 5 moest hij terrein prijsgeven, waarna hij dankzij een vlotte aanvalsoverwinning in de slotronde eindigde op een verdienstelijke 14de plaats met een score van 5,5 uit 9.
Royal-Jayawarna Hull 2018
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 Lg7 4. e4 d6 5. Pge2 0-0 6. Pg3 e5 7. d5 c6 8. Le2 a6 9. dxc6 bxc6 In aanmerking komt ook 9 … Pxc6, spoedig gevolgd door … Pc6-d4. 10. Lg5 h6 11. Le3 Dc7 12. Dd2 h5 13. 0-0 Le6 Meer voor de hand ligt 13 … h4. 14. Tad1 Td8 15. f4 Pg4? Voor 15 … h4? 16. fxe5 was het te laat, maar met het pionoffer 15 … exf4 16. Lxf4 Pbd7 17. Lxd6+ Da7+ 18. Kh1 Pe5 behoudt zwart volwaardig spel. 16. f5 Pxe3 17. Dxe3 Lc8 18. fxg6 fxg6 19. Dg5 Zwarts koningsvleugel is een ruïne. Royal leeft zich in het vervolg helemaal uit. 19 … Kh7 20. Lxh5 gxh5 21. Pxh5 Ta7
Partij in de viewer:
Condigne Open NK (slot)
Niet de (ex)Russen, niet de Indiërs, niet al die andere goede buitenlandse schakers stonden op en vlak naast het podium; het waren onze eigen topspelers die dit jubileumjaar het 50e Open NK domineerden. De slotstand is een lust voor het chauvinistische oog:
1.Erwin l’Ami, Erik van den Doel, Lucas van Foreest 7
3.Dimitri Reinderman, Casper Schoppen, Nico Zwirs, Anurag 6,5
Alleen door de Indische grootmeester Mhamal Anurag was de top van het eindklassement niet volledig oranje gekleurd. Lucas van Foreest en Casper Schoppen behaalden ook nog een Grootmeester-norm en onze andere jeugdige troeven Eelke de Boer en Nico Zwirs scoorden een Meester-norm. Wat een luxe en wat zitten we weer in de lift als schaaknatie, daar waren de spelers uit onze buurlanden een beetje jaloers op. Geen idee waar deze sterke stroming ineens vandaan komt, juist in een tijd dat andere goede jonge grootmeesters zoals Daniël Stellwagen, Jan Smeets, Robin van Kampen en zelfs Benjamin Bok gekozen hebben voor de een of andere studie.
Enkele cruciale fragmenten.
Diagram 1
“Ik had door een stomme zetverwisseling zomaar een stuk weggegeven maar ging met een stalen gezicht gewoon door” blikte Erwin na de partij terug. De zwakke grootmeester Sharma Himanshu (Elo 2430) tuinde er volledig in. Hij kan met 20…Pe4 of 20.Dd8 de gemene combinatie eruit halen. Maar Sharma zag het niet
20…Ld7?? 21.Dxc5! Dxc5 22.Lxc5 Kf7 23.Ld4 en met een pion meer en betere stelling won wit soepel. Soms moet het een beetje meezitten.
Diagram 2
We zitten in het vroege middenspel en met nog ruim de tijd op de klok had wit simpel kunnen vaststellen dat zwart f4 dreigt en dan stort de witte opstelling in elkaar. Dus 22.g3 en de partij kan zich verder ontwikkelen met kansen voor beide spelers. Maar zonder nadenken sloeg wit de vergiftigde pion: 22.Txb5? Lc6 23.Lc4 Dd7 24.Tc5 f4 25.Pd1 Pg6 26.h4? Een blunder komt zelden alleen. De laatste kans zat in 0-0 en dan maar hopen dat de orkaan die gaat komen nog een oog heeft. 26…Dd6 27.b4? La4! En wit gaf op zonder 28.Dxa4 Dd2+ 29.Kf1 Dxd1+ af te wachten.
Diagram 3
Wit is vol voor stukwinst gegaan in de voorgaande periode, vandaar dat al zijn stukken op de onderste rij staan. Het gevoel zegt dat zwart compensatie moet hebben maar wij zagen het bij de explicatie ook niet. Na 21…Pb8! 22.fxe4 dxe4 23.Le2 Dxd4+ gaat e5 er ook nog af. Dus moet wit het slaan uitstellen maar dan komt Pc6 en het blijft onduidelijk. Ikonnikov kiest voor het meest in het oog springende. Maar dat verliest! 21…Pxg3 22.Pxg3 Dxh4 23.Pe2 Dh3 24.Tc7 Tf7 25.Dc1 Lh5 26.Df4 g5 27.Dg3 Dxg3 28.Pxg3 Lh5 29.Tac1 h5 30.Pe2 h4 31.f4 g4 32.Pg2 h3 33.Ph4 Pf8 34.Kh2 Tb8 35.Kg3 en ook al probeerde zwart het nog (te) lang, hij had zich de moeite kunnen besparen. De vrijpionnen zijn geblokkeerd en al zijn stukken staan passief. Wit kan op vele manieren zijn stuk meer laten beslissen.
Al met al een ongekend Nederlands succes en dat in een kroonjaar van een groot internationaal Nederlands toernooi.
De schaakzonden, in mijn jonkheid bedreven, zoals gambiteren en offeren op f7, kleven mij nog altijd aan en zijn een verklaring voor de miese ELO die op 1 augustus mij ten deel viel. Ivan Salgado Lopez moet daar niets van hebben. In zijn boek Gambit Killer probeert hij een aantal gambieten te weerleggen. Vooral mijn geliefde Fajarowicz wordt gehoond, maar tot mijn genoegen speelt hij niet wat ik zou doen na 4.a3. Wat dat is, vertel ik natuurlijk niet; wellicht kom ik lezers nog tegen op het volgende ND-schaaktoernooi. De auteur was op zijn 16e al grootmeester. Nu studeert hij sport-management, dus dat wordt niets meer met een eventuele wereldtitel. Maar het is een voortreffelijk leerboek, zowel voor de gambiteur als de opponent.
Het zijn gambieten na 1.d4, hetgeen de verwachting wekt dat er een tweede deel komt over 1.e4. Bij ieder gambiet een aantal oefeningen met multiple choice waarbij nieuwe ideeën – met dank aan de computer – om het gambiet te neutraliseren of te weerleggen. Het boek (ISBN 978-94-9251-026-6, € 27,50) verscheen bij Thinkers Publishing, waar ook het derde deel van de trilogie van Romain Edouard het licht zag: Legendary Games (ISBN 978-94-9251-030-3, € 27), na deel 1 over het middenspel en deel 2 over het eindspel. Het is uitgekomen in de serie Chess Calculation Training. In honderden diagrammen, waarbij alle schaakgrootheden uit de geschiedenis aan bod komen, worden de lezers uitgenodigd de toppen van de Olympus te beklimmen en de vaak buitengewone zetten te vinden die door de wereldkampioenen en andere grootmeesters zijn gevonden. Lukt het niet, dan zijn er de oplossingen met uitleg van de varianten. Hoofdstuk 1 is een warming-up, om de smaak te pakken te krijgen. Dan begint het betere werk. Veel onaangename verrassingen voor de verliezer maar soms ook voor de aanvaller. Leerzaam en leuk.
Beloofd werd: meer partijen van dames (als je ze nog zo mag noemen), hier wereldkampioene Ju Wenjun tegen haar grote rivale Tan Zhongyi, beiden uit het land van de Grote Roerganger. Een Catalaanse opening wit voorbereid: 1.d4 d5 2.c4 e6 (dus geen Fajarowicz, 2..e5) 3.Pf3 Pf6 4.g3 dxc 5.Lg2 Pc6 alles uit het boekje 6.0-0 Tb8 7.Pc3 nu moet zwart al goed gaan nadenken 7..b5 8.Pe5 Pxe5 9.dxe5 Pd7 10. Dc2 het schijnt dat beide dames dit al eerder tegen elkaar gespeeld hadden 10..Lb7 11.Lxb7 Txb7 12.Td1 Le7 zwart wijkt als eerste af maar niet echt sterk. 13.De4 Dc8 14. Dg4 ook niet het beste maar zwart is kennelijk aan het denken: waarom speelt ze een opening waarmee ze tegen mij verloor en blundert met 14..g5. 15.Dh5 Pc5 16.Lxg5 c6 17. Td4 (Lf6!) Td7 18. Lxe7 Kxe7 19.Dh4+ Ke8 20.Tad1 Dd8 beter Txd4 21. Df4 beter gewoon dameruil, het was een partij om de wereldtitel en beide dames stressen blijkbaar een beetje 21..Txd4 22.Txd4 Db6 23.Td6 Tf8 wit staat duidelijk beter, zeker na paardruil, dus: 24.Pe4 Pxe4 moet wel 25.Dxe4 Db7 26.Txc6 Kd7 al wanhoop 27.Dd4+ en 1-0 (27..Kxc6 28. Dd6 mat). Mede door deze partij veroverde Ju Wenjun de wereldtitel.
Partij in de viewer:
Probleem 2693 is een driezet van Eaton:
Erwin l’Ami doet het altijd goed in Dieren
Mysterieuze krachten in de sport. Daartoe behoort dat een bepaald toernooi een schaker slecht ligt en een ander toernooi goed, terwijl het dezelfde schaker is, in dezelfde periode en dezelfde vorm. Bekendste voorbeeld in Nederland is dat Friso Nijboer verschrikkelijk slecht kon scoren in het Nederlands kampioenschap en een maand later op fameuze wijze een zomertoernooi kon winnen. Erwin l’Ami heeft dat ook wel. Ook hij heeft opvallend veel slechte NK’s gespeeld, al zaten er ook goede tussen en werd hij dit jaar gedeeld tweede. Met een kleine plusscore, het was weer geen NK om met gouden letters op zijn palmares bij te schrijven. Het open kampioenschap van Nederland in Dieren daarentegen verloopt bijna altijd goed voor l’Ami.
In 2007 werd hij gedeeld eerste, twee jaar later ongedeeld, waarbij hij Jan Timman en de piepjonge Anish Giri achter zich liet. Dat toernooi beschouwt hij als een van de mooiste toernooizeges in zijn carrière. In 2013 werd hij weer gedeeld eerste, maar nu werd hij op basis van tiebreakregels tot kampioen uitgeroepen. Hetzelfde gebeurde vorige week, toen hij samen met Erik van den Doel en Lucas van Foreest bovenaan eindigde. Met drie titels, nog een gedeelde eerste plaats en bovendien drie tweede en drie derde plaatsen is Erwin l’Ami met afstand de meest succesvolle speler in de geschiedenis van het open kampioenschap in Dieren.
Het was een bijzondere editie, met zoals gezegd drie Nederlanders bovenaan en grootmeesternormen voor Lucas van Foreest en Caspar Schoppen. Eerstgenoemde wordt binnenkort tot grootmeester benoemd. Schoppen was de sensatie van het toernooi met overwinningen op Dimitri Reinderman en Vyacheslav Ikonnikov, maar moest in de laatste ronde over de knie bij mister Dieren himself. Het werd een typische l’Ami-overwinning: rustig afwachten op het foutje van Schoppen.
Schoppen-l’Ami
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Pf6 4.e5 Pfd7 5.f4 c5 6.Pf3 Pc6 7.Le3 a6 8.Dd2 b5 9.dxc5 Lxc5 10.Ld3 Db6 11.Lf2 h6 12.0-0 Tb8 13.a3 b4 14.Pa4 Lxf2+ 15.Txf2 Da5 16.b3 Pc5 17.Pxc5 Dxc5 18.a4 Dc3 L’Ami wikkelt al vroeg af naar een stelling zonder dames, waarschijnlijk omdat hij denkt de finesses beter te begrijpen. 19.Te1 Dxd2 20.Txd2 Ke7 21.Kf2 a5 22.Tc1 Ld7 23.Ke3 Thc8 24.Pd4 Hiermee helpt hij zwart, want Pc6 staat een beetje in de weg. 24…Pxd4 25.Kxd4 h5 26.g3 g6 27.Tf1 Tc3 De witte koning staat prima op d4 en zwart dreigt niets. Waarschijnlijk heeft Schoppen de stelling ingeschat als remise. L’Ami niet. 28.h3 Th8 29.Tdf2 Kd8 30.Ke3 Kc7 31.Kd2 Kb6 32.Te1 Lc8 33.Te3 Lb7 34.g4 Een onbegrijpelijke fout. Wit had dit moeten voorbereiden met Th2 en Tee2. Nu geeft hij zomaar de h-lijn aan zwart. 34…hxg4 35.hxg4
Partij in de viewer:
De tweezetten 934 en 935 van H. Ahues zijn twee Java-problemen. Deze kunnen worden opgelost.
Ik denk dat Ree “zwartspeler”bedoelt in plaats van “witspeler”. Of zijn de namen verwisseld?
Het was inderdaad Herman Grooten die de blunder in de opening maakte. Dus de namen staan goed en Ree bedoelt inderdaad zwartspeler.