Schaakrubrieken weekend 15 september 2018
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Genie uit Oezbekistan
Aan het jeugdwereldkampioenschap voor schakers tot en met 20 jaar in de Turkse stad Manavgat doen 25 grootmeesters mee. Er was een tijd, aan het begin van de tweede helft van de vorige eeuw, dat een overwinning in dat toernooi een opstapje was naar het grootmeesterschap en soms naar het echte wereldkampioenschap. De wereldkampioenen Spassky, Karpov, Kasparov en Anand waren eerst jeugdwereldkampioen. De schaakjeugd van nu is vroeg rijp en erg sterk. De Iraniër Parham Maghsoodloo, net 18 jaar geworden, is de hoogste in rating van het toernooi en vertelde dat hij iedere dag minstens tien uur met schaken bezig is.Voor Nederland doen Jorden van Foreest en Robby Kevlishvili mee. In het wereldkampioenschap voor de jonge vrouwen, dat tegelijk wordt gespeeld, speelt geen Nederlander. Misschien was het geld van de KNSB op.Vorig jaar had Van Foreest tot in de laatse ronde kans op het kampioenschap en dit jaar was hij de tweede in rating van de deelnemers, dus de Nederlandse schaakpatriotten hadden hoge verwachtingen. Die kwamen helaas niet uit.
Na 9 van de 11 ronden stond Maghsoodloo met de prachtscore van 8,5 uit 9 vrijwel onbereikbaar bovenaan. Wat leer je als je elke dag tien uur met schaken bezig bent? Na afloop van de partij hieronder liet hij zijn openingsvoorbereiding zien, die tot zet 31 ging. Over wat hij aan het bord moest berekenen strooide hij ook moeiteloos met lange en diepzinnige varianten. „Als ik hard werk, kan ik wereldkampioen worden”, zei hij. Hij bedoelde natuurlijk wereldkampioen bij de grote mensen en het klonk overtuigend. Misschien dat hij dan last krijgt van zijn tegenstander Javochir Sindarov uit Oezbekistan, die nu 12 jaar is en in de dagen voor deze partij op indrukwekkende manier drie grootmeesters had verslagen. „Hij is een genie”, zei Maghsoodloo.
Parham Maghsoodloo-Javochir Sindarov, WK jeugd Turkije 2018
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 a6 4. La4 Pf6 5. 0-0 Le7 6. Te1 b5 7. Lb3 d6 8. c3 0-0 9. a4 b4 10. a5 Tb8 11. Lc4 Pxe4 Dapper. Zonder aarzeling offert zwart een stuk. 12. Ld5 Pxf2 13. Kxf2 Pxa5 14. cxb4 c6 15. La2 Txb4 16. d4 Lg4 Nieuw. Een paar keer was 16…exd4 gespeeld. Maghsoodloo liet na afloop zien dat zijn voorbereiding daarop tot de 31ste zet reikte. 17. dxe5 Db6+ 18. Le3 Txb2+ 19. Kg3
Partij in de viewer:
Sindarov wint na vlot gespeelde koningsaanval
Al bijna 70 jaar leeft de hoop dat ooit een Nederlander de wereldtitel voor spelers onder de 20 jaar zal veroveren. Alle prominente nationale grootmeesters hebben in het verleden een poging gewaagd, maar steeds ontbrak de topvorm en het geluk die vereist zijn voor een notering in de erelijst met namen als Spassky, Karpov, Kasparov en Anand. Het dichtstbij kwamen twee spelers die nooit grootmeester zijn geworden. Rob Hartoch in 1965 en Roy Dieks in 1974 eindigden op de tweede plaats. In het WK-toernooi in de Turkse stad Gebze speelt de Nederlandse afvaardiging ook dit jaar een ondergeschikte rol. Met nog drie ronden te gaan staat Jorden van Foreest met een score van 5 uit 8 in de subtop, terwijl Robby Kevlishvili zal eindigen op een score rond 50 procent. Van Foreest, als tweede geplaatst, hield ondanks moeizaam spel uitzicht op de ereplaatsen, tot hij in de achtste ronde tegen een Indiër een goede stand zo ernstig bedierf dat hij nog verloor.
De hoogste ratinghouder van het deelnemersveld doet wel wat van hem werd verwacht. De Iraanse grootmeester Parham Maghsoodloo staat na acht ronden een punt voor op de eerste achtervolger. Het rekenbeest, zoals hij door de auteur van het bulletin wordt genoemd, bereikt zelden voordeel in de opening, maar in het vervolg van zijn partijen blijkt hij telkens gehaaider dan de tegenstanders.
De opvallendste speler in Gebze is de 12-jarige Oezbeek Javokhir Sindarov. Hij hield de race om de eerste plaats lang vol, tot hij de onderlinge partij tegen Maghsoodloo nipt verloor. Zie hoe hij in een vlot gespeelde koningsaanval de Deen Christiansen verslaat. Het gefilmde slot van de partij staat op YouTube.
Sindarov – Christiansen Gebze 2018
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Pf6 4. d3 Le7 5. Pc3 0-0 6. .a3 d6 7. 0-0 Kh8 Geen goed idee. Wit krijgt tijd om de f-lijn te openen.8. Pg5 De8 9. f4 exf4 10. Lxf4 h6 11. Pf3 Pe5 12. Lxe5Een meer ervaren speler zou hebben geaarzeld voor hij vrijwillig afscheid nam van het loperpaar. Gezien de slotaanval is Sindarov een groot paardenliefhebber. 12 … dxe5 13. Kh1 Pd7 14. Pd5 Ld8 15. De1 c6 16. Pe3 Pf6 17. Dg3 Lc7 18. Ph4 Le6? Een afschuwelijke fout voor een speler van Christiansens kaliber. Na 18 … Ph5 19. Df3 Pf4 20. g3 Dd8! 21. Phf5 Pe6 is wits voordeel beperkt. 19. Txf6 Vanzelfsprekend. 19 … gxf6 20. Phf5 Tg8 21. Dh4 Tg6 22. Pxh6 Kg7 23. Phf5+ Kg8 24. Tf1! Nu doen alle witte stukken mee aan de aanval. 24 … Lxc4 25. Pxc4 De6 26. Tf3 Td8 27. Pce3 Lb6
Partij in de viewer:
Judit Polgar
Voor de jongere lezers even een korte introductie. Er was eens, in het midden van de vorige eeuw, een Hongaar die luisterde naar de naam Laszlo Polgar. Hij bestudeerde ‘intelligentie’ aan de universiteit en hij ontdekte dat bijna alle geniale mensen op jonge leeftijd waren begonnen en heel hard hadden gewerkt. Dus gebruikte hij zijn drie dochters voor zijn eigen project en hij koos daarvoor de schaaksport omdat daarin prestaties goed zichtbaar zijn en vrouwen om wat voor reden dan ook mondiaal minder presteren dan mannen. Zijn eerste dochter Szusa werd wereldkampioene, de tweede dochter Zsofia versloeg vele grootmeesters maar de derde dochter Judit was de kroon op het (omstreden) werk. Zij had een reële kans om wereldkampioen te worden! De Elo-ranglijst van juli 2005 zag er zo uit:
1.Kasparov 2812 2.Anand, Topalov 2788 4.Leko 2763 5.Yvanchuk 2752 6.Kramnik 2744 7.Svidler 2738 8.Polgar 2735.
Toen Judit een klein meisje was, speelde ze blindpartijen en versloeg goede spelers met snelschaken. Iedereen die haar heeft zien spelen tijdens het IBM-toernooi 1989 in Amsterdam was onder de indruk. Als dartele 13-jarige combineerde ze grootmeesters van het bord.
J. Polgar – H. Ree, 1989
1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 d6 6.Le2 Le7 7.0-0 0-0 8.Le3 a6 9.f4 Dc7 10.g4 Te8 11.g5 Pfd7 12.Lh5 g6 13.Lg4 Pc6 14.Pxe6 fxe6 15.Lxe6+ Kh8 16.Pd5 Db8 17.Lf7 Tf8 18.Ld4+ P7e5 19.Pxe7 Pxe7 20.fxe5 dxe5 21.Lc5 Kg7 22.Lxe7 Da7+ 23.Kh1 Lh3 24.Df3 zwart geeft op.
De speelstijl van Judit is aanvallend en haar combinaties zijn vaak gepointeerd en diep doorgerekend. Dus een boek over de pareltjes van Judit is altijd goed. Zij versloeg alle levende ex-wereldkampioenen. De Amerikaanse schaakleraar Charles Hertan heeft 90 momenten uit haar rijke carrière geplukt waar tactiek de doorslag gaf. Met summiere analyses en om de paar zetten een diagram kom je dan aan 250 bladzijden. Omdat je toch een schaakbord nodig hebt om echt te leren en echt te genieten hadden er wel wat diagrammen uit gelaten kunnen worden ten behoeve van meer diepgang in de analyses. Maar nogmaals, een boek over hoogtepunten uit de carrière van de beste vrouwelijke schaakster ooit, blijft bijzonder tot een andere vrouw haar evenaart en dat zal nog wel even duren.
J. Polgar – B. Spassky, 1998 Hoogeveen
In 1993 won Judit (17 jaar) al een tweekamp tegen Boris, de ex-wereldkampioen 1969-1972, met 5,5-4,5. Inmiddels is zij sterker geworden en haar tegenstander zwakker. Zie hoe zwart wordt weggeblazen (analyses uit het boek, ik heb de ruimte niet voor de zeven ondersteunende diagrammen): 21.Ph6+ Kg7 22.Df3 f6
22…Pxe5 23.Txe5 Txe5 24.Dxf7+ en 25.Dxb7 is slecht en ook 22…f5 23.Dg3 daarom kiest Spassky voor deze zet. 23.e6!? Pf8 24.b4 Lb6 Zwart kon de dame geven met 24…Ld4 25.e7 Txe7 26.Txe7 Dxe7 24.Dg4 Lxa1 28.Pf5+ Kf7 29.Pxe7 Kxe7 30.Le3, maar daar word je niet vrolijk van. 25.e7! Een attractief pionoffer, dat lijnen opent om de koningsaanval te ondersteunen. 25…Txe7 26.Txe7 Dxe7 27.Te1 De dame zoekt een goed veld: 27…Dd7 28.Pg4 komt wit ten goede en 27…Dd6 28.Dg4 brengt vork-trucjes in de stelling zoals 28…Dc7 29.Te7+. 27…Dd8 28.Pg4 Pd7 29.Df4 Kf7 30.Dh6 Met chirurgische precisie wordt consolidatie voorkomen. Het zwarte antwoord is lelijk maar gedwongen, het natuurlijke 30…Pf8 wordt weerlegd door 31.Lxg6! hxg6 32.Dh8!, deze mooie stille zet dreigt Ph6 mat en na 31…g5 32.Lxg5 fxg5 33.Pe5+ Ke8 34.Pc6+ gaat de dame verloren. 30…Dg8 31.Dh4! Dh8 32.Ph6+ Kf8 33.Dg4 f5 34.Pxf5 Df6 35.Lg5 Dc3 36.Te2 Lc7 37.Pg3 Pe5 38.De6 Pf7 39.Le7+ Kg8 40.Ph5! gxh5 41.Lf6 en zwart gaf op want op 41…Dc6 (tegen 42.De8+) 42.Lxh7+ is het voorbij.
Een mooi voorbeeld van de aanhoudende storm die over het bord tiert als Judit dirigeert. Zij beëindigde haar schaakcarrière in 2004 toen ze zelf kinderen kreeg, Oliver en Hanna. Ze kwam nog terug maar in 2014 zette ze definitief een streep en koos voor een normaal leven met haar familie. Ze heeft nooit spijt gehad van haar bijzondere jeugd: “De schaaksport heeft me veel gegeven’.
Strike like Judit! wordt uitgegeven door New in Chess en kost 25 euro.
Partijen in de viewer:
Bab Wilders
`
Oplettende lezers kennen Edition Marco uit Berlijn van de jaarlijkse schaakagenda’s. Ze zijn al jaren in trek bij schakers in Duitsland en Nederland, uiteraard vooral om de artikelen en problemen, om maar te zwijgen over de paringstabellen. De uitgever houdt zich niet alleen met de toekomst bezig, maar ook met de interessante schaakgeschiedenis. Als eerste noemen we het boek Julius Mendheim. Auf den Spuren eines genialen Schachmeisters des frühen 19. Jahrhunderts (ISBN 978-3-924833-76-3, € 29,80). De auteur Arno Nickel ontrukt deze Julius Mendheim terecht aan de vergetelheid. Intussen worden we geïnformeerd over het leven in het Berlijn van die tijd, in het bijzonder in de vele koffiehuizen, toen een bekende plek om een potje te schaken. Het was een goede gedachte om ook twee werken van Mendheim (Taschenbuch für Schachfreunde) in dit boek op te nemen. Gefundenes Fressen voor de schaakhistoricus. Het tweede boek is van niemand minder dan Robert Hübner en gaat over het toernooi Büsum 1968 (ISBN 978-3-924833-75-6,€ 18,80). Hübner was toen pas negentien jaar, maar wist dit sterk bezette toernooi in het kleine badplaatsje te winnen, waarmee hij zich aankondigde als groot talent. In de jaren zeventig en tachtig mengde hij zich meermaals in de strijd om de wereldtitel, die hij wellicht had behaald als hij zich wat minder met papyrologie had beziggehouden. Ook had hij een keer pech met loten, een verderfelijke methode die gelukkig uit de praktijk is verdwenen, al is het zogenaamde Armageddon haast net zo erg. In dit boek beschrijft hij de deelnemers, zoals de bejaarde Sämisch, die nogal eens vergat de klok in te drukken, en ‘onze’ grootmeester Donner. Hij schrijft over partijen in de van hem bekende stijl en met voortreffelijke analyses.
Ter ere van de auteur van dit boek een van zijn beste partijen: Portisch-Hübner, gespeeld in Bugojno (1978), toen een belangrijke stad in het Joegoslavië van machthebber Tito, zelf ook, zoals de meeste leiders van het marxisme, een schaakliefhebber. 1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pc3 Lb4 4.e3 b6 5.Pe2 La6 6.a3 Lxc3 7.Pxc3 d5 8.b4 0-0 9.b5 Lb7 10.cxd Pxd5 11.Pxd5 Dxd5 zwart is zonder problemen uit de opening gekomen tegen een van de sterkste schakers van dat moment 12.f3 a6 13.Ld3 f5 14.a4 axb 15.La3 b4 een verrassend maar sterk pionoffer 16.Lxb4 Tf7 17.Tc1 La6 18.Lc2 Wit’s rokade wordt problematisch Pc6 19.Lb3 Dd7 20.Lc3 Pe7 21.Kf2 dan maar zo Pd5 een prachtig veld voor het paard 22.Ld2 Dd6 23.Dc2 Lb7 24.Dc4 Tf6 Ondanks het loperpaar krijgt zwart problemen op de koningsvleugel 25.g3 h5 26.Thd1 tempoverlies h4 27.Tg1 Taf8 28.a5 Th6 29.axb cxb 30.Ta1 Kh7 31.Ta7 Db8 32.Taa1 de actie van de witte toren was vrij zinloos. 32..Pf6 33.Ld1 Ld5 34.Dc2 hxg 35.hxg Th3 36.Tc1 Tf7 37.Le2 Nu slaat zwart, die al riant stond, toe met een offer dat wit eigenlijk niet kan aannemen ondanks dat hij dan materiaal verliest: 37.. Pe4† 38.fxe fxe† 39.Ke1 Dxg3† en wit geeft op bv 40. Txg3 Th1† 41.Lf1 Thxf1 42.Ke2 Tf7f2 mat.
Partij in de viewer:
Probleem 2698 is een tweezet van Mentasti.
Uitvoerige kennismaking met Caruana
In november wordt in Londen de WK-match gespeeld tussen wereldkampioen Magnus Carlsen en zijn uitdager Fabiano Caruana. Carlsen overheerst de schaakwereld al jaren, maar nu is er wel een uitdager opgestaan van wie weinigen zeggen dat Carlsen die zomaar zal verslaan. De 26-jarige Amerikaan is natuurlijk overbekend, maar een boek over hem was er nog niet voor de Nederlandse markt, behalve voor mensen die Russisch of Italiaans kunnen lezen. Terwijl over Carlsen al een boek werd geschreven toen hij dertien was.
Uitgeverij New in Chess in Alkmaar heeft grootmeester en trainer Alexander Kalinin zijn Russische boek van een klein jaar geleden laten aanvullen tot en met de laatste maanden en heeft het vervolgens in het Engels vertaald. Het bevat ongeveer 80 pagina’s beschrijving van Caruana’s schaakleven, met partijen, gevolgd door 120 pagina’s met alleen partijen, op thema gerangschikt. Het totale aantal van 62 partijen is niet hoog, maar dat is goed. Er zijn allerlei manieren om aan de notaties te komen (databases), belangrijker is dat Kalinin ze uitgebreid analyseert. Daarbij heeft hij zo veel als mogelijk gebruikgemaakt van citaten van Caruana zelf in het tijdschrift New in Chess en voor ChessBase.
Het biografische deel begint al vroeg in het leven van Caruana, zoon van Italiaanse ouders maar geboren in Florida. Hij heeft de dubbele nationaliteit. Zijn ouders stelden hun eigen leven in dienst van de kleine schaker en verhuisden naar Spanje, later naar Hongarije, omdat Fabiano daar belangrijke toernooien kon spelen. Dat eerste, weliswaar korte deel van het boek vind ik nog leuker dan het belangrijker deel, over zijn grote successen. In 2008 won Caruana de C-groep van het Corus-toernooi in Wijk aan Zee. Daaruit komt onderstaande partij. Het zeer fraaie boek ‘Fabiano Caruana’ (Engelstalig, paperback) kost € 19,95 en is te bestellen bij www.newinchess.com.
Caruana-Van der Wiel
1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 Pc6 6.Lg5 e6 7.Dd2 a6 8.0-0-0 Ld7 9.f3 b5 10.Kb1 h6 11.Le3 Pe5 12.Ld3 Tb8 13.g4 Pxd3
Caruana vond g6 en Lg7 beter. 14.cxd3 a5 15.h4 g6 16.Pb3 Caruana legt uit waarom hij dit de beste manier vindt om zijn paarden op te stellen en meent dat een computer dit niet begrijpt. Na 16.Pc2 was de opmars van de zwarte pionnen in zijn ogen kansrijker dan in de partij.
16…a4 17.Pc1 b4 18.P3e2
35.Pf6+ Kg7 36.Lxe5 dxe5 37.Dxe5 Dd3+ 38.Ka1 Te7 39.Pxh5+ Kg8 40.Pf6+ Kg7 41.Db8 Le2 42.h5 gxh5 43.Tc1 Txe4 44.c7 Zwart geeft het op.
Partij in de viewer:
Voor beginners A7734
Voor gevorderden B7734
De Alkmaarse uitgever New in Chess bracht het schaakboek “ Strike Like Judit!” op de markt. Het boek gaat over de beroemde vrouwelijke schaker Judith Polgar. Al in haar kinderjaren verraste de Hongaarse de schaakwereld met sensationele overwinningen. Ze werd op haar 15-jarige leeftijd grootmeester, waarmee het record van Fischer als jongste grootmeester in de geschiedenis werd gebroken. Polgar stopte in 2014 met het actieve partijschaak. De hoogste plek die ze op de algemene wereldranglijst wist te bereiken, was een achtste plaats in juli 2005. Ze staat bekend als een aanvallende speler die haar partijen weet op te sieren met prachtige combinaties, door het gebruik van slimme tactische vaardigheden.
De auteur van het boek, de Amerikaanse FIDE-meester Charles Hertan, stelde een selectie samen van polgars mooiste partijen. Hertan keek daarbij naar de beste en meest leerzaamste tactiek in die partijen. Het boek is ingedeeld in zes hoofdstukken met een rangschikking per thema. Hertans bedoeling is om de tactiek van Judith Polgar in de praktijk te gebruiken. De lezer zal geïnspireerd worden door de slimme invallen, de prachtige offers en de trucs in het eindspel. Twee voorbeelden:
Titel: “Strike Like Judit!”, Charles Mertan; uitg. New in Chess, Alkmaar, 2018; ISBN: 978-90-5691-770-8; 256 blz.; € 24,95.
Hans Ree schrijft over het gemis aan Nederlandse dames op het WK jeugd.”Misschien was het geld van de KNSB op.” Het feit dat je plaatsing afdwingt via een NK jeugd, wil niet zeggen dat je kosten vergoed worden door de KNSB. Dat weet Hans Ree toch ook wel. Een WK jeugd spelen in verweggistan is niet anders dan een vakantie boeken in verweggistan; kost gewoon geld, zo werkt het nou eenmaal. Van de Belgische blogger Brabo las ik ooit een artikel (wat ik niet kan terugvinden) over wat meedoen aan het Belgische jeugd NK voor zijn gezin precies kostte, laat staan een buitenlands uitstapje.
@Hans Böhm: “Judit versloeg alle levende ex-wereldkampioenen”. Ik vroeg mij af: ook Anand? En vooral: ook Kramnik? Waarschijnlijk dan in blitz, want in partijen met gewone bedenktijd had ze weinig in de melk te brokkelen tegen deze twee giganten!
Polgar – Anand uit het Hoogoventoernooi van 1998 is een partij waar Judit tamelijk trots op was. Ook in het Spaanse Dos Hermanas heeft ze Anand een keer weten te verslaan.
De database Chessgames.com geeft 25 klassieke partijen tussen Judit Polgar en Kramnik, waarvan Kramnik er 14 won en er 11 remise werden. In 2009 won Polgar een blitzpartij bij het WK-blitz van Kramnik. Maar dat ze de sterkste schaakster ooit is, dat is wel juist.
Behalve in de beide, hierboven genoemde, klassieke partijen versloeg Judit Polgar toekomstig wereldkampioen Anand als 15-jarige in 1991 nog twee keer. En in het Hoogovenstoernooi van 2003 won ze met zwart in het Dame-Indisch op een heel mooie manier met een verrassend schijnoffer van Karpov. www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1259584
Het toernooi in 1989 Amsterdam was het OHRA-toernooi, niet IBM.
In de database van 2700chess.com kun je snel onderling scores opzoeken.
Afgaande op de onderlinge scores lijkt me een reëel kans om wereldkampioen te worden wat optimistisch voor Polgar. De onderlinge scores, zonder de remises in klassieke partijen:
Carlsen: 1-7
Kasparov: 1-10
Anand: 6-18
Kramnik: 0-18
Topalov: 13-15
Karpov: 7-11
Kasimdzhanov: 4-4
Ponomariov: 1-4